การบันทึกบัญชีเช่าซื้อแบบลิสซิ่ง

ลิสซิ่ง    มีลักษณะคล้ายกับสัญญาเช่าซื้อ คือเราต้องชำระเงินค่าเช่าเป็นงวดๆ ตามจำนวนเงินและเวลาที่กำหนดในสัญญาเช่า  ต่างกันตรงที่เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่า เราสามารถเลือกได้ว่าจะซื้อ ต่อสัญญาเช่า หรือว่าส่งคืนทรัพย์สินให้กับผู้ให้เช่า ผู้รับบริการส่วนใหญ่จะเป็นบริษัทหรือนิติบุคคลที่ต้องการเช่าทรัพย์สินที่มีราคาแพง เช่น เครื่องจักร  รถยนต์ หรือเช่าเทคโนโลยีที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว  เช่น คอมพิวเตอร์ เป็นต้น

username/password ไม่ถูกต้อง กรุณาทำการกรอกใหม่

session ของการเข้าสู่ระบบได้สิ้นสุดแล้ว กรุณา reload หน้าเว็บอีกครั้งและเข้าสู่ระบบใหม่อีกครั้ง

ท่านได้เข้าสู่ระบบอยู่แล้ว กรุณาออกจากระบบก่อนหากท่านต้องการเปลี่ยน user

เรื่องปวดหัวของนักบัญชีที่ต้องพบเจออยู่เป็นประจำ คงหนี้ไม่พ้นเรื่องที่เราต้องเข้าใจในมาตรฐานการบัญชี ไม่หนำซ้ำยังต้องแยกสมองเพื่อทำความเข้าใจเรื่องภาษีอีกด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องสัญญาเช่า ไม่ว่าจะเป็นเช่าทั่วไป เช่าซื้อ หรือลิสซิ่ง ทั้ง 3 เรื่องนี้ทางบัญชีและภาษีแตกต่างกันเยอะพอสมควรเลยค่ะ ถ้าใครยังกังวลเพราะไม่เข้าใจเรื่องนี้ดีพอ CPD Academy ขออาสามาสรุปให้เพื่อนๆ ทุกคนอ่านในบทความนี้จ้า

เนื้อหา

1. สัญญาเช่าทางบัญชีคืออะไร?

ก่อนอื่นต้องขอเกริ่นก่อนว่า สัญญาเช่าในมุมมองบัญชี เราต้องเข้าใจเกี่ยวกับมาตรฐานการบัญชีเสียก่อนค่ะ ว่าเรากำลังใช้มาตรฐานบัญชีเล่มไหนในการทำงาน
สัญญาเช่าก็จะถูกกล่าวถึงในมาตรฐานรายงานทางการเงิน TFRS16 และ TFRS for NPAEs เพื่อนๆอาจจะสงสัยว่า TFRS16 และ TFRS for NPAES สอง อย่างนี้แตกต่างกันยังไง ขอสรุปคร่าวๆ ก็คือ

• TFRS16 สัญญาเช่า คือ มาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่สำหรับกิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ เช่น บริษัทมหาชนจำกัด บริษัทหลักทรัพย์ ธนาคาร กิจการเหล่านี้ต้องปฏิบัติตามมาตรฐานเล่มนี้ในกรณีที่มีสัญญาเช่าในธุรกิจค่ะ
• TFRS for NPAES บทที่ 14 คือ มาตรฐานรายงานทางการเงินเกี่ยวกับสัญญาเช่า สำหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ เช่น บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนที่ไม่ได้จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ นั้นเอง

ในบทความนี้เราจะขอเลือกอธิบายเกี่ยวกับ TFRS for NPAEs สำหรับสัญญาเช่า บทที่ 14 นะคะ

ไม่ว่าจะเป็นเช่า เช่าซื้อ หรือลีสซิ่ง คำเหล่านี้ไม่มีนิยามทางบัญชีค่ะ แต่ทางบัญชีจะแบ่งเป็น 2 สัญญาหลักๆ ก็คือ สัญญาเช่าทางการเงิน และสัญญาเช่าดำเนินงาน

1.1 สัญญาเช่าทางการเงิน

สัญญาเช่าทางการเงิน (Finance Lease) เป็นประเภทสัญญาที่โอนความเสี่ยงและผลตอบแทนทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดให้ผู้เช่า แม้ว่าสุดท้ายการโอนกรรมสิทธิ์จะเกิดขึ้นหรือไม่ก็ตามนะคะ

ให้คิดอย่างนี้ไปเลยก็ได้ค่ะว่า การทำสัญญาครั้งนี้ก็เหมือนเราเป็นเจ้าของสินทรัพย์ไปแล้ว แต่แค่ผ่อนจ่าย หรือ ยังไงพอหมดค่างวดที่ต้องส่ง เราได้เป็นเจ้าของแน่ๆ ชัวร์ๆ

1.2 สัญญาเช่าดำเนินงาน

สัญญาเช่าดำเนินงาน (Operating Lease) เป็นประเภทสัญญาที่ไม่โอนความเสี่ยงและผลตอบแทนทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดให้ผู้เช่า

สัญญาแบบนี้มันจะไม่มีอะไรซับซ้อนเลยค่ะ มันคือ การเช่ากันแบบไม่ได้โอนกรรมสิทธิ์ ผู้เช่าก็คือ คนเช่า ทั่วไปแบบที่พวกเราเข้าใจนะคะ

สัญญาเช่า ทางบัญชี

พอเราทราบเกี่ยวกับประเภทสัญญาเช่าทางบัญชีแล้ว ทีนี่เรามาลองนำ สัญญาเช่า สัญญาเช่าซื้อ สัญญาลีสซิ่ง มาแยกประเภททางบัญชีดูค่ะว่าอะไรอยู่ตรงไหน

หลักการพิจารณาสัญญาเช่า

หลักเกณฑ์การพิจารณานะคะ ทางบัญชีให้พิจารณาจากเงื่อนไขเช่าการเงิน 4 ข้อ ที่ดูเรื่องความเสี่ยงและผลตอบแทนอยู่กับใครเป็นส่วนใหญ่

ถ้าเราจะจำง่ายๆ ก็คือ ความเสี่ยงและผลประโยชน์เป็นของผู้เช่า = สัญญาเช่าการเงิน และในทางกลับกัน ความเสี่ยงและผลประโยชน์เป็นของผู้ให้เช่า = สัญญาเช่าดำเนินงาน

ส่วนใหญ่แล้ว ทั้ง 3 สัญญาสรุปตามตารางง่ายๆ เพื่อความเข้าใจ ได้ดังนี้ค่ะ

ความเสี่ยงและผลประโยชน์ประเภทสัญญาทางบัญชีการเช่าผู้ให้เช่าสัญญาเช่าดำเนินงานเช่าซื้อผู้เช่าสัญญาเช่าทางการเงินลิสซิ่งผู้เช่าสัญญาเช่าทางการเงิน

2. เช่า เช่าซื้อ ลิสซิ่ง ทางภาษี

ในด้านของภาษีเกี่ยวกับสัญญาเช่าเราจะมองต่างกับบัญชีเลยค่ะ โดยต้องเริ่มต้นเรียนรู้ก่อนว่าคำว่า สัญญาเช่าทางภาษี นั้นมีนิยามยังไงบ้าง

สัญญาเช่าทางภาษีจะแบ่งเป็น 2 สัญญาหลักๆก่อน ก็คือ สัญญาเช่าซื้อ และสัญญาเช่าทรัพย์

2.1 สัญญาเช่าซื้อ

ตามประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 572 สรุปได้ใจความดังนี้ สัญญาที่ระบุถึงว่า เมื่อเจ้าของเอาทรัพย์สินออกให้เช่า และให้คำมั่นว่าจะขายทรัพย์สินนั้น หรือว่าจะให้ทรัพย์สินนั้นตกเป็นสิทธิแก่ผู้เช่า โดยเงื่อนไขที่ผู้เช่าได้ใช้เงินเป็นจำนวนตามที่ตกลงกันตามสัญญา

2.2 สัญญาเช่าทรัพย์

ตามประมวลกฏหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 537 สรุปได้ใจความดังนี้ สัญญาซึ่งผู้ให้เช่าตกลงให้ผู้เช่า ได้ใช้หรือได้รับประโยชน์ในทรัพย์สินอย่างใดอย่างหนึ่งชั่วระยะเวลาอันมีจำกัด (ไม่ได้ขายหรือให้) และผู้เช่าตกลงให้ค่าเช่า เพื่อการใช้ทรัพย์สินตามตกลง

