กฎหมายแพ่งและพาณิชย์
ข้อสอบกฎหมายแพ่ง 1 และวิธีตอบคำาถามที ถูกต้อง เด็กชายดีอายุ14 ปเปนเด็กมีความประพฤติดีและสอบได้คะแนนดี นายเด่นบิดาจึงซื อจักรยานเสือภูเขาให้1 คัน ราคา 5,000 บาท เด็กชายดีขี จักรยานผ่านหน้าบ้านนายดัง (นักศึกษาปริญญาเอก) ทุกวัน ๆ ละหลาย ๆ รอบ นายดังชอบรถจักรยานคันนั น และแอบรู ้ว่าเด็กชายดีเปนคนขี เบื อ-เชื อคนง่ายจึงสอนให้เด็กชายดีขี มอเตอร์ไซค์จนเปน เด็กชายดีเบื อรถจักรยานและอยากได้ มอเตอร์ไซค์แทน นายดังจึงออกตัวว่าสงสารเด็กชายดีและจะรับซื อรถจักรยานเองแต่ขอให้ขายราคาถูกเพียง 2,000 บาท เด็ก ชายดีดีใจ จึงรีบขายทันที แล้วทุบกระปุกออมสินได้เงินมากพอไปซื อมอเตอร์ไซค์นายเด่นบิดาโกรธหาว่านายดังหลอกเด็กจึง พามาพบท่านในฐานะทนายความ ท่านจะแนะนำานายเด่นว่าอย่างไร (แนวคำาตอบ)ย่อหน้าที หนึ งเน้นหนักไปทางแก่นกฎหมายแยกเปนหมวดหมู ่สาระสำาคัญ บทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เรื อง ความสามารถในการทำานิติกรรมของผู ้ เยาว์มีสาระสำาคัญสรุปได้ดังนี -นิติกรรมใด ๆ ที ผู ้เยาว์ทำาไปโดยไม่ได้รับความยินยอมของผู ้แทนโดยชอบธรรมก่อนย่อมเปนโมฆียะ เว้นแต่จะบัญญัติไว้เปน อย่างอื น -ผู ้แทนโดยชอบธรรมมีสิทธิ... 1.ให้สัตยาบันแก่นิติกรรมออันเปนโมฆียะนั นให้สมบูรณ์ได้หรือ 2.บอกล้างนิติกรรมอันเปนโมฆียะนั นให้ตกเปนโมฆะ -การให้สัตยาบันต่อนิติกรรมที ผู ้เยาว์ได้ทำาไปโดยไม่ได้รับความยินยอมของผู ้แทนโดยชอบธรรมนั นย่อมกระทำาได้โดยแสดง เจตนาต่อคู ่กรณีอีกฝายหนึ งและมีผลให้นิติกรรมดังกล่าวสมบูรณ์ตลอดไป -การบอกล้างนิติกรรมที ผู ้เยาว์ได้ทำาไปโดยไม่ได้รับความยินยอมของผู ้แทนโดยชอบธรรมนั น ย่อมกระทำาได้โดยแสดงต่อคู ่กรณี อีกฝายหนึ ง มีผลให้นิติกรรมดังกล่าวตกเปนโมฆะคือเสียเปล่ามาแต่เริ มแรก และให้ผู ้เปนคู ่กรณีกลับคืนสู ่ ฐานะเดิม ถ้าเปนการ พ้นวิสัยจะให้กลับคืนเช่นนั นได้ก็ให้ได้รับค่าเสียหายชดใช้แทนนอกจากนี หากผู ้มีสิทธิบอกล้างมฆียะกรรมมิได้ใช้สิทธิบอกล้าง
เมื อพ้นหนึ งปนับแต่เวลาที อาจให้สัตยาบันได้หรือเมื อพ้นเวลาสิบปนับแต่ได้ทำานิติกรรมอันเปนโมฆียะนั น (ย่อหน้าที สอง เน้นหนักไปในทางวินิจฉัย หรือปรับบทกฎหมายเข้ากับข้อเท็จจริง ภาษากฎหมายมาตรานั น วรรคนั น เขาเรียก ว่าอะไรก็เรียกไปตามนั น) กรณีตามปญหาวินิจฉัยดังนี เด็กชายดีอายุ 14 ปผู ้เยาว์ในฐานะผู ้ขายตกลงขายรถจักรยานเสือภูเขา ซึ งนายเด่นบิดาซื อมาให้ ตนในราคา 5,000 บาท แก่นายดังผู ้ซื อในราคาเพียง 2,000 บาท โดยยังไม่ได้รับความยินยอมจากนายเด่นบิดาของเด็กชายดี ในฐานะผู ้แทนโดยชอบธรรมของเด็กชายดีผู ้เยาว์ทำาให้นิติกรรมซึ งก็หมายถึงสัญญาซื อขายรถจักรยานเสือภูเขาระหว่างเด็ก ชายดีผู ้ขายกับนายดังผู ้ซื อนั นตกเปนโมฆียะ เมื อนายเด่นมาปรึกษาข้าพเจ้าในฐานะทนายความข้าพเจ้าจะแนะนำาให้นายเด่น พิจารณาทางเลือกเปน 2 แนวทางดังนี ก.