ร.อ.ส งห นาคม อน สาวร ย ช ยสมรภ ม

ั ํ สยามนาธงชัยเฉลิมพลเขารวมสวนสนามประกาศชยชนะผาน ่ ่ ั ี ั ู ุ ประตชย ณ กรงปารส ประเทศฝรงเศส เมอ ๑๔ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๒ ื

ิ ุ ประเทศตาง ๆ ในยโรป ไดออกเดนทางจากกรงเทพฯ ุ ่  ั ื เมอ พ.ศ.๒๔๖๗ (ค.ศ.๑๙๒๔) ฝรงเศสเปนประเทศแรก ทหารไทยเดนสวนสนามในกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ ่ ิ ุ ั ขณะนันการเจรจาแสวงหาขอตกลงไดดาเนินมากอนหนา เมอ ๑๙ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๒ ํ    ้ ่ ื ั ุ ั ่ ้ ี นนแลว ในทสดรฐบาลไทยยอมตามขอเรยกรองของ ี ั ่ ั ิ ่ ึ ั ฝรงเศส จงไดลงนามในสนธสญญาไทย – ฝรงเศส ี ั ฉบบวนท ๑๓ กมภาพนธ พ.ศ.๒๔๖๗ (ค.ศ.๑๙๒๕) ั ุ ั ่ นบเปนประเทศแรกในยโรป สวนองกฤษนนไทยเปด ้ ั ั ั ุ ั ่ ั การเจรจาไลเลยกบฝรงเศส ซงยงไมบรรลขอตกลง ี ั ่ ึ ่ ุ ิ ั ี ื ้ รวมกน ดร.แซร ไดรบเดนทางไปรอฟนการเจรจา ั ี กบองกฤษใหมทนท รฐบาลไทยไดพจารณาเหนควร ั ั ั ็ ิ ้ ิ ี จะดาเนนนโยบายผอนสันผอนยาวตอขอเรยกรอง ทหารไทยเดนสวนสนามในกรงบรสเซล ประเทศเบลเยยม ํ ั ุ ่ ี ิ ิ ํ ขององกฤษ ในทสดนาไปสการลงนามในสนธสญญา เมอ ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๒ ู ี ่ ั ั ุ ่ ื ู ู ุ ั www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html “กระดกง” กมภาพนธ 2563 | 047

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ั ั ี ่ ้ ้ ี ั ั ระหวางไทยกบองกฤษ ๒ ฉบบ ในวนท ๑๔ กรกฎาคม ี ่ ั ั ้ พ.ศ.๒๔๖๘ (ค.ศ.๑๙๒๕) ระหวางนน ดร.แซร ไดถอโอกาส ั   ื  ิ  ื ่ ุ ั ั เดนทางไปเจรจากบประเทศอน ๆ ในยโรปดวย หลงจาก ใชเวลา ๒ ป ในการเจรจา ประเทศตาง ๆ ในยโรปอก ุ ี ั ๗ ประเทศ กยนยอมลงนามในสนธสญญากบไทย ั ็ ิ ิ ่ ี ึ ึ ซงมขอความสวนใหญคลายคลงกบสนธสญญาไทย – ั ิ ั อเมรกน ฉบบ พ.ศ.๒๔๖๓ อยางไรกตามสนธสญญา ั ็ ั ิ ิ ั ดงกลาวทงหมดทไทยขอแกไขในรชกาลท ๖ และ ี ่ ั ้ ั ั ี ่ ื ิ ิ ึ ่ ั ิ ็ ็ ู ํ ี ั ั ั ้ ่ ี รชกาลท ๗ นนกยงมขอจากดอยบาง แตกเปดโอกาส กองบนทหารบก ซงเดนทางกลบจากราชการสงครามโดยเรอมเตา ั ใหไทยสามารถแกไขไดโดยสะดวก ในสมยตอมา ั ั ํ ็ ิ ความสาเรจในการดาเนนการแกไขสญญาไมเสมอภาค ํ ั ั ้ กบประเทศตาง ๆ ซงไทยทาไวตงแตป พ.ศ.๒๓๙๘ ่ ึ ํ ํ ั (ค.ศ.๑๘๕๕) สาเรจลลวงไปไดดวยดนน นบวาสมเดจ ั ้ ี ุ ็ ็   ั   พระวรวงศเธอ พระองคเจาไตรทศประพนธ ทรงมบทบาท ี ั ิ ่ ั ํ ิ สาคญยง โดยรวมมอกบ ดร.ฟรานซส บ แซร ทปรกษา ่ ื ี ี ึ ่ ื กระทรวงการตางประเทศไทย เพอตอบแทนความด ี ี ั ั ้ ในครงน รชกาลท ๖ จงพระราชทานบรรดาศกดให เรอมเตา ซงลาเลยงกองทหารไทยกลบสพระนคร ิ ์ ้ ี ่ ึ ั ่ ื ิ ี ู ั ํ ึ ิ ดร.ฟรานซส บ แซร เปน “พระยากลยาณไมตร” ี ี ั ํ ิ ั ในขณะเดยวกน พระวรยะอตสาหะและผลสาเรจ ็ ิ ี ุ ั ในการปฏบตพระกรณยกจในฐานะเสนาบดกระทรวง ิ ี ิ ี ิ ตางประเทศของสมเดจพระวรวงศเธอ พระองคเจา ็ ้ ั ั ี ไตรทศประพนธนน ตอมารชกาลท ๗ ทรงพระกรณา ุ ั ่ โปรดเกลาฯ สถาปนาเปน พระวรวงศเธอ กรมหมน ื ่ ั เทวะวงศวโรทย  ุ ั ึ ี ี ่ เรอตอรปโด ๓ ซงบรรทกอฐทหารทเสยชวตในราชการสงครามเขาเทยบทา ื ี ี    ิ ่ ิ ู ็ ี ั ุ รชกาลท ๗ โปรดเกลาฯ สถาปนา สมเดจพระวรวงศเธอ สมเดจเจาฟาจกรพงษภวนาถ กรมหลวงพษณโลกประชานารถ ่ ั ิ ็ ิ ิ พระองคเจาไตรทศประพนธ เสนาบดีกระทรวงการตางประเทศ เสนาธการทหารบก เสดจตรวจพลกองบนทหารบก ซงกลบจาก ั ั ็ ่ ึ ่ ั เปน “พระวรวงศเธอ กรมหมนเทววงศวโรทย” ราชการสงคราม ณ สนามโรงเรยนพลทหารเรอท ๔ จงหวดสมทรปราการ ื ั ุ ี ่ ื ั ี ู ู ั ุ 048 | “กระดกง” กมภาพนธ 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html

  ๔.๒ ตางชาตมองไทยอยางไรในการเขารวมสงคราม ิ   ้ ั ้ ี ั ั ิ ั  ครงนกบฝายสมพนธมตร ื ี ั ั ่ รชกาลท ๖ ไดรบความชนชมอยางดจากนานา ่ ี ั ั ุ ประเทศฝายสมพนธมตร โดยพระเจากรงอตาล ี ิ ิ ่ ุ ประธานาธบดฝรงเศส สมเดจพระเจากรงบรเทนและ ิ ี ิ ็ ั ิ ี ไอรแลนด ไดสงโทรเลขมาแสดงความยนด นอกจากน ้ ี ่ ั ั ิ ั หนงสอพมพหลายฉบบทงในองกฤษและฝรงเศสได ื ั ้ ั  ประโคมขาวการประกาศสงครามฯ และแสดงการเทดทล ู ิ ั ิ ตอพระบรมราชวนจฉยของรชกาลท ๖ ททรงตดสน ี ิ ่ ิ ่ ั ั ี ั ็ ั ่ ็ พระราชหฤทยอยางเดดขาดดงกลาว จะเหนไดวาสอ ื ู ื ิ ั ั ้ หนงสอพมพในสมยนนมอทธพลตอการรบรขาวสาร ี ิ ั ิ ั ี ่ ของประชาชนเปนอยางมาก เพราะตอนทไทยประกาศ ื ั ่ ้ ตวเปนกลางนนไมมขาวอะไรเลย ตรงกันขามเมอเขา ี ั ื ั ่ ่ ั ี ั ั ี รวมสงครามฯ พระบรมฉายาลกษณของรชกาลท ๖ รชกาลท ๖ ไดรบความสนใจและชนชมอยางด ี ่ ื ่ ื และเรองเกยวกับเมองไทยเผยแพรออกไปคอนขางมาก ่ ี ั  ่ ี  ั ื   ิ ั หนงสอพมพองกฤษจะเนนตลอดวา รชกาลท ๖ ทรงเปน นกเรยนเกาองกฤษ ตงแตทรงเปนสยามมกฎราชกมาร ุ ั ั ุ ี ั ้ และไดขนเปนพระมหากษตรยของสยาม แตพอเปน ้ ึ ั ิ ี ั ั ิ ื ิ  ํ  ึ หนงสอพมพเยอรมน เขาจะเขยนถงเราในทานองตาหนวา ํ ั ี เราเขารวมสงครามจะทาอะไรได ไมมความสาคญ ํ ํ ้ ั อะไรหรอก เปนแตเขารวมแตในนาม ในวนรงขน ุ ึ ื หนงสอพมพองกฤษกออกมาเขยนแกใหวาการทไทย ั ี ่ ็ ั ิ ี ี ู เขารวมสงครามนนมสวนชวยไดอย เพราะไทยม ี ั ้ ิ ื ั ั ่ ั ั ี การฝกทหารแบบสมยใหมตงแตสมยรชกาลท ๕ สวนใน หนงสอพมพในองกฤษ  ้ ั  ั  รชกาลท ๖ กมการฝกเสอปา ฉะนน พลเรอนกไดรบ ั ่ ็ ี ื ็ ั ื ั ี ้ ั ื ั ิ หนงสอพมพฝรงเศส ่ ื ั ั หนงสอพมพเยอรมน ิ ู ั ู ุ www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html “กระดกง” กมภาพนธ 2563 | 049

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ั ้ ่ ี ้ ั ี ่

ตาแหนงของกองทพในขบวนฉลองชยชนะ ํ ั ั 

ั ิ ิ  ประเทศไทยเปนสมาชกสนนบาตชาต ิ ิ  ุ รวมประชมสนตภาพ ั

่ ั ่ ี ี ู ประเทศไทยเขาสสงคมนานาชาต ในองคการสนนบาตชาต ิ ทนงของทตไทยในเวทโลก   ั ิ ิ  ั ู ู ู ั ุ 050 | “กระดกง” กมภาพนธ 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html

ิ ั นายทหารมาคอยรบกองบนทหารบก ซงกลบมาจากราชการสงคราม พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจฯ ตรวจพลกองบน ั ่ ึ   ู ็ ุ  ิ ็ ั ิ ณ ทาราชวรดฐ ทหารบกซงกลบจากราชการสงคราม ั ่ ึ ั สมเดจพระมหาสมณะ ทรงประสาทพรใหแกทหารซงกลบมาจากราชการสงคราม ึ ่ ็ ี การฝกแบบสมยใหมดวย การเสนอขาวนของหนงสอพมพ   ั ิ ้   ื  ั ิ ั ิ องกฤษกไมเกนความจรง เพราะกองทหารอาสาของไทย ็  ไดแสดงออกอยางเดนชดในความกลาหาญ อดทน บกบน ึ  ั  ึ   ิ ็ ู แขงแรง และสามารถเรยนรวทยาการใหม ๆ ไดอยาง ี ู  ็   รวดเรว เพราะทหารทกนายไดถกเลอกเปนอยางด และ ื ุ ี ้ ไดรบการกลาวชมเชยจากนายทหารชันผใหญของ ู ั ่ ฝรงเศสในหลายโอกาส ั ิ ู ่  ิ  ั ๔.๓ ทหารไทยไดรบความรเพมเตมเปนอยางมาก   ภาพ นายทหาร นายสบ และพลทหาร ซงกลบมาจากราชการ ั ่ จากฝรงเศสและองกฤษ สงคราม ในชดท ๑ ิ ึ ่ ั ั ี ่ ุ โดยทางดานองกฤษนันไทยไดรบความรูทาง ้ ั ั ั ั ั ึ    ี ่ ิ ี ดานการแพทยททนสมย ไดศกษาวธการจดโรงพยาบาล สาหรบดานการบน ไดจดตงกรมอากาศยานขนตรงตอ  ้  ํ ั ้ ั ั ิ  ึ  ื ั ี  สนามและไดรวบรวมซอเครองมอทางการแพทยททนสมย กองทพบกและไดพฒนาเปนกองทพอากาศในเวลาตอมา ื ่ ้ ื ่ ั  ั  ั ั    ั มาใชเปนประโยชนในเมองไทย สวนดานฝรงเศสนนได นอกจากนนไทยยงไดสงทหารไปฝกวชาความรตาง ๆ ่ ื ั ้  ู ั ้ ั ิ ื ี มการรวบรวมระเบยบขอบงคบและหนงสอตาราทหาร ทางทหารกบฝายสมพนธมตรดวย ั ั ี ั ํ  ั ั ิ ั นาไปใชเปนจานวนมาก รวมทงเครองมอและความร ู  ื  ํ  ํ ่ ื ้ ั ู ุ ั ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html “กระดกง” กมภาพนธ 2563 | 051

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ้ ี ้ ั ่ ั ่ ี

ึ ่ ิ ั ํ ั กองทหารซงกลบจากราชการสงคราม เดนขบวนนารถอฐ ิ ุ ุ ี ่ รชกาลท ๖ ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางอนสาวรย ั ี สาหรบบรรจอฐทหารในวนบรรจอฐ เมอ ๒๔ กนยายน พ.ศ.๒๔๖๒ ุ ิ ํ ื ิ ั ่ ั ั ั ุ ั ิ ี ั ่ ี รถอฐทหารทเสยชวตในราชการสงครามโลกครงท ๑ จานวน ๑๙ นาย ี ิ ้ ั ่ ี ํ ี ํ รชกาลท ๖ เสดจพระราชดาเนนตรวจพล ่ ิ ็ ั ิ ู ็ ั สมเดจเจาฟาจกรพงษภวนาถ กรมหลวงพษณโลกประชานารถ ุ ื ื  เสนาธการทหารบก ทรงคมแถวทหารบก ทหารเรอ และทหารเสอปา ิ ุ ็ ั ั ้ ั ตงแถวรบเสดจฯ รชกาลท ๖ ณ หนาพลบพลา ทองสนามหลวง ั ่ ี ั ื ในการฉลองชยชนะ เมอ ๒ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๖๒ ่ ั ํ ั ่ ื ี ู (รปนถายขณะทหารกาลงถอดหมวกเพอสวดมนต) ้ ั ู ุ ิ ็ สมเดจเจาฟาจกรพงษภวนาถ กรมหลวงพษณโลกประชานารถ ิ ื  ุ เสนาธการทหารบก ทรงคมแถวทหารบก ทหารเรอ และทหารเสอปา ื ่ ี ในการฉลองชยชนะททองสนามหลวง เมอ ๒ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๖๒ ่ ั ื ั ู ู ั ุ 052 | “กระดกง” กมภาพนธ 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/keel_mag.html

พฒนาการของธงชาติไทย ั ู ธงไทยในสมรภม เมอทหารไทยไปสงครามโลก ่ ื ิ เมอไทยประกาศสงครามกบเยอรมนและ ั ื ่ ั ั ่ ี ั ออสเตรย-ฮงการ ในวนท ๒๒ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๐ อดต - ป พ.ศ.๒๓๒๕ ป พ.ศ.๒๓๙๔ - ป พ.ศ.๒๔๕๙ ี ี  ี   ุ   ั ้ ็ ่ ี ู  ั ั นน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท ๖  ิ ิ ั ุ ั ั ทรงออกพระราชบญญตแกไขพระราชบญญตธง พระพทธ ั ี ํ ั ศกราช ๒๔๖๐ มใจความตอนหนงวา “ธงสาหรบชาต ิ ั  ึ ่ ิ ิ ึ ั ั ้ สยามซงไดประดษฐานขนตามพระราชบญญตแกไข ึ ่     ั ั ั ั พระราชบญญตธง พระพทธศกราช ๒๔๕๙ นน ยงไม ป พ.ศ.๒๓๒๕ - ป พ.ศ.๒๓๕๒ ป พ.ศ.๒๔๕๙ - ป พ.ศ.๒๔๖๐ ้ ั ิ ุ ้ ิ ิ ่ ี  ํ ํ เปนสงางามพอสาหรับประเทศ สมควรจะเพมสนาเงนแก   ี ี ั ี เขาอกสหนง ใหเปนสามส ตามลกษณะธงชาตของ ิ ่ ึ ั ่ ั ั ประเทศทเปนสมพนธมิตรกบกรุงสยามไดใชอยู ี  ื   ่ ั  ่ ้ โดยมากนน เพอใหเปนเครืองหมายใหปรากฏวาประเทศ ป พ.ศ.๒๓๕๒ - ป พ.ศ.๒๓๙๔ ระหวางป พ.ศ.๒๔๖๐     ั ุ ี ้ ํ สยามไดเขารวมสขทกข แลเปนนาหนงใจเดยวกนกบ ั ่ ึ ุ ั ู ั ิ ํ ั สมพนธมตรหมใหญ ชวยกนกระทาการปราบปราม อาสตยอาธรรมในโลกย ใหพนาศประลยไป อกประการหนง ิ    ั ึ ี ั ่ สนาเงนนเปนสอนเปนสรแกพระชนมวาร นบวาเปน ิ ิ ํ ้ ้ ี ั ี ิ ี ั ี ี ่ เครืองหมายเฉพาะพระองคดวยจงเปนสทสมควร ป พ.ศ.๒๔๖๐ - ปจจบน ่ ึ ั  ุ  ั ั ้ ิ ํ ประกอบไวในธงสาหรบชาตดวยประการทงปวง” พฒนาการของธงชาตไทย ั ิ ู ู ี www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” มนาคม 2563 | 053

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ี ั ้ ี ่ ั ้

่ ี ั ั ่ ั ั ี สมยรชกาลท ๖ (พ.ศ.๒๔๕๙ - สมยรชกาลท ๖ (พ.ศ.๒๔๕๙ ั ั ื ื ่ ี  ิ ั   ี ื ั ่ ื ่ ื   พ.ศ.๒๔๖๐) ใชเปนธงคาขาย หรอ - พ.ศ.๒๔๖๐) ใชเปนธงราชการ ผนธงชางเผอกทรงเครองยนแทน ทใชชกประดบจรงในสมยรชกาลท ๖     ื ู   ู ี ่ ื  ู ้ ั  ่ ธงสาหรบกจการทวไป เทานน โดยทรงเปลยนรปแบบธงชางเผอก จากแบบรปชางเผอกเปลาเปนรปแบบ ั ิ ั ํ ธงชางเผอกทรงเครองยนแทน  ื  ื ื ่  ธงไตรรงค นบตงแต พ.ศ.๒๔๖๐ เปนตนมา ธงชยเฉลมพลกองทหารอาสาในสงครามโลก ธงชยเฉลมพลกองทหารอาสาในสงครามโลก  ั  ั ้  ั ิ ั ิ ั ้ ี ่ ครงท ๑ (ดานหนา) ครงท ๑ (ดานหลง)  ่  ั ั  ้ ี เครองหมายแหงไตรรงค ื ่ ํ ่ ื ํ ่ ขอราราพรรณบรรยาย ความคิดเครองหมาย ธงชยเฉลมพลกองทหารอาสาใน ิ ั ั ้ แหงสทงสามงามถนด. สงครามโลกครงท ๑ ั ้ ั ี ี ่ ั ์ ี ั ิ ิ ขาวคือบรสทธศรสวสด หมายพระไตรรตน ุ ์ ิ ิ ุ และธรรมะคมจตไทย. นอกจากธงไตรรงคแลว พระบาทสมเดจ ็ ิ ื แดงคอโลหตเราไซร ซงยอมสละได พระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงพระราชทานธงชย ึ ่ ั ุ ั ู ั ่ เพอรกษะชาตศาสนา. เฉลมพลแกกองทหารอาสาสยามทเขารวมรบ ซงธงชย ิ ื ่ ี ่ ิ ั ึ นาเงนคอสโสภา อนจอมประชา เฉลมพลนมลกษณะเหมอนธงไตรรงค แตมการเพมรป ้ ี ื ิ ํ ั ี ิ  ู ั  ิ ี ื ้ ่ ี ธโปรดเปนของสวนองค. สญลกษณพเศษลงในธง โดยดานหนาธงเปนรปชางเผอก    ื  ู ิ ั  ั ่ ้ ี ิ ึ ั จดรวเขาเปนไตรรงค จงเปนสธง ทรงเครองยนแทนในวงกลมพนสแดง ดานหลงเปนตรา ื ื ่ ้ ั   ี ื ่ ั ี ทรกแหงเราเชาไทย. พระปรมาภไธยยอ ร.ร.๖ สขาบ ภายใตพระมหามงกฎ ิ ุ ี ั ุ ทหารอวตารนาไป ยงยทธวชย เปลงรศมสเหลองในวงกลมพนสแดง ทแถบสแดงทง ิ ํ ี ั ้ ี ี ื ่ ี ี ั ้ ื ็ ู ิ วชตกชเกยรติสยามฯ แถบบน แถบลาง ทงสองดาน จารกพทธชยมงคลคาถา ี ิ ุ ึ ั ้ ั ื ่ บทแรก (ภาษาบาล) เพอความเปนสรมงคล โดยท ี ่ ี ิ ิ (จากหนงสอดสตสมตฉบบพเศษ พ.ศ.๒๔๖๑ ธงชยเฉลมพลน ทหารอาสาของไทยไดอญเชญเขารวม ิ ุ ื ิ ั ิ ั ิ ี ั ้ ิ ั สะกดตามตนฉบบ) การสวนสนามฉลองชยชนะทประเทศฝรงเศส เมอวนท ่ ี ั ่ ั ี ่ ั ่ ั ื ๑๔ กรกฎาคม พ.ศ.๒๔๖๒ ู ู ี 054 | “กระดกง” มนาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

