วิเคราะหค์ ุณค่า
กาพยห์ อ่ โคลงประพาสธารทองแดง
วเิ คราะห์คุณค่า
ดา้ นเน้อื หา ด้านวรรณศลิ ป์ ดา้ นสงั คม
คุณคา่ ดา้ นเน้ือหา
๑. ไดร้ บั ความรู้เกี่ยวกับการจดั ริว้ ขบวนเสดจ็
เกล่อื นกรูหมู่จตั ุรงค์ เปน็ กนั กงเรยี บเรียงไป
ทรงช้างระวางใน เทพลีลาหลังคาทอง
เรยี งไสว
เกล่ือนกรหู มแู่ ห้ห้อม หว่างเขรือ้ ง
เสดจ็ พุดตาลทองไคล มีชอื่
ทรงช้างระวางใน ย่างแหห้ ลัง
เทพลีลาเยือ้ ง
จากบทประพนั ธใ์ หค้ วามร้เู ก่ยี วกบั การจดั
ขบวเสด็จทต่ี ้องมีความย่งิ ใหญ่และ
สวยงาม ประกอบด้วยชา้ ง เคร่ืองสูงของพระมหากษตริ ย์ จตรุ งคเสนา ทาให้ผูอ้ ่านได้รับ
ความรู้ และนาไปศึกษาเพิ่มเตมิ ได้
คุณค่าดา้ นเน้อื หา
๒. ไดร้ ับความรู้เก่ียวกบั ธรรมชาติของสัตว์
งูเหลือมคอกระหวัดไม้ หางกระหวดั ไว้ใฝอ่ าหาร
วดิ น้าในห้วยธาร โพงไปมาเอาปลากนิ
จากบทประพนั ธส์ ะท้อนให้เหน็ ถงึ การดารงชีวิตของงเู หลอื ม การจับปลาของงู
เหลือมจะใชค้ อและหางเก่ยี วกับต้นไม้ทอ่ี ยรู่ ะหวา่ งห้วยที่เกือบแหง้ แล้วจงึ
แกว่งละตัว
ของมันโคลงไปมาวดิ นา้ จนแห้ง จากนนั้ จงึ ลงไปจับปลากิน
คุณค่าด้านเนอ้ื หา
๓. สะทอ้ นใหเ้ ห็นสภาพความอดุ มสมบูรณ์ของธรรมชาติ
พงั พลายหมู่หลายซรอ้ ง ในเถอื่ นทอ้ งรอ้ งระงมดง
ธารน้าครา่ กันลง เล่นน้าแนน่ แตรน้ ชมกนั ฯ
จากบทประพนั ธส์ ะท้อนให้เห็นถงึ ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ จานวน
ประชากรสัตว์ปา่ ทยี่ งั คงมีอยเู่ ปน็ จานวนมาก
คณุ คา่ ดา้ นเนอ้ื หา
๔. ได้รู้จกั ช่ือพนั ธ์ุไมแ้ ละสัตว์ชนดิ ต่างๆ
เทโพแลเทพา
ตะเพียนกาพาพวกจร
ไอ้บ้าปลาสลมุ พอน ผกั พรา้ เพร้ียแลหนวดพราม
จากบทประพนั ธจ์ ะปรากฏช่ือปลามากถึง ๙ ชนิด ไดแ้ ก่......................................
หวั ลิงหมากลางลิง ตน้ ลางลิงแลหูลิง
ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง
จากบทประพันธก์ ลา่ วถึง ต้นลางลิง ตน้ กะไดลงิ และตน้ หวั ลิง ซ่งึ เปน็ พันธ์ุไม้ที่พบ
ยากในชวี ติ ประจาวัน โดยท่ัวไปจะพบในปา่ ลึก
คุณคา่ ด้านวรรณศิลป์
๑. การใชถ้ ้อยคาให้เกดิ จินตภาพ
งูเขียวรดั ตุก๊ แก ต๊กุ แกแกค่
างแข็งขยัน
กดั งูงยู ิ่งพัน อา้ ปากง่วงล้วงตบั กิน
จากบทประพันธ์ข้างตน้ สะทอ้ นให้เห็นภาพของงูเขียวทต่ี ้องรัดทอ้ งของตกุ๊ แกให้
แนน่ จนตุ๊กแกออ่ นแรง ปากของตุ๊กแกจงึ อ้าออก ทาใหง้ ูสามารถเขา้ ไปลว้ งตบั กนิ ได้ โดยกวี
เลอื กใชถ้ ้อยคาทม่ี คี วามหมายชดั เจนในตนเอง เมื่อนามาผูกเปน็ คาประพนั ธจ์ ึงทาให้เกิด
จินตภาพชดั เจนย่ิงขน้ึ
คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์
๒. การใช้คาเลยี นเสียงธรรมชาติ (สัทพจน)์
กลองทองตีครุ่มคร้มึ เดนิ เรียง
ท้าตะเตงิ เติงเสียง ครมุ่
ครน้ื
เสียงปี่รเ่ี รื่อยเพียง กระเวก
แตร้นแตรน่ แตรฝรัง่ ขนึ้ หวหู่ วู้เสยี งสงั ข์
คณุ คา่ ด้านวรรณศลิ ป์
๓. การเลือกใช้ถอ้ ยคาทม่ี เี สยี งสระเดียวกนั
ดูหนสู รู่ ูงู งูสดุ สู้หนูสู้งู - เลน่ เสยี งสระ
หนงู ูสูด้ อู ยู่ รปู งทู ู่หนูมูทู - เล่นเสยี งวรรณยุกต์
พรพู รู - ใชค้ าซ้า
ดูงูขฝู่ ดู ฝู้ สุดสู้
หนสู ูร่ งู งู ู งูอยู่
งสู หู้ นหู นูสู้ รูปถูม้ ทู ู
หนูรู้งูงูรู้
คุณคา่ ดา้ นวรรณศิลป์
๔. การเลือกใชค้ าสัมผัสในทาให้เกิดความไพเราะ