ทางเลือกที หนึ ง หากนายเด่นตัดสินใจยอมรับนิติกรรมซึ งหมายถึงสัญญาซื อขายที เด็กชายดีบุตรของตนในฐานะผู ้ขายได้ทำา ขึ นกับนายดังในฐานะผู ้ซื อ นายเด่นสามารถให้สัตยาบันแก่นิติกรรมหรือสัญญาซื อขายนั นได้ด้วยการแสดงเจตนายินยอมให้ นายดังรับทราบ หรือทอกระยะเวลาออกไปให้พ้นหนึ งปนับแต่เวลาที อาจให้สัตยาบันได้หรือเมื อพ้นสิบปนับแต่เด็กชายดีและ นายดังทำานิติกรรมซึ งหมายถึงสัญญาซื อขายนั น ข. ทางเลือกที สอง หากนายเด่นตัดสินใจไม่ยอมรับนิติกรรมซึ งหมายถึงสัญญาซื อขายที เด็กชายดีบุตรของตนในฐานะผู ้ขายได้ ทำาขึ นกับนายดังในฐานะผู ้ซื อ นายเด่นสามารถบอกล้างนิติกรรมหรือสัญญาซื อขายนั นได้ด้วยการแสดงเจตนาบอกล้างให้นาย ดังทราบ มีผลให้นิติกรรมซึ งหมายถึงสัญญาซื อขายนั นตกเปนโมฆะมาแต่เริ มแรกและให้เด็กชายดีและนายดังคู ่กรณีกลับคืนสู ่ ฐานะเดิมคือเด็กชายดีต้องคืนราคาคือเงินค่าซื อรถจักรยานที ได้รับจากนายดังให้แก่นายดังไป และนายดังต้องคืนรถจักรยาน คันที เด็กชายดีส่งมอบให้เพราะเปนการปฏิบัติตามการซื อขาย และถ้าเปนการพ้นวิสัยที จะได้คืน เช่นนายดังทำาให้รถจักรยาน พังเสียหาย นายดังก็ต้องชดใช้ค่าเสียหายแก่เด็กชายดี (ย่อหน้าที สาม สรุปสั น ๆ ตามคำาถามทีละประเด็นให้ครบถ้วน) สรุปหรือธงข้าพเจ้าแนะนำาให้นายเด่นพิจารณาทางเลือกตาม ก. หรือ ข. ด้วยเหตุผลตามที กล่าวมาแล้วข้างต้น - ที มาจากหนังสือประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ อาญา โดย ผศ.อรรถสิทธิ ชื นสงวน - วิธีการเขียนตอบ “ข้อสอบอุทาหรณ์” (1) โครงสร้างของการเขียนตอบข้อสอบอุทาหรณ์ ข้อสอบอุทาหรณ์เกือบทั งหมด เปนข้อสอบอุทาหรณ์แบบทั วไป ซึ งมีโครงสร้างการเขียนตอบคล้ายกัน คือ จะประกอบไปด้วย เนื อหา 4 ส่วน ซึ งจะมีลำาดับการเขียนตอบก่อนหลังกัน ดังต่อไปนี 1. ประเด็นของคำาถามการเขียนตอบ โดยมากจะเริ มต้นด้วยการตั งประเด็นของคำาถาม กล่าวคือเมื อนักศึกษาอ่านคำาถามและจับประเด็นข้อสอบได้ แล้ว เพื อแสดงให้ผู ้ตรวจเห็นถึงความสามารถในการวินิจฉัยข้อเท็จจริงในเบื องต้น และเพื อปองกันการวินิจฉัยผิดพลาด หรือ หลงประเด็น นักศึกควรจะเขียนประเด็นของคำาถามไว้เปนลำาดับแรกของการเขียนตอบ