สาหรบเครองแบบทหารไทยยคปรบปรงกองทพ ื ํ ่ ั ุ ั ุ ั ่ ั ั ิ ิ ั ี ้ ั สมยรชกาลท ๕ นน ไดอทธพลมาจากทหารเยอรมน ่ ี ื ้ จงใชเสอเทากางเกงสนาเงนเขมเปนหลก ในรชกาลท ๖ ิ ั ั ี ้ ํ ึ ี ่ ้ ั ่ ื ่ ี กอนสงครามโลกครงท ๑ เราเปลยนมาใชเครองแบบ ั ิ ี ุ ื ี ั กากแกมเขยวเหมอนทหารสมพนธมตร เมอสงครามยต ิ ่ ื ื ่ ี ไทยจงไดเปลยนเครองแบบเปนสกากแกมเขยว แลว ี ี ึ ่ ี ี ี ่ มาเปลยนเปนสกากอกครงตอนรวมรบความชวยเหลอ ี ั ื ั ้ ี ่ ึ จากอเมรกนชวง จอมพล สฤษด และจงเปลยนเปน ิ ิ ั ์ ี ุ ึ ิ ั ั ี เขยวแบบปจจบนตามแบบทหารอเมรกนมานานจนถง ั ่ ี ทกวนน และเพอระลกถงการเขารวมสงครามโลกครงท ๑ ้ ้   ึ ั ่ ุ ี ึ ื ี ่ รชกาลท ๖ โปรดใหตดถนน ๓ สาย และสรางวงเวยน ั ั ี ่ ื ี แหงแรกของไทย เรมตนสรางเมอวนท ๒๗ มกราคม ่ ั ่ ิ พ.ศ.๒๔๖๑ พระราชทานนามวา “๒๒ กรกฎาคม” และ ิ ี ื ่ ั ้ พระราชทานชอถนนทง ๓ สายวา ไมตรจตต มตรพนธ ั ิ ั ั ิ ิ และสนตภาพ แสดงวาไมตรจตรตอฝายสมพนธมตร ี ิ ั ํ ุ ิ ั ี ิ ทาใหเกดสนตภาพ และทรงโปรดใหสรางอนสาวรย ่ ู เปนอนสรณทหารไทยทไปรวมรบในสมรภมยโรป ิ ุ ี ุ ุ ั ิ ํ ั สาหรบบรรจอฐของทหารหาญทเสยชวต จานวน ๑๙ คน เครองแบบทหารไทย กอนหนานไมไดมสเขยวอยางในปจจบน ี ี ํ ิ ่ ี ี ั ่ ื ้ ุ ี ี ี เมอ ๒๔ กนยายน พ.ศ.๒๔๖๒ เราเรมใชสนเมอตอนสงทหารอาสาเขารวมรบ ซงเปนสเดยวกบ ั ื ่ ี ั ี ่ ึ ่ ี ้ ่ ิ ี ื เครองแบบหนารอนของทหารยโรป ่ ื ุ ุ ี วงเวยน ๒๒ กรกฎาคม อนสาวรยทหารอาสา ี ู ี ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” มนาคม 2563 | 055

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ้ ั ั ี ้ ่ ่ ี ั ิ ๕. กระบวนการตดสนใจของไทยในการเขารวม ี ้ ่ สงครามโลกครังท ๑ ิ ้ ื ่ เมอเกดสงครามนนไทยไดประกาศตวเปนกลาง ั ั ั ่ ี แมวาในสวนพระองครชกาลท ๖ และสมเดจพระอนชา ็ ุ ุ ิ  ิ ู   ธราชเจาฟาจกรพงษภวนาถ กรมหลวงพษณโลกประชานาถ ั ั ี ั ิ พระเจานองยาเธอ จะเอนเอยงไปทางฝายสมพนธมตร ็ ั ั ิ กตาม แตขาราชการสวนใหญกยงคงนยมเยอรมน ็ ั ั ี และการทพระองคไมตดสนพระทยประกาศสงครามใน ่ ิ ่ ั ื ้ ุ ่ ึ เบองตนนน เหตผลสาคญอนหนงกคอจะตองมนใจวา ็ ั ้ ื ั ํ ั ่ ุ สามารถควบคมสถานการณความมันคงภายในได ้ ้ ั เพราะในราชอาณาจักรขณะนันมชาวตางชาติทงฝาย ี ิ ั สมพนธมตรและฝายมหาอํานาจกลางรับราชการ ั ิ ้  ั     ิ   เปนพอคา เจาของหางสรรพสนคา รวมทงชางเทคนคตาง ๆ  ี ี ่ ํ ู อกดวย ซงจะตองหาผมาทาหนาทแทน ปจจยทสาคญ ี ่ ํ ั ่ ึ ั ี ั ื อกประการหนงคอ พระองคตองมนพระทยวา ่ ึ ่ ั ั หากตดสนใจเขารวมสงครามแลวจะตองเปนฝายชนะ ิ ื ิ ั สถานการณทเปนตวเรงการตดสนใจคอการประกาศ ั ี ่ ั ั ุ ู ่ ี พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท ๖ เขารวมสงครามกบฝายสมพนธมตรของสหรฐอเมรกา ็ ั ั ิ ั ิ ั ขนครองราชยเมอป พ.ศ.๒๔๕๓ (ค.ศ.๑๙๑๐) ้ ึ ื ่ ในวนท ๒ เมษายน พ.ศ.๒๔๕๙ (ค.ศ.๑๙๑๗) รวมท้ง ั ่ ั ี ิ ประเมนสถานการณสงครามของเจาฟาฯ กรมหลวง ิ ็ ุ พษณโลกประชานาถ เสนาธการทหารบก เหนวา ิ ้ ั ึ ้ โอกาสนีเยอรมนจะชนะสงครามเปนไปไดยากขน ็ ิ ั ิ ่ ั แตอยางไรกตามไดชะลอการตดสนใจจนกระทงเกด ั ความมันใจและนาจะชัดเจนวาฝายสัมพนธมตรม ี ิ ่ ื ื ่ ู โอกาสชนะสงมาก เมอปลายเดอนมถนายน พ.ศ.๒๔๖๐ ุ ิ ุ ั ิ รชกาลท ๖ ทรงเรยกประชมลบและมพระราชวนจฉย ี ี ิ ั ่ ั ี วาไทยจะรกษาความเปนกลางตอไปไมได จาเปนตอง  ั ํ ี ี ั ั ประกาศสงครามกบเยอรมันและออสเตรย-ฮงการ แต ี การประกาศสงครามไดกระทาในวนท ๒๒ กรกฎาคม ั ํ ่ ื ื ี พ.ศ.๒๔๖๐ (คนวนท ๒๑ หลงเทยงคน) ่ ั ่ ี ั สมเดจเจาฟาจกรพงษภวนาถ กรมหลวงพษณโลกประชานาถ ิ ู ั ็ ุ ู ู ี 056 | “กระดกง” มนาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ี ่ ้ การเขารวมสงครามโลกครังท ๒ ของไทย ิ การดาเนนนโยบายตางประเทศของไทยสมย ั ํ หลงเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตย ี ั ่ ิ ้   ั ตงแตป พ.ศ.๒๔๗๕ (ค.ศ.๑๙๓๒) เปนตนมา มเปาหมาย   ี  ื ั ั ื เหมอนสมยกอนคอ รกษาเอกราชทางการเมองและ ื  ํ ิ   ุ ู บรณภาพแหงดนแดนใหพนจากการคกคามของมหาอานาจ ั ุ โดยการผกมตรกบทกประเทศ เปนผลมาจากปจจยภายนอก  ู ิ  ั และปจจยภายในประกอบกนและแมวาปจจยภายนอก ั ั ั  จะยงคงมอทธพลตอการตกลงใจของรฐบาลไทยคอนขางสง ู   ั ั ิ ี ิ เหมอนเดม แตปรากฏวาในสมยประชาธปไตยนปจจย ิ ั  ิ ั ื ้ ี   ่ ภายในอนไดแก สถาบนสภา ปญญาชน และสอมวลชน ั ั  ื ิ ํ ้ ี ่ รวมทงความรสกทางชาตนยม เรมมความสาคญมากขน ั  ิ ู ั ึ ึ ้ ิ  ิ ในการกดดนใหรฐบาลไทย ตดสนใจดาเนนนโยบายบางอยาง  ั ั ํ ิ ั ุ ่ เพอสนองความตองการของกลมชนภายในประเทศ ื ั ่ ี ี ่ ้ ึ  ั รชกาลท ๘ ทรงขนครองราชยภายหลงการเปลยนแปลง การปกครองเปนระบอบประชาธปไตยแลว ๒ ป ตอมา พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล (รชกาลท ๘)     ิ ั ิ ็ ่ ี ั ั ิ  ่ ั ในป พ.ศ.๒๔๘๐ (ค.ศ.๑๙๓๗) รฐบาลไทยไดยกเลก ทรงครองราชย พ.ศ.๒๔๗๗ (ค.ศ.๑๙๓๔) ภายหลงการเปลียนแปลง ั ั สญญาไมเสมอภาคกบทกประเทศคสญญา และเชญ การปกครอง ๒ ป  ุ ิ ู ั ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” เมษายน 2563 | 057

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ั ั ่ ี ี ่ ้ ้ ํ ้ ั ้ ิ ั ั ใหประเทศเหลานนทาสนธสญญาฉบบใหม บนพืน ึ ั ฐานของความเสมอภาคกบไทย ซงทกประเทศรวมทง ่ ุ ั ้ ั ั ฝรงเศสกไดลงนามในสนธสญญาใหมกบไทย ไดลงนาม  ั  ็ ่ ิ ั ั ื ื ั ี ่ ่ ี กนเมอวนท ๗ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๐ ทนาสนใจคอรฐบาล ั ่ ู ั ่ ิ ุ ั ํ ุ ุ ่ ั ฝรงเศสไดอนมตใหอปทตฝรงเศสประจากรงเทพฯ ใน ขณะนนลงนามในขอตกลงขอสละอานาจถอนคดจาก ั ้ ํ ี ี ่ ั ศาลไทย กอนทจะมการแลกเปลียนสตยาบนในสนธิ ั ่ ี ั ั ้ ั สญญาฉบับใหม ณ จดนน ความสมพนธระหวางไทย ุ ั ั ั ุ ั กบฝรงเศสมความกระชบในระดบสงสด นบตงแตไทย  ้ ั ่ ั ี ั ู ั   ไดเขารวมสงครามโลกครงท ๑ ใน พ.ศ.๒๔๖๐ กบฝาย  ั ี ่ ้ ั สมพนธมตร ซงมฝรงเศสและองกฤษเปนแกนนา ิ ั ึ ่ ํ ั ั ี ่ อยางไรกตามกอนทีสงครามโลกครงท ๒ จะเกดขน ่ ี ่ ้  ึ ิ ้ ็ ั    ื  ั  ไดปรากฏขาวลอวาไทยจะสละนโยบายเปนกลาง หนไป ี ั ่ เขากบญปน แตไทยกยงยนยนทจะรกษาความเปนกลาง ั  ั ็  ุ ี ่   ั ื ี ่ ี ตอไป เชนเดยวกนกบทรฐบาลไทยไดรบการทาบทาม ั ั ั ั ู ั ั ่ ํ จากองกฤษวา หากไทยจะใหคามนสญญาจะอยขาง ั ึ ้  ั ่ ื ั ั ั องกฤษเมอเกดสงครามขน รฐบาลองกฤษรบจะปองกน ั ิ  ั  ุ ่ ี เมองทาของไทยจากการคกคามของญปน แตรฐบาลไทย ื ุ  ี ้ ไดบอกปดขอเสนอน โดยเหนวาจะขดตอนโยบายเปน ๑ . สงครามอินโดจน (พ.ศ.๒๔๘๓ – ๒๔๘๔/ ั ็ ี กลางของไทย อาจสงผลกระทบถงเอกราชและความ ค.ศ.๑๙๔๐ – ๑๙๔๑) ึ ุ ผาสกของประเทศไทย ตอมาเมอวนท ๑๑ สงหาคม ั ่ ี ่ ื ิ ี ิ ู พ.ศ.๒๔๘๒ (ค.ศ.๑๙๓๙) กระทรวงตางประเทศไทย พลตรหลวงพบลสงครามเปนนายทหารปนใหญ ึ ู ํ ่ ่ ั ึ ่ ี ิ ื ี ่ ่ ไดออกแถลงเปนทางการปฏเสธเรองทไทยจะเปลยน เคยผานการศกษาจากฝรงเศสและเปนหนงในผนาฝาย ่ ี ี ่  ี ื ั ทาทเปนกลางและยนยนในมตรภาพเทาเทยมกนสาหรบ ทหารของคณะราษฎรทรวมในการเปลยนแปลงการ  ั ั ํ ิ ี ี ่ ี ั ื ่ ู ั ื ่ ุ ั ั ิ ทกชาตและเมอองกฤษกบฝรงเศสประกาศสงครามกบ ปกครองฯ เปนผมความเชอมนในตนเองและมความ ั ่ ิ ิ ึ ั ั ู ั ้ ํ ื ํ ่ ั เยอรมน ในวนท ๓ กนยายน พ.ศ.๒๔๘๒ ประเทศไทย สานกในชาตนยมสงมาก ดงนนเมอเขารบตาแหนง ่ ั ั ี ั ี ั ื ั ไดประกาศความเปนกลางทนท ในวนท ๕ กนยายน นายกรฐมนตรในเดอนธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๑ (ค.ศ.๑๙๓๘) ี ่ ั ั ี ่ ํ ็ ิ ื ิ ่ ึ พ.ศ.๒๔๘๒ (ค.ศ.๑๙๓๙) กไดเรมงานสรางชาตไทยตามแนวความสานกเรอง ี ่ ั ํ ิ ี ิ ิ ี ุ ่ ี ั ชาตนยมทตนมอยทนท กาหนดวนท ๒๔ มถนายน เปน ู ิ ั วนชาตและเปนวนหยดราชการ ในป พ.ศ.๒๔๘๒ – ั ุ  ํ ั ึ ๒๔๘๓ รฐบาลไดประกาศใชรฐนยมถง ๘ ฉบบ ทสาคญคอ ื ั ี ั ่  ั ิ ํ ่ ื ่ เปลยนชอประเทศไทยแทนประเทศสยาม กาหนดให ี ื ่ ้ ู ั ื ิ คนไทยยนตรงเคารพธงชาตเมอเวลาชกขนสยอดเสา ึ ิ ื หรอชกลงจากยอดเสาหรอเมอไดยนบรรเลงเพลงชาต ิ ่ ื ั ื ี หรอเพลงสรรเสรญพระบารม การนยมของไทย โอน ิ ิ ื ู ู 058 | “กระดกง” เมษายน 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ุ ิ ุ ิ ี กจการอตสาหกรรมใหญ ๆ และธรกจทอยภายใตการ ่ ู ื ิ ิ ควบคุมหรอการดาเนนการโดยชาวตางชาตมาเปน ํ  ํ ั    ของรฐ ฯลฯ อาจกลาวไดวานโยบายการสรางความสานก ึ ั ื ั ิ ในชาตนยมของรฐบาลไทยดงกลาว รวมทงความชนชอบ  ั ้ ่ ิ ญปนทสามารถสรางประเทศใหยงใหญทดเทยมกับ ่ ี ั ่ ี ิ ่ ุ ี   ี ั ้ ั  ประเทศตะวนตกนน สวนหนงเกดจากความรสกเคยดแคน ิ ่ ึ ึ ู ั ชาวยโรป โดยเฉพาะฝรงเศสเคยรงแกไทยในอดต และ ั ุ ่ ี ี ิ ุ ู ่ ํ อกสวนหนงเกดจากความตองการของผนาไทยรนใหม ึ ิ ็ ี ่ ทพยายามสรางชาตไทยใหเขมแขง พลตรหลวงพบลสงคราม (แปลก พบลสงคราม) นายก ิ ิ ู ู ี รฐมนตรไทย [ดารงตาแหนงชวงแรก ๑๖ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๑ - ั ี ั ํ ํ ๑ สงหาคม พ.ศ.๒๔๘๗ (๕ ป ๒๒๘ วน)] ตอเมอวนท ๒๘ กรกฎาคม ื ั ่ ่ ิ ั ี ี ั ่ ่ ั ิ ี ั ี ั พ.ศ.๒๔๘๔ ภายหลงจากทกองทพไทยมชยชนะตออนโดจนฝรงเศส ู คณะผสาเรจราชการแทนพระองค ในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย  ็  ํ ิ  ั ิ ิ ั ็ (พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล) ไดประกาศ พระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ พระราชทานยศจอมพล จอมพลเรอ ื   ิ ่ ิ ั เพือแผอทธพลไปยงดนแดนทีเคยเปนประเทศราช จอมพลอากาศ ่  ิ   ั ่ ี ั รฐบาลจอมพล ป. ไดเปลยนแปลงประเพณและวฒนธรรมบางอยาง ี ็ ั ํ ุ ี ั ้ ของไทยในอดต อยางไรกตามกยงมบคคลชนนาใน เพอใหสอดคลองกบการการเปลยนแปลงการปกครอง และใหเกด ี ็ ั ี ่ ่ ื ิ ี ็ วงการรฐบาลไทยอกหลายคน ซงเหนดวยในนโยบาย ความทนสมย เชน ประกาศใหขาราชการเลกนงผามวง เลกสวมเสอ ่ ึ ั ื ้ ั ุ ิ ั ิ ิ ั ี ุ   ุ ิ  ็ นยมไทย แตไมเหนดวยในนโยบายตอตานประเทศยโรป ราชปะแตน และใหนงกางเกงขายาวแทน มการยกเลกบรรดาศกด ์ ิ   ื ี ี ั เชน ดร.ปรด พนมยงค และนายดเรก ชยนาม และยศขาราชการพลเรอน ิ ่ ํ  ํ ั ี ุ ่ ื ่ ี สาหรบการดาเนินการทจะสามารถบรรลเปาหมาย เครองบินทงจากสหรัฐอเมริกาและญปน ปรากฏวา ุ ้ ั ั ู ิ ั ่ ้ ํ ในการรกษาบรณภาพแหงดนแดนและความมนคง การทไทยปรับปรุงและพฒนากาลงรบในครังนทาให ่ ี ี ั ้ ั ํ ้ ั ั ิ ุ ้  ี ี ิ ่  ิ  ของชาตนน ไดมการรเรมใหมยวชนทหารตงแต พ.ศ.๒๔๗๕ ตางประเทศโดยเฉพาะฝรังเศสมีความวตกวารฐบาลไทย ่ ิ ั ั ั ้ ั ื ุ ั ่ ํ รวมทงการขยายและปรบปรง กองทพบก กองทพเรอ อาจใชกาลงรนแรงกบอาณานคมของฝรังเศสในอนโดจน ุ ิ ั ี ั ิ ั ั ้ ุ ี ็ ิ ั และกองทพอากาศใหมความเขมแขงทงในดานคณภาพ ดงนนในเดอนสงหาคม พ.ศ.๒๔๘๒ (ค.ศ.๑๙๓๙) กอน ั ้ ื ้ ั ้ ั ํ ี ่ ้ ิ ึ ั ิ และปรมาณ ทงนไดเพมกาลงพลกองทพบกใหมากขน เกดสงครามโลกเพียงเดอนเดยว ฝรงเศสไดขอทาบทามไทย ิ ั ี ่ ื ั ้ ื   ู ั  ุ  ุ  ี ี ํ จดซออาวธยทโธปกรณ เชน รถถง และปนตอสอากาศยาน เพอทาสญญาไมรกรานกน โดยเหนแกไมตรีทไดมอย ู ื ็ ่ ั ุ ั ่ ี ั   ื จากประเทศเชโกสโลวาเกย ฯลฯ สวนในดานกองทพเรอ ตอกน ฝายไทยตอบไปวาพรอมทีจะเจรจา แตตองม ี ั ่ ํ ื ่  ่ ื ั ั ื ี ้ ี ํ ั ี มการขยายฐานทพเรอทสตหบ สงตอเรอรบและเรอดานา การปรับปรุงเขตแดนกันตามหลักกฎหมายระหวาง  ุ ่ ี ี ํ ั ื ั ้  ั ่ จากอิตาลและญปน สาหรบในดานกองทพอากาศ จดซอ ประเทศและหลักความยตธรรม ฝายฝรงเศสตกลง ั ุ ิ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” เมษายน 2563 | 059

