การไหว้แม่ย่านางเรือใช้ธูปกี่ดอก

ความเชื่อตั้งแต่โบราณเรื่องการเดินทางไปไหนมาไหนด้วยเรือ ต้องกราบไหว้แม่ย่านางเรือก่อนออกเดินทางทุกครั้ง ก็เพราะสมัยก่อนยังไม่มีรถยนต์ เพื่อความเป็นสิริมงคล ไม่ว่าจะช่วยเรื่องแคล้วคลาดปลอดภัย โชคลาภออกเรือไปกี่ครั้งก็ได้ปลา เป็นเหมือนเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจให้แม่ย่านางคุ้มครองเรา เรือของเรา หรือยานพาหนะ อื่น ๆ เช่น รถยนต์ เป็นความเชื่อส่วนบุคคลที่อยู่คู่กับสังคมไทยมายาวนาน จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย ในสมัยก่อนที่มีการใช้การเดินทางด้วยเรือเป็นหลัก ก็มีการบวงสรวงแม่ย่านางเรือ โดยเฉพาะเรือพระราชพิธีที่ใช้ในการพระราชพิธีที่สำคัญ ก่อนออกเรือนั้นจะมีการนำเครื่องพิธีมาบูชาไหว้แม่ย่านาง ก็เพื่อกล่าวถึงแม่ย่านางที่สิงสถิตอยู่กับเรือให้รับรู้ และปกปักรักษาให้อย่าเกิดอุบัติเหตุ หรืออันตรายใด ๆ เลย

การไหว้แม่ย่านางรถใช้ธูปจุดธูป 9 ดอก

ผลไม้มงคลที่ต้องเตรียม โดยใช้ผลไม้ 5 ชนิด และ กล้วยน้ำว้าสุก 2 หวี (สำคัญ)

ส้ม, แอปเปิ้ล, สาลี่, องุ่น, ทับทิม, สับปะรด

การไหว้แม่ย่านางรถโดยปกติคนส่วนใหญ่จะนิยม ในวันปีใหม่ ตรุษจีน วันสงกรานต์ แต่ถ้าหากไม่ถือจะทำในวันที่ตัวเองหยุด หรือสะดวกก็ได้เช่นกัน จะนิยมไหว้ในวันดี ๆ เป็นส่วนใหญ่ บ้างก็ทำปีละ 2 ครั้ง บ้างก็ทำปีละครั้ง โดยเฉพาะพวกธุรกิจที่เกี่ยวกับรถ เช่น รถทัวร์ – รถตู้ – รถบรรทุก อาจจะควรไหว้สัก 2 ครั้งต่อปี

ขั้นตอนการไหว้แม่ย่านางรถจัดเตรียมโต๊ะ ธูป เทียน ของไหว้มงคลต่าง ๆ ให้พร้อม โดยตั้งทิศโต๊ะให้อยู่บริเวณหน้ารถของเรา

บีบแตร 3 ครั้ง / จุดธูป เทียน / กล่าวคำถวาย / คำลา และอธิษฐาน เป็นอันเสร็จพิธี

คำถวาย

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ ( 3 จบ )

สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

ทุติยัมปิ สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

ตะติยัม สุทินนัง วัตถุทานัง อาสะวะ ขะยาวะหัง โหตุ

คำลา

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ ( 3 จบ )

พุทธังลา ธัมมังลา สังฆังลา ข้าพเจ้าขอลาสิ่งของเหล่านี้เพื่อให้เป็นทานต่อไป และเพื่อเป็นยารักษาโรค อย่าให้เกิดโทษใดๆเลยนะ เสสัง มังคะลายาจามะ

สิ่งต้องห้ามที่ไม่ควรทำ

ห้ามทะเลาะกันในรถ

ห้ามดื่มแอลกอฮอล์ในรถ

ห้ามทำรถสกปรก

ห้ามเหยียบหน้ารถ

อันนี้เป็นสิ่งที่ห้ามทำโดยเด็ดขาด เช่น ห้ามเหยียบบริเวณหน้ารถ (ส่วนกระโปรงรถ) เพราะเชื่อกันว่ามีแม่ย่านางสถิตอยู่ส่วนหัวของรถ หากไม่ได้สนใจใส่ใจ ก็อาจจะทำให้แม่ย่านางไม่พอใจ จนอาจจะไปประสบอุบัติเหตุต่าง ๆ ได้พอไหว้เสร็จมักจะเอาผลไม้ที่ไหว้ เอาไปแจก หรือกินกันเพื่อเสริมความเป็นมงคล สำหรับการ ไหว้แม่ย่านางรถ เป็นเรื่องความเชื่อส่วนบุคคล ตามความเชื่อและธรรมเนียมของคนไทย นิยมทำกันในวันดี ๆ ช่วงปีใหม่ สงกรานต์ เป็นต้น เอาจริง ๆ ก็แล้วแต่ความสะดวกของแต่ละคน