ยูงทองย่องเย้ืองย่าง รารางชางชา่ งฟ่ายหาง
ปากหงอนอ่อนสาอาง ชา่ งราเลน่ เต้นตามกนั
ราฉวาง
ยูงทองยอ่ งยา่ งเย้ือง เฉิดหนา้
รายรา่ ยฟ่ายเฟอ่ื งหาง ลายเลศิ
ปากหงอนออ่ นสาอาง ปีกปอ้ งเปน็ เพลง
ราเลน่ เต้นงามหงา้
**ใช้สัมผสั อักษร สัมผสั สระ
คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์
๕. การเลือกใช้ความเปรียบ (อปุ มา , อปุ ลกั ษณ์)
เสยี งป่ีรเี่ ร่ือยเพียง กระเวก
งเู หลอื มแบนท้องแผ่
*อุปมา
คือกระดาน
*อปุ ลักษณ์
คณุ คา่ ด้านวรรณศลิ ป์
๖. การเลน่ คาพ้อง (ใชค้ าคาเดยี วกันในความหมายท่ตี ่างกนั )
หวั ลิงหมากลางลงิ ตน้ ลางลงิ แลหลู งิ
ลิงไต่กระไดลงิ ลิงโลดควา้ ประสาลงิ
ลิง หมายถงึ สัตว์
ลางลงิ , กระไดลงิ หมายถงึ ช่ือไมเ้ ถาเนือ้ แข็ง เถาแบนยาว ลาตน้ งอกลบั ไป
กลบั มาคล้ายบันได
หวั ลิง หมายถึง ช่อื ไมเ้ ถา ผลขนาดผลสม้ จีน
คุณคา่ ด้านสงั คม
๑. สะทอ้ นใหเ้ หน็ ถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนา
คณุ ค่าด้านสงั คม
๒. สะท้อนใหเ้ ห็นถงึ วัฒนธรรมการแต่งกาย
นักสนมกรมชแม่มี่ ขช่ี ้างกูบรปู โลมใจ
พัตราอ่าผ่องใส นงุ่ ห่มโอโ่ สภาจริง
ทังหลาย
นกั สนมกรมชแมเ่ จา้ แจ่มหน้า
ข่ีช้างกบู ดาวราย สดู สวาท
พักตราผอ่ งใสสาย อรา่ มริว้ ทองพราย
นุ่งหม่ โอ่โถงผ้า
สะทอ้ นวฒั นธรรมการแต่งกายของสตรใี นวังสมัยอยธุ ยา เมื่อออกขา้ ง
นอกยอ่ มจะต้องแตง่ ตวั ให้สวยงามดว้ ยการเลือกผ้าทม่ี ีลวดลายวจิ ิตรงดงาม อาจ
ปักดว้ ยดิ้นทองหรือไหมทอง
คณุ คา่ ด้านสงั คม
๓. สะทอ้ นให้เหน็ ธรรมเนียมการเสดจ็ ทางสถลมารค
เกลอ่ื นกรหู มจู่
ัตุรงค์ เปน็ กันกงเรยี บเรียงไป
ทรงชา้ งระวางใน เทพลลี าหลังคาทอง
แสดงให้เห็นถึงการจดั ร้ิวขบวนเสดจ็ ของพระมหากษตั ริย์ ทจ่ี ะตอ้ งมกี าร
จดั รว้ิ ขบวนให้มคี วามสวยงามและปลอดภัย โดยมชี ้างเป็นพาหนะท่สี าคญั ใน
การเดนิ ทาง
สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอด
การอ่านเรื่อง กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง จะต้องวิเคราะห์ วิจารณ์ และสรุปความรู้และข้อคิดจากเรื่องที่อ่านแล้วสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ เพราะ การสรุปความรู้และการนำข้อคิดที่ได้จากการอ่านไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงจะทำให้การอ่านวรรณคดีเรื่องนั้น ๆ เกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตและรู้จักแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น
ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้
ตัวชี้วัด
ท 5.1 ม. 2/3 อธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรมที่อ่าน
ม. 2/4 สรุปความรู้และข้อคิดจากการอ่านไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง
จุดประสงค์
- นักเรียนสามารถอธิบายคุณค่าของวรรณคดี เรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงได้
- นักเรียนสามารถสร้างผังความคิดสรุปความรู้และข้อคิดจากการอ่านวรรณคดีเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงได้
- นักเรียนเห็นความสำคัญของการศึกษาวรรณคดีไทย
การวัดผลและประเมินผล
แบบประเมินการเขียนแผนภาพความคิด
-เกณฑ์การประเมินการอธิบายคุณค่าของวรรณคดีเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง