มนุษย์เป็นสัตว์สังคมโดยธรรมชาติ เราต้องการครอบครัวและเพื่อนฝูงเพื่อความอยู่รอดทั้งทางร่างกายและจิตใจ เซลล์ประสาท 86,000 ล้านเซลล์ในสมอง รวมถึงคนใกล้ตัวเราทุกคน ล้วนช่วยให้ชีวิตเราก้าวหน้า คิดเร็วขึ้น และทำงานได้ดีขึ้น Stephanie Cacioppo, PhD นักประสาทวิทยาศาสตร์และสมาชิก Nike Performance Council ผู้ซึ่งเชี่ยวชาญในด้านทัศนคติและความรู้สึกเหงากล่าว แล้วอารมณ์ล่ะเกี่ยวไหม แน่นอน อารมณ์ก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ได้รับผลกระทบจากการเข้าสังคมเช่นกัน Sari Chait, PhD นักจิตวิทยาคลินิกและผู้ก่อตั้งศูนย์สุขภาพ Behavioral Health & Wellness Center ในเมืองนิวตัน รัฐแมสซาชูเซตส์เสริม คนที่คุณรักจะช่วยปลอบใจและทำให้มีแรงฮึดสู้ได้ ซึ่งยิ่งมีการเชื่อมต่อทางสังคมกับคนกลุ่มนี้มากเท่าไหร่ งานวิจัยชี้ว่าสุขภาพอารมณ์ของคุณก็จะดีขึ้นเท่านั้น
แต่ก็ไม่ได้เป็นเรื่องแย่ซะทีเดียวไม่ว่าจะเลือกอยู่คนเดียวเองหรือมีความจำเป็นต้องอยู่คนเดียวก็ตาม ตรงกันข้าม การอยู่คนเดียวอาจเรียกได้ว่าเป็นความหรูหราเสียด้วยซ้ำ “เมื่อใช้เวลาอยู่คนเดียวและมีความสุขในช่วงเวลานั้น คุณจะจดจ่ออยู่กับตัวเองและความต้องการของตัวเองได้” Chait กล่าว อีกทั้ง การอยู่คนเดียวให้นานขึ้นยังเป็นโอกาสอันดีที่จะได้กลับมาทำงานอดิเรกที่เคยล้มเลิกไป ได้มีโอกาสตั้งเป้าหมายใหม่ ได้ขัดเกลาทักษะในการเผชิญความเครียด และอาจจะนำไปสู่การมีความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นกับคนอื่นอีกด้วย เมื่อไม่มีเสียงรบกวนใดๆ จากโลกภายนอกมาขัดขวาง คุณจะได้ประโยชน์จากสิ่งต่างๆ ที่ทำลงไปมากกว่าเดิม
ต่อไปคือวิธีดึงประโยชน์สูงสุดออกมาจากความเงียบ
㹢�з�褹�դ���� �����ѡ�е�ͧ��з��Ѻ������ͧ��÷��ᵡ��ҧ ����Ѻ�������ҧ��§�ѹ�Դ�ҡ��������ѹ�������ŧ��ǹҹһ�С�� �����բ�ͨӡѴ�����ػ��ä��лѭ��㹡�ô�ç���Ե�ҹ�
�����ѡ�����������¢ͧ���㹢�з����Ό�ѹ ��������Ե����������ҡѹ �ѡ������¡��Ҩ���������ŧ �ҧ�����������Ժ�����繵���� �ҧ�������˴������� ��ͧ������ҧ �¡�ҧ�ѹ �ҧ����ͧ�Դź �������ѵ�١ѹ仡���
�ѧ��� ����觪��Ե������������������� ���� �ժ�� �����͵�� ��������觪��Ե����� �����¡�������� � �ç��������Ե�������������� ����͢Ҵ�ع�����·��� �������觷���դ�ҷ���ش�ͧ���Ե ��Ҫ�С��������Ҩ�л���ҷ �ѹ�Ҩ���˵������������Ҥ�
�������褹��������ͧ���ѵ������§����ҹ�� �����褹���� �֧�����º������դ������ó� ���
