การที่ประเทศชาติจะเจริญก้าวหน้าได้นั้น พลเมืองในประเทศต้องรู้จักบทบาทหน้าที่ของตนเอง หากเราทุกคนทำหน้าที่ของตนเองได้เป็นอย่างดี เชื่อว่าบ้านเมืองจะเจริญก้าวหน้าไปในทางที่ดีขึ้นอย่างแน่นอน
พลเมืองที่ดี หมายถึง ผู้ที่สามารถปฏิบัติหน้าที่ที่ต้องทำและควรทำได้อย่างครบถ้วน สอดคล้องกับหลักธรรม วัฒนธรรม ประเพณีที่ได้กำหนดไว้ มีความกระตือรือร้นที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาต่างๆ ไม่ล่วงละเมิดสิทธิเสรีภาพของบุคคลอื่น ถือได้ว่า พลเมืองเป็นส่วนสำคัญของสังคม ทุกสังคมต่างต้องการพลเมืองที่มีคุณภาพเพื่อพัฒนาสังคมและประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้า
วัตถุประสงค์ในการพัฒนาพลเมืองให้มีคุณภาพที่ดี คือ- ให้ทราบถึงบรรทัดฐานของสังคม
- รู้จักการปฏิบัติตนให้อยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างราบรื่น
- ต้องเคารพกฎหมาย มีระเบียบวินัย ตามที่สังคมได้วางไว้
- ปรับทัศนคติและค่านิยมที่ดีในสังคม
ลักษณะของพลเมืองที่ดี คือ
- ต้องมีคุณสมบัติขั้นพื้นฐาน คือ ต้องมีความอดทน ขยัน ซื่อสัตย์ มีความรับผิดชอบ เห็นความสำคัญในประโยชน์ของส่วนรวมมากกว่าของตนเอง
- ต้องมีคุณสมบัติเฉพาะ คือ สามารถประพฤติ ปฏิบัติได้อย่างที่สังคมต้องการ รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น มีเหตุผล
การปฏิบัติตนให้เป็นพลเมืองดีตามแนวทางประชาธิปไตยทำได้หลายด้านเช่น
- ด้านสังคม พลเมืองที่ดีต้องแสดงความคิดเห็นอย่างเหมาะสมมีเหตุผล, รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น, ปฏิบัติตามกฎระเบียบของสังคมได้เป็นอย่างดี ร่วมพัฒนาสังคมให้เจริญก้าวหน้า เสียสละเพื่อส่วนรวม
- ด้านเศรษฐกิจ ต้องรู้จักประหยัด อดออม, มีความซื่อสัตย์สุจริต, ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น ดำรงชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง
- ด้านการเมืองการปกครอง ต้องเคารพกฎหมายบ้านเมือง, ซื่อสัตย์ต่อหน้าที่ไม่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตน ไม่ละเมิดสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น
หน้าที่ของพลเมืองดี ที่พึงปฏิบัติ คือ
- นึกถึงประโยชน์ส่วนรวมให้มากกว่าประโยชน์ส่วนตน
- มีระเบียบ วินัย เพื่อให้สามารถอยู่ร่วมกันในสังคมได้ด้วยความเรียบร้อย
- รู้จักรับผิดชอบต่อหน้าที่ เพื่อให้งานสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี
- มีความอดทน สามารถควบคุมอารมณ์ได้ดีแม้ว่าจะต้องเหตุการณ์ที่สร้างความไม่พอใจก็ตาม
- รู้จักประหยัด อดออม ไม่ฟุ้งเฟ้อ ใช้จ่ายยามจำเป็น ใช้ชีวิตอย่างพอเพียง
- มีน้ำใจนักกีฬา รู้จักการให้อภัย ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมเป็นหลัก
- มีความซื่อสัตย์สุจริต ตรงไปตรงมา
- เคารพกฎหมายและปฏิบัติตามกฎระเบียบของสังคมได้เป็นอย่างดี
- มีส่วนร่วมในการช่วยแก้ไขปัญหาต่างๆ รวมถึงการสนับสนุนการแก้ไขปัญหาอย่างสันติวิธี
