การสำรวจประชากรครั้งแรกในสยามสมัย ร.๕! ทั้งประเทศมีอยู่ ๘,๑๓๑,๒๔๗ คน!!
เผยแพร่: 20 ก.ค. 2563 10:26 โดย: โรม บุนนาค
สำมโนประชากร ก็คือการนับจำนวนผู้คนพลเมืองทั้งประเทศ โดยแจกแจงแยกเป็นผู้ชาย ผู้หญิง อายุ และสัญชาติ กล่าวกันว่ามีการทำมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยแล้ว ซึ่งก็คงจะเป็นเรื่องยุ่งยากพอสมควรที่ต้องไปเดินนับหัวกัน จนถึงในสมัยรัชกาลที่ ๕ ที่มีความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในประเทศหลายอย่าง มีพระราชประสงค์จะทรงทราบว่าคนแถวตลาดนางเลิ้งที่เป็นชุมชนคึกคักในสมัยนั้นมีคนสักเท่าไร ก็ยังได้ผลอย่างที่ทรงมีพระราชหัตถเลขาไปถึงกรมหลวงนเรศวรฤทธิ์ เสนาบดีกระทรวงนครบาล ในปี พ.ศ.๒๔๔๓ มีความว่า สวนดุสิต วันที่ ๓๑ สิงหาคม รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๙ ถึง กรมหลวงนเรศวรฤทธิ์ ด้วยฉันสั่งพระยารองเมืองให้ลองนับคนที่ตลาดนางเลิ้งว่าจะมีสักเท่าใด ครั้นวันนี้พบหลวงธรณีได้ถามว่าตรวจแล้วหรือยัง คนสักเท่าใด หลวงธรณีพูดดังอ้อมแอ้มว่า ได้ตรวจบ้างแล้ว ฉันถามว่าได้เท่าไร บอกว่าสัก ๓๐๐ ฉันเห็นว่าผิดนัก แค่ชั่วโรงแถวริมถนน ๙๗ ห้อง คนว่างอยู่สัก ๗ ห้อง โรงแถวห้องหนึ่งที่จะอยู่คนเดียวเป็นไม่มี ย่อมอยู่ตั้ง ๓-๔ คนขึ้นไป ยังโรงแถวชั้นเดียวอีกเป็นอันมาก แต่ถ้าจะอยู่แต่ห้องละคนทั้งหมด ยกที่ว่างเสีย ๕๗ ห้อง ก็กว่า ๓๐๐ แล้ว ครั้นถามอึกอักเข้า บอกว่าจะตรวจนับกลัวจะเป็นที่ตื่นตกใจ จะค่อยๆ ตรวจไป เมื่อได้ฟังคำตอบเช่นนี้ ดูเหมือนแกจะไม่เข้าใจว่าจะตรวจทำอะไร พระยารองเมืองจะไปสั่งสั้นๆ ไม่ได้ บอกวิธีว่าควรจะนับได้ด้วยอย่างไร แกสิ้นปัญญาที่จะตรวจ การที่จะตรวจนั้นไม่เห็นจะเป็นการยากอันใด ชั่วแต่เดินๆ นับเอาก็ได้ หรือโดยจะถาม แต่ต้องเป็นอย่างถามกันเองเฉยๆ ว่า ห้องนี้อยู่กันกี่คน ก็คงจะไม่เป็นที่ตื่นตกใจอันใด เพราะนับทั้งผู้หญิงผู้ชาย เด็กผู้ใหญ่ ถ้าไม่สามารถจะทำให้เข้าใจกันได้ขอให้หยุดเสีย อย่าตรวจนับเลยดีกว่า จะไปทำอึกอักให้คนตกใจวุ่นวายไปเปล่าๆ จะให้พระคลังข้างที่ หรือขุนอุทกนับเอาอย่างไทยๆ ไม่เกี่ยวข้องด้วยราชการเลยดีกว่า สยามินทร์
ต่อมาใน พ.ศ.๒๔๕๓ ได้มีการสำรวจสัมโนประชากรขึ้นอย่างเป็นทางการโดยกระทรวงมหาดไทย ซึ่งตอนนั้นยังเรียกกันว่า “สำมะโนครัว” ปรากฏว่าจำนวนพลเมืองสยามใน ๑๗ มณฑล มีดังนี้
การแบ่งจังหวัดเป็นภูมิภาคด้วยระบบ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล เป็นการแบ่งที่เป็นทางการโดยคณะกรรมการภูมิศาสตร์แห่งชาติ ใช้ในการศึกษาทางภูมิศาสตร์ โดยภาคกลางของระบบ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล นี้ ประกอบไปด้วยเขตการปกครอง 6 จังหวัด รวมถึงกรุงเทพมหานคร (ซึ่งเป็นเขตการปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษที่มีฐานะเทียบเท่ากับจังหวัด)
ตราประจำ จังหวัด ชื่อจังหวัด อักษรไทย ชื่อจังหวัด อักษรโรมัน จำนวนประชากร (คน) พื้นที่ (ตร.กม.) ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)
สถิติประชากรแต่ละจังหวัด[แก้]
พื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑลครอบคลุมเขตการปกครองดังนี้