2. หลักกฎหมายข้อสอบอุทาหรณ์จะมีคะแนนของหลักกฎหมายที เกี ยวข้องกับประเด็นของคำาถามเสมอ ซึ งอาจจะมีสัดส่วนน้อยกว่าการปรับบท ซึ งเปนส่วนที 3 แต่คะแนนของหลักกฎหมายก็อาจเปนส่วนที สามารถชี วัดผลการสอบในแต่ละข้อได้ บางครั งผู ้ตรวจข้อสอบอาจ กำาหนดสัดส่วนการให้คะแนนของหลักกฎหมายถึงครี งหนึ งของคะแนนทั งข้อ ซึ งมักจะเปนกรณีที คำาถามมีประเด็นที ถามหลาย ประเด็น3. การปรับบทกฎหมายเข้ากับข้อเท็จจริง ส่วนนี อาจจะเรียกได้ว่าเปนส่วนที สำาคัญที สุดของการเขียนตอบข้อสอบอุทาหรณ์เนื องจากเปนส่วนที วัดความเข้าใจในหลัก กฎหมาย และความสามารถในการปรับใช้หรือวินิจฉัยของนักศึกษา ความยากในการเขียนตอบข้อสอบอุทาหรณ์จึงอยู ่ที ส่วน ของการปรับบทกฎหมายนี เอง4. การสรุปคำาตอบส่วนนี อาจถือได้ว่าเปนส่วนสุดท้ายที จะมาเติมเต็มให้กับการเขียนตอบข้อสอบของนักศึกษาจบลงด้วยความสมบูรณ์ ทั งนี แม้ นักศึกษาจะจับประเด็น วางหลักกฎหมาย หรือปรับบทที ถูกต้อง แต่หากนักศึกษาไม่สรุปคำาตอบให้ตรงกับคำาถามที โจทย์ถาม ก็เหมือนนักศึกษายังไม่ได้ทำาในสิ งที ผู ้ถามประสงค์จะให้ทำา ซึ งนักศึกษาอาจเสียคะแนนที ไม่ควรจะเสียไป คำาถามนายแสวงขับรถโดยประมาทเลินเล่อ ชนนางอรชรหญิงหม้ายซึ งตั งครรภ์ได้7 เดือนเศษ เปนเหตุให้สมองของทารกในครรภ์ได้ รับการกระทบกระเทือนอย่างรุนแรง ต่อมานางอรชรได้คลอดบุตรออกมา คือ ดช.ประสาท ปรากฎว่า ดช.ประสาทมีอาการ วิกลจริตเพราะสมองได้รับความกระทบกระเทือนขณะอยู ่ในครรภ์นางอรชรจึงได้ยื นฟองนายแสวงต่อศาลแทน ดช.ประสาท เรียกค่าสินไหมทดแทน โดยอ้างว่านายแสวงประมาทเลินเล่อทำาให้ดช.ประสาทวิกลจริต นายแสวงให้การต่อสู ้คดีว่า ดช. ประสาทไม่มีสิทธิได้รับค่าสินไหมทดแทน เพราะในขณะที ตนขับรถชนนางอรชรนั น ดช.ประสาทยังไม่มีสภาพบุคคล จึงยังไม่มี สิทธิใดๆ ให้ผู ้อื นละเมิดได้ขอให้ศาลยกฟอง ข้อต่อสู ้ของนายแสวงฟงขึ นหรือไม่เพราะเหตุใด อนึ ง เมื อ ดช.ประสาทมีอายุ17 ปเศษ ได้ซื อรองเท้าจากร้านศึกษาภัณฑ์พานิชมา 1 คู ่ในราคา 35 บาท สัญญาซื อขายรายนี จะ มีผลสมบูรณ์หรือไม่ เพราะเหตุใด (1/2520) แนวการตอบนักศึกษาคนที 1 ประเด็น1. สิทธิของทารกในครรภ์มารดา 2. ความสามารถในการทำานิติกรรมของผู ้เยาว์ 3. ความสามารถในการทำานิติกรรมของคนวิกลจริต หลักกฎหมายบัญญัติอยู ่ใน ป.พ.พ. ดังนี มาตรา 15 วางหลักว่า สภาพบุคคลย่อมเริ มขึ นแต่เมื อคลอดแล้วอยู ่รอดเปนทารกและสิ นสุดลงเมื อตาย ทารกในครรภ์มารดาก็สามารถมีสิทธิได้หากว่าภายหลังคลอดแล้วอยู ่รอดเปนทารก