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ้ ี ่ ั ี ่ ้ ั ู ็ ั จะไดตงผแทนรวมกนใหเสรจภายใน ๑ ป จากนน ั ้ ั ้ ํ ั ่ ั อกเพยง ๑๐ วนตอมา ฝรงเศสทาสญญาสงบศกกบ ี ึ ี ั ั ิ ุ ั ั ั เยอรมน ในวนท ๒๒ มถนายน พ.ศ.๒๔๘๓ และจดตง ั ้ ี ่ ี ี รฐบาลวซ (Vichy) อยทเมองวซตอนใตของกรงปารส ู ่ ั ี ุ ี ี ื ี ่ ุ  ี ิ  ั ี ั  ั เปนรฐหนเชดของนาซเยอรมน ตอมาในวนท ๑ กรกฎาคม ้ ี ี ั ิ ุ ุ ื ญปนไดเขาควบคมเมองทาตาง ๆ ในอนโดจนและตง ่ ่ ั ั ึ ื ่ ํ ฐานทพอากาศ ตลอดจนเคลอนกาลงทหารสวนหนง จากตอนใตของจนทญปนยดครอบครองอยลงมาใน ี ่ ี ู ึ ุ ่ ี ิ ่ ี ั ั ู ั ี ๋ แควนตงเกย ผบญชาการทหารฝรงเศสในอนโดจน ได ุ ่ ลงนามขอตกลงกบญีปนยอมใหใชสนามบน ๗ แหงใน ิ ั ิ ี ๋ ํ ี ตงเกย และใหญปนสงทหารเขามาประจาการในอนโดจน ี   ั ุ ่   ั ั ุ ้ ํ ี ได ๖,๐๐๐ คน เหตการณดงกลาวนทาใหรฐบาลไทยม ี ่ ความกงวลวาฝรงเศสอาจจะยกดินแดนอนโดจนใหแก ั ี ั ิ ั ้ ึ ่ ุ ึ ญปน ในทสด ซงในขณะนนสงครามในยโรปเกดขนยง ่ ี ้ ุ ุ ิ ั ี ่ ึ ื ั ั ไมถงป แตสามารถแยกฝายไดชดเจน คอฝายอกษะ ี มเยอรมน อตาล และญปน ี ่ ั ุ ี ิ ่ ั  ิ ั ั สวนฝายสมพนธมตร ประกอบดวย องกฤษ ฝรงเศส   ั พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล (รชกาลท่ ๘) และรสเซย เปนแกนหลก สาหรบไทยไดประกาศยนยน ็ ิ ั ี ั ั ํ ั ี ั ั ื โปรดเกลาฯ พระราชทานธงยวชนทหาร  ุ ้ ั ความเปนกลางไปแลว ตงแต ๕ กนยายน พ.ศ.๒๔๘๒ ั ่ ั ี (ค.ศ.๑๙๓๙) ตอมารฐบาลวซของฝรงเศสไดแจงตอ ี ั ุ ั ี เอกอครราชทตไทย ณ กรงปารสวาขอใหไทยรบให ี ู ิ ุ ั ั ั ั สตยาบนกตกาสญญาไมรกรานกนระหวางไทยกบ ั ่ ี ุ ฝรงเศสทลงนามกนแลวเมอ ๑๒ มถนายน พ.ศ.๒๔๘๓ ั ่ ิ ื ั ่ ธงยวชนทหาร ุ ั ื ั ั โดยมหนงสอใหไวเปนหลกฐานจะปรบปรงเสนแดนใน ี ุ ้ ํ ิ ลานาโขง โดยถอหลกรองนาเดนเรอไดตลอดเปนเกณฑ  ้ ื ื ั ํ ํ ั ี ั  ี ั ่  ั ทงนไทยไดเจรจากบองกฤษและญปนดวย เกยวกบสญญา  ่ ้ ี ุ ้ ั ั ไมรกรานตอกน จนกระทงไดมการลงนามกน ในวนท ่ ี ุ ั ่ ั ี ั ุ ั ๑๒ มถนายน พ.ศ.๒๔๘๓ (ค.ศ.๑๙๔๐) สาหรบการ ฟลป เปแตง ประมขรฐวซฝรงเศส ดารงตาแหนง ระหวาง ิ ํ ั ิ ่ ี ุ ั ี ํ ํ  ั ้ ปรบปรงเสนเขตแดนดานแมนาโขงนน ฝรงเศสตกลงกน ๑๑ มนาคม ค.ศ.๑๙๔๐ - ๒๐ สงหาคม ค.ศ.๑๙๔๔ ุ ั ั ั ้ ํ ่   ี ิ ู ู 060 | “กระดกง” เมษายน 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ื ่ ี ี ั ั ่ ี ็ ั ิ ื ั ั เพอใหมผลบงคบใชทนท รฐบาลไดตอบวาพรอมทจะ ศาลโลก เมอตดสนอยางไรแลวกจะมผลเปนการถาวร ี ่ ่ ่ ั ิ ื ั ั ั ่ ี ํ ่ สนองความประสงคของฝรงเศส เมอวนท ๑๑ กนยายน ขณะทีการใชกาลงจะไมกอใหเกดความจีรงยังยืนในผล ั ่ ่  ี ุ พ.ศ.๒๔๘๓ (ค.ศ.๑๙๔๐) ถาฝรงเศสยอมตกลงในหลก ของการนน แตทประชม ครม. เสยงขางมาก เหนวาตอง ี  ั ่ ั ็ ั  ้ ํ ๓ ประการ คอ ใหเสนเขตแดนตามลานาโขงเปนไปตาม ใชเวลามาก ซงจะไมตอบสนองความปรารถนาของ ํ ื ้ ่ ึ ุ หลกกฎหมายระหวางประเทศ ปรบปรงเสนเขตแดน ประชาชนคนไทยในขณะนน ในวนท ๒๐ ตลาคม ุ ั ่ ี ้ ั ั ั ุ ิ ิ  ิ  ี ั ี ี ไทย – อนโดจน ใหเปนไปตามธรรมชาต และหากม นายกรฐมนตรไดปราศรยทางวทยกระจายเสยงคอนขางยาว ี ั  ิ ี การเปลยนแปลงอธปไตยในอนโดจน ฝรงเศสจะคน เปนการเปดใจอยางกวางขวางใหชาวไทยทราบและ ั ่ ี ื ่ ิ ั อาณาจกรลาวและเขมรใหแกไทย ในวนท ๒๐ กนยายน ่ ี ั ั ั ่ ี ั ิ ี รฐบาลวซของฝรงเศสตอบปฏเสธขอเสนอของไทย โดย ั ิ จะรบพจารณาเฉพาะในเรองเกาะแกงในแมนาโขง ื ่ ้ ํ เทานน เมอขาวดงกลาวไดเปดเผยตอสาธารณชน กได ็ ื ่ ั ้ ั ี ่ ิ ี ่ ั มการแสดงความไมพอใจทาทของฝรงเศส โดยเรมม ี ิ ิ ิ การเรยกรองดนแดนคน โดยเรมดวยการเดนขบวนของ ี ่ ื ิ  นสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย ไมนอยกวา ๓,๐๐๐ คน มาท ี ่ ิ  ั  ิ  ุ ่ ่ หนาศาลาวาการกระทรวงกลาโหม เมอวนท ๘ ตลาคม ั ุ ื ี ู ี ่ ึ ิ ั พ.ศ.๒๔๘๓ ซง พลตรหลวงพบลสงคราม นายกรฐมนตร ี ไดปรากฏตวทหนามกศาลาวาการฯ และใหโอวาทฯ ุ ั ี ่ ั ั ้ ั ึ จากนนนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตรและ ิ ื ็ พรรคการเมองจานวนหลายพนคนกแสดงจดยนสนบสนน ํ ุ ื ั ั ุ ี  ั การเรยกรองดนแดนคนของรฐบาลเชนเดยวกน ตามมา  ิ ั ื ี ดวยการเดินขบวนของประชาชนหลายหมูเหลาคราวละ ั ิ หลายหมนคน ทามกลางกระแสชาตนยมอยางหนก ใน ่ ื ิ ึ  ี ่  ั ู ี ี ิ ุ ่ ี  วนท ๑๒ ตลาคม มการเดนขบวนทมผเขารวมถง ๕๐,๐๐๐ คน ่ ู ั จากนนในวนท ๒๙ พฤศจกายน มผเขารวมเดนขบวน พลตรหลวงพบลสงคราม นายกรฐมนตร กลาวปราศรยแกนกศกษา ั ิ ้ ี ิ ี ิ ั  ี ั ี ึ ั  ู ื หลายหมนคนและพรอมใจกนรวมบรจาคเงนรวมเกอบ ่ ั ื ิ ิ ั ้ ๗๐๐,๐๐๐ บาท (หลายสบลานในปจจบน) ในขณะนน ั ิ ุ ั ชาวไทยทงประเทศดเหมอนจะมใจตรงกนวา ไทยม ี ั ู ี ื ้ ่ ิ ความชอบธรรมทจะเรียกรองทวงคนดนแดนทไทย ื ี ่ ี ่ ั จายอมสละใหฝรงเศสไปในสมยรชกาลท ๕ อยางไร ่ ํ ั ั ี ็ ้ กตามในเบองแรกการเรยกรองกระทาดวยไมตรจตคอ ิ ี ื ํ ี ื ่ ขอความเห็นใจจากฝรังเศสซึงมความสัมพนธอนดมา ี ี ั ั ่ ึ ี ตลอด ๓ ทศวรรษ เมอสถานการณมความตงเครยด ี ื ่ ั ั มากขนและมเสยงเรยกรองใหรฐบาลใชกาลงเอา ี ี ํ ี ้ ึ ดนแดนคน หลวงประดษฐมนธรรม (ดร.ปรด พนมยงค) กลมนสตนกศกษา และนกเรยนเตรยมอดมเรยกรองใหเอาคนแดนคน ู ื ี ิ  ี ิ ุ ิ ิ  ี ื   ี ุ ั ื ี ั ึ ่ ํ ไดเสนอแนะวาแทนทจะใชกาลงทหาร ควรยนฟอง ี ั ่ ื ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” เมษายน 2563 | 061

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ี ้ ั ่ ี ่ ้ ั  ุ  ั ่ ื ิ ทาความเขาใจเรองการปรบปรงเสนเขตแดนดานอนโดจน ี ํ  และการทวงดนแดนคน รฐบาลไทยหลกเลยงการใช ิ ื ี ั ี ่ ั กาลงอยางถงทสด ขณะทมไดมองขามความเปนไปได ํ ี ่ ุ ่ ึ ิ ี ้ ึ ทอาจจะมีสถานะสงครามเกิดขนระหวางไทยกบ ี ั ่ ิ ั ่ ฝรงเศส ภายหลงจากนนปรากฏวาเครองบนฝรงเศส ั ื ่ ั ้ ่ ั ้ ้ ่ ั ื ไดบนลาเขตแดนไทยหลายครง โดยเครองบนของ ํ ิ ิ ึ ิ ุ ั ้ ั ั กองทพอากาศไทยไดขนบนขบไลตลอดทกครง เขาส ู ้ ี เดอนพฤศจกายน พ.ศ.๒๔๘๓ การเจรจาไมมความ ิ ื ิ ี ี ่ ั ั  ็ กาวหนา โดยรฐบาลวซของฝรงเศสปฏเสธเดดขาดไมยอม   ิ ื ั ื ้ ุ ้ ี ี เปลยนแปลงจดยน ทงนเพราะเหนวาการคนดนแดน ็ ่ ํ ใหแกไทย เปนการเสยเกยรตภมของชาตมหาอานาจ ี ิ ิ ู ี ิ ี ิ ้ ั ่ ั ั ่ อกทงฝรงเศสในอนโดจนยังมความมนใจวาสามารถ ี ี ํ ั ตานทานการใชกาลงของทหารไทยได ่ ๑.๑ เมอสถานการณสอไปในทางทอาจจะ ื ่ ี ั ํ ิ ี ํ ั ี ่ หลกเลยงการใชกาลงไมพน รฐบาลไทยไดดาเนนการ ี พลตรหลวงพบลสงคราม นายกรฐมนตร โบกธงรบบรรดานสต ิ ู ิ ั ิ ี ั ี ิ ั ั ื ื ั   ุ ี ี ี ึ ุ ุ นกศกษา และนกเรยนเตรยมอดม มาชมชนเรยกรองใหเอาคนแดนคน เตรยมรบสถานการณในหลายดาน ๕ พฤศจกายน ี ี ิ ุ ี  ุ ่ ื ่ ทหนากระทรวงกลาโหม เมอ ๘ ตลาคม พ.ศ.๒๔๘๓ พ.ศ.๒๔๘๓ สถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย  ุ ุ ี ั ิ  ี ึ ี ื ั ิ การเดนขบวนเรยกรองดนแดนคนของกลมนสตนกศกษา นกเรยนเตรยมอดม และประชาชน ิ ิ ู ู 062 | “กระดกง” เมษายน 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ี ุ ิ ิ ่ ี แนวเสนประเปนดนแดนทเสยไปลาสดแผนดนของไทย ่ ิ ี ้ ั ื ไดกระจายเสยงจากศาลาแดง คลนสนภาคพเศษ ั ิ ั เปนภาษาเขมรปลุกเราใหตนตวแสวงหาสนตภาพ ่ ื ี ื ่ ั ิ ั จากฝรงเศสและสนบสนนการเรยกรองดนแดนคน ุ ของรฐบาลไทย ตอมาในวนท ๑๓ ไดมการประกาศ ั ี ่ ี ั ้ ั พระบรมราชโองการประกาศแตงตงผบญชาการทหาร ั ู ่ ุ ั ั ํ สงสด แมทพบก แมทพเรอ และแมทพอากาศ คาสง ู ั ั ื ั ้ ู ั ั ั ่ ่ ี ี ทตามมาในวนท ๒๕ แตงตงแมทพดานบรพา แมทพ ี ่ ดานอสาน และในวนเดยวกนกองทพบกสนามไดมคาสง  ั ํ ี  ั ี ั ั ั ู ั ี ่ เตรยมพรอมทจะเขาสสงคราม ในขณะนนกองทพบก ้ ี  ั มกาลงพลประมาณ ๓๕,๐๐๐ คน ประกอบดวยทหารราบ ํ ี ั ๑๒ กองพน ทหารปนใหญ ๙ กองพน ทหารมา ๘ กองพน   ั ั   ทหารปนใหญตอสอากาศยาน ๓ กองพน ทหารยานเกราะ  ู   ั ่ ๒ กองพน ทหารชาง ๒ กองพน ทหารสอสาร ๒ กองพน ั ั ื ั ุ ั ั รวม ๔๘ กองพน และหนวยสนบสนนการรบตาง ๆ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” เมษายน 2563 | 063

๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑

๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ค ค ค ร ร ร ร ค ค ค ค ค ค ค ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ค ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ้ ้ ้ ้ ั ั ั ั ั ั ั ้ ้ ้ ั ั ั ั ั ง ั ั ั ั ั ั ั ั ั ้ ง ง ง ้ ง ง ง ั ร ร ้ ้ ้ ้ ง ง ง ง ้ ้ ง ง ง ง ง ง ง ง ง ม โ ม ม โ โ โ โ ม ม ม ม ม ม ม ม ม โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ ม า า า า ม ม า ม า า า า า า า า า ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม โ ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ล ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ล โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ โ ล ล ล ล ล ล ล ล ล โ ล โ โ ล ล ล ล ั ั ั ั ั ้ ั ั ง ั ง ง ั ั ั ั ้ ง ้ ้ ง ั ง ง ้ ้ ้ ้ ้ ้ ้ ้ ง ร ร ร ร ้ ง ้ ้ ร ร ร ร ร ร ร ร ง ง ง ง ง ง ง ง ้ ้ ้ ้ ้ ้ ้ ้ ี ี ่ ่ ่ ี ี ่ ท ท ท ท ี ี ่ ี ่ ่ ่ ่ ่

ี ี ี ่ ี ่ ี ี ี ี ท ท ท ง ท ท ท ท ท ง ง ้ ง ง ง ง ง ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ร ่ ่ ่

ี ี ่ ี ี ่ ี ี ่ ่ ่ ่ แ แ แ แ แ แ แ แ ี ี ี ี ี แ ่ ี ี ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ง ง ท ท ท ท ี ี ี ี ี ่ ี ี ท ท ท ท ท ี ท ท ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ร ร ร ร ร ร ร ร ค ค ค ค ร ร ค ร ค ล ล ล ล ล ล ล ล แ แ แ แ แ แ แ แ ะ ะ ะ ะ ะ ค ะ ะ ล ล ล ล ะ ะ ะ ะ า ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ท ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ท ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ท ท ท ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ ไ บ บ บ บ บ บ บ บ บ ก ก บ บ บ บ บ ั ั ั ั ั ั ั บ บ บ บ บ บ บ บ ก ก ก ย ก ก ก ก ย ย ย ย ย ย ย ย ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ม ส ส ส ง ง ง ง ส ส ส ส ส ส ส ส ง ง ง ง ง ค ค ง ง ง ง ง ง ง ง ง ส า า า ร ร ร ร า า า ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก ก า า า า ร ส ส ร ส ส ส ส ร ร ร ร ร ร ร ร า า า า า า า า ร ร ร า า า า า ม ม ม ม ม ม ม ม ม ม า ม ม ม ม ร ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ค ค ค ค ค ค ค ค ค ค ง ค ค ค ค ค ค ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร า า า า า า า า ร ร ร ร ร า ร ร ร ร ค ค ร ร ร ร ค ค ค ค ค ค ค ค ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ร ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ง ง ง ง ง ง ง ส ส ส ส ง ส ส ั บ บ ั ส บ ั ั ั ั ั บ บ บ ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ส ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ง ็ ุ ่ ุ ี ่ สาหรบกองทพเรอ “กองเรอรบ” (กองเรอ รมว.ตางประเทศญีปนกไดแถลงวาญปนจะวางตัว ั ื ื ํ ื ั ื ่ ิ ิ ยทธการ) มกาลงรบประกอบดวย เรอปนหนกหมเกราะ เปนกลางในขอพพาทเรองดนแดนระหวางไทยกบ ั ื ี ุ ุ ั  ั   ํ ่ ่ ั ี ๒ ลา เรอปนเบา ๒ ลา เรอตอรปโดใหญ ๙ ลา เรอดานา ฝรงเศส แตองกฤษและสหรัฐฯ ไดมองไปวาญปุน ั   ํ  ํ ํ ื  ื ้ ํ ํ ื ิ ั ั ๔ ลา เรอสลป ๒ ลา เรอวางทนระเบด ๒ ลา และ กบไทยมีความใกลชดกน ุ ื ํ ื ํ ํ ิ ุ เรอชวยรบอน ๆ ื ื ่ การสรบตลอดแนวชายแดนโดยเฉพาะอยางยง ู ิ ่ ิ ้ ่ ื ่ ในดานกองทพอากาศ มเครองบนรบ ๑๒๕ เครอง การสูรบทางอากาศซึงเรมมาตังแตปลายเดือน ่ ิ ่ ี  ื ั ิ ื ่ ิ ู ั ประกอบดวย เครองบนขบไลฮอรค ๒ จานวน ๑ ฝงบน พฤศจกายน ไดเขาสสภาพของ “สงคราม” ตลอดเดอน ํ ื ู ิ ั ิ ื ิ ิ ุ ่ แบบฮอรค ๓ จานวน ๔ ฝงบน เครองบนโจมตแบบ ธนวาคม แตฝายไทยยงมไดรกเขาไปสูดนแดนอนโดจน ี ิ ู ี ํ ั ิ  ้ ็ ิ ู ิ   ิ คอรแชร ๓ ฝงบน และเครองบนทงระเบดแบบมารตน ฮก เพยงแตมการเตรียมพรอมทีจะรบรุกอยางเตมอตราศก  ึ ิ ี ั  ิ ื ่ ั ี ่ ื ี ่ ๑ ฝงบน และจัดซอจากประเทศญปนอกจานวนหนง จะเหนไดวาการดําเนินนโยบายตางประเทศของรัฐบาล ้ ็ ึ ี ิ ํ ุ ่ ู   ้ ู ํ มาประจาการใน ๒๔ พฤศจกายน พ.ศ.๒๔๘๓ ประชาธปไตยนน นอกจากจะตองฟงจากสภาผแทนแลว ั  ิ ิ ั ั ิ ึ ิ ่ ํ ึ ี ยงตองคานงถงปจจยภายในซึงเขามามอทธพลในการ ั ั ื ่ ในเดอนธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๓ การกระทบกระทง ตดสนใจของรฐบาล ประกอบกบปจจยภายนอกก็ม ี ิ ั ั ั ั ี ทางการทหารตลอดแนวชายแดนไดทวความรนแรงขน สวนในการตัดสนใจในการประกาศสงครามหรอดาเนน ุ ้ ึ ื ิ ิ ํ ่ เปนลาดบ ขณะทการเจรจาระหวาง ๒ ประเทศ ตอง นโยบายในเชงรก เนองจากเหนวาการดาเนนการทาง ํ ั ี ํ ็ ิ ุ ิ ื ่ ี ่ ั ั ั หยดชะงกลงในวนท ๑๗ ธนวาคม รมว.กระทรวง การทตหรอการสงเรองใหศาลโลกพจารณานนลาชา ุ ื ื ู ่ ้ ั ิ ี ั ั ิ อาณานคมของรฐบาลฝรงเศสวซไดแถลงวาจะรกษา ไมตอบสนองความตองการของมวลชนในขณะนน ี ่ ั ้ ั ี ้ ุ ื ิ ิ ิ ดนแดนอนโดจนเอาไวทกตารางนว ในเดอนเดียวกนน ้ ี ั ู ู 064 | “กระดกง” พฤษภาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

่ ั ั ี ่ ี ั  วนท ๕ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ เปนวนทกองทพไทย ี ไดเรมทาการรุกเขาไปในอนโดจนจากชายแดน ิ ิ ่ ํ ี ่ ั ั อรญประเทศ และตอมาในวนท ๗ มกราคม รฐบาลไทย  ั ่ ิ ไดประกาศสถานะสงครามกบอนโดจนฝรงเศส โดย ั ี ั ุ ํ ใหเหตุผลวาฝรงเศสไดรกลาอธปไตยของไทย จนไมสามารถ  ้   ิ  ั ่ ทจะอดทนตอไปได ่ ี ั ๑. ปฏบตการของกองทพอากาศ ไดมการบน ิ ี ั ิ ิ ํ ่ ั ื ่ ี ิ ่ ิ สกดกนเครองบนของฝรงเศสทบนลานานฟาของไทย ั ้ ้ ั ั  ุ ี ่ ิ ตามแนวชายแดนกอนทกองทพบกจะรกเขาไปในอนโดจน  ี ั ื ่ เมอเปรยบเทียบกําลงกนแลวไมแตกตางกันมากนัก ี ั ี ่ ิ ิ ื ฝรงเศสไดเปรยบคอ เครองบนขบไลแบบใหม ซงเพงสง  ื ่ ึ ั ั   ่  ่ ื เขาประจาทอนโดจีนในเดอนตลาคม พ.ศ.๒๔๘๓ คอ ุ ื ิ ํ ่ ี  ิ ่ แบบโมรานโซลนเยร ๔๐๖ จานวน ๑๖ เครอง ในขณะนน ื  ํ ั ้ ื ี ื ื ิ ่ ่ ั เครองบนขบไลทมสมรรถนะสงสดของไทย คอ เครอง ่ ุ ู ี ื ั ้ ั แบบฮอรค ๗๕ เทานน ในเดอนธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๓ ู ้ ิ ํ ั ่ ี ึ การสรบทางอากาศเพมความถขนตามลาดบ เพราะ ่ ี ดเหมอนจะมีความชัดเจนวาการเจรจาไมมโอกาสที ่ ู ื ่ ี ั ุ ั จะบรรลขอตกลงอนเปนทนาพอใจได ใน ๑ ธนวาคม ั ิ ั ี พ.ศ.๒๔๘๓ ฝงบนจนทบรไดสงเครองบนขบไล ู ิ ื ่ ุ ื ู ่ ั แบบฮอรค ๓ จานวน ๓ เครอง เปนหมแรก ไปขดขวาง ํ กองเรอฝรงเศส ๓ ลา ทจะทําการยกพลขนบกท ี ่ ั ่ ่ ี ื ํ ึ ้ ิ ี ู ั บานอบยาม จงหวดตราด และหมบนท ๒ และท ๓ ่ ่ ี ั ิ ํ ํ ้ ี ิ ื ี ตามไปโจมตซาเตมอกในบรเวณเกาะกง ทาใหเรอรบ ่ ั ฝรงเศสตองลาถอยไป ี  ู สาหรับทางดานแมนาโขง มการสรบทางอากาศ ํ ้   ํ ิ และการโจมตทงระเบดของทง ๒ ฝาย เกอบตลอด ้ ั ี ื ้ ิ ั เดอนธนวาคม มชวงพกปลายเดอนเทานน และไดเรม ไปถลมเมองพะตะบองและเสยมราฐ ทาใหฐานทพของ ั ้ ั ื ี ิ ื ่ ี ื ํ ั ขนอกในวนท ๔ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ กอนทกองทพไทย ฝรงเศสเสยหายอยางหนก วนท ๑๐ มกราคม ฝรงเศส ั ่ ้ ึ ี  ี ั ี ่ ี ั ี ั ั ่ ั ่ ่ ี ี ุ จะรกเขาไปในอนโดจนเพยงวนเดยว เขามาทงระเบดในตวเมองอบลราชธาน ได ๑๐ ลก ี ั ิ ื ู ิ ิ ี ั ้ ุ ิ ี ตลอดเดอนมกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ มการปฏบตการ เครองบนขบไลของไทยจงขนสกดกนไลตอนบนหนกลบ ื ั ิ ั ้ ึ ี ื ่ ั ้ ึ ั ิ ั ิ ั ุ ุ ั ้ ่ ทางอากาศทงไทยและฝรงเศสเกอบทกวน พอสรปได ไปได ในวนเดยวกนไดรบรายงานวา ฝงบนทงระเบด ื ั ี ั ิ ั ิ ิ ้ ั ู ดงน ้ ี ของฝรงเศสแบบฟามง จอดอยทฐานบนเมองเสยมราฐ ั ู ี ั ่ ่ ื ี ิ ั ่ ิ วนท ๘ มกราคม เครองบนขาศกเขามาทงระเบด ไมไกลจากแดนไทยมากนัก ไทยจงสงเครองบนโจมต ี ้ ิ ื ิ ั ี ึ ่ ื ึ ิ ่ ุ ในเขตอาเภอขขนธและอาเภอเมองศรษะเกษ ไทยจงได ทงระเบด มตซบชก – ๓๐ นาโกยา ๓ เครอง ทาการทงระเบด ั ํ ึ ี ํ ื ํ ้ ิ ้ ิ ิ ิ  ิ ู ิ ิ ิ ื ่ ั ิ ้ ิ ตอบโตอยางทนควันดวยการสงเครืองบนทงระเบด ่ ิ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” พฤษภาคม 2563 | 065