พอเราทราบแล้วว่า สัญญาเช่าซื้อและสัญญาเช่าทรัพย์ หมายถึง สัญญาแบบไหนบ้างทีนี้เราก็มาจำแนกกันค่ะ คำว่าสัญญาเช่า เช่าซื้อ ลิสซิ่ง จะเป็นสัญญาประเภทไหนของทางภาษี

ทางภาษีให้มองแบบนี้นะคะ สัญญาใดที่ระบุว่า จะขายหรือให้ทรัพย์สินแก่ผู้เช่า ถือว่าเป็นสัญญาเช่าซื้อโดยปริยาย

หลักการพิจารณาสัญญาเช่า

เราลองมาดูตามตารางนี้เพื่อประกอบความเข้าใจกันค่ะ

สัญญาระบุว่าขายหรือให้ประเภทสัญญาทางภาษีการเช่าไม่สัญญาเช่าทรัพย์เช่าซื้อใช่สัญญาเช่าซื้อลิสซิ่งไม่ เพราะมี Option ให้เลือกซื้อสัญญาเช่าทรัพย์

3. สรุปข้อแตกต่างเช่า เช่าซื้อ ลิสซิ่ง

เราสรุปเป็นภาพให้เห็นชัดเจนตามนี้เลยค่ะ

ความต่างบัญชีภาษีสัญญาเช่าเช่าเช่าซื้อลิสซิ่งบัญชีสัญญาเช่าดำเนินงานสัญญาเช่าทางการเงินสัญญาเช่าทางการเงินภาษีสัญญาเช่าทรัพย์สัญญาเช่าซื้อสัญญาเช่าทรัพย์สินทรัพย์/ค่าใช้จ่ายค่าใชจ่ายสินทรัพย์สินทรัพย์/ค่าใช้จ่ายแตกต่างในมุมมองการเป็นเจ้าของไม่แตกต่างไม่แตกต่างแตกต่าง

4. วิธีการปรับปรุงรายการทั้ง 3 แบบ

CPD Academy ขอแนะนำหลักการง่ายๆ ในการปรับปรุงระหว่างบัญชีและภาษีนะคะ เริ่มต้นถ้ามีข้อแตกต่างทางบัญชีและภาษีเมื่อไหร่ ให้บวกกลับค่าใช้จ่ายทางบัญชีให้หมด แล้วค่อยปรับปรุงรายการทางภาษีเข้าไปทั้งจำนวนเลยค่ะ เพื่อป้องกันการคำนวณผิดและสับสน แต่ว่าเนื่องจากสัญญาเป็นสัญญาที่มีอายุมากกว่า 1 ปีแน่ๆ ก็ขอให้เพื่อนๆ จัดทำข้อมูลซัพพอร์ตไว้เพื่อที่เราจะใช้ปรับปรุงในปีถัดๆ ไปค่ะ

ต่อไปเราไปดูการปรับปรุงทางภาษีของทั้ง 3 สัญญากันนะคะ

4.1 ผู้เช่าตามสัญญาเช่าซื้อ

ในด้านของผู้เช่าตามสัญญาเช่าซื้อ ทางภาษีระบุไว้ว่า ค่าใช้จ่ายที่สามารถนำมาหักออกตอนที่คำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคลได้นั้น ก็คือ

ค่าเสื่อมราคา+ดอกเบี้ย ทั้ง 2 อย่างรวมกันต้องไม่เกินค่าเช่าซื้อในรอบบัญชี

เราจะปรับปรุงอย่างไร ก็ตามภาพเลยนะคะ คือ อะไรที่เคยบันทึกบัญชีไว้ให้บวกกลับ และให้คำนวณแบบของภาษี เป็นรายการหักออกทางภาษีค่ะ

ผู้เช่าตามสัญญาเช่าซื้อค่าใช้จ่ายทางบัญชีค่าใช้จ่ายทางภาษีเปรียบเทียบปรับปรุงอย่างไรค่าเสื่อมราคา (ราคาเงินสด) + ดอกเบี้ยค่าเสื่อมราคา โดยใช้ราคารวมดอกเบี้ย และต้องไม่เกินค่าเช่าซื้อในรอบบัญชีนั้นมีความแตกต่างในเรื่องของค่าเสื่อมราคากลับรายการที่บันทึกทางบัญชีออก
และทำการปรับปรุงเป็นยอดทางภาษี

แต่เพื่อนๆ ก็อย่าลืมประเด็นเกี่ยวกับรถยนต์นั่งนะคะ ทางภาษีค่าเสื่อมราคาของรถยนต์นั่งจะคิดมูลค่าคงเหลือของรถยนต์นั่งได้ไม่เกิน 1,000,000 บาท เท่ากับว่า ค่าเสื่อมราคา 1 ปี จะได้สูงสุดเพียง 200,000 บาทนะคะ