ทุกสังคมต้องการพลเมืองที่ดี เพื่อที่จะสามารถนำพาความเจริญก้าวหน้ามาสู่สังคมและประเทศชาติได้อย่างมั่นคง เราควรเริ่มต้นจากการปลูกฝังให้เด็กได้รู้จักหน้าที่ของการเป็นพลเมืองที่ดี โดยมีผู้ใหญ่ทำตัวเป็นแบบอย่าง เพราะเมื่อเด็กเติบโตขึ้น พวกเขาจะได้เป็นพลเมืองที่มีคุณภาพอย่างที่ทุกคนในสังคมต้องการ
การอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีความสุขนั้น สมาชิกในสังคมต้องปฏิบัติตนเป็นคนดี โดยเริ่มตั้งแต่การปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีต่อครอบครัวและโรงเรียนในวัยเด็ก ซึ่งเป็นพื้นฐานในการใช้ชีวิตในอนาคตต่อไป2.คนทุกคนมีความสามารถในแต่ละด้านแตกต่างกันไป การใช้ความสามารถในด้านที่ตนมีอยู่เพื่อกระทำความดี จะส่งผลให้ตนเองเป็นผู้มีจิตใจที่ดี เป็นที่ชื่นชมของผู้อื่น และอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
1.สมาชิกที่ดีของครอบครัวและโรงเรียน
1.1 การปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัว
เด็กดีของครอบครัว หมายถึง เด็กที่ปฏิบัติตนให้เป็นที่รักใคร่ของบิดามารดาและญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว เช่น ปู่ ย่า ตา ยาย ลุง ป้า น้า อา เป็นต้น
นักเรียนสามารถปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัวได้โดยปฏิบัติ ดังนี้
มีความกตัญญูกตเวทีต่อบิดา มารดาและญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว
เชื่อฟังคำสั่งสอนของบิดา มารดาและญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว
มีสัมมาคารวะต่อบิดา มารดาแลญาติผู้ใหญ่
รู้จักกล่าวคำขอบคุณขอโทษและไหว้ผู้ใหญ่ ปฏิบัติตนตามข้อ ตกลง กฎ กติกา ระเบียบของครอบครัว
มีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นในการทำกิจกรรมของครอบครัว
มีระเบียบวินัย มีน้ำใจช่วยเหลืองานบ้าน มีเหตุผลและยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น
1.2 การปฏบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของโรงเรียน
เด็กดีของโรงเรียน หมายถึง เด็กที่ปฏิบัติตนให้เป็นที่รักใคร่ ของครูอาจารย์และสมาชิกทุกคนในโรงเรียน นักเรียนสามารถปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของโรงเรียนได้โดยปฏิบัติ ดังนี้
เคารพและปฏิบัติตามกฏระเบียบของโรงเรียนและเชื่อฟังและมีสัมมาคารวะต่อครูอาจารย์
ขยันหมั่นเพียรในการศึกษาหาความรู้มีส่วนร่วมในกิจกรรมของห้องเรียนและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น พูดจาไพเราะ สุภาพเรียบร้อย
รักษาความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของโรงเรียนและรักษาทรัพย์สินของโรงเรียน
2.ความสามารถและความดีของตนเองและผู้อื่น
2.1 ลักษณะความสามารถของตนเองและผู้อื่น
สมาชิกแต่ละคนในสังคมจะมีความสามารถแตกต่างกันทุกคนจึงควรยอมรับความสามารถและเห็นคุณค่าของตนเองและผู้อื่น
ลักษณะความสามารถที่สำคัญมี 4 ด้าน ดังนี้
ด้านเก่งคิด มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีจินตนาการ ช่างสังเกต กล้าถามและกล้าแสดงความคิดเห็น
ด้านเก่งงาน มีความรับผิดชอบ สามารถจัดตารางการทำงานที่ได้รับมอบหมายได้ ตั้งใจทำงานที่ได้รับมอบหมายให้สำเร็จ มีระเบียบวินัย มีความสุขและมีสมาธิในการทำงาน
ด้านเก่งคน มีความกตัญญูกตเวที มีอารมณ์แจ่มใสร่าเริงมีมนุษยสัมพันธ์ดี สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีความเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดี
ด้านเก่งเรียน ชอบอ่านหนังสือและแสวงหาความรู้ด้วยตนเองพัฒนาการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง มีความกระตือรือร้นรักสนุกกับการเรียนรู้ มีระบียบวินัย
2.2 ลักษณะการทำความดีของตนเองและผู้อื่น
คนดีไม่ว่าจะอยู่ในสังคมใดย่อมทำให้สังคมนั้น มีแต่ความสุขความสุขและความเจริญ การทำความดีที่ส่งผลให้เกิดความสุขและความเจริญ ได้แก่
1. ความมีระเบียบวินัย คือ การปฏิบัติตามระเบียบแบบแผนและข้อบังคับของครอบครัวและโรงเรียนที่กำหนดไว้ เช่น การแต่งเครื่องแบบนักเรียน การแสดงความเคารพ การเก็บภาชนะอาหารให้เป็นที่ เป็นต้น
2.ความรับผิดชอบ คือการทำสิ่งต่าง ๆ ตามหน้าที่ของตนเอง เช่น การตรงต่อเวลา ตั้งใจเรียนหนังสือ เป็นต้น
3.ความเมตตากรุณา คือ ความรักและปรารถนาดีอยากให้ผู้อื่นมีความสุข เช่น ช่วยเหลือผู้ที่อ่อนแอกว่า การบริจาคสิ่งของคนยากจน เป็นต้น
4.ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ คือ การช่วยเหลือผู้อื่นด้วยความตั้งใจจริง โดยไม่มุ่งหวังสิ่งตอบแทน แบ่งปันสิ่งต่าง ๆ ให้แก่ผู้อื่น เช่น แบ่งของเล่นให้น้อง แบ่งอาหารหรือขนมให้เพื่อน เป็นต้น
5.ความซื่อสัตย์สุจริต คือ การปฏิบัติตนในสิ่งที่ถูกต้องดีงามทั้งกาย วาจา และใจ ทั้งต่อหน้าและลับหลัง เช่น ไม่พุดโกหกหลอกลวง ไม่ลอกการบ้านหรือข้อสอบ ไม่ลักขโมย ไม่เอาของผู้อื่นมาเป็นของตน เป็นต้น
6.ความกตัญญูกตเวที คือ การสำนึกในบุญคุณของผู้อื่นที่ช่วยเหลือ เช่น มีความกตัญญูกตเวทีต่อพ่อแม่ ครูอาจารย์ เป็นต้น
7.ความขยัน อดทน อดกลั้น คือ มีความมุ่งมั่นตั้งใจ และทำสิ่งต่าง ๆ ให้สำเร็จตามที่ตั้งใจ
8 ความดีเริ่มจากตัวเอง
80 ล้านดวงใจ ร่วมกันทำความดีเพื่อถวายในหลวง เริ่มง่ายๆ ได้ทุกวัน และตลอดไป
1.ทำดีง่าย ๆ เริ่มต้นที่ร่างกายแข็งแรง ดูแลสุขภาพของตนเองและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
2.ทำดีง่าย ๆ ทำใจให้เป็นสุข ทำจิตใจให้บริสุทธิ์สะอาดมีสติเพื่อดำเนินชีวิตให้ตั้งอยู่ในความไม่ประมาท
3.ทำดีง่าย ๆ กับครอบครัวและคนใกล้ตัว เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และปราถนาดีต่อผู้อื่นโดยเริ่มจากคนใกล้ชิด รู้จักให้อภัยและให้กำลังใจกัน
4.ทำดีง่าย ๆ ด้วยการอาสาช่วยเหลือสังคม เสียสละประโยชน์ส่วนตนเพื่อประโยชน์ของส่วนร่วม โดยไม่หวังผลตอบแทน
5.ทำดีง่าย ๆ ห่วงใยสิ่งแวดล้อม ดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม เช่น ลดการใช้ถุงพลาสติกโดยใช้ถุงผ้าแทน เป็นต้น
6.ทำดีง่าย ๆ ปลูกต้นไม้ถวายเป็นพระราชกุศล ปลูกต้นไม้เพื่อช่วยลดภาวะโลกร้อนและให้ความร่มรื่น
7.ทำดีง่าย ๆ รักพ่อต้องพอเพียง รู้จักประหยัดและอดออมใช้จายอย่างพอดี
8.ทำดีง่าย ๆ ด้วยการให้บริจาคสิ่งต่าง ๆ ตามความสามารถ เช่น บริจาคสิ่งของช่วยเหลือผู้ประสบภัย บริจาคโลหิต เป็นต้น
การปฏิบัติตนในครอบครัวมีอะไรบ้าง
ความเป็นพลเมืองดี มีอะไรบ้าง
หน้าที่พลเมืองที่ดีมีด้วยกัน 6 ข้อ อะไรบ้าง
พลเมืองมีความสําคัญอย่างไร