�. �����ѡ�ͧ�����������Ш��ؤ�� �֧�繤����ѡ�����ҧ��ҧ����˭����
�. �����ѡ�ͧ���������Ỵ������¤�����ͧ��������������ػ��ä�ҡ��� ��������� �֧����� ���Ҵ����
�. �����ѡ�ͧ���������������������;ѹ�м١�ѹ �֧�������Ҿ�������������آ����
㹷���ش��������褹���� �����繤س�������͡�ʢͧ�� ��Щ�Ҵ㹡�����͡�ʹ�����ҧ�س������� ���������ª�����ҧ�˭���ǧ����Ե �Ե�
�ѧ��� �֧������¹���Ե�Է�ҡ�����褹���� �ѧ���
��ѡ������褹����������آ
����蹤�����㨡���� ������͡���褹���� �������¤�������������ҧ���Ǵ�� ����ͧ����ǡѺ�� �������褹�������¤���������͡���Ե�������赹 ����ͧ��ä��� � �Ҥ�ͺ��ͧ�� ��е�������ͧ��ä�ͧ�� �������ê�����Ѻ�Դ�ͺ����ͧ ������ҧ���Ե�ѹ��ҡ������š���ҧ
��á�з��蹹�� ����СѺ�ؤ�ŷ�������ͻ��ʧ������͡�ؤ�� �������ê�������˭�㹵����ҧ���ԧ ��觺ؤ�ŷ��С�з��蹹��������� ��ͧ�ա����ź���ѹ������������С�� ���
�. �Ѵ㨨ҡ�ѭ�ҵ�ҳ������
�. ���㨴��¤����آ�������˭����
�. ���㨪��ШԵ�������� ��蹤�
������С���ź������������´�����������л�ԺѵԴѧ���
��õѴ㨨ҡ�ѭ�ҵ�ҳ������
�ѭ�ҵ�ҳ��������������������ͧ��ä�� ����ѭ�ҵ�ҳ��ҹ�������� ����ѭ�ҵ�ҳ��觡�þ�觾ԧ ����͡�ؤ�ŵ�ͧ�����Ҵ仨ҡ�
��õѴ�ѭ�ҵ�ҳ��ҹ�������� ����ö��з����Ҵ�����¡�þԨ�óҶ֧���кպ�� �������������� �����µ�����ͧ�ҡ��������ҹһ�С�� �ҷ���
�������������� ��Դ�������˹ѡ����Ƿ��㹴�ҹ�����ǧ�� �����ʹ���ͧ�Ѻ������ͧ��� �ҧ���駵�ͧ����٭��������դ���ҡ��� �� �ѡ������ �Թ�ͧ ���� ʵԻѭ�� ����������ҫ�觡�������Դ����
�������� �繢ͧ���� ���������֡��������� �������ǧ������������� ������ʾ����������� �����ʾ����������Ҥ������дѺ ������ǡ����ա��С�Ѻ���ҡ�����������
���������繤����պ�� ����͵�ͧ��á�պ�����ǹ�� ���кҧ ��ǧ� �Ҵ������ԧ� ����֡���¡�Ѻ�������ҵ�ͧ����ʾ������� ���ʹԷ����������ѡ���� �����ʾ����������ҷ��١�պ ��ͧ��١�պ ��������͡�١�պ �Ե㨡�١�պ �֧������к���ҧ � ���ҧ��� ��� ��д�ҧ ��ǹ�� ����ѧ�շԾ���˴���� ʵԻѭ��������� ����֧�Ӥ��������������������Ե�Ե��ҡ������
�������������ѧ��������ԧ ���������Ѻʹ ������ȡ���� �����Ǵ����㹤�������ѹ���������ҧ���㹪��Ե��� ���ѡ�Ҩҡ�����ѡ�ҡ㹡����������˵��Ӥѭ
������������µ�����ͧ �������ʾ��������ҡ ����Ҩ��������С���ʾ ���������¡�õѴ� �ѧ�ط����������
"�١��ԡ�ط������ �������ͧ�����š��� �������Ҩ�ЧѺ����¡���ʾ
�ͧ�����䩹 ��� ���˹�� �����Ѻ˹��"
��駡����С����Ѻ����ʾ��������ҡ ����Ǥ�� ����ʾ��� ����觡����¡�� �����觹����觧�ǧ �����ͺ�ء�����ջ��ʺ��ó�����ҹ���Һ�ҧ����
��ԧ������� �����������ѭ�ҵ�ҳ�Ժ�ͧ�ѵ�������� ����������������Ǵ� ��������ʧ�������� ��������������� �����Ѵ㨡�á������ ����͵Ѵ�������������� �֧��ش�鹨ҡ�ӹҨ�֧�ٴ�ͧ�ȵç���� �������㹵�������ó� �����鹡�������˹���ȷ�駻ǧ
������ѹ�������ط���֧������� �ͧŧ�Ҥ�;������������ �Ȩ�������Ǵ� ������ �ѵ����Ѩ�ҹ �õ ����ѵ��á��ҹ�� ������ѵ�� ��觵���ҡ�������ҡ �ѵ�������Ǻҧ��Դ���� � ��㹵���ͧ��� ����շ���ȼ�� ������ ���ʾ��������������ѹ�� ������;Ѳ��������дѺ���Ѳ�ҡ�÷���٧ �����������觹���ŧ ���٧����ش��������������
�������С������� �������� �֧�Ѳ�ҵ�����٧���� ���ͧ�ҡ������˵���觤�����Ǿѹ �������� ��Ф��������� ����Է���Ҿ�ͧ�к�����ҷ �Ե� �������зԾ��ҹһ�С��
�ѧ��� ��Ҩ����褹���� ���ͤ����آ�������˭� ���ͧ�Ѵ��С����������索Ҵ 㹪�ǧ����ѧ�����Ҵ �����������ҧ � �ȵç������� �л�ʹ��´�
ต่อให้เป็นคนที่มีท่าทีเปิดรับ ทำให้สร้างสัมพันธภาพกับผู้คนได้ง่าย จนใครๆ มักจะบอกว่าเราเป็นคนเข้าสังคมเก่ง หรือเป็นคนที่มีมนุษยสัมพันธ์ดีน่าคบหา รวมถึงคู่สัมพันธ์ทั้งคนที่เพิ่งคบหาเป็นแฟน และคนที่ใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันแน่นแฟ้น แต่เชื่อเถอะว่า ท้ายที่สุดแล้ว ทุกคนย่อมต้องการ ‘เวลาส่วนตัว’ หรือ ‘me time’
เวลาส่วนตัวที่ว่า คือช่วงเวลาที่เราสงวนไว้ให้ตัวเองได้ใช้ชีวิตตามที่ใจต้องการ บางคนอาจง่วนอยู่กับสิ่งที่อยากทำ ขณะที่บางคนอาจไม่อยากทำอะไรเลยก็ได้ ขอเพียงเวลาที่ทำให้ได้พักหรืออยู่กับตัวเองเพียงลำพัง (solitude) ซึ่งกรณีนี้ไม่เกี่ยวข้องกับความรู้สึกเหงาหรือเปล่าเปลี่ยวใจ เพราะ me time เป็นการจัดสรรช่วงเวลาที่เกิดจากการเลือกด้วยความเต็มใจ หมายความว่า ตัวฉัน (me) เลือกแล้วว่าจะใช้เวลานี้ (time) เพื่อทำบางสิ่งบางอย่างให้ตัวเอง
แนวคิดสำคัญที่อยู่เบื้องหลัง me time คือ การให้โอกาสตัวเองได้หยุดพักจากวิถีชีวิตที่เร่งรีบ โดยมากหมายถึงการทำงาน และการเผชิญปัญหาประจำวัน ซึ่งทำให้รู้สึกเหน็ดเหนื่อยทั้งร่างกายและจิตใจ ถ้าชีวิตต้องประสบกับความยุ่งยากทำนองนี้อยู่เสมอ ชีวิตจะกลายเป็นฟันเฟื่องคอยทำหน้าที่หมุนเคลื่อนไปตามปัจจัยภายนอกที่เข้ามากระตุ้นให้ไม่อยู่นิ่ง หากเป็นเช่นนี้ มวลความทุกข์และความไม่พอใจในชีวิตจะก่อตัวขึ้นอยู่ในใจเพื่อรอวันระเบิดออกมาเป็นมาความเศร้า
