คู่มือ
——————————————————————————————————-
แบบฟอร์ม
(ป่าที่คณะรัฐมนตรีมีมติให้รักษาไว้เป็นสมบัติของชาติ)
ชาวกะเหรี่ยงแก่งกระจาน 4 ชุมชน กว่า 100 คน รวมตัวเข้ายื่นหนังสือเรียกร้องกระทรวงทรัพยากรฯ และกรมอุทยานแห่งชาติฯ ขอให้รับรองการทำไร่หมุนเวียนในรูปแบบแปลงรวมของชุมชน และเพิกถอนประกาศและระเบียบที่ตัดสิทธิราษฎรที่ตกหล่นจากการไม่ได้แจ้งสิทธิครอบครองที่ดินภายใน 240 วัน ตามที่ พรบ.อุทยานฯ ฉบับใหม่กำหนด
1 ธ.ค. 2565 เฟซบุ๊กเพจ “Rising Sun Law” รายงานว่า เมื่อวันที่ 30 พ.ย. 2565 กะเหรี่ยงแก่งกระจานดั้งเดิม จาก 4 ชุมชน คือ ชุมชนห้วยกระซู่ ชุมชนห้วยหินเพิง ชุมชนสาริกา ต.ยางน้ำกลัดเหนือ อ.หนองหญ้าปล้อง จ.เพชรบุรี และชุมชนป่าหมาก ต.ศาลาลัย อ.สามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์ ได้ยื่นข้อเสนอต่อกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช เพื่อให้ รับรองการทำไร่หมุนเวียนในรูปแบบแปลงรวมของชุมชน
เมื่อเวลาประมาณ 09.30 น. ชาวบ้านจากทั้ง 4 ชุมชนราว 100 คน เดินทางมาถึงบริเวณหน้ากระทรวงทรัพยากรฯ ซึ่งเจ้าหน้าที่แจ้งว่าชาวบ้านที่มาไม่สามารถเข้าไปในเขตรั้วของกระทรวงได้ เนื่องจากห้องรับรองของกระทรวงถูกใช้จัดเก็บสิ่งของรับบริจาคน้ำท่วม จึงขอให้ชาวบ้านยื่นหนังสือบริเวณหน้ากระทรวงทรัพยากรฯ แทน
ทั้งนี้ บริเวณหน้าประตูทางเข้ากระทรวงทรัพยากรฯ มีเจ้าหน้าที่ตำรวจจาก สน.บางซื่อ ประมาณ 10 นาย ยืนปิดประตูทางเข้าออกไว้
โดยเจ้าหน้าที่กระทรวงทรัพยากรฯ พยายามเจรจาให้ชาวบ้านยื่นหนังสือที่กระทรวงทรัพยากรฯ เพียงที่เดียวโดยไม่ต้องยืนต่อกรมอุทยานแห่งชาติฯ แต่ชาวบ้านที่มายืนยันยื่นหนังสือต่อหน่วยงานทั้งสองแห่ง
เวลาประมาณ 10.00 น. กุศล โชติรัตน์ รองปลัดกระทรวงทรัพยากรฯ ออกมาเป็นตัวแทนรับมอบหนังสือจากชาวบ้านที่หน้ากระทรวง จากนั้นชาวบ้านได้เดินทางไปยื่นหนังสือต่อกรมอุทยานฯ โดยมีไกวัล ไทยปาล ผู้อำนวยการสำนักบริหารงานกลาง กรมอุทยานฯ เป็นตัวแทนรับหนังสือ
ข้อเรียกร้องของชาวกะเหรี่ยงแก่งกระจานทั้ง 4 ชุมชน
1 รับรองวิถีการใช้ประโยชน์ด้วยการทำไร่หมุนเวียนของชุมชน ถือเป็นการดำรงชีพอย่างเป็นปกติธุระ ปัจจุบันร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดหลักเกณฑ์การอยู่อาศัยหรือทำกินในโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานยังมิได้มีการประกาศใช้บังคับเป็นกฎหมาย เราเห็นว่า แม้เนื้อหาสาระในร่างพระราชกฤษฎีกาจะมีการยอมรับและบัญญัติรับรองให้มีการจัดที่ดินในลักษณะแปลงรวมของชุมชน แต่จะเป็นการสมควรที่จะเพิ่มนิยามความหมายของการจัดที่ดินในลักษณะแปลงรวม ให้ถือเอาวิถีการใช้ประโยชน์ด้วยการทำไร่หมุนเวียนของชุมชน ถือเป็นการดำรงชีพอย่างเป็นปกติธุระ ตามความในมาตรา 64 และ 65 ของพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ.2562
2 จัดให้มีระบบการจัดการที่แน่นอนของการทำไร่หมุนเวียนลักษณแปลงรวม และการหารือระหว่างอุทยานและชุมชนแต่ละพื้นที่ให้บัญญัติรับรองการทำไร่หมุนเวียนในลักษณะแปลงรวมของชุมชนของชนเผ่ากะเหรี่ยงที่มีระบบการบริหารจัดการที่แน่นอน และให้มีกระบวนการหารือร่วมกันระหว่างอุทยานแห่งชาติ กับชุมชนกะเหรี่ยงดั้งเดิมแต่ละพื้นที่ และให้ถือเป็นส่วนหนึ่งของโครงการอนุรักษ์และรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในอุทยานแห่งชาติ และร่างระเบียบของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ว่าด้วยการอยู่อาศัย และทำกินภายในอุทยานแห่งชาติเพื่อการดำรงชีพอย่างเป็นปกติธุระ
3 ขอให้สั่งการให้อุทยานแห่งชาตกุยบุรีและแก่งกระจานพิจารณาคำขอ และจัดให้มีคณะกรรมการร่วมกันระหว่างชุมชนและเจ้าหน้าที่อุทยาน เรื่องการจัดแปลงรวมทำไร่หมุนเวียน