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ี ั ้ ั ่ ้ ี ่

ั ึ ี ื ุ ศกยทธเวหา เสออากาศไทย กบ ฝรงเศส ในสงครามอนโดจน ่ ั ิ ่ ื ุ เครองบนโมรานของฝรงเศส ๔ เครอง ตอสกนดเดอด ั ู ื ิ ่ ั ่ ื ๔ ตอ ๑ เปนเวลา ๒๐ นาท ไทยสามารถฝาวงลอม ี ั กลบฐานไดอยางปลอดภย และในวันเดยวกนนน ขณะท ่ ี ี ั ้  ั ั  ่ ื ่ ิ ิ เครองบนฮอรค ๒ ของไทย ๓ เครอง บนลาดตระเวน ื ู  ิ ั   อยเหนอนานฟาบานยาง อรญประเทศ พบกบเครองบน ่ ื ื  ั ้ ิ ั ่ ิ ื ิ ่ ื ทงระเบดโปเตซ ๑ เครอง และเครองบนขบไลแบบ ั ่ ื สามารถทาลายฝงบนของฝรงเศสไดทงฝง แตระหวาง โมราน ๓ เครอง ไดประจัญบานกน ผลเครองบนแบบ ิ ่ ื ั ่ ิ ั ํ ู ้ ู ื ี ิ ทงระเบดอยนน เครองบนขบไลแบบโมรานของฝรงเศส โมรานถกไทยยงตกไป ๒ เครอง ทเหลอไดลาถอยไป ู ื ่ ่ ่ ั ่ ื ู ิ ั ้ ิ ้ ั ิ ้ ่ ุ จานวน ๔ เครอง ขนสกดกนไดปะทะกนกลางอากาศ การรบทางอากาศขันสดทายกอนทีจะมีการเจรจา ่ ํ ื ึ ั ั ้ ้ ั ั ไทยโชครายถกยงตก ๑ เครอง ทาใหนกบนและพลปน พกรบกน ไทยไดสงเครองบินแบบนาโกยา จานวน ๙ เครอง ํ ื ่ ื ั ่   ื ั ิ  ํ ิ ู ่ ้ เสยชวต สวนอก ๒ เครอง บนกลบฐานไดอยางปลอดภย ไปโจมตีทงระเบิดทบานไพลนและบานศรโสภณ โดยม ี ิ ่ ิ ี ี   ี ิ ี ี ื ั  ั ่ ิ ิ ่ ในวนท ๑๒ และ ๑๖ มกราคม เครองบนขาศกไดมา เครองบนฮอรค ๗๕ จานวน ๓ เครอง ทสหรัฐฯ ยอม ํ ื ื ่ ี ่ ื ิ ึ ่ ี ่ ั ั ทงระเบดทพระธาตพนม และโจมตอรญประเทศในยามดก สงมาใหไทยหลังถกกกอยทฟลปปนส คอยบนคมกน ี ู ่ ู ุ ิ ั ิ ุ ิ ้ ี ิ ึ ่ ั ี ุ ึ ี ดงนน ในวนท ๑๗ มกราคม ไทยจงเปดแผนการโจมต และไดสรางความเสยหายใหขาศกมาก กอนทจะยต ิ ี ่ ี ่ ั ี ึ ั ้ ั ิ ั ิ ั ุ ่ ทางอากาศครังใหญ โดยใชเครองบนแบบนาโกยา สงครามกนในทสดในปลายเดอนมกราคม การปฏบตการ ื ี ื ิ ่ ้ ทงหมดทมอย บนไปโจมตฐานทพของฝรงเศสทเมอง ทางอากาศของไทยในสงครามอินโดจน มทหารอากาศ ี ี ้ ั ั ั ิ ี ี ื ่ ่ ี ี ่ ู ํ ื ั ่ ็ ี ่ ู ิ สตรงเตรงเสยหายอยางหนก และไดบนไปถลมรอบท ๒ เสยชวต ๑๕ นาย ไดรบการเลอนยศและปนบาเหนจอน ๆ ื ี ี ิ  ่  ึ ี ั  ในวนท ๒๑ มกราคม โดยฝงบนเดม ทาใหฐานทพของ อยางสมเกยรต เชน เหรยญกลาหาญ สาหรับทหารอากาศ ิ ี ี ํ ่ ู ิ ิ ํ ี ั ั ี ่ ี ี ิ ี ิ ั ฝรงเศสถกทาลายราบเปนหนากอง เครองบนไทยบน ทปฏบตหนาทอยางกลาหาญแตมไดเสยชวต ไดรบ ิ ่ ิ ั ่ ั ิ ื ่ ํ ู ิ ู ี กลบฐานปลอดภยทกเครอง ในวนท ๒๔ มกราคม พระราชทานเหรียญกลาหาญเปนเครืองเชิดชเกยรติ ่ ่ ั ั ี ื ่ ั ุ ํ นาวาอากาศโท ขนรณนภากาศ ไดบนเดยวเครองบน จานวน ๒๔ นาย ี ่ ิ ื ุ ิ ่ ้ ี ิ ่ ี โจมตทงระเบดนาโกยาโจมตฐานทัพทตงทางทหารของ ้ ิ ั ี ั ฝรงเศสในเมองเสยมราฐใกลกบนครวด ขากลบพบกับ ั ั ี ่ ั ื ู ู 066 | “กระดกง” พฤษภาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ื ้ ั ิ ี ั สาหรบกองพลพายพ เปนกองพลอสระมพนท ี ่ ํ ิ ปฏบตการในเขตหลวงพระบางฝงขวาของแมนาโขง ิ ั ้ ํ ี ื ่ ั ี ึ ซงเปนดนแดนทไทยเรยกคนจากฝรงเศส นอกจากน ี ้ ่ ่ ิ ี ั ุ ี ยงมกองพลผสมปกษใต และกองพลผสมกรงเทพอก แตการรบสวนใหญจะอยตามแนวชายแดนไทยอินโดจีน ู ี ี ในชวงแรก ๆ ของกรณพพาท กองทพบกยงไมมบทบาท ิ ั ั ในความขดแยงโดยตรง นอกจากจะเตรยมพรอมใน ี ั เรองตาง ๆ และสงกาลงทหารไปประชดชายแดน ชวง ื ่ ิ ํ ั ั ื ี ิ ั ั เดอนพฤศจกายน มการปะทะกนประปรายตามจงหวด ี ิ ี ื ิ  นาวาอากาศตร ศานต นวลมณ เสออากาศ แหงสงครามอนโดจน ี ั ้ ั ั ํ ั ั ่  ํ เมอวนท ๑๐ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๓ เวลา ๐๗๕๐ ไดรบคาสงใหนาเครองบน ชายแดนทงดานลาวและเขมร ฝายไทยไดผลกดนกาลง ั ิ ํ  ื ่ ่ ื ี ั ่ ั ่ ไปโจมตสนามบนเวยงจนทน โดยเดินทางออกจากสนามบนอดรธาน ของฝรังเศสออกไปนอกเขตไทย ี ุ ี ิ ิ ี ั ี ่  ่ ื ั  ู ี ี ิ ิ ื  ้ ิ ขณะทเขาโจมตสนามบนเวยงจนทน เครองบนถกปนกลจากภาคพนดน วนท ๕ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ เปน “วนรบใหญ”  ั ั  ี ่ ั ั ั    ้ ํ ุ ํ ่ ั  ิ  ของฝรงเศส ระดมยงเขาใสอยางหนกหนวง จนทาใหถงนามนทะลและ เมอกองทพไทยไดทาการรกเขาไปในอนโดจน จากชายแดน ี ํ ั   ิ ุ ื ่ เกดไฟลกไหม ตว นาวาอากาศตร ศานตฯ ถกไฟคลอกและถกกระสน ุ ิ  ู ุ ี ั ู ิ ่ ื ่ ี ่ ั ํ   ิ  ิ ู ุ ี  ี ่ ั  ิ ุ ่ ื  ่ ็ ยงเขาใสทหวเขา แตกกดฟนสนาเครองบนทลกไหมบนกลบอดรฯ แลว ดานอรัญประเทศเพอเขาตดานปอยเปตของฝรังเศส  ั  ื ใชรมชชพกระโดดออกจากเครองบน ในขณะท ร.ท.เฉลม ดาสมฤทธ เคลอนกาลงจากแนว “ประตชย” ยดทมนสวนหนาของ  ่ ั ่ ี ํ  ั ึ ่ ู ั ิ ํ ่   ื ี ่ ิ ู ์ ิ ี ั พลปนหลง (ภายหลงไดรบการเลอนยศเปน เรออากาศโท) ถกไฟคลอก ขาศกได ทาใหขาศกตองถอยรนไปขางหลง ในวนท ี ่ ู   ่ ื ั ั  ื ั ึ ั ั ํ ึ ื และดงตกลงพรอมกบเครองบนลงกระแทกพนเสยชวตทนท สวน ๖ มกราคม แมทพอสานสงกองพลสรนทรเขาตปอมสาโรง ิ ั ี ้ ิ ี ื ่ ั ่ ิ ี ั  ี ั ่ ิ  ํ ุ  ี  ็ ั ี นาวาอากาศตร ศานตฯ ไดรบบาดเจบสาหส และถงแกกรรมลงใน ิ ึ ั ี ํ ั ุ ั    ๑๓ วนตอมา ชอของเขา ไดรบการยกยอง โดยมาตงเปนชอฝงบนวา ของเขมรจากชองจอม กองพลอบลเขาตจาปาศกด ิ ์ ั  ิ ่ ื ่ ื ้ ู ั  ึ 'ฝงบนศานต' ซงฝงบนนตงอยทจงหวดอดรธาน และเปนฝงบนแรกทได ของลาวทางชองเม็ก และกองพลอุดรทาการตรงขาศก ึ ํ ั ู ั ั ึ ่ ี ู ู ี ่ ิ ิ ี ้ ิ ่ ู ี ้ ิ ุ ี ั รบประดบ "สายยงยศไหมสเขยว" และยงรบกวนทนครเวยงจนทร เมองทาแขก เมอง ี ั ื ั ิ ื ่ ี ี ั ้ ั ้ ั ี สวรรณเขตของลาว การรบครงนน แมทพอสาน ุ อานวยการรบดานจงหวดสรนทร สวนรองแมทพทาง ั ั ํ ุ ิ ั ั ิ ิ ื ปฏบตการของกองทัพบก เมอสถานการณเขา ดานจงหวดอบลราชธาน ในวนท ๙ มกราคม ร.พน.๗ ่  ี ุ ั ่ ั ั ั ี ั สการคบขน ผบ.ทหารสงสด กมคาสงจดตงกองทพบก ยดบานโกกวะหางจากชายแดนชองจอม ๕ กโลเมตร ี ํ ู ุ ็ ั ู ้ ่ ั ั ั ั ึ ั ๊ ิ ี ั สนาม แมทพดานบรพา แมทพดานอสาน เมอวนท ี ่ และในวันเดยวกน กองพลพระนครซงขนตรงตอ ู ื ั ั ่ ่ ึ ั ี ึ ้  ิ ี  ่ ํ ๒๕ พฤศจกายน พ.ศ.๒๔๘๓ และออกคาสงใหเตรยมพรอม กองพลผสมอรญไดประสบความสญเสยอยางหนก ั ี ั ู ั ทจะเขาสสงคราม กองทพบรพารบผดชอบพนทตงแต เมอรกเขาทางดานซายของกองทพบรพาทาการรบท ี ่ ิ ื ้ ี ่ ู ู ั ่ ั ี ้ ั ่ ํ ู ื ั ุ ิ  ั ่  ึ อรญประเทศไปจนถงจงหวดตราด ซงเปนเขตแดนตดตอ เพนยดหางจากชายแดนไทยดานอรญประเทศ ๑๓ กโลเมตร ึ ั ั  ั ิ  ี ิ ี ั ่ ี ้ กบพนทสวนใหญของเขมรในอนโดจน ประกอบดวย ถกขาศกจโจมในเวลา ๒๓๐๐ ทาใหทหาร ร.พน.๘ ื ู ู ํ ึ ั ั ุ ุ กองพลผสมปราจนบร กองพลผสมอรญ กองพลจนทบร ี เสยชวต ๕๐ นาย บาดเจบ ๒๐๐ นาย ตอมาในวนท ่ ี ี ั ี ็ ิ ี ั ี ั ู ุ ั ํ ี และกองหนนบรพา สาหรบกองทพอสาน รบผดชอบ ๑๐ มกราคม ร.พน.๓ กองพลพระนคร เขายดบานพราว ั ิ ั  ึ   ี ุ ิ ุ ั ั ุ เขตแดนทางจงหวดอดรธาน อบลราชธาน และสรนทร หางจากชายแดนไทย ๑๐ กโลเมตร และในวนท ี ่ ี ั ิ  ุ  ิ ุ ประกอบดวย กองพลสรนทร กองพลอดร กองพลอบล ๑๖ มกราคม เวลา ๐๕๐๐ ไดจโจมเขาตขาศกทหวยยาง ุ ึ ี ี ่ ู ี ุ และกองหนนอสาน หางจากบานพราวไปทางทศตะวนออก ๕ กโลเมตร ิ ั ิ ั ิ ึ ี ี ขาศกเสยชวต ๕๐ นาย จบเปนเชลยได ๒๐ นาย พรอม ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” พฤษภาคม 2563 | 067

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ้ ี ั ั ่ ่ ้ ี กองทพบกสามารถยดดนแดน ิ ึ ั ั ิ ี ในอนโดจน ในหลายดานทงลาวและ ้ ู เขมรคอ กองทพบรพา ยดไดพนท ี ่ ื ึ ื ้ ั ื ี ั ี ตะวนตกศรโสภณหางเมองศรโสภณ ั ิ ึ ๑๗ กโลเมตร กองพลจนทบร ยดได ี ุ ิ ี บานภมเรยงและบานหวยเขมร ทางทศ ุ ั ิ ื ตะวนตกบอไพลนหรอใกลบานไพลน ิ ี ุ ั ึ กองทพอสาน กองพลอบล ยดไดแควน ึ ์ จาปาศกด กองพลสรนทร ยดไดสาโรง ํ ุ ิ ั ิ ํ ี ั ั ื จงกลทางเมองเสยมราฐ กองพลพายพ ี ู ่ ี ิ ิ ั กองทพบกในสงครามอนโดจน ทสมรภมบานพราว   ึ ิ ั ้ ํ ้ ยดไดแควนหลวงพระบางฝงขวาของแมนาโขงทงสน ้ ่ ึ ุ ิ ั ั ซงเปนการปฏบตการรวมกบกองพลอดรของกองทพ ิ ั อสาน ในกรณพพาทครงน กองทพบกมทหารเสยชวต ี ี ั ้ ้ ี ิ ิ ี ี ี ั ็ ั ็ ๙๔ นาย บาดเจบทพพลภาพ ๗ นาย บาดเจบสาหส ุ ๘๒ นาย และบาดเจบทวไป ๒๑๘ นาย นอกจากนยง ี ่ ั ็ ้ ั ิ ี ่ ิ ิ มหนวยกําลงทปฏบตการใกลชดกับกองทพบกคือ ี ั ั ั “ตารวจสนาม” ขนตรงตอกองบญชาการทหารสงสด ุ ้ ึ ู ํ ั ประกอบดวย กองตารวจสนาม ๑๓ จงหวด ชายแดน ั ั ํ ึ ่ ู ี ื ้ ี ั ดานอนโดจน รบผดชอบพนทตามชายแดนไดถกขาศก ิ ิ ิ ี ิ เขาโจมตหลายครง อาท ทจงหวดสรนทร ชองกนทนเพชร  ั ั ุ ี ่ ้   ั ั ั ิ ี ิ ิ ั การปฏบตการรบของกองทพบกในสงครามอนโดจน ี ชองโอบก บรรมย อาเภอทาอเทน นครพนม และใน ุ ั ํ ุ ั ั ึ ี ่ วนท ๒๕ มกราคม กองตํารวจสนามจงหวดเลยเขายด ั ื เมองแกนทาว บานบอแตนในแควนหลวงพระบาง ้ ฝงขวาของแมนาโขง ตลอดเวลาของกรณพพาทฯ ี ํ ิ ี ็ ิ ั ตารวจสนามเสยชวต ๑๒ นาย บาดเจบสาหส ๑๒ นาย ี ํ ่ ื ็ และบาดเจบอน ๆ ๓๒ นาย ี ั ่ ุ ึ ยดธงชยเฉลมพล วนท ๒๑ มกราคม กองพลอบลเขา ั ิ ยดเมองเกาและนครจาปาศกด และกองพลพายพรก ึ ื ํ ิ ั ั ุ ์ ึ ิ เขาไปยดดนแดนในแควนหลวงพระบาง ฝงขวาของ ิ ึ ํ ้ ่ ่ แมนาโขง ซงเปนดนแดนทรฐบาลไทยไดเรยกรองให ี ั ี ้ ฝรงเศสมอบคนใหแกไทยโดยใหใชลานาโขงเปนเสน ั ่ ื ํ ํ ั ่ เขตแดนไทยอนโดจน จนถงวนท ๒๘ มกราคม “วนพกรบ” กองทพพายัพ ี ึ ั ั ี ิ ั ู ู 068 | “กระดกง” พฤษภาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ั ิ ิ ื ั  ิ ื การปฏบตการของกองทัพเรอ ยทธนาวเกาะชาง เรอดมองต กบเรออามราล เขามาทางชองดานใตระหวาง  ื ู ุ ี  ุ ั  ี ่ ู ี ั ื ี ั ื  ู ํ ื ั เชาวนท ๑๗ มกราคม ฝรงเศสไดสงกาลงทางเรอ เกาะคลมกบเกาะหวาย หมท ๓ มเรอตาอร กบเรอมารน ่ ่  ั ั       ั ่ สวนใหญทมอยในอนโดจนในบงคบบญชาของ เขามาทางชองดานตะวันตกระหวางเกาะคลุมกบแหลมบางเบา ู ั ี ิ ี ี ั ้ ิ ื ิ ุ ํ ํ ื    ํ  ้ ี  ั นาวาเอก เรจ เบรงเยร เขามาในนานนาไทยทางดานเกาะชาง ของเกาะชาง สวนเรอดานาและเรอสนคาตดอาวธ คงรออย ู  ํ ่ ื ดวยความมุงหมายทีจะระดมยิงหวเมองชายทะเล ดานนอกในทะเลและไมไดเขาทาการรบ ั ั ทางภาคตะวนออกของประเทศไทยเปนประการสาคญ เวลา ๐๖๐๕ เครองบนตรวจการฝรงเศสแบบ Potez ํ ั ิ ่ ื ่ ั ี ุ ั ํ ่ ั เพอกดดนใหกาลงทหารของไทยทรกขามชายแดน จากฐานทพเมองเรยมในกมพชา บนตรวจการณผาน ื ่ ู ั ิ ื ั ี  ตองถอนกาลงกลบมา กาลงทางเรอของฝรงเศสไดอาศย กองเรอไทยและยนยนตาแหนงเรอตอรปโดไทยสองลา ํ ั ํ  ั ั ั ื ั ่ ั ํ ื ื ํ ื ความมืดและความเร็วรกลาเขามาทางดานใตเกาะชาง เนืองจากในคนนันเรือหลวงชลบรเพิงเดนทางมาถงเพอ ุ ํ ้ ่ ึ ่ ิ ้ ี ุ ื ื ่ ี ้ มจานวนดวยกนทงหมด ๗ ลา คอ เรอลาดตระเวน เปลยนผลดกบเรอหลวงสงขลา ซงมกาหนดการกลบไป ื ั ั ํ ื ํ ี ั ั ื ํ ั ี ึ ่ ่ ื ื ํ ํ ลามอตตปเกต เรอสลป ๒ ลา เรอปน ๔ ลา เรอเหลาน ้ ี ฐานทพเรอสตหบ สรางความประหลาดใจใหแกฝายฝรงเศส ื ุ ี  ั ่   ั ั ื  ่ ู ไดแยกออกเปน ๓ หม หมท ๑ ม เรอลามอตตปเกต ลาเดยว เพราะรายงานกอนหนาระบจานวนเรือตอรปโดไทยเพียง   ู     ี ี  ื ํ ี ุ   ํ  เขามาทางชองดานใตเกาะหวาย และ เกาะใบตง หมท ๒ ม ี ลาเดยว ู ่ ้   ี    ั ํ ี ั ํ เรอลามอตตปเกต (Lamotte picquet) ระวางขบนา ๗,๘๘๐ ตน น.อ.เรจ เบรงเยร ผบ.เรอลามอตตปเกต ื ั ้ ี  ื   ั  ั ี และ ผบ.หมวดเรือเฉพาะกจท ๗ ของฝรงเศส ่ ่ ิ ื ั ั เรอตาอร (Tahure) ระวางขบนา ๖๐๐ ตน ้ ู ํ ั ิ ํ ้ ื เรอดมองตดรวลล (Dumont’durville) ระวาง ขบนา ๒,๑๕๖ ตน ู ู ั ิ ั  ั ้ ํ ื เรออามราล ชารเนอร (Amiral Charner) ระวางขบนา ๒,๑๕๖ ตน เรอมารน (Marne) ระวางขบนา ๗๐๐ ตน ้ ื ั ํ   ั ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” พฤษภาคม 2563 | 069