    จากตำนานที่เล่าขานกันนี้ ทำให้ชาวประมงพากันกราบไหว้แม่ย่านาง เพื่อเป็นสิริมงคลและช่วยให้ออกเรือกลับมาอย่างรอดปลอดภัย หากออกไปจับปลาที่ใดก็ได้กลับมาเสมอ ในปัจจุบันแม่ย่านางเหมือนเทพผู้ปกปักษ์รักษาให้รอดจากภัยอันตรายต่าง ๆ ซึ่งในแต่ละปีจะมีการไหว้แม่ย่านางอยู่เป็นประจำ โดยจะมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

ช่วงเวลา ทำทุกเดือน หรือนาน ๆ ครั้งก็ได้ พวกที่ทำทุกเดือนจะทำตอน "หยุดหงาย" คือเวลาที่หยุดออกเรือและเดือนหงาย

ลักษณะความเชื่อ
แม่ย่านาง หรือ แม่ย่านนาง เป็นคำศัพท์เฉพาะที่ใช้เรียกสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่เชื่อกันว่าสถิตอยู่ประจำเรือแต่ละลำ ชาวเรือที่ออกเรือต้องบูชากราบไหว้ เพราะเชื่อว่าแม่ย่านางจะดลบันดาลให้ชาวประมงหรือผู้เป็นเจ้าของเรือมีโชคลาภ หรือประสบความสำเร็จตามปรารถนาได้สิ่งที่เป็นสัญลักษณ์บอกให้รู้ว่าเรือลำใดมีแม่ย่านาง ก็คือ ที่หัวเรือจะผูกด้วยด้ายขาว ด้ายแดงและผ้าแดง ก่อนออกเรือทุกครั้ง จะพูดกับแม่ย่านางว่า "อย่าให้มันขัด อย่าให้มันข้อง ให้คล่อง ให้คล่อง ให้แคล้วให้แคล้วทุกอย่าง ออกถึงได้พบปลาทันที ให้สมปรารถนา จะให้รางวัลแก่แม่ย่านาง

ความสำคัญ

ทำให้มีโชคลาภ ประสบความสำเร็จสมปรารถนา

พิธีกรรม

เครื่องบูชาแม่ย่านางได้แก่ไก่ตัวผู้ ๑ ตัว เหล้า ๑ ขวด หัวหมู ๑ หัว ขนมโค (ขนมต้มขาว) ขนมถั่ว ขนมงา กล้วย ผลไม้อื่น ๆ ตามแต่จะหาได้ ปลามีหัวมีหาง ข้าวแกง แก้วเหล้า แก้วน้ำ สิ่งเหล่านี้เตรียมใส่ภาชนะให้เรียบร้อย แล้วเอาผ้าแดง ด้ายแดง ด้ายขาว ผูกหัวเรือ ใช้ธูป ๙ ดอกจุดไฟ พร้อมกับออกชื่อแม่ย่านาง โดยกล่าวเชิญมารับเครื่องเซ่น เครื่องบูชา ขอให้ช่วยคุ้มครองป้องกันอันตรายทุกอย่างและช่วยนำโชคลาภมาให้นอกจากการจัดเครื่องบูชา เครื่องเซ่นแม่ย่านางแล้ว จะต้องจัดอาหารให้แก่บริวารแม่ย่านางอีกส่วนหนึ่งด้วย โดยไม่รวมกับของแม่ย่านาง หลังจากนั้นต้องจุดประทัด แล้วรีบเบี่ยงหัวเรือออกทะเล อาหารที่เหลือจากการบูชาแม่ย่านางแบ่งให้พรรคพวกบนเรือรับประทานก็เป็นอันเสร็จพิธี
ถ้าเจ้าของเรือเป็นคนจีน เครื่องบูชาโดยเฉพาะไก่ ต้องนำไก่เป็นลงไปในเรือ ใช้มีดเชือดคอไก่ รองเอาเลือดราดหัวเรือไปจนตลอดท้ายเรือ แล้วนำซากไก่ทิ้งน้ำ ห้ามเก็บไปปรุงเป็นอาหารรับประทานโดยเด็ดขาด

• ประเพณีภาคเหนือ

• ประเพณีภาคกลาง

• ประเพณีภาคอีสาน

• ประเพณีภาคใต้