เขตการปกครอง เนื้อที่ (ตร.กม.) จำนวนประชากร พ.ศ. 2559 จำนวนประชากร พ.ศ. 2553 จำนวนประชากร พ.ศ. 2547 จำนวนประชากร พ.ศ. 2541 ความหนาแน่นประชากร (คน/ตร.กม.) พ.ศ. 2559 ความหนาแน่นประชากร (คน/ตร.กม.) พ.ศ. 2555 จำนวน เขต/อำเภอ จำนวน แขวง/ตำบล กรุงเทพมหานคร 1,568.737 5,686,646 5,701,394 5,634,132 5,647,799 3,624.98 3,616.64 50 180 จังหวัดนครปฐม 2,168.327 905,008 860,246 798,016 765,425 417.38 403.36 7 106 จังหวัดนนทบุรี 622.303 1,211,924 1,101,743 942,292 826,464 1,947.48 1,834.59 6 52 จังหวัดปทุมธานี 1,525.856 1,111,376 985,643 769,998 616,636 728.36 677.55 7 60 จังหวัดสมุทรปราการ 1,004.092 1,293,553 1,185,180 1,049,416 969,321 1,288.29 1,218.32 6 50 จังหวัดสมุทรสาคร 872.347 556,719 491,887 442,687 416,393 638.19 583.27 3 40 รวม 7,761.662 10,765,226 10,326,093 9,636,541 9,242,038 1,386.97 1,347.11 79 488
การศึกษา[แก้]
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล เป็นศูนย์กลางการศึกษาของประเทศ มีสถาบันอุดมศึกษาตั้งอยู่เป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่มหาวิทยาลัยในช่วงแรกตั้งอยู่ในเมืองหลวง ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยศิลปากร และมหาวิทยาลัยเฉพาะทาง ด้านวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ที่ก่อตั้งขึ้นในช่วงแรกๆเพื่อผลิตบัณฑิตรองรับการเติบโตด้านอุตสาหกรรมของประเทศไทย ได้แก่ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ปัญญาชนต่าง ๆ ของประเทศล้วนมาจากการบ่มเพาะทั้งศาสตร์และศิลป์จากสถาบันอุดมศึกษาชั้นนำในระดับอุดมศึกษาของกรุงเทพมหานครทั้งสิ้น เป็นมหาวิทยาลัยของรัฐที่ปูรากฐานให้นักคิดมาเกือบศตวรรษ กว่าทศวรรษที่ผ่านมา แนวโน้มของการใฝ่หาการศึกษาระดับปริญญาทำให้เกิดมหาวิทยาลัยใหม่ ๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของนักเรียนไทย กรุงเทพมหานครไม่กลายเป็นเพียงสถานที่ที่ผู้อพยพและคนต่างจังหวัดแสวงหาโอกาสในการทำงาน แต่ยังเป็นโอกาสที่จะได้รับปริญญาจากมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยรามคำแหง ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2514 เป็นมหาวิทยาลัยตลาดวิชาเพียงแห่งเดียวในประเทศ แต่ก็มีการลงทะเบียนเรียนของนักศึกษาสูงที่สุดเมื่อเทียบกับมหาวิทยาลัยอื่น ๆ ของไทย มหาวิทยาลัยรามคำแหงเป็นหนึ่งในวิธีที่รัฐบาลไทยใช้จัดการกับการเพิ่มขึ้นของความต้องการการศึกษาในระดับอุดมศึกษา ความต้องการในการศึกษาระดับสูงได้นำไปสู่การก่อตั้งมหาวิทยาลัยและวิทยาลัยอื่น ๆ ด้านคุณภาพและการจัดอันดับมหาวิทยาลัยไทยในระดับโลก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี เป็นเพียงมหาวิทยาลัยแห่งเดียวของไทยที่ติดอันดับ top 400 ของการจัดอันดับ Times Higher Education World University Ranking อีกทั้งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยมหิดล เป็นเพียง 2 มหาวิทยาลัยที่ติดอันดับ top 500 ของการจัดอันดับ QS World University Ranking
เศรษฐกิจ[แก้]
กรุงเทพมหานครและปริมณฑลมีรายได้หลักจากการเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มโดยในอดีตที่ผ่านมารายได้นี้มีมากกว่าเงินที่รัฐบาลสนับสนุน
กรุงเทพมหานครและปริมณฑลเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจของประเทศไทย ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศร้อยละ 50 มาจากรุงเทพมหานครและปริมณฑล ซึ่งมาจากการค้าปลีกและค้าส่งมากที่สุด ร้อยละ 24.31 รองลงมาได้แก่ อุตสาหกรรมโรงงาน ร้อยละ 21.23 อุตสาหกรรมขนส่งและอุตสาหกรรมสื่อสาร ร้อยละ 13.89 โรงแรมและภัตตาคาร ร้อยละ 9.04
กรุงเทพมหานครยังเป็นอีกเมืองหนึ่งที่กลุ่มทุนข้ามชาติต้องการเข้ามาทำธุรกิจในกรุงเทพมหานครอย่างต่อเนื่อง โดยใน พ.ศ. 2529 บริษัทญี่ปุ่นต่าง ๆ ได้ดำเนินการอย่างจริงจังในการเคลื่อนไหวที่จะย้ายฐานการผลิตออกสู่ต่างประเทศ เป้าหมายหนึ่งคือ ที่กรุงเทพมหานคร
จากการขยายธุรกิจของต่างชาติส่งผลให้มีการจ้างแรงงานต่างด้าวเข้ามาทำงานในกรุงเทพมหานครจำนวนมาก ส่วนใหญ่มาจากประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งเป็นตัวเร่งให้เกิดปัญหาความแออัดในกรุงเทพมหานครมากขึ้น แรงงานต่างด้าวเหล่านี้ถูกยกเป็นข้อสนับสนุนและเป็นหลักฐานว่า กรุงเทพมหานครกำลังเผชิญกับภาวะการขาดแคลนแรงงานเพราะโครงสร้างประชากรในวัยทำงานลดน้อยลง
การคมนาคมเข้าสู่กรุงเทพมหานครมีมากกว่าจังหวัดอื่น เช่น ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ท่าอากาศยานดอนเมือง รวมถึงถนนในกรุงเทพมหานครที่มีจำนวนกว่า 250 สาย กรุงเทพมหานครเป็นที่ตั้งของนิคมอุตสาหกรรม 4 แห่ง ได้แก่ นิคมอุตสาหกรรมลาดกระบัง นิคมอุตสาหกรรมบางชัน นิคมอุตสาหกรรมอัญธานี โครงการ 2 และ นิคมอุตสาหกรรมอัญธานี
อนึ่ง เมื่อปี พ.ศ. 2552 เป็นปีแรกในรอบ 5 ปี ซึ่งโครงสร้างเศรษฐกิจของกรุงเทพมหานครหดตัวลง ยกเว้นภาคธนาคารและภาคบริหารของรัฐ และในปี พ.ศ. 2557 อีโคโนมิสต์ อินเทลลิเจนซ์ ยูนิต (อีไอยู) หน่วยงานวิจัยในเครือ อีโคโนมิสต์ กรุ๊ป รายงานการจัดอันดับ เมืองที่มีค่าครองชีพสูงที่สุดในโลกประจำปี ผลปรากฏว่า กรุงเทพมหานครอยู่ในอันดับที่ 61
ในปี พ.ศ. 2559 รายงานการศึกษาตลาดอสังหาริมทรัพย์ประเภทศูนย์การค้าจากบริษัทที่ปรึกษาและบริการด้านอสังหาริมทรัพย์ เจแอลแอล (โจนส์ แลง ลาซาลล์) เปิดเผยว่า กรุงเทพฯ เป็นเมืองที่มีแบรนด์ระหว่างประเทศสนใจเข้ามาเปิดร้านจำหน่ายสินค้ามากที่สุดเป็นอันดับที่ 18 ของโลก
หมายเหตุ[แก้]
- ประมาณจำนวนประชากรทั้งขึ้นทะเบียนราษฎร และไม่ขึ้นทะเบียนราษฎร
อ้างอิง[แก้]
- สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. สำนักนายกรัฐมนตรี. "ตารางสถิติผลิตภัณฑ์ภาคและจังหวัด (2538-2562) Table of Gross Regional and Provincial Product (1995-2019) (Excel) ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: //www.nesdc.go.th/main.php?filename=gross_regional 2564. สืบค้น 5 กันยายน 2564.
- วิเคราะห์งบประมาณรายจ่ายประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 : จังหวัดและกลุ่มจังหวัด สำนักงบประมาณของรัฐสภา
- NESDB, Bangkok Metropolitan Region Study, 1985 กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2541." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [2] 2548. สืบค้น 1 สิงหาคม 2564.