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ้ ั ่ ี ั ้ ่ ี

ุ ั ้ ํ เรอหลวงธนบร ระวางขบนา ๒,๒๐๐ ตน ั ื ี ่ กาลงเรอฝายไทยทเขาทาการรบม ๓ ลา คอ ื ี ํ ื ั ี ํ ํ ี ุ ู ํ ื ั ้ เรอหลวงธนบร ระวางขบนา ๒,๒๐๐ ตน จอดอยท ี ่ ั ิ ่ ื ุ  บรเวณเกาะลม สวนเรอหลวงสงขลาและเรอหลวงชลบร ี ื ิ ู ี ่  ั ํ ็ ั ้  ํ ึ ี ่ ซงมระวางขบนาลาละ ๔๗๐ ตน จอดอยทอาวสลกเพชร ั ํ ื กาลงทางเรอฝายขาศกทเขาทาการรบ รวมกน ั ่ ั ํ ี ึ ่ ํ ี ิ ื ํ ํ ้ ํ ื ั ี ๗ ลา เฉพาะเรอลามอตตปเกตลาเดยวมระวางขบนา เรอหลวงสงขลา (ลาท ๑ เดมหมายเลข 33) ี ั ํ ํ ั ้ ื ั ้ ั  ๗,๘๘๐ ตน ซงมระวางขบนามากกวาเรอรบของเราทง ระวางขบนาลาละ ๔๗๐ ตน ํ ่ ี ้ ึ ั ั ํ ้ ื ี ํ ี ุ ็ ั ๓ ลา รวมกน นอกจากนนกมเรอสลปอก ๒ ลา ระวาง ในตอนเชาตรของวนท ๑๗ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ ู ี ั ่   ํ ํ ั ี ื ขบนาลาละ ๒,๑๕๖ ตน และเรอปนอก ๓ ลา เมอ ขณะททหารประจําเรอหลวงธนบุรกาลงฝกหดศกษา ่ ้ ํ ื ั ื ึ ่ ี ั ํ ี ั เปรยบเทยบกําลงรบของทงสองฝายจะเห็นไดวาเรา ตามปกตอยนน ประมาณ ๐๖๑๒ ยามสะพานเดนเรอ ั ี ี ั ้ ิ ู ื ิ ั ้ ื ี ่ ั ้ ี ั ู ึ ํ ํ ไดเขาทาการตอสกบขาศกทมทงจานวนเรอมากกวา ไดเหนเครองบนขาศก ๑ เครอง บนมาทางเกาะกดผาน ิ ็ ื ู ่ ิ ่ ื ึ ั  ํ ํ ั  ระวางขบนามากกวา จานวนปนหนกและปนเบามากกวา มาทางเกาะกระดาษมาตรงหวเรอ ทางเรอจงไดประจา  ้  ํ ื ั ื ึ และจานวนทหารประจาเรอมากกวา ฝายเราคงไดเปรยบ สถานรบแตมไดทาการยง เนองจากวาเครองบนขาศก ํ    ี ํ ื ี ิ ่ ื ่ ึ ิ ิ ํ ื เฉพาะทวามปนหนกทมขนาดใหญกวาเทานน แตกกลบ ไดบนเลียวไปทางเกาะงามตรงบรเวณทีเรอตอรปโดทง ี ่  ี ้ ่  ั ั ็  ี ี   ั ้ ิ ื ้ ่ ั ิ ี ่ ิ ี ี เสยเปรยบทยงไดชากวา ๒ ลา จอดเสยกอน และทนใดนนทหารทกคนกไดยนเสยง ั  ้ ั ิ ํ ็ ุ  ี ี ั ื  ี  ื ุ   ้ ั การรบระหวางเรอหลวงธนบรกบเรอลามอตตปเกต ปนจากเรอตอรปโดทงสองลํานน คอ เรอหลวงสงขลา ้ ื ื ื ั ึ ิ ้ ี ั ึ ่ ุ ี ่ ่ ี ั ื ิ ึ ซงเปนเหตการณทเกดขนหลงจากไดมการปะทะกัน และเรือหลวงชลบุร ทาการยงสกดกนเครองบนขาศก ํ ิ ั ้ ั ื ี ุ ื ระหวางเรือหลวงสงขลาและเรอหลวงชลบรกบเรอรบ โดยทกคนไดเหนกลมกระสนระเบดในอากาศใกลเครองบิน ุ ่ ื ุ ็ ุ ิ ั ฝรงเศสแลว และเครองบนหายลบตาไป ่ ื ิ ั ่ ู ู 070 | “กระดกง” พฤษภาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

่ ั ในชวขณะนันเอง ทกคนกลบไดยนเสยงปนถ ่ ี ี ุ ้ ิ ั ิ ั ้ ั ั ึ ้ ื และหนกขน ทนใดนนยามสะพานเดนเรอไดรายงาน วาเห็นเรอขาศกทางใตเกาะชาง โดยทยามมองตรงชอง ่ ี ื ึ ั ้ ี ื ระหวางเกาะชางกบเกาะไมซใหญ เรอทยามเหนนคอ ้ ี ็ ่ ื ี ั ่  ํ  เรอลามอตตปเกต ซงกาลงระดมยงเรอหลวงสงขลาและ  ื ึ ิ ื ิ ้ ุ ั เรอหลวงชลบรของเราอยนนเอง ลกษณะอตนยมวทยาขณะนัน ิ  ุ ื ี ุ ั ู ่  ิ ี ื ้  ี ปรากฏวามเมฆขอบฟา พนทะเลมหมอกบาง ๆ ลมทศ ั ั ั ิ ั ี ี ื ่ ํ ตะวนตกเฉยงใตมกาลง ๑ ไมมคลน ทศนวสย ๖ ไมล ี ี อากาศคอนขางหนาว ปรอท ๒๗ องศาเซลเซยส เมอ ื ่ ั ้ ั ปนปอมทงสองปอมพรอม น.ท.หลวงพรอม วระพนธ ุ ี ื ผบงคบการเรอ ไดสง “เดนหนาเตมตว ๒ เครอง” ็ ่ ั ู ั ั ั ื ่ ิ ็ ั ิ ความเรว ๑๔ นอต ถอเขมประมาณทศตะวนออกเฉียงใต  ื ็ ่ ั ่ ี เขาหาขาศก และไดสงเตรยมรบกราบขวา ทหมาย ึ ี ื เรอลาดตระเวนขาศก ประมาณเวลา ๐๖๔๐ ขณะท ่ ี ึ ํ เรอหลวงธนบรไดตงลาพรอม เรอลามอตตปเกตกโผล ี ุ ื ็ ื ้ ั ั ื ี ่ ึ ุ จากเกาะไมซใหญ และเปนฝายเรมยงเรากอนทนท ี ของเรอลามอตตปเกตมนดหนงเจาะทะลหองโถง ิ ่ ้ ิ ั ี ุ  ุ ื ้ ิ ึ ้ ิ ่  ี ุ เรอหลวงธนบรไดเรมยงตบแรกดวยปอมหวและปอมทาย นายพล และชอนระเบดทะลพนหอรบขนมา เปนเหตให  ั ื ั    ิ ุ ี ี   ั ั ั ี ่ โดยตงระยะ ๑๓,๐๐๐ เมตร ทนใดนันเอง กระสนตบท ๔ น.ท.หลวงพรอม วระพนธ และทหารในหอรบอกหลายนาย ้ ุ ั ้ ู ู ิ ุ www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” มถนายน 2563 | 071

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ี ี ั ้ ้ ่ ั ึ ่ ่ ั ื ิ ี ื ํ ิ ปรากฏวาไดมเครองบนลาหนงบนมาทางหวเรอและ ทงระเบดระยะตาจานวน ๒ ลก ลกระเบดตกบนดาดฟา ํ ิ ํ ่ ู ิ ิ ้ ู เรอโบตหลงหองครวทหาร และเจาะทะลดาดฟาเปนรูโต  ั ื ุ  ั  ประมาณ ๕๐ เซนตเมตร ลงไประเบดในครัวทหาร ทาให  ิ ิ ํ ู ทหารตายอก ๓ นาย ทางเรอไมไดยงตอสประการใด ิ ื ี  ู ื ่ เพราะเครองบนลานนมเครองหมายไทยตดอย เวลา ๐๘๓๐ ิ ั ้ ํ ่ ี ื ิ ้ ั ี ่ ุ เรอหลวงธนบรแลนไปทางแหลมนา ไฟลกทวไปใน ํ ุ ื ิ ื ชองทางเดน ตนเรอ (นายทหารอาวโสท ๒ รองจากผ ู   ุ ี ่ บงคบการเรอ) พาเรอมาทางแหลมงอบ เรอเอยงทาง ื ั ื ั ี ื  ื  กราบขวาและตอมากหยดแลน เรอหลวงชางไดเขาชวย    ็ ุ  ั ึ ี ดบไฟและจูงเรอหลวงธนบุรไปจนถงหนาแหลมงอบ ื ื  ่ ื  ่ ื ้  ่ เพอเกยตน และตนเรอไดสงสละเรอใหญ เมอเวลา ๑๑๐๐ ั ื ื ื ่ ี ภาพควนไฟจากเรอหลวงธนบร ทถายจากเรอลามอตตปเกต ุ ี ั ื ็ ตองเสยชวตในทนท และมอกหลายนายไดรบบาดเจบ ี ิ ี ี ั ี ี ั ็ ู สาหส เนองจากถกสะเกดระเบดและถกไฟลวกตามหนา ั ื  ่ ู ิ ํ ี ่ ื ้ ั และตามตว กระสนนดนเองไดทาลายเครองตดตอ ั ุ ิ ื ิ ั ื ื ่ ่ ื สงการไปยงปนและเครองถอทายเรอ เรอซงเดนหนา ั ึ ่ ุ ึ ดวยความเรว ๑๔ นอต ตองหมนซายเปนวงกลมอยถง ู ็ ื ่ ึ ั ๔ รอบ ซงในขณะนนเองเรอลามอตตปเกตไดระดมยง ้ ิ ้ ี ุ ั ื เรอหลวงธนบรอยางหนาแนน ปนปอมทงสองของ ู ั เรอหลวงธนบรตองทาการยงอสระโดยอาศยศนยขาง ํ ี ิ ื ิ ุ ู และศนยระยะทหอกลาง ปรากฏวาเรอลามอตตปเกต ี ่ ื ู ุ ุ  ี  ี ไดถกกระสนปนของเรอหลวงธนบรเชนกน โดยมแสงไฟ ั  ื ภาพเรอหลวงธนบร ขณะเกดไฟไหม โดยมเรอหลวงชาง ื ึ ุ จากเปลวระเบิดและควันเพลิงพงขนบรเวณตอนกลางลํา เขาเทยบ เพอชวยดบไฟ ุ ี ิ ี ื ้ ิ ื ั ี ่ ่ ั ี ู ํ ั ั ื จาตองลาถอย โดยมารวมกําลงกบหมเรอฝรงเศสอก ั ํ ๔ ลา ทางตะวนตกของเกาะเหลาใน และแลนหนไป ี ่ ื ุ ในทสด เมอเรอของฝรงเศสไดไปจากสนามรบหมดแลวก ็ ี ่ ั ่   ื ู ู ุ ิ 072 | “กระดกง” มถนายน 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

่ ภาพทองเรอของเรอหลวงธนบร จมทแหลมงอบ จงหวดตราด ั ี ี ั ื ื ุ ็ ่  ิ ื ตอมาประมาณเวลา ๑๖๔๐ กราบเรอทางขวากเรมตะแคง ั ้ ึ ้ ้ ั ํ  เอนลงมากขนตามลาดบ เสาทงสองเอนลงนา กราบซาย ํ และกระดกงกนโคลงโผลอยพนนา ในการรบครงน ้ ี ้ ู ้ ู ั ู ํ ั ทางฝายเราไดเสยชวตเปนชาตพล รวมทงสน ๓๖ นาย ี ี ้ ั ี ิ ิ ้ ิ เปนนายทหาร ๒ นาย พนจา จา พลทหาร และพลเรอน ั ื    ้ ี ํ ่ ึ ํ ๓๔ นาย ซงในจานวนนเปนทหารประจาการเรอหลวงธนบร ุ ี ื  ื ๒๐ นาย เรอหลวงสงขลา ๑๔ นาย และเรอหลวงชลบร ี ื ุ ๒ นาย สวนจานวนทหารทเสยชวตและบาดเจบของ ี ี ่ ํ ็ ี ิ ํ ั ิ ้ ึ ฝายขาศกนันไมทราบจานวนแนนอนและนบจากไดเกด ั ื ี ํ ํ ่ ั ่ ั ่ การรบทีเกาะชางแลวจนกระทังวนลงนามในสัญญา สาหรบฝายฝรงเศส แมจะไมเสยเรอรบลาใด ื  ี  ิ ั ั  ี ุ ั สนตภาพ คอ วนท ๑๑ มนาคม พ.ศ.๒๔๘๔ ทกรงโตเกยว เลยกตาม แตเรอธงลามอตตปเกต ไดรบความเสียหาย ็  ื ่ ี ี ่ ุ ี กไมปรากฏวามเรอรบของขาศกเขามาในอาวไทย จากการถกเรอหลวงธนบรยงจนสงเกตไดวามไฟลก ั ื ุ ู ื ี ึ ็ ิ ี ี ้ ั ้ ู ื ํ ั ี ่ การรบทางเรอทเกาะชางในครงน แมจะไมจด อยตอนทายเรอ โดยอางตามคาใหการของทหารเรือ ื ่  ็ ี ้  ่ ื ุ  ั วาเปนการยทธใหญกตาม แตกนบวาเปนการรบทางเรอ ทรอดชีวตและชาวประมงทีอยในบริเวณใกลเคยงพืนที ่ ิ  ็   ี ู  ุ ี ู ิ ั ี ตามแบบอยางยทธวธสมยใหม กาลงทางเรอของไทย การรบน แตฝายฝรงเศสอางวาไมมการสญเสยแต ี ํ ่ ั ื ้ ี ั ั ํ ิ ํ ี ื ี เขาทาการสรบกบกาลงทางเรอของขาศก ซงเปนชาต อยางใดเลย ตอมาภายหลงญปนเขายดครองอนโดจนจาก ึ ึ ่ ั ิ ั ุ ู ึ ่ ํ  ื  ํ  ี ื ี ่ ิ ่  มหาอานาจทางเรอและมจานวนเรอทมากกวา จนขาศก ฝรงเศส เรอลามอตตปเกตไดเดนทางไปยังนครโอซากา ั ื  ึ ื ื ํ ่ ุ ื ิ ตองลาถอยไมสามารถระดมยิงหวเมองชายทะเล จกรวรรดญปน เพอซอมบารงเรอในเดอนกนยายน ั ั ื ั ่ ุ ี  ั ื ทางตะวนออกของประเทศไทยไดสาเรจ จงนบเปน พ.ศ.๒๔๘๔ (ค.ศ.๑๙๔๑) หลงจากนนไดปลดเปนเรอฝก ็ ํ ั ้  ั ึ ั ่ ิ ื ั ึ ั ั ิ ื ่ ิ ่ ู ิ ึ เกยรตประวตอนนาภาคภมใจอยางยง ซงจะบนทกไว ในเดอนธนวาคม ตอมาถูกจมโดยเครองบนของสหรัฐฯ ิ ี ั เปนประวตศาสตรของชาตไทยและทหารเรอสบไป ในป พ.ศ.๒๔๘๘ (ค.ศ.๑๙๔๕) ิ ื ั ิ ื ิ ุ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” มถนายน 2563 | 073

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ้ ั ี ี ้ ั ่ ุ ํ  ี ุ     ุ อนสรณแหงยทธนาวทเกาะชาง ฝายไทยไดสราง สาหรบฝายฝรงเศส ไดมการจดทาปายอนสรณ ่ ่ ั ี ั ํ ั ี  ื    ั ํ ื ั ่ ั  ุ ึ ั ื ี ุ อนสรณสถานยทธนาวเกาะชางไว ๒ แหง คอ อนสรณสถาน ระลกถึงทหารเรอสงกดกองกาลงทางเรอฝรงเศสภาค ุ  ั ุ ี ี ่ ั ื ี ั ื ุ เรอหลวงธนบรทโรงเรยนนายเรอ จงหวดสมทรปราการ ตะวนออกไกล (Forces Navales d'Extr me- ึ ั ุ ี ี ่ ั ั ่ ้ ี ้ ั ุ ื  ึ ่ ้ ่ ี ี ี และอนสรณสถานยทธนาวเกาะชางทแหลมงอบ จงหวดตราด Orient) ทเสยชวตในการรบครงน ซงจดทาขนเนองใน  ํ ิ  ึ ุ ่ ู ี ่ ุ ้ ี ี ่ ื ่ ื ซงเปนสถานทีทเรอหลวงธนบรถกลากจูงมาเกยตน โอกาสครบรอบ ๖๐ ป แหงการยทธนาวเกาะชาง เมอ ื ่ ี เมอเยนวนท ๑๗ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ วนท ๑๗ มกราคม พ.ศ.๒๕๔๔ มใจความดงน ี ้ ็ ั ั ่ ื ี ่ ี ั ํ ภาษาฝรังเศส คาแปล ่ AUX MARIN แดทหารเรอ ื D'INDOCHINE อนโดจน ิ ี 1939 – 1945 1939 – 1945 ึ EN SOUVERNIR ดวยความระลก ั ึ DE LA VICTOIRE ถงชยชนะใน ุ NAVALE DE KOH ยทธนาวเกาะ ี CHANG ชาง ี ่ ั LE 17 JANVIER 1914 วนท 17 มกราคม 1914 ั อนสรณสถานยทธนาวเกาะชางทแหลมงอบ จงหวดตราด ี ุ ุ ่ ี ั อนสรณสถานเรอหลวงธนบรทโรงเรยนนายเรอ จงหวดสมทรปราการ ื ั ุ ั ุ ี ุ ี ี ่  ื ั ่ ื ุ ึ ึ ปายอนสรณระลกถงทหารเรอสงกดกองกาลงทางเรือฝรงเศส ั ั ั ํ ุ ู ู ิ 074 | “กระดกง” มถนายน 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

 ุ ั  ี ญปนเสนอตวเขามาเปนตวกลางในการเจรจาสงบศึก  ่ ั ี กรณพพาทอนโดจน ไทย – ฝรังเศส ่ ี ิ ิ ั ุ ่ ในชวงแรกของการรบ ญปนซงมฐานทพอยใน ึ ู ี ่ ี ู ื ิ ู ิ ิ ิ ่  ิ ี ี อนโดจนไดเฝาดอย โดยมไดมปฏกรยาใด ๆ แตเมอ ั รบกันไมนานก็เหนวากองทัพไทยสามารถรุกไลกองทพ ็ ั ี ํ ่ ฝรงเศสไดโดยไมยาก และกาลงไดเปรยบทางการรบ ั ญปนซงมความคดทจะสถาปนา “รวมวงไพบลย ึ ่ ี ่ ิ ี ี ู ุ ่ มหาเอเชยบรพา” (Greater East Asia co – prosperity การเซนสญญาขอตกลงพกรบกบฝรงเศส บนเรอลาดตระเวนญปน ู ี ็ ี ่ ุ  ั ั ื ั ่ ั  ี ่ ั ุ ึ ่ sphere) ซงประกอบดวย ญปน แมนจกว จน และ ชอ นาโตร บรเวณหนาอาวเมองไซงอน ประเทศเวยดนาม เมอ ๓๑ มกราคม ี ู ่ ื ื ิ   ิ ่  ื ี ี ี ี ื เอเชยตะวนออกเฉยงใต เอเชย ในทางการเมอง และ พ.ศ.๒๔๘๔ ั เศรษฐกจ โดยมญปนเปนผนา เพราะหากยงคงม ี ั ุ ู ิ ี ่ ี ํ   ็ ุ ั  ู ั   การสรบกนตอไปกจะเปนอปสรรคตอนโยบายดงกลาวได  ดงนน นายฟูตาม ยาซซาโต อครราชทตญปนประจา ุ ั ่ ั ้ ั ํ ู ิ ี ุ ิ ี ู ประเทศไทย จงเขาพบ พลตรหลวงพบลสงคราม ึ ึ ี ิ ่ ้ นายยกรัฐมนตร เพออธบายและชีแจงใหทราบถง ื ี ่  ่  ุ ี ุ  จดประสงคและเหตผลทตองเขามาเปนคนกลางไกลเกลย   ็ ั ํ  ในครงน แมในเวลานน ไทยกาลงเปนตอ แตกยอมเหนดวย ั ้    ็  ั ี ้ ้ ั ึ เพราะนาจะถงจดทฝรงเศสจะยอมตามขอเรยกรอง ่ ี ่ ุ ี ั ุ ู ของไทยแลว ทางอครราชทตญปนจงกาหนดใหไทย พธลงนามอนสญญาโตเกยว ี ิ ี ึ ุ ั ํ ่ ี ่ ี ุ ี ุ ่ ี ่ ั เสนอแนวทางการเจรจากบฝรงเศสทกรงโตเกยว ญปน ั ่ ิ ี ั ิ ั ่ ั จะวางตวเปนกลางอยางเครงครด โดยเสนอวา แตละฝายถอยไป ๑๐ กโลเมตร จากทมนอนแทจรงท ี ่ ั ึ  ่ ี ั จะสนบสนนใหไทยไดดนแดนทเสยไปทงหมดกลบคนมา ยดได ในเวลา ๑๐๐๐ ของวนท ๒๘ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ ้ ี ิ ่ ั ั ื ี ั ุ ่ ั ั ั ้ ้ ี ั ุ ี  ้ ั ิ ้ ั   และจะไมขอรบผลประโยชนใด ๆ จากไทยทงสนไมวาใน ทงนเพือปองกนไมใหมการปะทะกนดวยกําลงอาวธ   ํ   ็ ั ่ ี ่ ื ั ิ  ื ั ้ ั ขณะนีหรอในวนขางหนา ทงจะเคารพในอธิปไตยของไทย กอนทจะไดทาการตกลงอนเดดขาด เพอระงบขอพพาทน ี ้  ้ ่ ่ ิ ั ั ึ ้ ั ่ ฝายฝรงเศสซงกาลงเสยเปรยบในการรบครงน รวมทง การประชุมไดเรมตนอยางเปนทางการเมือวนท ่ ี ี ่ ั ้ ี ํ ้ ี ั ั ุ ี ่ ี ํ ่ ุ ี ั ุ ี ่ ี ั อาจจะมแรงบงคบจากญปนดวย ในทสดยอมตกลง ๗ กมภาพนธ พ.ศ.๒๔๘๔ เวลา ๑๖๐๐ ททาเนยบ ั ่ ี ุ ี ี ี ่ ู ั ี ุ ้ ยนยอมเจรจา ดงนน ในวนท ๒๘ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ นายกรฐมนตรญปนทกรงโตเกยว มผแทนทง ๓ ชาต ิ ั ิ ้ ่ ั ั ี ู ุ ่ ั ู ํ ี ู ุ ุ ่ ั เวลา ๑๐๐๐ ผบ.ทหารสงสด มคาสงใหหยดการรบ รวมประชม ๕๐ คน ผแทนไทย ๑๗ คน ผแทนฝรงเศส ้ ่ ั ู ี ุ ั หรอทเรยกกนวา “วนพกรบ” และในวนท ๒๙ มกราคม ๙ คน และผแทนญปน ๒๔ คน รวมทงเปนประธานใน ั ่ ั ี ี ื ี ่ ั ่ ื ี ุ ํ ี ุ ็ ่ ้ ู ุ คณะผแทนไทยไดเดนทางไปเจรจากบผแทนญปนและ ทประชมการไกลเกลยไดบรรลผลสาเรจในเบองแรก ี ิ ั ่ ู ้ ั ี ่ ี ื ่ ั ผแทนฝรงเศสทเมองไซงอน และไดลงนามในขอตกลง เมอวนท ๑๑ มนาคม พ.ศ.๒๔๘๔ จากนนการเจรจาก ็ ่ ู ั ่ ี ื ั ํ ิ ึ ี ่ ึ ่ ่ ั ึ ่ พกรบบนเรือลาดตระเวนญปนชอ “นาโตร” ซงจอด ดาเนนตอไปจนถงวนท ๙ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๘๔ จง ี ุ ิ ื ั ี ุ ั ั ี ื ู ั อยหนาเมองไซงอน ในวนท ๓๑ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๔ ไดมการลงนามในอนสญญาสนติภาพระหวางไทยกบ ่ ิ ื ็ ุ ั ื ่ เวลา ๑๘๐๐ มสาระสาคญกวาง ๆ คอ ใหกองทพบกของ ฝรงเศส โดยสรปกคอ ประเทศไทยไดคนมาดนแดน ั ํ ื ี ั ิ ู ู ุ www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” มถนายน 2563 | 075