4.2 ผู้เช่าตามสัญญาลิสซิ่ง

ต่อมาเป็นสัญญาประเภทลิสซิ่ง (Leasing) ที่มีข้อแตกต่างทางบัญชีและภาษีที่ชัดเจนที่สุด เนื่องจากตอนที่เรารับรู้ทางบัญชี รับรู้ค่าใช้จ่ายเป็นค่าเสื่อมราคา และดอกเบี้ย แต่ในการรับรู้ค่าใช้จ่ายทางภาษีถือว่าเป็นการเช่าทรัพย์ ให้คิดเป็นรายจ่ายค่าเช่าตามค่าใช้จ่ายทั้งหมด/งวดที่ได้จ่ายไป

ผู้เช่าตามสัญญาลีสซื่งค่าใช้จ่ายทางบัญชีค่าใช้จ่ายทางภาษีเปรียบเทียบปรับปรุงอย่างไรค่าเสื่อมราคา + ดอกเบี้ยรายจ่ายค่าเช่าที่เกิดขึ้นในแต่ละงวดมีความแตกต่างกลับรายการที่บันทึกทางบัญชีออก
และทำการปรับปรุงเป็นยอดทางภาษี

และเน้นย้ำเกี่ยวกับเรื่องของรถยนต์นั่งอีกรอบค่ะ ค่าเช่าของรถยนต์นั่งสรรพากรก็กำหนดมาให้ว่าให้เป็นค่าเช่าได้ไม่เกิน 36,000 บาทต่อเดือนนะคะ

4.3 ผู้เช่าตามสัญญาเช่าดำเนินงาน

สัญญาดำเนินงาน อันนี้ง่ายที่สุดเลย เพราะว่า ทางบัญชีและทางภาษี มุมมองตรงกันค่ะ แต่มี 1 รายการที่เป็นข้อยกเว้น คือรถยนต์นั่งเจ้าปัญหา อย่าลืมนะคะว่าเป็นค่าใช้ทางภาษีได้เพียงเดือนละ 36,000 บาทเท่านั้น หากมีส่วนที่เกิน ก็อย่าลืมบวกกลับกันด้วยนะคะ

ผู้เช่าตามสัญญาเช่าดำเนินงานค่าใช้จ่ายทางบัญชีค่าใช้จ่ายทางภาษีเปรียบเทียบปรับปรุงอย่างไรรายจ่ายค่าเช่าที่เกิดขึ้นในแต่ละงวดรายจ่ายค่าเช่าที่เกิดขึ้นในแต่ละงวดไม่มีความแตกต่างไม่ต้องปรับปรุง ยกเว้นรถยนต์นั่งค่าเช่าเกิน 36,000 บาทต่อเดือน

เพื่อนๆพอจะมองออกหรือยังคะ เกี่ยวกับข้อแตกต่างของทั้งสัญญา 3 แบบ ในทางบัญชีและภาษี ที่มันเป็นเรื่องยาก เพราะว่าเราต้องเรียนรู้ทั้งบัญชีและภาษี แล้วต้องมาคิดเกี่ยวกับรายการปรับปรุงอีก แต่ว่าพอผ่านการทำครั้งแรกไปแล้ว เชื่อว่า ครั้งต่อไปเพื่อนๆคงแค่อ่านสัญญาไม่กี่บรรทัดก็รู้แล้ว สัญญานี้คือประเภทอะไร ทางบัญชีคิดอย่างไร ทางภาษีคิดอย่างไร และต้องปรับปรุงอย่างไรบ้างค่ะ

อบรมบัญชีเก็บชั่วโมง CPD ออนไลน์ง่ายๆ ได้ที่บ้าน

Line: @cpdacademy

• Facebook iconFacebook
• Twitter iconTwitter
• LINE iconLine

สัญญาเช่า

CPD Academy

ถูกก่อตั้งขึ้นตั้งแต่ปี 2017 ด้วยความตั้งใจเต็มเปี่ยมในการส่งต่อความรู้ดีๆ ให้กับนักบัญชีและผู้สอบบัญชีในรูปแบบ e-learning ที่ช่วยให้การเก็บชั่วโมง CPD เป็นเรื่องง่ายๆ ทำได้เองที่บ้าน