ขอให้พิจารณาคำขอของพวกเราที่ประสงค์จะทำแปลงรวมของชุมชนเพื่อไร่หมุนเวียน โดยจัดให้มีคณะทำงานร่วมกันระหว่างตัวแทนของชุมชนกะเหรี่ยงดั้งเดิมที่ประสงค์จะทำประโยชน์ในลักษณะแปลงรวมของชุมชนเพื่อการทำไร่หมุนเวียนกับตัวแทนของอุทยานแห่งชาติ จากนั้นให้ร่วมกันกำหนดแนวขอบเขตของพื้นที่ที่จะทำไร่หมุนเวียน ป่าใช้สอย และป่าพิธีกรรม และนำเสนอต่อกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เพื่อนำเสนอให้คณะกรรมการอุทยานแห่งชาติที่มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นประธานพิจารณาให้ความเห็นชอบโดยเร็ว แล้วนำไปบัญญัติไว้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการอนุรักษ์และรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในอุทยานแห่งชาติในร่างพระราชกฤษฎีกา ตามความในมาตรา 64 และในร่างประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตามความในมาตรา 65
4 เพิกถอนประกาศ/ระเบียบที่ตัดสิทธิราษฎรที่ตกหล่นจากการไม่ได้แจ้งสิทธิครอบครองที่ดินภายใน 240 วัน พิจารณายกเลิกเพิกถอนบทบัญญัติที่เป็นประกาศ หรือระเบียบของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ในส่วนที่เป็นการจำกัดตัดสิทธิของราษฎร หรือของชุมชนชาวกะเหรี่ยงดั้งเดิมในพื้นที่ที่ตกหล่นจากการสำรวจหรือแจ้งการครอบครองภายในกำหนด 240 วัน ตลอดจนแก้ไขปรับปรุงบทบัญญัติในร่างระเบียบกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช หลักเกณฑ์ว่าด้วยการอยู่อาศัย หรือทำกินในโครงการอนุรักษ์ และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในอุทยานแห่งชาติ เพื่อการดำรงชีพอย่างเป็นปกติธุระในข้อที่ 4 ที่มีลักษณะเพิ่มเติมจากเงื่อนไขในการยกเว้นความรับผิดทางอาญาตามที่ระบุไว้ในมาตรา 64 และมาตรา 65 ในข้อที่ว่า
“หากการกระทำดังกล่าวเป็นไปเพื่อการดำรงชีพอย่างเป็นปกติธุระและบุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินนั้นได้แจ้งต่อหัวหน้าอุทยานแห่งชาติและร่วมกับพนักงานเจ้าหน้าที่ในการดำเนินการให้ที่ดินกลับคืนสู่สภาพเดิมหรือดำเนินการเพื่อฟื้นฟู สภาพธรรมชาติ ระบบนิเวศ ทรัพยากรธรรมชาติ หรือความหลากหลายทางชีวภาพ อันเป็นผลมาจากการกระทำของบุคคลที่อยู่อาศัยหรือทำกินดังกล่าวบุคคลนั้นไม่ต้องรับโทษตามมาตรา 64”
ซึ่งบทบัญญัติที่เพิ่มเติมในร่างระเบียบดังกล่าวนี้เป็นการกำหนดเงื่อนไขความรับผิดโดยกฎหมายอนุบัญญัติที่ไปเพิ่มเติมเกินกว่าเงื่อนไขตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 64 และมาตรา 65 ซึ่งถือเป็นกระบวนการที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมาย
ชาวกะเหรี่ยงแก่งกระจาน 4 ชุมชน ระบุว่า ที่เดินทางมายืนหนังสือเพื่อหวังให้หน่วยงานรัฐรับรองวิถีการใช้ประโยชน์ด้วยการทำไร่หมุนเวียนของชุมชนกะเหรี่ยงที่ถือเป็นการดำรงชีพอย่างเป็นปกติ และจัดให้มีระบบการจัดการที่แน่นอนของการทำไร่หมุนเวียนลักษณแปลงรวมซึ่งเป็นไปตามวิถีวัฒนธรรมกะเหรี่ยงดั้งเดิม โดยให้ทางอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานและอุทยานแห่งชาติกุยบุรีจัดให้มีคณะกรรมการร่วมกันระหว่างชาวบ้านและเจ้าหน้าที่อุทยาน เพื่อจัดทำแปลงรวมไร่หมุนเวียนในเขตอุทยานขึ้นมาโดยเฉพาะ เป็นการแก้ไขปัญหาระหว่างชุมชนในพื้นที่ผืนป่าแก่งกระจานกับอุทยานแห่งชาติทั้งสองพื้นที่
พร้อมทั้งขอให้ทางกระทรวงทรัพยากรฯ และกรมอุทยานแห่งชาติฯ เพิกถอนประกาศและระเบียบที่ตัดสิทธิราษฎรที่ตกหล่นจากการไม่ได้แจ้งสิทธิครอบครองที่ดินภายใน 240 วัน ตามที่ พรบ.อุทยานฯ ฉบับใหม่กำหนด
ที่ผ่านมาชุมชุนกะเหรี่ยงดั้งเดิมทั้ง 4 ชุมชน ได้ยื่นหนังสือขอให้อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานและอุทยานแห่งชาติกุยบุรีจัดการการใช้ประโยชน์ที่ดินในเขตป่าอนุรักษ์ในรูปแบบแปลงรวมไร่หมุนเวียนมาหลายฉบับ