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ้ ั ี ี ่ ้ ั ํ ั ํ ้ แควนหลวงพระบาง ฝงขวาแมนาโขง แควนจาปาศกด ิ ์ ่ ึ ี ู และแควนเขมร (มณฑลบรพา) ซงไทยไดเสยใหแก ื ั ฝร่งเศส เมอป พ.ศ.๒๔๔๗ และ พ.ศ.๒๔๕๐ (คศ.๑๙๕๐ ่ และ ค.ศ.๑๙๐๗) ตอมาไดมพระบรมราชโองการ โปรดเกลาฯ ให ี ึ ี ้ ิ ่ ้ ํ ั ั ั ั ตงจงหวดและอาเภอตาง ๆ ขนในดนแดนทไทยไดรบ ี ํ คนมา คอ จงหวดพระตะบอง ม ๗ อาเภอ จงหวด ื ั ั ั ั ื ํ ี พบลสงคราม ม ๖ อาเภอ จงหวดนครจาปาศกด ม ๕ อาเภอ ํ ั ์ ิ ี ั ิ ู ํ ั ี ั ํ และจงหวดลานชาง ม ๕ อาเภอ จอมพล ป. พบลสงคราม ั ิ ู ั ู สาหรบกองบญชาการทหารสงสดและตาแหนง ํ ุ ั ํ ํ ั ่ ั ั ้ ั ี ้ แมทพตาง ๆ ทง ๓ ทพ ไดมคาสงยกเลกไป ตงแต ั ิ ั ื ่ ี ี ่ วนท ๙ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๘๔ เมอไดมการลงนาม ั ุ ั ในอนสญญากบฝรงเศส ณ กรงโตเกยว แลว ซงถอวา ั ่ ่ ื ุ ึ ี ั ้ ิ ภาวะสงครามไดสนสดลง ในขณะเดยวกนบรรดาเหลา ุ   ี  ็  ู ํ  ั ่ ี ิ ี ั ิ ่ ทหารทปฏบตหนาทใน “สงคราม” ตางไดรบปนบาเหนจ  ี   ้ ี ี ความดความชอบตามกฎและระเบยบไปกอนหนานแลว ั ิ ้ ุ ู ี สวน พลตร หลวงพบลสงคราม ผบ.ทหารสงสด นน ู ุ ทรงพระกรณาโปรดเกลา พระราชทานยศ จอมพล ่ ื จอมพลเรอ และจอมพลอากาศ เมอ ๒๘ กรกฎาคม ื ั ั ู จงหวดพระตะบอง จงหวดพบลสงคราม และจงหวดนครจาปาศกด ิ ์ ิ ั ั ั ั ํ ั ั พ.ศ.๒๔๘๔ สาหรบอนสรณสาคญของกรณพพาทอนโดจน ี ุ ิ  ํ ั ี ํ ิ ุ ิ ี ิ ั ู ู คอ “อนสาวรยชยสมรภม” เปนการเชดชเกยรต ิ ี ื ื ่ ิ ่ ึ ี ี ี ู ่ ี บรรดาผทพลชพเพอชาต ซงมทงขาราชการฝายทหาร ั ้ ตารวจ และพลเรอน ตลอดจนราษฎร และเปนอนสรณ ํ ื ุ แกประชาชนชาวไทยรนหลงสบไป ื ั ุ ู ั อนสาวรยชยสมรภม ิ ุ ี จงหวดลานชาง ั ั ุ ู ิ ู 076 | “กระดกง” มถนายน 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ู สงครามมหาเอเชียบรพา ั ั ี ุ ่ ้ ประเทศไทยไมมโอกาสมความสงบสขกบ ขนมาอกครง ภายหลงทยบเลกไปเมือ ๖ เดอนทผานมา ึ ้ ี ิ ่ ี  ื ่ ุ ั ี ี ้ ั ี สนตภาพภายหลงไดรบดนแดนคนมานานนก เพราะ และไดมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตงตง ั ิ ิ ื ั ั ั ิ ุ ในเดอนสงหาคม พ.ศ.๒๔๘๔ นนเอง ญปนกเขายดครอง จอมพล ป. พบลสงคราม นายกรฐมนตร เปน ผบ.ทหารสูงสด ั ี ู  ี ุ ิ ็ ั ึ ่ ่  ื ํ ิ ั ํ ี ี ั  ิ อนโดจน ซงเปนเหตการณทสงสญญาณวามหาสงคราม อกตาแหนง โดยกาหนดหนาทใหมสทธขาดบงคบบัญชา   ี ์ ่ ี ุ  ึ ่ ี ั  ิ ่   ไดเคลอนใกลเขามาทกขณะ รฐบาลไทยตระหนกดวา แมทพบก แมทพเรอ แมทพอากาศ ฉะนน อานาจ ั ั ํ ั ้ ื ั ั ั ี ่ ื ุ ญปนมแผนการทจะเขายดครองเอเชยอาคเนย ซงเปน ทางการเมืองและการทหารจึงขนอยูกบบุคคลเดียว ั ้ ึ ่ ี ่ ึ ี ึ ่ ี ี ุ แหลงทรพยากรธรรมชาติทมความสําคญตอเศรษฐกิจ และเมือ จอมพล ป. มาเปน รมว.กห. มการปรบปรุง ั ่ ี ั ี ่ ั ี ่ ึ ิ ่ ํ ุ ของญปน จงพยายามทกวถทางทจะปรบปรงวธการ กาลงทหารทางภาคใต ซงเดมกองทหารราบทีเพชรบร ี ั ั ี ิ ุ ุ ่ ่ ี ี ิ ี ึ ุ ู ุ  ่   ่  ปองกนประเทศ โดยการเสรมสรางกาลงกองทพบก เปนกองทหารทีอยใตสด จงไดยายมณฑลทหารราบที ๕  ึ ํ ั ั ั ิ ี ุ ั ่ ี ี กองทพเรอ และกองทพอากาศ ใหเขมแขงทงในดาน จากราชบร ลงไปตงทนครศรธรรมราชแปรสภาพเปน ้ ั   ั ็ ั ้  ื  คณภาพและปรมาณ รวมทงกาหนดหนาทของคนไทย กองพลท ๙ และกระจายหนวยทหารไปตังทชมพร ตรง ุ ่ ี ั ้ ี ่ ี ุ ่  ั ํ ิ ้ ุ ี ํ ี ั ุ ่ ทจะตองปฏบตเมอตองทาการสรบกตาม ยงไมมความ สงขลา ปตตาน ตามจดยทธศาสตรทสาคญ จากการ    ํ ั ี ่ ื ั ิ ี ิ ่  ู ็ ี มนใจวาจะรกษาความเปนกลางเอาไวได แตในขณะ เตรยมการในดานตาง ๆ หลงจากสงครามอินโดจนยตลง ี ิ ั ุ ั ่ ั  ็    เดยวกนกจะตองพยายามรกษาอธปไตยเอาไวใหได แสดงใหเหนคอนขางแนชดวา ไทยคงหลีกเลยงสงคราม ี ั ่ ิ ็ ั ี ั จนถงทสด อกทงจะตองไมอยกบฝายทพายแพในความ ไมไดแนเพราะอยางไรก็ตามญีปนคงมีแผนการทีจะเขา ุ ่ ่ ั   ้ ่ ่ ี ึ  ุ ี ี  ู  ั  ขดแยงทางการทหาร ตอมาในวนท ๑๒ พฤศจกายน ได ครอบครองอาณานิคมของฝรังเศสและอังกฤษในเอเชีย ่ ิ  ี ่  ั ั  ี ี ั ่ ึ มการรอฟนตาแหนง ผบ.ทหารสงสด และแมทพตาง ๆ อยางแนนอน ซงม พมา อนเดย ทางตะวนตก และทาง ิ ้  ั ุ ี    ู  ื ํ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” กรกฎาคม 2563 | 077

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ั ้ ี ้ ่ ั ี

ู ิ ื  ั ิ ิ ่ ึ ั ใตคอ มลาย และสงคโปร ตลอดจนอนโดนเซย ซงเปน ทางผานไปยงอาณานคมขององกฤษและเนเธอรแลนด ี ี ่ ี ิ ิ ั  ั  ี ุ ่  ็  อาณานิคมของเนเธอรแลนด เปนแหลงนามนดบทญปน สมเดจพระจกรพรรดซงเปนประธานในทประชม ทรง ่ ึ ี ้ ่ ํ ุ ั ิ  ิ  ั ี ั ้ ตองการอยางยง ในขณะนนสหรฐอเมรกายงวางตว คดคานการบกไทยซงเปนชาตอสระทประกาศตวเปนกลาง ั ่  ั ุ ิ ิ ่ ่ ั ึ ํ ็ เปนกลาง แตกไดเฝาสงเกตความเคลอนไหวของญปน ฝายทหารอางวาจาเปนตองใชไทยเปนทางผาน แตจะ ุ ่ ั ี ื ่ ี  ั ี ิ ่ ุ ึ  ี  ิ ็ ในการคกคามเอเชย จงหาทางบบญปน โดยขอยกเลก สงทหารเขาไทยกตอเมอไดรบความยนยอมจากไทยกอน   ่ ื ุ  ั  ุ ิ ึ ั  ั ิ สญญาการพาณชยและการเดนเรอระหวางสหรฐฯ กบ สมเดจพระจกรพรรดจงทรงอนมต แตจะบอกไทยลวงหนา ็ ิ ั ิ ื ั ึ ั ั ั ื ู ึ ํ ื ้ ํ ่ ้ ่ ี ญปน หามสงนามันใหญปน ทงยงเคลอนกาลงทางเรอ ไมได เพราะกลวลวงรไปถงฝายตะวนตก จงกาหนดจะ ุ ี ่ ุ  ั ํ ั  ํ  ุ ี ั ั ่  ั ั ิ ี มายงมหาสมทรแปซฟก ทาการซอมรบทหมเกาะฮาวาย เจรจากบไทยในวนท ๗ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ ในเวลา ๑๘๐๐  ู ่ ั ั ั ี ่ ื ้ ั ื ั ิ ่ ั ่ ี ี เสรมสรางฐานทพเรอทเพรลฮารเบอร ทงยงสงหามสง และใหตอบกอนเทยงคนกอนชวงเชาวนท ๘ ธนวาคม ิ ่  ํ ้  ุ  ั ั ่ ี ็ ิ ็  ่  ั ุ ี ผลตภณฑนามันและโลหะออกนอกประเทศ สงอายด พ.ศ.๒๔๘๔ แตอยางไรกตามญปนกไดเตรยมการทกอยาง ื ่ ุ ิ ี ั ุ ึ ี ่ ุ ํ ั ่ ทรพยสนของคนญีปนในอเมรกา ซงทาใหญปนกระทบ ทจะบกไทยหากการเจรจาไมไดผล เชามดของวนท ี ่ ่ ิ ื ื ่  ุ ุ ี ่ กระเทอนอยางหนัก แตกไมสามารถหยดยงแผนการ ๘ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ ฝงบนญปนจากเรอบรรทกเครองบน ู ั ็ ้ ื ิ ุ ิ ั ่ ี ของญีปนดงกลาวได ในทประชมของญปนในการปฏบตการ ไดเขาโจมตฐานทพเรอของสหรฐฯ ทเพรลฮารเบอร ิ ั ่ ี ุ ่ ี ั ิ ิ  ุ ี ั ื  ่ ุ ั   ้ ึ ุ ํ ่ ื ่ ทางทหารทกาหนดไวจาเปนจะตองบกไทยเพอเปน โดยไมประกาศสงครามใหรลวงหนา พรอมทงยกพลขนบก ํ ี    ั ้ ู    ู ู 078 | “กระดกง” กรกฎาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ุ ู ี ่ ํ ั ื ่ ทมลาย เคลอนกาลงเขาไทย บกฮองกง เกาะกวม ิ เกาะเวก ยงถลมเกาะมดเวย และใน ๑๐ ธนวาคม ั ิ ู ไดยกพลขึนบกทางเหนือของเกาะลซอนของฟลปปนส ิ ้ เปนการเปดฉากสงครามมหาเอเชยบรพา เพอสราง ี ่ ื ู ี ั ั ํ ี ู “วงไพบูลยรวมกนแหงมหาเอเชยบรพา” โดยมคาขวญ ี ื ่ ลอใจวา “เอเชียเพอคนเอเชย” ี ั ั ในวนท ๗ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ (ค.ศ.๑๙๔๑) ่ ่ เวลา ๑๘๐๐ กอนทีญปนจะบก ๑ วน (ประมาณ ๖ ชวโมง) ่  ี ั ุ  ุ ั ่ ํ เอกอัครราชทูตองกฤษประจาประเทศไทยไดเขาพบ ั ั ิ ดร.ดเรก ชยนาม รมว.ตางประเทศ แจงใหทราบวา เครืองบินตรวจการณของอังกฤษตรวจพบเรือรบของ ่ ่ ญปนกาลงเคลอนจากแหลมแซงตยาคสในอนโดจน ิ ี ี ั ่ ื ุ ํ ุ ่ ี ั   ุ มงมาทางอาวไทย ตอมาในเวลา ๒๒๓๐ เอกอครราชทตญปน ู  ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” กรกฎาคม 2563 | 079

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ี ้ ่ ี ั ้ ั ี ํ ึ  ่ ประจาประเทศไทยพรอม ผชท.ทบ. ผชท.ทร. ทปรกษา เลขานการและลาม ไดขอเขาพบ จอมพล ป. พบลสงคราม ิ ุ ู    ุ ํ ่ ี ั ี ่ ้ ททาเนียบฯ (ขณะนนอยทวงสวนกหลาบ) แตไมอย ู ั ู ื ่  ั เนองจากไปตรวจราชการทจงหวดพระตะบอง ไทยสง ั ่ ี ิ ั ั  ู ั ุ ่ ี ดร.ดเรก ชยนาม พบกบคณะญปนแทน เอกอครราชทต ุ ิ ่ ี ั ญปนแจงวารฐบาลญปนมคาสงใหตดตอขอเดนทพ ิ ั ุ ั ่ ่ ี ี ํ ั ื ่ ผานประเทศไทยเปนการดวน เพอสงกาลงไปโจมต ี ํ ่ ี องกฤษทพมาและมลาย ขอคาตอบในเวลา ๐๒๐๐ ั ู ํ ี ี ึ ุ รองนายกรัฐมนตร จงเรยกประชม ครม.ดวน ในเวลา ี ๒๓๐๐ และโทรเลขแจงนายกรัฐมนตรฯ ทราบ ขอให  ั ู ั ี ั  ิ เดนทางกลบทนท เวลา ๐๒๐๐ ครม. แจงเอกอครราชทต ญปน ขอยดเวลาตอบเปน ๐๕๐๐ และขอใหญปนยบยง ั ี ี ุ ุ ่ ่ ื ั ้ ุ การเคลอนไหวดานการทหารไวกอน ญปนตอบวา ื ่ ี ่ ื ่ ั ่ ้ ั ึ ั ั  เหลอเวลาเพยงครงชวโมงเทานนอาจยบยงไมทน ขอให  ั ้ ี    ู ี     ฝายไทยสังทหารไมใหมการตอสไวกอน ฝายไทยตอบวา    ่ อานาจสงการอยท ผบ.ทหารสงสด เพยงคนเดยว ั ี ํ ี ู ุ ี ่ ู ่ ในเวลา ๐๓๐๐ ครม. ไดรบรายงานวาญปนไดยกพลขนบก ่ ุ  ี ึ ้   ั  ุ ี ่ ี ทปตตาน สงขลา นครศรธรรมราช สราษฎรธาน ี ี ี ั ุ ั ี ชมพร ประจวบครขนธ ไดรบการตอตานจากทหารและ ั ุ ุ ุ ้ ั ราษฎร รวมทงยวชนทหารในทกจด จนเวลา ๐๖๕๐ รฐบาลไดออกแถลงการณ แจงใหประชาชนทราบถึง ิ ี ุ ิ  ่ ้ ุ จอมพล ป. เดนทางมาถึงเขาประชม ครม. มการอภปราย การยกพลขึนบกของญีปนและความจําเปนของรัฐบาล ้ ึ ั ็ ่ ุ ิ ความเหนตาง ๆ แตจอมพล ป. ไดตดบทขนวา ทจะตองยนยอมใหรฐบาลญปนเดนทพผาน ขอให ิ ี ั ี ่ ั ู ู ื   ี    ็  ่  ุ ั ่ ู  “จะใหสหรอไมส” ในทประชม ครม. เหนพองตองกนวา ประชาชนอยในความสงบ คอยฟงคาสงของรฐบาลตอไป  ํ  ั ั ํ ุ  ่ ั    ี ุ ั ู ี ั ุ ็ กาลงฝายไทยไมอาจตานทานแสนยานภาพของญปนได ตอมาฝายญปนเหนวาหากไมมขอผกมดกบไทยให ่ ี ั  ็ ั  ี ั ้ ั  ึ ่ ั ั ื ั ุ ่  ู หวงพงใครกไมได เพราะเอาตวไมรอดกน ทงนายกรฐมนตร มนคงอาจถกตลบหลังเอาไดตราบใดทีไทยยงถออาวธอย ู ่ ึ ่ ิ ั ิ ั ั ้ ั ่ ึ องกฤษ เซอรวนสตน เชอรชล ซงไทยไดขอความชวย จงขอใหไทยทําสญญารวมรบกบญปนเสยดวย ไมงน ั ี ุ ี ู ื  ั    ุ  ุ ่ ี เหลอไวหากถกรกราน ไดสงโทรเลขมาบอกใหชวยตวเอง ญปนจาเปนตองปลดอาวุธฝายไทย ํ ่ ั ิ ื ไปกอน ครม. จงลงมตเมอเวลา ๐๗๓๐ ใหสงหยดยง ในทสด จอมพล ป. พบลสงคราม กจาตองยอม ึ ่ ุ ิ ็ ุ ู ิ ่ ํ ี ั ื ่ ื ื เรองอน ๆ คอยวากนทหลง ตอมาเมอเวลา ๑๑๐๐ ลงนามกบเอกอครราชทตญปนในกตกาสญญาทางทหาร ่ ่ ั ี ่ ู ั ั ิ ั  ี ุ ี ่ ั ุ ั ไดมการลงนามรวมกนระหวางเอกอัครราชทูตญปนกบ ระหวางไทย – ญปน เมอวนท ๑๑ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ ี ่ ุ ี ั ่ ั ื ่ ี    ั รมว.ตางประเทศไทย สรปไดวา ญปนขอเดนทพผานไทย ณ ทาเนยบนายกรฐมนตร วงสวนกหลาบ ซงกมผล ุ   ุ ิ ่ ี ึ ่ ุ ั ็ ี ี ี ั ํ ่ ั และขอใหไทยอานวยความสะดวกในการเคลอนทพ และ ทาใหประเทศไทยสละความเปนกลางทีไดประกาศเปน ื ํ  ่ ํ ใหประกนในการเปนเอกราชอธปไตย และเกยรตยศ นโยบายตลอดมา ี ั ิ ิ ของประเทศไทยจะไดรบการเคารพ อยางไรกตาม ็ ั ุ ครม. กเชอวาเรืองไมยตเพยงแคนแน ในวนเดยวกนน ้ ี ั ื ่ ี ั ่  ็ ี  ิ ี ้ ู ู 080 | “กระดกง” กรกฎาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

 ุ ๘ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ เมอไทยรบกบญปน ญปนไดยกพลขนบกทสงขลา ่ ี ื ่ ั ั ี ่ ่ ุ ้ ึ   ี ี ั ั ่ ุ ั ่ ี ู ่ ํ ู ั หลงจากทกองทพญปนยาตราเขาสประเทศไทย กองกาลงทหารไทยในฐานะศตรตอเมือเขารวมกับ ้ ั  ี ุ ่ ี ั ฝายสมพนธมตรทงองกฤษและอเมรกาไดสงเครองบนมา ญปนโจมตกองทหารของสหรฐฯ เทานน จะเหนไดวา ่ ั ้ ั ั  ั ิ  ิ ื ิ ็ ั ่ ี ุ ั ่ ี ี ี ุ ั โจมตจดยทธศาสตรทางทหารของญปนหลายจงหวด นโยบายของอังกฤษกบสหรฐฯ ทมตอไทยจงแตกตางกน   ึ ั ุ ั ิ ั ุ ี ิ ่ ั ู  ่ ี ื ในวนท ๒๔ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๕ กรงเทพฯ ถกโจมต ตลอดจนสงครามยต เชอกนวาการทประเทศไทยตดสนใจ ี ั ุ ่ ่ ุ ุ ่ ึ ็ ุ ี ั ี ื ู ิ ั ่ ทางอากาศอยางหนกหลายจด ระเบดลกหนงโดนมข สละความเปนกลางรวมมอกบญปนอยางเตมทนาจะ ่ ุ ื ดานเหนอของพระทนงอนนตสมาคม และพระทนง เกดจากสาเหต ๒ ประการ คอ ประการแรกเกดจาก ่ ั ่ ี ื ี ่ ั ิ ั ิ ั อมพรสถาน รงขนในวนท ๒๕ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๕ การกดดนของญปนทตองการใหประเทศไทยรวมมอ ี ุ ั ่ ้ ่ ี ุ ึ ่ ั ี ื ิ ั ั ี ิ ่ ึ ั ็ ไทยจงตดสนใจประกาศสงครามกบองกฤษและสหรฐอเมรกา กบญปนในการสรางระเบยบใหมในเอเชยอยางเตมท ่ ี ี ั ุ ั ี ั ั ื ั ผลปรากฏวาองกฤษและประเทศในเครอจกรภพได รวมทงปองกนมใหไทยหกหลง ในระหวางทญปนทา ่ ุ ํ ี ี ่ ิ ั ้ ั ั ่ ี ่ ิ ั ประกาศสงครามกบประเทศไทย ในขณะทสหรฐอเมรกา สงครามกบองกฤษและสหรฐอเมรกา และประการทสอง ั ิ ั ั ั ี ิ ั ื ไมยอมประกาศสงครามกบประเทศไทย ถอวาการ เกดจากความตองการของ จอมพล ป. พบลสงคราม ิ ู ประกาศสงครามของประเทศไทยไมไดเกดจากความ และผสนบสนนวาญปนจะตองเปนผชนะสงครามครงน ้ ี ู ้ ั ี ั ิ ุ ุ ่ ู  ั ิ  ื ่ ุ ี ่    ้ ั ตองการของประเทศไทยอยางแทจรง และถอวาประเทศไทย เนองจากในระยะแรกของสงครามนน กองทพญปนสามารถ ื ิ ิ ่ ั ึ ั ึ ่ ุ ุ ุ ี ่ ั ี เปนประเทศทญปนบกยดครอง ซงสหรฐอเมรกาตอง รบชนะองกฤษและสหรฐอเมรกาในทกจดและสามารถ ุ ึ ั ้ ื ชวยเหลอใหพนจากการยดครองตอไป และจะตอบโต เคลอนกาลงเขายดครองอาณานิคมของทงสองประเทศ ึ ื ่ ั ํ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” กรกฎาคม 2563 | 081