ดังนั้น ช่วงที่เรามีเวลาส่วนตัวเพื่ออยู่กับตัวเอง ย่อมส่งผลต่อชีวิตในทิศทางตรงกันข้ามกัน ราวกับได้ตัดแบ่งชีวิตออกมาจากความวุ่นวายใจ เพราะภายในช่วงเวลาส่วนตัวนั้น เรากำลังมอบความรู้สึกเป็นอิสระที่อยู่เหนือการควบคุมหรืออำนาจอื่นใด ทำให้ตัวเราเลือกใช้ชีวิตอย่างไรก็ได้
ผลการศึกษาในปี 2018 ด้านจิตวิทยาสังคมและจิตวิทยาบุคลิกภาพ หัวข้อ ความสันโดษเป็นแนวทางที่ได้ผลสำหรับควบคุมตัวเอง (self-regulation) ยืนยันเรื่องนี้ว่า การเลือกอยู่คนเดียวรวมถึงช่วงเวลาส่วนตัว ช่วยให้เกิดการผ่อนคลายความตึงเครียดจากสังคมภายนอก ควบคู่กับกระบวนการรู้คิด รู้ทั้งความคิด อารมณ์ ความรู้สึก และการกระทำของตัวเรา เพราะเกิดการตระหนักแล้วว่า ทุกอย่างที่แสดงออกเกิดมาจากการตัดสินใจสุดท้ายของเรา ถึงแม้ว่าต้นเหตุจะเกิดจากคนอื่นหรือสถานการณ์อื่น แต่เมื่อเราเลือกแสดงออกไปแบบนั้น จึงเป็นความรับผิดชอบของเรา ทำให้รู้จักหักห้ามใจไม่ทำสิ่งที่สร้างปัญหาตามมา แล้วเลือกทำสิ่งที่เหมาะสมกับวุฒิภาวะและบริบทที่สังคมยอมรับ
หรืออธิบายให้เข้าใจอย่างง่ายที่สุดคือ เวลาที่เราได้อยู่กับตัวเองจริงๆ จะทำให้มีสติรู้ตัวมากขึ้น เพื่อปรับเปลี่ยนตัวเองให้ใช้ชีวิตในลู่ทางที่ตั้งไว้เป็นเป้าหมายต่อไปได้อย่างราบรื่น
การควบคุมตัวเองได้ ซึ่งเป็นผลจากการใช้เวลากับตัวเอง ยังเป็นทักษะสำคัญที่ช่วยพัฒนาความสัมพันธ์ให้ยืนยาวมากขึ้นด้วย เพราะการอยู่กับตัวเองมากๆ ทำให้เกิดการสะท้อนสิ่งที่รู้สึกไปยังคนอื่นๆ เป็นความร่วมรู้สึกเห็นอกเห็นใจทางอารมณ์ (emotional empathy) ว่า ไม่มีใครชอบใจหากต้องตกอยู่ในสถานะที่รองรับอารมณ์รุนแรง ความโกรธพลุ่งพล่าน หรือการกระทำด้านลบจากความเอาแต่ใจ เราจึงต้องทำไมสิ่งเหล่านี้กับคนอื่นเหมือนกัน
การแบ่งเวลาอยู่คนเดียวในทุกๆ ความสัมพันธ์ ตั้งแต่ครอบครัว เพื่อนฝูง เพื่อนร่วมงาน และคนรัก แม้กระทั่งคนที่ยังไม่มีใครให้ผูกสัมพันธ์ จึงไม่ได้หมายความว่ากำลังรู้สึกเหงาหรือเปล่าเปลี่ยนใจ เพราะเป็นวิธีหนึ่งสำหรับจัดการความรู้สึกและชีวิตของตัวเองให้ดีมากขึ้นเท่านั้น
เพราะบางช่วงขณะ หรือบางจังหวะชีวิต ความเป็นส่วนตัวซึ่งผูกติดกับความเป็นเรามาแต่ไหรแต่ไร อาจทำให้รู้สึกว่าไม่ได้ต้องการมีใครเท่า ‘เวลา’ ที่เราได้อยู่กับตัวเอง
ส่วนคนที่มีใครอยู่ข้างๆ กายแล้ว แต่ละฝ่ายย่อมต้องจัดสรรเวลาส่วนหนึ่งเพื่อเอาไว้ให้ตัวเองได้ใช้ดูแลกายและใจให้แข็งแรงไม่ต่างกัน เพื่อจะได้กลับมาดูแลกันด้วยความเข้าอกเข้าใจ