การอ่านออกเสียงบทร้อยแก้วต้องใช้น้ำเสียงและจังหวะในการอ่านอย่างไร

เรื่องที่ 3 การอ่านร้อยกรอง

การอ่านออกเสียงร้อยแก้ว
คือ การอ่านบทประพันธ์ร้อยแก้วแบบออกเสียง โดยแบ่งวรรคตอนให้เหมาะสม ใช้น้ำเสียงที่เหมาะสมกับเรื่องที่อ่าน ซึ่งจะทำให้ผู้ฟังเกิดอารมณ์ร่วมไปกับเรื่องราวที่ได้ฟัง

หลักเกณฑ์การอ่านบทร้อยแก้ว
1. อ่านเพื่อเตรียมตัวก่อนการอ่านจริง เพื่อให้เข้าใจเนื้อหา ทำการแบ่งวรรคตอนไว้ก่อน
2. อ่านให้คล่องแคล่ว ไม่ติดขัด ถูกต้องตามอักขระวิธี ตัว ร ล ควบกล้ำ ต้องถูกต้อง ชัดเจน เสียงดังฟังชัด แต่ไม่ถึงกับตะโกน
3. ใช้น้ำเสียงให้เหมาะสมกับเรื่องราวที่อ่าน เช่นเนื้อหาเป็นเรื่องเศร้าโศกก็ต้องใช้เสียงที่ฟังดูอ่อนโยน เศร้าสร้อยตามเนื้อหา ถ้าเรื่องที่เล่าเป็นเรื่องสนุกสนานก็ใช้น้ำเสียงสดใสมีชีวิตชีวา ฟังดูน่าตื่นเต้น เป็นต้น
4. เหลือบตามองดูผู้ฟังบ้าง ไม่ก้มหน้าอ่านอย่างเดียว
5. ระวังท่าทางในการยืนหรือการนั่ง บุคลิกภาพต้องดี ดูสุภาพ สำรวม

การอ่านออกเสียงร้อยกรอง (ทำนองเสนาะ)
การอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง คือ การอ่านบทกวีแบบออกเสียงตามจังหวะและลีลาของบทร้อยกรองแต่ละประเภท สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ
1. การอ่านออกเสียงตามปกติ เพียงแต่แบ่งจังหวะตามวรรคตอนของบทประพันธ์เท่านั้น
2. การอ่านแบบทำนองเสนาะ ซึ่งมีการใช้เสียงสูง เสียงต่ำ เสียงหนัก เสียงเบา เสียงยาว เสียงสั้น และการเอื้อน ซึ่งจะบังเกิดความไพเราะคล้ายเสียงดนตรี

หลักในการอ่านออกเสียงบทร้อยกรอง
1. อ่านให้ถูกต้องตามลักษณะบังคับของคำประพันธ์ ศึกษาการแบ่งวรรคตอน จำนวนคำ เสียงวรรณยุกต์ เสียงหนักเบา ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของคำประพันธ์แต่ละประเภท
2. อ่านให้มีลีลา รู้จักใช้เสียงเอื้อนและรู้จักทอดจังหวะให้เกิดความไพเราะ

การอ่านคำประพันธ์ประเภทโคลง
โคลงที่เป็นที่นิยมมากที่สุดคือโคลงสี่สุภาพ ซึ่งมีวิธีการอ่านดังนี้
1. อ่านทอดเสียงให้ตรงตามจังหวะของแต่ละวรรค วรรคหน้าของแต่ละบาทมี 2 จังหวะ จังหวะละ 2 คำ และ 3 คำ
2. คำท้ายวรรคที่ใช้เสียงจัตวา ต้องเอื้อนเสียงให้สูงเป็นพิเศษ
3. เอื้อนวรรคหลังของบาทที่ 2 ให้เสียงต่ำกว่าปกติ
4. ในกรณีที่มีคำมากพยางค์เกินแผนบังคับต้องรวบเสียงคำนั้นๆ ให้สั้นเข้า

หลังจากที่เราได้เรียนรู้เรื่องการบทร้อยกรองไปแล้ว วันนี้เราจะมาพูดถึงบทร้อยแก้วกันบ้าง ซึ่งน้อง ๆ หลายคนคงจะรู้จักบทร้อยแก้วกันดีอยู่แล้ว เพราะเป็นสิ่งที่อยู่ในชีวิตประจำวัน แต่น้อง ๆ ทราบไหมคะว่า การอ่านบทร้อยแก้ว ก็มีวิธีอ่านที่ถูกต้องเหมือนกัน เพราะการที่เราอ่านไม่ถูกต้องนั้นก็อาจจะทำให้ไม่น่าฟัง น่าเบื่อ รวมไปถึงอาจทำให้ใจความที่ผู้แต่งต้องการจะสื่อสารคลาดเคลื่อนได้อีกด้วย ถ้าอยากรู้แล้วว่ามีหลักเกณฑ์และวิธีอ่านอย่างไร ไปเรียนรู้เรื่องนี้พร้อมกันเลยค่ะ

ร้อยแก้วคืออะไร ?

บทข้อความทั่วๆ ไป ทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน โดยต้องเขียนเป็นประโยค ข้อความติดต่อกัน ตามปกติ มีประธาน กริยา กรรม เรียงร้อยข้อความไปตามเจตนาของผู้พูดหรือผู้เขียน ไม่มีสัมผัสเหมือนบทร้อยกรอง

การอ่านบทร้อยแก้ว

การอ่านบทร้อยแก้ว หมายถึง การอ่านถ้อยคำที่มีผู้เรียบเรียงหรือประพันธ์ไว้ โดยเปล่งเสียง และวางจังหวะเสียงให้เป็นไปตามความนิยมและเหมาะสมกับเรื่องที่อ่าน โดยสามารถแสดงลีลาการอ่านให้เข้าถึงอารมณ์ตามเจตนาของผู้ประพันธ์ได้เพื่อให้ผู้ฟังเกิดอารมณ์คล้อยตามไปกับการฟังบทประพันธ์ที่อ่าน

หลักเกณฑ์ในการอ่านบทร้อยแก้ว

หลักเกณฑ์ทั่วไปในการอ่านบทร้อยแก้วมีดังนี้

1. การยืนต้องยืนตรงแต่ไม่เกร็ง เท้าทั้งสองห่างกันพอสมควร น้ำหนักตัวตกอยู่ที่ฝ่าเท้าทั้ง 2 ข้าง ถ้านั่งก็ต้องนั่งให้เรียบร้อย หลังตรงแต่ไม่แข็งทื่อ ขาวางแนบกัน ไม่ควรนั่งไขว่ห้าง ยกเว้นแต่ว่าผู้ฟังจะเป็นเพื่อนที่สนิทสนมและอยู่ในสถานที่ที่มีแต่คนสนิทกันเอง
2. การจับหนังสือ จับหนังสือให้มั่น ให้ช่วงสายตากับตัวหนังสืออยู่ในระดับที่เหมาะสม
3. ควรศึกษาเรื่องที่อ่านให้เข้าใจโดยศึกษาสาระสำคัญของเรื่องและข้อความทุกข้อความ เพื่อจะแบ่งวรรคตอนในการอ่านได้อย่างเหมาะสม
4. นำเนื้อหาที่จะอ่านมาแบ่งวรรคตอนเพื่อที่ตอนอ่าน จะอ่านได้อย่างลื่นไหล ไม่ติดขัด ไม่ตะกุกตะกัก
5. อ่านออกเสียงให้ดังพอเหมาะกับสถานที่และจำนวนผู้ฟัง ให้ผู้ฟังได้ยินทั่วกัน ไม่ดังหรือค่อยจนเกินไป
6. อ่านให้คล่อง และออกเสียงให้ถูกต้องตามอักขรวิถีและชัดเจน โดยเฉพาะตัว ร ล และคำควบกล้ำ
7. อ่านออกเสียงให้เป็นธรรมชาติที่สุด
8. เน้นเสียงและถ้อยคำตามน้ำหนักความสำคัญของใจความและจังหวะให้เป็นไปตามเนื้อเรื่อง เช่น ถ้าเนื้อเรื่องตัวละครกำลังโกรธ ก็ควรออกเสียงให้ดุดัน เพื่อให้ผู้ฟังเข้าถึงอารมณ์ไปด้วย
9. ไม่ก้มหน้าก้มตาอ่าน ควรมองตาผู้ฟังบ้างระหว่างเล่า

วิธีแบ่งจังหวะในการอ่านบทร้อยแก้ว

การฝึกอ่านร้อยแก้ว จะใช้เครื่องหมายแบ่งวรรคตอนในการอ่านเพื่อเป็นการเว้นช่วงจังหวะการอ่าน

วิธีการอ่านบทร้อยแก้วแบบต่าง ๆ

1. วิธีการอ่านแบบบรรยาย ออกเสียงให้ถูกต้อง ชัดถ้อยชัดคำ เว้นวรรคตอนให้เหมาะสม เน้นเสียงและถ้อยคำตามน้ำหนักความสำคัญของใจความ
2. วิธีการอ่านแบบพรรณนาให้เห็นภาพ ควรออกเสียงให้เป็นเสียงพูดอย่างธรรมชาติที่สุด ใช้น้ำเสียงและอารมณ์ให้เหมาะกับเนื้อความ บทสนทนา และบทบรรยาย ใช้น้ำเสียงแตกต่างกัน แต่ให้เปลี่ยนไปตามอารมณ์ของตัวละครที่พูด

ตัวอย่าง

ถึงแม้ว่าการอ่านบทร้อยแก้ว จะเป็นการอ่านที่เราพบเจอในชีวิตประจำวันบ่อยที่สุด และดูเหมือนจะไม่มีอะไรซับซ้อน แต่ก็ประมาทไม่ได้นะคะ เพราะถึงจะเป็นบทร้อยแก้วไม่ใช่บทร้อยกรอง เราก็ต้องแบ่งจังหวะการอ่านให้พอดี มิเช่นนั้นจะดูเหมือนเป็นการท่องจำ อาจทำให้ฟังดูแล้วน่าเบื่อได้ค่ะ สุดท้ายนี้น้อง ๆ สามารถไปดูคลิปการสอนของครูอุ้มได้นะคะ จะมีการอธิบายเกี่ยวกับบทร้อยแก้วไว้ รับรองว่าทั้งสนุก เพลิดเพลิน และได้ความรู้อีกด้วยค่ะ ไปดูกันเลย

อย่าพลาดการติดตามบทความภาษาไทยจาก nockacademy