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ี ้ ่ ้ ั ั ี ่

่  ิ การลงนามเปนพนธมตรกบญปนของ จอมพล ป. พบลสงคราม  ิ ุ ั ั ี ู

ไดอยางรวดเรว จงทาใหเชอมนวาการรวมมออยาง ขอชวยสหรฐฯ ในการทาสงคราม จากนนนกเรยนไทย ั ้ ํ ื ่ ็ ั ํ ี ึ ั ื ่ ั เตมทจะทาใหประเทศไทยไดรบประโยชน โดยเฉพาะ ในสหรฐฯ ราว ๓๐ คน ไดมาประชมรวมกบขาราชการ ี ่ ็ ั ุ ั ํ ั ี ่ ื ี ั การไดดนแดนคนจากองกฤษ ซงญปนกสญญาวาจะ สถานทตทกรงวอชงตน ตกลงใชคาวา “เสรไทย” ั ู ุ ิ ั ุ ่ ึ ่ ํ ็ ี ิ ื สนบสนนในเรองน ้ ี หรอ “Free Thai” ตามขอเสนอของนกเรยนไทยจาก ั ุ ั ี ื ่ ิ ึ ่ ั มหาวทยาลยฮาวารด ซงสหรฐฯ ใหการสนบสนนเปน ั ุ ั ความเปนมาของ “ขบวนการเสรไทย” นน เรมม ี อยางด และอนญาตเบกเงนของรฐบาลไทยทฝากไวใน ั ่ ้ ั ี ิ ิ ี ิ ่ ุ ี ุ ี ั ั ้ ิ ั ั ั ้ ุ ุ แนวความคดในการตอตานญปนตงแตหลงการประชม ธนาคารในสหรฐฯ ไปใชจายได รวมทงยงชวยฝกอาวธ ่ ครม. เมอวนท ๘ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ โดย ดร.ปรด ี ใหอกดวย ี ่ ื ี ่ ั ี ั ึ ั ื ุ ั พนมยงค กบบคคลทไววางใจไดไปรวมปรกษาหารอกน สวนทองกฤษนกเรยนไทยหลายคนรวมทง ั ้ ี ั ี ่ ่ ั ี ี ี ี ุ ิ ึ ๊ ึ ั ็ ั ในชะตากรรมของชาต ทกคนกตกลงใจจะพลชพตอส ู ม.จ.ภศเดช รชน และ นายปวย องภากรณ ปรกษา ี ั ั ั ้ ั ึ ้ ี ุ ู  ้  ั  ั ั ุ  กบกองทพญีปนผรกราน จดตง “องคกรตอตานญปน” กนวา ควรจะตงคณะเสรไทยขนเชนเดยวกบในสหรฐฯ ่ ่  ี  ั ุ ื ่ โดยใหความรวมมอกบฝายสัมพนธมิตรเพือแสดง แตเอกอัครราชทูตไทยประจํากรุงลอนดอนปฏิเสธทจะ ั ี ่ ั ั ิ ั ี ิ ํ ็ ใหเหนวาแทจรงแลวคนไทยไมไดเปนศตรูกบฝาย รวมขบวนการและแนะนาใหนกเรยนไทยปฏบตตาม ั ั ิ ํ ั สมพนธมตร คาสงของรฐบาลไทย ในทสด เมอ ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ุ ี ่ ี ั ั ่ ่ ั ิ ื ั ้ ู ั ในวนเดยวกนนนทสหรฐอเมรกา ม.ร.ว.เสนย ปราโมช สงผประสานงานมาเสรีไทยสายอังกฤษก็กอตงเปน ี  ่ ี ั ิ ั ี ้ ั ู ิ  ์ ิ ั ้ ี ิ ั ุ ั ึ ุ ํ เอกอครราชทตไทย ประจากรงวอชิงตน ไดเขาพบ รปรางขน โดยม ม.จ.ศภสวสดวงศสนท สวสดวฒน ู ั ั ั ้ ี ั     รวม.ตางประเทศสหรฐฯ แจงใหทราบวาขาราชการสถานทตไทย เปนเสรไทยฝายทหาร ตงแต ๘ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ ู  ั ี  ั  ้ ็  ี ้ ั   ั  ิ ทงหมดไดตกลงใจเปนอสระไมขนกบรฐบาลไทย และจะ เปนตนมา ดร.ปรดฯ ไดแสดงความเหนใน ครม. หลายครง ึ ั ้ ู ู 082 | “กระดกง” กรกฎาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ั ี ี ่ ี ่ ทไมเปนมตรกบญปน ซงตอมา ดร.ปรดฯ กพนจาก ี ิ ็ ่ ึ ุ ็ ตาแหนงใน ครม. ไปเปนผสาเรจราชการแทนพระองค ํ ู ํ ี ่ ี ึ คนท ๓ แทนเจาพระยายมราชทถงอนจกรรม แต ่ ิ ขบวนการเสรีไทยขยายเครือขายออกไปอยางกวางขวาง ขบวนการเสรไทยสายอเมรกา สมาชกทหางตวออกไปจะรเพยงแตวา ผเปนหวหนา ี ิ ั ี ี ่ ั ู ิ ู ํ นาโดย ม.ร.ว.เสนย ปราโมช  ี ื ี ้ ู ั ั ํ ่ ู ู ี ขบวนการนคอผทใชรหสประจาตววา “รธ” แตไมรวา   ี ิ ู ุ เปนใคร ผรกชาตทกอาชพตางเขามาเปนเสรไทย ทาง ี ั   ั ้ ดานทหาร นายทหารชนผใหญทง ๓ เหลาทพ เขารวม ั ั ู ้ ั ี ิ ั  ้ ั ั ปฏบตการกบเสรไทยอยางลบ ๆ ในขนแรกของการกอตง ิ ั  ้ ี ขบวนการเสรไทยนน ไดกาหนดเปาหมายไว ๒ อยางคอ ้ ั ํ ื ุ ตอตานญปนผรกราน และรวมมอกบฝายสมพนธมตร ี ่ ู ิ ุ ื ั ั ั แตเมอจอมพล ป. พบลสงคราม ไดประกาศสงครามกบ ู ิ ื ่ ั  ่ ั ี ั ิ ึ ่ องกฤษและสหรฐฯ แลว ไดเพมเปาหมายอกอยางหนง ั ิ ั ั ่ ื ื คอ การปฏบตการเพอใหฝายสมพนธมตรรบรองวา  ั ิ ิ ประเทศไทยจะไมตกเปนฝายแพสงครามและพยายาม ั ผอนหนกเปนเบาสาหรบสถานการณหลงสงคราม ั ั ํ ็ ิ ํ แตอยางไรกตาม ทางฝายอเมรกนแนะนาไมให ั ู ํ ่ ั ุ ี เสรไทยทาการตอสกบญปนอยางเปดเผยจนกวาจะถง ึ ี ั ั เวลาอนควร คอยแตขดขวางญปนไวเทานน เสรไทย ี ี ่ ั ุ ้ ี ึ ิ จงใชยทธวธทาลายการขนสงยทธสมภาระและเสบยง ั ํ ี ุ ุ ํ ้ ํ ่ ํ ี ้ ุ ิ ั ิ ั ั ์  ุ  ม.จ.ศภสวสดวงศสนท สวสดวฒน ของญปนเปนสวนใหญ เชน “หนวยแมวนา” ดานาไป ิ ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ี  ี ี ่ ั ํ ื ั ิ ิ ุ ี ขบวนการเสรไทยสาย เสรไทยฝายทหารสายองกฤษ เจาะเรอขนสงของญปนจมไปหลายลา และปฏบตการ ี ึ ้ ี ่ ้ ่ ื ั ั ็ ี ุ ี อเมรกา และนายกรฐมนตร ทโดงดงมากในยคนนกคอ “หนวยไทยถบ” ทลอบขนไป ิ ั ี ุ ุ ี ่ ั ั ่ คนท ๖ บนขบวนรถไฟขนยทธสมภาระของญปน แลวถบวสด ุ ี ุ ็ ตาง ๆ ลงมาไมวาจะเปนอะไรกตาม แมภายหลงญปน ั ่ ี ุ ั ั ี จะจดกาลงคมกนอยางแนนหนายงขน หนวยไทยถบ ํ ั ่ ึ ิ ้ ี ํ   ี ุ ั กยงทางานไดผลด สรางความเสยหายใหแกกองทพญปน ั ็  ี  ่  ั เปนอนมาก ั  ิ ี ั ื ่  สวนเสรไทยในองกฤษ อเมรกา เมอไดรบการฝก  ุ ั การรบแบบกองโจร การโดดรมและการรบสงวทยแลว ิ ิ จะมาฝกเพมเตมทอนเดยและศรลงกาอก กอนทยอย ่ ิ ี ี ิ ่ ี ั ี ั ้ ั ุ ั ่ ู ิ ิ ี เดนทางเขาไทย โดยจดตงศนยปฏบตการทเมองจงกง ิ ิ ื ั ี ประเทศจน ซงเปนกองบญชาการของจนคณะชาต ิ ึ ี ่ ม.จ.ภศเดช รชน ี ั ั ศ.ดร.ปวย องภากรณ ึ ๊ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” กรกฎาคม 2563 | 083

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ี ่ ่ ั ี ้ ั ้ ความพายแพแกฝายสมพนธมตรหลายสมรภม กเรม ิ ั ็ ั ิ ิ ่ ู ิ วางแผนทจะตดตอกบกองทพจนทมณฑลยนาน รวมทัง ้ ่ ี ี  ู ั ั ่ ี มแผนทจะยายเมองหลวงไปไวทจงหวดเพชรบรณ เพอ ่ ี ั ่ ี ั ี ื ู ่ ื ี ใชเปนฐานทมนในการตอตานญปน แตแผนนไมสาเรจ ี ่ ี ้ ็ ํ ่ ั ุ ่ เนองจากสภาผแทนฯ ไมยอมผาน พรบ.ฯ ทาให ู ่ ํ ื ู ํ จอมพล ป. พบลสงคราม ตองลาออกจากตาแหนงใน ิ ้ ั ่  ื ี ปลายเดอนกรกฎาคม พ.ศ.๒๔๘๗ แตกอนทจะลาออกนน  ั ั ํ ี ้ ี ั ขบวนการไทยถบ ในสมยสงครามโลกครงท ๒ ทางดานการทหารไดขยายกาลงพลของกองทพไทย ่ ั ํ ึ ู เปนจานวนถง ๑๕๐,๐๐๐ คน และอยในสภาพพรอมรบ ั เสรไทยในองกฤษทเปนฝายทหารไดรบการ  ั ่ ี ี ่ ํ ุ ี ํ ั ุ ํ ้ บรรจเขาประจาการในกองทพองกฤษดวย รวมทง พอจะทาใหญปนไมกลาใชกาลังบีบบังคับไทยใหยอม ิ ั ั ่ ุ ี ํ ี ิ ั ตามทญปนตองการตลอดเวลา และจาเปนตองปฏบต ่ ั ั ั ์ ิ ิ ุ ิ พ.ต. ม.จ.ศภสวสดวงศสนท สวสดวฒน และ ร.ต.ปวย ตอไทยฉนมตรประเทศทเทาเทยมกบญปน สวนในดาน ี ั ิ ี ั ี ่ ุ ่ ึ ๊ องภากรณ เสรีไทยจากตางประเทศททยอยเขาไทย เศรษฐกจนน ไดแกปญหาการขาดแคลนเครองอปโภค ่ ี ุ ิ ้ ่ ื ั ิ ไดเขารวมปฏบตการกบเสรไทยในประเทศ สงวทย ุ บรโภคเนองจากสภาวะสงคราม เชน การควบคมราคา ี ิ ั ิ ั ื ิ ุ ่ ั ิ ิ ั ตดตอประสานงานกบกองบญชาการสัมพนธมตร และ สนคา สงเสรมใหมการจดตงโรงงานผลตสงของเครอง ั ิ ี ิ ิ ้ ั ั ื ่ ิ ่ สรางสนามบนลบขนตามจงหวดตาง ๆ โดยเดนทาง ใชทจาเปนตาง ๆ รวมทงสงเสรมความนยมสนคาไทย ึ ิ ิ ั ้ ั ั ี  ิ  ํ ่   ิ ้  ิ ั ่ ื เขาทางลาว แตสวนใหญจะมาทางเครองบน โดดรมลง อยางจรงจง โดยใชคาขวญวา “ไทยทา ไทยใช ไทยเจรญ” ิ  ํ ิ ั ั ิ   ํ  ้ ํ ื ้ ั ึ ตามจดตาง ๆ ทวทกภาค บางกมาทางเรอดานาขนฝง ่ ุ ํ ุ ็ ี ี ่ ุ ่ ั ุ ทางภาคใต ในขอตกลงเกยวกบการรวมยทธระหวางญปน ี  ี ิ ิ ั ุ  ั ่ ั ็ ตอมาสารของ ลอรดหลยส เมานตแบตเนท กบไทย ทางดานทะเลจกรพรรดนาวของญปนจะรบผดชอบ ุ ิ ั ้ ั ั ั ้ ผบ.ภาคพนแปซิฟกขององกฤษถงมอ “รธ” และการ ดานทะเลอนดามันและอาวไทย ตงแตหวหนลงไป ื ึ ู ื ิ ั ั ื ู ิ ้ ึ ้ สงวทยไปถงกองทพองกฤษในอนเดยกสาเรจเปนครงแรก สวนเหนอหวหนขนมาใหอยในความรบผดชอบของ ุ ี ิ ั ํ ็ ึ ็ ิ ั ั   ั ื ั  ิ ั ิ ทาใหการปฏบตงานของเสรไทยและสมพนธมตรสะดวก กองทพเรอไทย ทางบกนอกจากไทยจะตองรกษาแนวเขต ิ ํ ี ั ั ั ั ื ื ี ุ ้ ิ ่ ี ยงขน การสอสารวทยนสามารถทําใหสถานทสาคญ ๆ แดนดานพมาแลว ดานเหนอคอรฐฉานขององกฤษ ่ ิ ั ํ ้ ื ่ ึ ี ่ ่ ี ี ้ ิ ั ั ุ ี ของไทยรอดพนจากการทิงระเบิดของสัมพนธมิตรไวได ทมสญญาลบวาญปนจะยกดนแดนสวนนผนวกเขาเปน ้ ั  ้ ั ิ  ั ั ุ ั   เชน พระบรมมหาราชวง และวงตาง ๆ ของบรมวงศานวงศ  อาณาเขตของประเทศไทยนน ฝายไทยจะตองรบผดชอบ ้ ี ุ ้ ั ้ ั ั ึ ั ั ้ ั รวมทงพระราชวังบางปะอน โดยประสานกบกองทพอากาศ รกเขาไปในแนวรบดานน ไทยจดตงกองทพพายัพขน ิ ี ั ี ั ่ ิ ื ํ ่ ั ั องกฤษแจงพกดตาง ๆ ทควรหลกเลยงใหทราบ เมอวนท ๒๔ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๔ มภารกจทาการรวมรบ ิ ี ี ่ ่ ี ุ ั ้ ื ี ่ ั ื ่ ี ่ ี ในระหวางทขบวนการเสรไทยทงในและนอก กบกองทพญปนในพนททางตอนเหนอของแนวถนน ี ้ ั ื ี ื ่ ึ ประเทศดาเนินการตอตานญปนอยอยางลบ ๆ และ ตาก – แมสอด เพอเขายดเมองตองย ลอยกอ ุ ํ ู ั ่ ี ื ั ี ึ ่ ุ ขยายเครอขายออกไปอยางกวางขวางอยเรอย ๆ นน และเมองยอง กบอกดานหนงรกเขาไปในแนวจาก ื ่ ้ ู ื ั ื ั ั ่ ํ ้ ิ จอมพล ป. พบลสงคราม กไดดาเนนการหลายสง จงหวดแมฮองสอนจนไปจรดแมนาโขง เพอกวาดลาง ํ ู ็ ิ ิ ่ ี ู ั ิ ึ ํ ้  ึ ่ ่ ี ่ ื ุ หลายอยางเพือตอตานการกดดันทางการเมองของญปน ขาศกทอยทางตะวนออกของแมนาสาละวน เขายด ี ื ื ุ ั ื ้ ี ่ ั รวมทงไดมแผนการทจะขบไลญปนออกนอกประเทศ เมองเชยงตงและเมองตาง ๆ ในสหรฐไทยใหญหรอ ุ ี ั ี ่ ั ิ ี ื ้ ่ ึ ื ี ั ่ ี ุ เมอมโอกาสดวย และเมอญปนออนแอลงหลงจาก รฐฉานของพมา เมอไทยยดดนแดนเหลานไดแลวได  ื ่ ่ ั  สถาปนารฐฉานขนเปน “สหรฐไทยเดม” ั ึ ้ ิ ู ู 084 | “กระดกง” กรกฎาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

ตอมาปเศษในวนท ๒๐ สงหาคม พ.ศ.๒๔๘๖ ี ั ิ ่ ็ ุ ี ่ ู เอกอครราชทตญปนประจากรงเทพ กไดลงนามรวมกบ ั ํ ุ ั ิ ั ํ ี จอมพล ป. พบลสงคราม ตามสนธสญญาลบททากนไว ั ิ ู ั ่ ั ั ิ  ั  ยอมรบสหรฐไทยเดมเขาเปนอาณาเขตของราชอาณาจกร ู ั ั ไทย พรอมกบกลนตน ตรงกาน เคดา ปะลส และ ิ ั ั ั ้ ้ ั ั  ี  ั ั  ่ ้ บรรดาเกาะทงหลายทขนกบรฐตาง ๆ นนดวย แสดงวา นโยบายของไทยในการรวมรบกบญปนนันเปนไปตาม ้ ุ ี ่ ั ํ เปาหมายหรอขอตกลงททากนไว แมภายหลงสงคราม การสรางทางรถไฟสายมรณะ ื  ี ่ ั ั จาตองคืนดนแดนเหลานไปกตาม ี ้ ํ ็ ิ ี ่ ื ่ ี ่ ุ ี ภายหลังทญปนแพการยุทธทมดเวยเมอเดอน ่ ื ิ มถนายน พ.ศ.๒๔๘๕ (คศ.๑๙๔๒) อเมรกนคมทงนานฟา ุ ิ  ั ิ ั ุ  ้ ิ และนานนาไวไดมาก ทาใหการขนสงระหวางสงคโปรท ี ่ ํ ํ ้ ี ่ ึ ั ่ ั ญปนยดแลวเปลยนชอเปน “โชนน” กบพมายากลาบาก ี ่ ื  ุ  ํ   ยงขน จงหนมาสนบสนนรถไฟสายไทยพมา พรอมการ ั ึ ั ้ ึ ุ ิ ่ ี ั เขารบตาแหนงนายกรฐมนตรของ นายพล ฮเดก โจโต ั ํ ิ ิ โดยเสนอตอไทยเมอ ๒๓ มนาคม พ.ศ.๒๔๘๕ ขอสราง ื ี ่ ทางรถไฟจากบานโปงถงดานเจดยสามองค แลวตอไป ึ ี ํ ้    พมาเพอเชอมตอกบทางรถไฟของพมาทสถานีทนบซายด ทางรถไสะฟพานขามแมนา ่ ื ่ ี ่ ื ั ั   ู ั ื ใตเมองมะละแหมง ใชระยะเวลา ๑ ป เปนระยะทาง ี ื ่ ี ๔๓๐ กม. มการเจรจากันในรายละเอยดเรองตาง ๆ ั มากกวาจะตกลงกนได โดยไทยจะเปนผสรางจาก ู ุ ี สถานหนองปลาดกไปถงทามะขามเปนระยะ ๗๐ กม. ึ ี แตแคถมดนเปนแนวทาง ญปนจะเปนฝายวางรางเอง ุ ่ ิ  ั  ี ่ ้ ้ ํ  ุ จากนนญปนจะสรางสะพานขามแมนาแคว ผานออกไป   ั พมาทดานเจดยสามองคเอง ในวนท ๕ กรกฎาคม ี ี ่ ี ่ ่ ี ุ ี พ.ศ.๒๔๘๕ มการปกหลก กม. ๐ ทสถานหนองปลาดก ี ั  พอยางเขาเดอนตลาคม พ.ศ.๒๔๘๖ ญปนกเรงการกอสราง  ุ  ุ ็    ่ ื ี ํ ั ื ่ ่ ิ ื ึ ้ ั ทางรถไฟยงขน ตองทางานกนทงกลางวนกลางคน เพอ ั ้ ุ ํ ี ิ ี ี ่ ั  ั  ใหทนกาหนดเขาตอนเดย จนในวนท ๒๕ ตลาคม พ.ศ.๒๔๘๕ ั ี ่ ี ่ ็ ื รางรถไฟไทยกบพมากเชอมตอกนทสถานคอยทา ั ิ   ี   ในเขตไทยใกลชายแดนพมา ทาพธเปดอยางเปนทางการ ํ  ื ็ ั ี หลงจากสรางไดเพยง ๑๐ เดอน ๑๐ วน เสรจกอน ั ี ่ ี กาหนด ญปนไดใชเสนทางสายนในการลาเลยงทหาร ํ ้ ํ ุ ี ั และสมภาระยทธปจจยไปมะละแหมงเปดฉากบกเขา ุ ั ุ ี ั อนเดย แตเนองจากเสนทางไตไปตามหนาผาทงยง ิ ื ้ ั ่ ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” กรกฎาคม 2563 | 085

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ้ ี ี ่ ้ ั ่ ั ู ั ํ ิ สรางอยางเรงรบหละหลวม การเดนรถจงใชความเรว ตาแหนงผบญชาการทหารฯ และเชญพระยาพหลฯ มารับ ี ิ ็ ึ ํ ั ไมได พอหนาฝนสะพานบางแหงถกนาปาพดพงหลาย ตาแหนง รมต.รวมคณะ และเปน “แมทพใหญ” ม ี ํ ้ ู ั ั ี ู ํ ั ่ ํ ี ั สะพานตองหยดวง หมดฝนแลวจงซอมทาได ซายง อานาจสงยายกาลงทหารไดแตเพยงผเดยว ในวันท ี ่ ่ ุ ึ ิ ้ ํ ั ํ ั ั โดนโจมตทางอากาศจากฝายสมพนธมตรอก เลยตอง รฐบาลนายควง อภยวงศ แถลงนโยบายตอสภา ปรากฏวา ี ิ ี ั ั ุ ู เดนทางในเวลากลางคน กลางวนตองนาขบวนรถไฟไป มนายทหารญปนกลมใหญเขาฟงดวย นายควงฯ รวา ุ ่ ี ี ื ํ ิ ั ี ซอนไวในปาหรอในถํา โดยทารางแยกเขาไปโดยเฉพาะ ญปนกาลงไมไววางใจรฐบาลใหม จงประกาศนโยบาย ั ุ ํ ่ ั ึ ื ้ ํ ่ ั ี เสนทางรถไฟสายนีไมเพยงแตเปนเสนทางนรกในตอน ชดเจนใหญปนหายของใจวาการรวมรบหรือความ ุ ้ ี สราง ตามคาบอกเลาของเชลยศกทรอดชวตมาได สมพนธใด ๆ ยงเหมือนเดม และจะกระชับใหแนนแฟน ิ ั ั ั ี ี ึ ่ ํ ิ ุ ้ ็ ่ ี ิ ั ่ ไมมใครคิดวาสภาพการณจะโหดรายเชนนน เมอสราง ยงขน กระนนญปนกยงไมไววางใจเหมือนรฐบาล ั ้ ึ ั ั ้ ่ ี ื ั ึ เสรจแลวยงเปนเสนทางมรณะเกิดอบตเหตหลายครัง จอมพล ป.ฯ จงไปพบนายควงฯ ทบานพกแตเชา แต ี ่ ็ ุ ั ั ้ ิ ุ ็ ิ ั เสนทางสายนยาว ๔๑๕ กม. อยในเขตไทย ๓๐๔ กม. นายควงฯ กเอาตวรอดดวยวาทะศลปวา "อยาไปหลง ู ้ ี ิ ี ั อยในเขตพมา ๑๑๑ กม. การใชงานจรงไดไมคมคา ขาวลอไรสาระวาไทยจะหักหลงญปน" ความจรงญปนก ็ ่ ื ุ ุ ี ่ ิ ุ ู ั ู ั ู ู ลาเลยงทหารไปบกอนเดยราวแสนคน แตกแตกพาย รอยเตมอกวา รฐบาลนายควงฯ ฝกใฝอยกบเสรีไทย ็ ุ ็ ี ํ ิ ี ั ุ  ึ ั ื ี ่  ่ ี ุ ิ  ํ ตองแตกทพกลบมาไทย โดยใชทางรถไฟสายนี ซงได จงสงหนงสอเชญไปเยอนญปน ซงวธนญปนเคยใชกาจด ี ี ้ ื ึ  ่ ิ ้ ั ่ ั ึ ี ่ ่ ่ ื ิ ิ ี สมญานามวา “ทางรถไฟสายมรณะ” ปจจบนเหลออย ชาวอนเดยทตอตานญปนมาแลว โดยอางวาเครองบน ุ ี ุ ื ู ั ั ั เพยง ๑๓๐.๖ กม. แตกยงเหลอจดทนาตนตาตนใจ หายไประหวางทาง แตนายควงฯ ไมทนตอบรบหรือ ื ี ุ ่ ื ื ั ็ ่ ี ่ ่ ื ิ ิ ั ั ิ อยมาก แรงงานในการสรางทางรถไฟสายน สวนใหญเปน ปฏเสธ จกรพรรดฮโรฮโต ประกาศยอมแพเมอวนท ่ ี ิ   ้ ี  ู ิ ชาวเอเชย ๒๐๐,๐๐๐ คน ตาย ๘๐,๐๐๐ คน เชลยศก ๑๔ สงหาคม พ.ศ.๒๔๘๘ (ค.ศ.๑๙๔๕) ึ ี ั ี ั ิ ั องกฤษ ฮอลนดา ออสเตรเลย อเมรกน ราว ๗๐,๐๐๐ คน  ี ี ุ ่ ตายราว ๑๐,๐๐๐ คน ทหารญปนและเกาหล ๑,๕๐๐ คน ตาย ๑,๐๐๐ คน ื เมอ จอมพล ป. พบลสงคราม ลาออกจาก ู ่ ิ ํ ั ื ี ตาแหนงนายกรฐมนตร ในเดอนมกราคม พ.ศ.๒๔๘๗  ่ ึ   ี ื สภาฯ ตองซาวดเสยงเลอกนายกฯ คนใหม ซง จอมพล ป.ฯ คดวาไมมคแขง เพราะมกองทพไทยและกองทพญปน ั ี ิ ั ุ ี ่ ู ี ี หนนอย แตผดคาด ซาวดเสยงกน ๒ ครง กแพ ุ ิ ู ั ้ ็ ั ี ุ ่ ํ ่ ี ั ั ี ในทสดได นายควง อภยวงศ เปนนายกรฐมนตร ทาให ญปนลงนามยอมแพตอสงคราม ุ ุ ั ึ ่ ํ ่ จอมพล ป.ฯ ตองหลบไปเขาขมกาลงทลพบร ซงคงจะ ี ุ ี   ี  ้ ู ั  ี   ่ ื ิ ี ่ ตองมการตอสกนแน คนทวตกเรองนไมใชเฉพาะคนไทย ญปนกเกรงวาจะมการรบกนเอง กจะเปนผลเสยตอ ็ ี ี ่ ี ั ็ ุ ื สงครามเหมอนกน และมขาวลอวาทหารจะยกกาลง ื ี ั ํ ั ื ี มาจากลพบร มาทวงตาแหนงนายกฯ คน เพอยตขาวลอ ุ ํ  ื  ุ ่ ื ิ และความหวาดผวาของประชาชน นายควงฯ จงเดนทาง ึ ิ ่ ไปพบ จอมพล ป.ฯ ทลพบร เมอกลบมากรุงเทพฯ ก ็ ี ั ี ุ ื ่ ิ ู ประกาศปลด จอมพล ป. พบลสงคราม ออกจาก มตรภาพในคายเชลยศก เมอความเปนมนษยไมสญสนไปจากไฟสงคราม ่ ื  ิ ู ้ ิ  ึ   ุ ู ู 086 | “กระดกง” กรกฎาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

้ ั  กอนหนานน ฝายไทยก็วตกกนมากวาฝายพนธมตร เปนการกระทําอันผิดจากเจตจํานงของประชาชน    ั ิ ิ ั   ุ  ุ ี ่ ึ ี ี ่ ุ ี ทชนะศกทางยโรปแลว จะทมทหารมาทางเอเชยอาคเนย ชาวไทยและบรรดาดินแดนทญปนมอบใหไทย  ่  ุ  ั  ู ี   ั  ี ่ ู ิ  แตถาญปนไมยอมแพคงสตายแน ๆ ไทยกคงจะตองยบเยน ครอบครองคือ รฐกลันตน ตรงกาน ไทรบุร ปะลิส ็ ั  ั ้ ื ี ื ไปดวย ในวนเดยวกนนน พล.ร.อ.ลอรดหลยส เมานต เชียงตุง และเมองพานนน พรอมทีจะสงมอบคนให ุ ั ั ั ั ้ ่ ั ั ํ ั ุ ู ื ั ื ้ ็ ้ ี ิ ี แบตเนท ผบ.สงสดของพนธมตรภาคพนเอเชยอาคเนย  องกฤษ” จะสงเกตไดวาคาประกาศนไทยรบวาจะคน ื ิ ไดรบคาสงจากลอนดอนใหแนะนาเปนการสวนตว ตอ ดนแดนทญปนยกใหกบองกฤษ แตมไดระบวาจะคนให ุ ํ ั ั ั ั ่ ิ ี ํ ุ ่ ี ่ ั ั ่ ู ั ํ    ผสาเร็จราชการแทนพระองคและหวหนาขบวนการเสรีไทย ฝรงเศสดวย ั ิ ิ ่ ใหออกประกาศโดยดวนทสด ปฏเสธการประกาศสงคราม พอประกาศสนตภาพแลว วนรงขน นายควง ุ ี  ุ ึ ั ้ ิ ี ั ื ื ่ ั ั ็ ิ ของไทยตอองกฤษและอเมรกา และยกเลกขอตกลงกบ อภยวงศ กพาคณะรฐมนตรยนใบลาออก เพอใหเหนวา ็ ั ่ ้ ้ ี ุ ั ี ั  ่ ั ี ื ญปนทงหมด นอกจากนยงใหอางดวยวาไดแจงแก รฐบาลไทยทเคยรวมรบกบญปนมา จะโดยสมครใจหรอ ่ ั ี  ุ ั ่ ั ี ็ ั ู ู ี ั ุ ิ องกฤษและอเมรกาแลววา ขบวนการเสรไทยจะตอส ถกบงคบกตามไดสลายไปหมดแลว นายทว บณยเกต ุ  กบญปนอยางเปดเผย หากแตฝายสมพนธมตรไดยบยงไว เขารบตาแหนงนายกรฐมนตร ขดตาทพเปนเวลา ๑๗ วน ้ ั ่   ั  ิ ี ั ั  ุ ี  ั   ั ั ํ ั ั  ั ุ ่ ื ี ี ่ ุ ั ดวยเหตผลทางยทธการ แตเนองจากเจาหนาท เพอรอให ม.ร.ว.เสนย ปราโมช หวหนาคณะเสรไทย ี ื ่ ้ ั ั ํ ทงพลเรือนและทหารขององกฤษพูดแสดงความสงสย สายอเมริกนเดินทางกลับมารบตาแหนงนายกรัฐมนตรี ั ั ั ั ิ ั ั ่ กนวา พลพรรคของเสรไทยจะมจานวนเทากบอาวธ เพราะเปนทยอมรบของรฐบาลสหรฐอเมรกา ตลอด ี ั ุ ี ํ ั ี ่ ึ ิ ื ี ึ ั ทสมพนธมตรสงมาใหหรอไมและยงอยหรอเปลา สงครามจงอยในฐานะทจะดงเอาอทธพลของสหรฐอเมรกา ิ ู  ิ ั ู ิ ื ั ั ี ่ ั ู ี ั ั ั ุ  ึ “รธ” จงเรยกขบวนการเสรไทยทกจงหวดเขากรงเทพฯ ชวยกดดนใหองกฤษยอมผอนปรนความตองการตาง ๆ ุ ี ั ั ํ ํ ่ ี ุ ุ ่ พรอมอาวธไมตองนากระสนมาดวย และจดสวนสนาม ทใหรฐบาลไทยกระทาเพอเปนการไถโทษ ในการท ี ่ ื ั ั ั ้ ่ ิ ู ี ่ ํ ึ ั ี ิ ขนทถนนราชดาเนน ในวนท ๒๕ กนยายน พ.ศ.๒๔๘๘ รฐบาลไทยสมย จอมพล ป. พบลสงคราม ไดประกาศ ี ี ิ ั ั ี ี ี มพลพรรคเสรไทย ๘,๐๐๐ คน มารวม โดยม ดร.ปรด สงครามกบองกฤษและเขาครอบครองดนแดน ั พนมยงค ในฐานะผสาเรจราชการแทนพระองค เปน อาณานคมขององกฤษในพมาและมลาย ตลอดจนรบ ู ็ ั ํ ิ ู ประธาน ภาระในการเจรจากบสมพนธมตรตอไป ิ ั ั ั เอกอครราชทตญปนประจาประเทศไทยคนใหม เมอผสาเรจราชการแทนพระองคประกาศ ํ ็ ุ ู ู ํ ่ ั ื ี ่ ื ่ ่ ู ํ ุ ี ุ ั ั ั ไดเขาพบนายควงฯ เพอแจงขาวทญปนยตการสรบกบ สนตภาพ อางคาประกาศสงครามกบองกฤษเปนโมฆะ ิ ั ิ ่ ี ่ ี ั ็ ั ั ํ ํ ั ฝายสมพนธมิตร และขออภยทตองทาเชนนน เพราะ ตามคาแนะนาขององกฤษแลว แตกไมครบตามท ่ ี ้ ํ ั ี ั ี ํ สมเดจพระจกรพรรดมพระราชโองการสงมา แตก สงขาวมา จงตดตอขอคาตอบ ซง ดร.ปรดฯ กชแจง ิ ็ ึ ิ ่ ึ ี ี ็ ่ ็ ั ้ ํ ึ ื ่ ุ ั ั เชอวาไทยคงหาทางออกจากสถานการณคบขนได ใหทราบถงความจาเปนและเหตผล โดยเฉพาะอยางยง ่ ิ ดวยดีเหมอนอยางทเคยเอาตัวรอดมาหลายครังใน การสงผแทนไปเจรจาทเมองแคนด (Kandy) ในลงกา* ื ี ้ ื ้ ู ่ ี  ั ี ่  ี ่ ื ั ุ ิ ประวัตศาสตร เพราะไมทราบวตถประสงคทแนชด แตเมอไทยสง ่ ั ่ ่ ่ ื ื ู ั ็ ั ู ิ ี ํ ตอมาในวนท ๑๖ สงหาคม พ.ศ.๒๔๘๘ ผสาเรจ คณะผแทนไป เมอ ๔ กนยายน พ.ศ.๒๔๘๘ เพอเจรจา ราชการแทนพระองคไดประกาศสนตภาพ มใจความ รายละเอียดเกียวกับการจัดใหญปนทาพธยอมแพและ ิ ่ ี ํ ั ุ ี ี ิ ่ ํ ่  ั ี ึ ั ุ สาคญวา “โดยทประเทศไทยเคยถือนโยบายเปนกลาง ปลดอาวธ แตเมอไปถงยงไมทนเจรจา องกฤษกราง ั ั ื ่ ็  ุ   ั ั ่ แตเมอญปนไดยาตราทพเขาไทย ในวนท ๘ ธนวาคม *เมองแคนด (Kandy) ในลงกา ดนแดนอาณานิคมขององกฤษ ี ั  ่ ื ี ่ ้ ั ื ิ ั ี ู ุ ี พ.ศ.๒๔๘๔ ไทยกไดมการตอสการรุกรานทกแหง ไดรบเอกราช เมอวนท ๔ กมภาพนธ พ.ศ.๒๔๙๑ ชอทางการวา ็ ั ี ื ั ่ ั ่ ื ่ ุ ่ ี การประกาศสงครามเมือวนท ๒๕ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๕ สาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตยศรลงกา ่ ั ิ ี ั ั ิ ั ู ู www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel “กระดกง” กรกฎาคม 2563 | 087

การสงครามไทยกบสงครามโลกครังท ๑ และครงท ๒ ่ ้ ี ่ ี ั ้ ั ็ ็ ี ็ ขอตกลง ๒๑ ขอ ไวแลว รอใหไทยเซน ถาเซนไปก นาจะเปนการทสหรัฐฯ ไมประกาศสงครามกับไทย เพราะ ่ ่ ุ เทากบยอมรบเปนเมองขน ผแทนไทยจงไมยอมเซน ถอวาประเทศไทยถกญปนยดครองและมไดเปนไป ึ ิ ู ื ี ้ ั ึ ็ ู ึ ั ื ี ั และเกนอานาจมอบหมายทไดรบมา ขอตกลง ๒๑ ขอ ตามความตองการของประชาชน เชนเดยวกบ กรณ ี ํ ิ ่ ี ั ่ แสดงใหเหนวาองกฤษไมทงนสยนกลาอาณานคม จะ ของประเทศฟนแลนดทถกเยอรมันยึดครองและมี ี ู ั ็ ิ ิ ั ้ ิ ั  ่  ั ฉวยโอกาสเอาไทยเปนเมองขนใหได แมแรก ๆ จะทาเปน ขบวนการตอตานเชนเดยวกบประเทศไทย และทีสาคญ  ั ี  ํ  ึ ้ ื     ํ ่ ั ั ื ี ี ิ ่ ั ็ ี ี ี หวงดตอไทยกตาม ฝายไทย โดย ดร.ปรดฯ และผแทน อกประการหนึงคอ ไทยประกาศสนตภาพในวนท ๑๖ ู  ิ ิ ั  ้ ี ไทยทเมองแคนด ในลงกา ไดตดตอกบฝายอเมรกนวา สงหาคม พ.ศ.๒๔๘๘ สหรฐอเมรกาไดแถลงการณตอ ิ  ิ ั ั ั  ื  ่ ี ิ ั ิ ่ ื ั ี  ั ี ั ั ั ู ี เสยแรงทรวมมอมาดวยด แตกลบถกองกฤษบงคบ หนงสอพมพตอบรบทนทในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ.๒๔๘๘ ั ี ั ี ่ ื ่ ั ี เหมอนไมมเอกราช ปรากฏวารฐบาลอเมรกนไมทราบ ขอสงเกตอีกประการในเรืองของนโยบาย ื ั ั ิ ั ี ่ ุ ั ้ ุ ื ่ ี ึ เรองนเลย จงไดประทวงองกฤษอยางรนแรงและแจง  ตางประเทศของไทยในยคหลงการเปลยนแปลงการ ั ั ้ ั ี ้    ั ้ ั ี ฝายไทยยบยงการลงนามไวกอน ตอมาไดมการเจรจากน ปกครองนน คอนขางซบซอนและมขนตอนมากกวา ั  ุ ้ ั ั ี ี ่ ี ื ่ ้ ี ั อกทเมองแคนด ในลงกา และทสงคโปร แตองกฤษก ็ ยคกอน ตงแตการประกาศสงคราม การปรบแผนและ ั ิ ิ     ุ ุ ้ ั ่ ื ี ่ ุ ิ มไดลดความตองการลงเลย ในทสดเมอ ๒๕ ธนวาคม การสนสดสงคราม แตถาในมมมองดานการตางประเทศ ํ ั ื ็ ุ ิ ั  พ.ศ.๒๔๘๘ อปทตอเมรกนไดเขาพบ ม.ร.ว.เสนย ปราโมช แลวถอวาประสบความสาเรจ ประเทศสามารถรกษา   ี ู  ู ี     ่   ิ ั  ั ั ้ ั   องกฤษไดผอนปรนลงมากแลว ฝายอเมรกนพอใจ ดงนน เอกราชและอธิปไตยเอาไวได ไมตกอยในฝายทแพสงคราม ู ึ ื  ี ั ่ ในวนท ๑ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๙ ไดลงนามความตกลง หรอถกยดครอง ่ ี ั หลงสงครามโลกครงท ๒ ไทยไดรวมมอกบฝาย ั ื ้ ั ี ิ ่  ี ู ื ่ ทเรยกวา “ความตกลงสมบรณแบบ” เพอเลกสถานะ โลกเสร อนมสหรฐอเมรกาและองกฤษเปนหวหนา  ิ ั ั ั ี ี ั สงครามระหวางไทยกบบรเตนใหญ และอนเดย ซงม ี ตงแต พ.ศ.๒๔๙๓ รฐบาลไทยยอมรบความชวยเหลอ ิ ั ึ ่ ิ ี ั ื ั ้ ั ี  ั  ู ้  อยทงหมด ๒๔ ขอ โดยเรยกรองขาว ๑.๕ ลานตนตอไทย ทางดานเศรษฐกจและทางทหารจากสหรฐอเมรกา    ั ิ ั ิ ่ ุ ิ โดยไมคดราคา และหามไทยขดคลองทคอคอดกระ และใน พ.ศ.๒๔๙๘ กไดรวมมอกบประเทศอ่น ๆ รวม ๘ ี ื ็ ั ื ั ่ ี ั ่ ื เชอมทะเลอนดามนกบอาวไทย กอนทจะไดรบความ ประเทศ จดตงองคการปองกนแหงเอเชยตะวนออกเฉียงใต  ั ั ี ้ ั ั ั    ั ั เหนชอบจากองกฤษ และเพอตอบแทนการยอมรบสญญาน ี ้ เรยกโดยยอวาองคการซโต หรอ สปอ. (SEATO-South ั ื ่ ็ ั ื  ี   ี ุ ี ั ั รฐบาลองกฤษกับอนเดยจะสนับสนนใหไทยเขาเปน East Asia Treaty Organization) นอกจากนนไทยยง ิ ้ ั ั ็ สมาชิกองคการสหประชาชาต ตอมาไทยกตองยอม เปนภาคสมาชกของแผนการโคลมโบ (Columbo Plan) ิ ั ิ  ี ิ ั เซนสญญาคนดนแดนทมกรณพพาทใหฝรงเศสไปทงหมด ของประเทศในเครอจกรภพอกดวย (แผนการโคลมโบ ็ ื ่ ี ั ั  ้ ี ิ ี ่ ื ั ั ี ่ ั ี  ุ ื ่ ิ ทกรงวอชงตน เมอ ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ.๒๔๘๙ เปนไป เปนโครงการเพอการชวยเหลอซงกนและกนทางดาน ิ ื ่ ั ั ึ ื ่ ั ตามความประสงคขององกฤษและอเมรกา เทคนคและดานเศรษฐกจของประเทศในเครอจกรภพ ิ ิ ั ื ิ ั ็ ํ สาหรบขอเทจจรงทไทย “ไมแพ” ในสงครามโลก เรมขนเมอ พ.ศ.๒๔๙๓ นอกจากประเทศในเครอจกรภพ ี ่ ิ ึ ่ ้ ่ ื ั ิ ื ี ้ ครงท ๒ นน นาจะเกดจากปจจยทงภายในและภายนอก ซงม องกฤษ แคนนาดา ออสเตรเลย และนวซแลนด ่ ั ้ ั ิ ั ้ ั ึ ี ่ ี ิ ั ี ี ั ั ั เปนแรงผลกดน ปจจยภายในจากขบวนการเสรไทยท ี ่ เปนตวตงตวตทจะชวยเหลอประเทศทเพงไดรบเอกราช ั ่ ี ่ ี ั ั ิ ั ้ ื ่ ี ั ุ สนบสนนการปฏบตการของสมพนธมตรและตอตาน ไดแก อนเดย ปากสถาน และศรลงกาแลว ตอมา ั ิ ั ิ ั ิ ี ี ั ิ ี ญปนอยางเปนรปธรรม มการประสานกบเสรไทยทง ไดมประเทศตาง ๆ เขามาสมทบอก คอ เขมร ลาว ั ี ้ ั ี ู ี ่ ุ ี ื ี ั ิ ั ี ิ ิ ี ในอเมรกาและอังกฤษ การประกาศสงครามกบองกฤษ เวยดนาม พมา เนปาล อนโดนเซย ไทย ฟลปปนส ี ิ ็ ู ํ และอเมรกา ผสาเรจราชการฯ ลงนามไมครบถือเปน ญปน เกาหล ภฏาน อฟกานสถาน หมเกาะมลดฟ และ ุ ู ่ ี ั ี ู ิ ั ี ื ่ ื ่  ้ ั    โมฆะ และเรองไมผานสภา สวนเรองปจจยภายนอกนัน สหรัฐอเมรกา) ิ ู ู 088 | “กระดกง” กรกฎาคม 2563 www.fleet.navy.mi.th/ftc/Keel

เอกสารอางอิง

การศึกษาต่างประเทศ - หลักสูตร EW INTL OFFICER INSTR BAS สหรัฐอเมริกา พ.ศ.๒๕๒๙ - หลักสูตร เสนาธิการทหาร ฟิลิปปินส์ ฟิลิปปินส์ พ.ศ.๒๕๓๕

- หลักสูตร MASTER IN MANAGEMENT มหาวิทยาลัย ฟิลิปปินส์ คริสเตียน พ.ศ.๒๕๓๕

การรับราชการ - ตป.ร.ล.วิทยาคม (กำาลังพลรับเรือ อิตาลี พ.ศ.๒๕๒๑) - ผบ.ร.ล.วิทยาคม พ.ศ.๒๕๒๘

ประวัติผู้เขียน - ผบ.ร.ล.มกุฎราชกุมาร พ.ศ.๒๕๒๙ - ผบ.ศูนย์การฝึก สอ.รฝ. พ.ศ.๒๕๓๕ พลเรือเอก โกมินทร์ โกมุทานนท์ - เสธ.กตอ.กร. พ.ศ.๒๕๓๙

- ผชท.ทร.ไทย/แคนเบอร์ร่า เครือรัฐออสเตรเลีย และ

การศึกษาในประเทศ รรก.ผชท.ทร./เวสลิงตัน นิวซีแลนด์ พ.ศ.๒๕๔๑ - รร.โคกกระเทียมวิทยาลัย (รุ่น ๐๗) - ผบ.กลน.กร. พ.ศ.๒๕๔๕ - รร.เตรียมทหาร (รุ่น ๙) - รอง ผบ.ฐท.สส. พ.ศ.๒๕๔๗ - รร.นายเรือ (รุ่น ๖๖) - ผบ.กปฝ. พ.ศ.๒๕๔๙

- รร.เสนาธิการทหารเรือ (รุ่น ๔๕) - รอง ผบ.กร. พ.ศ.๒๕๕๑ - วิทยาลัยการทัพเรือ (รุ่น ๒๘) - ที่ปรึกษาสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ - วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร (รุ่น ๒๕๔๖) กองทัพไทย พ.ศ.๒๕๕๒ ปัจจุบัน - ข้าราชการบำานาญ - อาจารย์พิเศษ วิทยาลัยการทัพเรือ