องค์ประกอบอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว
””””””””อุตสาหกรรมท่องเที่ยวมีลักษณะ เพราะเกี่ยวข้องกับธุรกิจหลายประเภท ดังนั้นอุตสาหกรรมท่องเที่ยวจึงมีองค์ประกอบ 5 ส่วน คือ นักท่องเที่ยว ทรัพยากรการท่องเที่ยว การคมนาคมขนส่ง ข้อมูลข่าวสารการท่องเที่ยว และสิ่งอานวยความสะดวกทางการท่องเที่ยว การพิจารณาองค์ประกอบแต่ละส่วน จะทาให้สามารถพัฒนาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
นักท่องเที่ยว
องค์การสหประชาชาติ (United Nation:UN) ให้ความหมายของ “นักท่องเที่ยว” ไว้ดังนี้
”””””””’ผู้มาเยือน (Visitor) หมายถึง บุคคลที่เดินทางไปยังประเทศที่ตนมิได้พักอาศัยอยู่เป็นประจำ ด้วยเหตุผลใดๆ ก็ตามที่มิใช่ไปประกอบอาชีพเพื่อหารายได้ ดังนั้น ผู้มาเยือน จึงหมายรวมถึงผู้เดินทาง 2 ประเภท คือ
1. นักท่องเที่ยว (Tourist) คือ ผู้เดินทางมาเยือนชั่วคราวที่พักอยู่ในประเทศที่มาเยือนไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง
2. นักทัศนาจร (Excursionist) คือ ผู้เดินทางมาเยือนชั่วคราว และอยู่ในประเทศที่มาเยือนน้อยกว่า 24 ชั่วโมง
””””””””สำหรับประเทศไทย ได้กำหนดว่า “นักท่องเที่ยว” หมายถึง บุคคลที่เดินทางจากท้องถิ่นที่อยู่โดยปกติของตน ไปยังท้องถิ่นอื่นเป็นการชั่วคราวด้วยความสมัครใจ และด้วยวัตถุประสงค์ที่มิใช่เพื่อประกอบอาชีพหรือหารายได้
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ได้นิยามศัพท์ทางนักท่องเที่ยวเพื่อใช้ในงานสถิติ ดังนี้
”””””’1. นักท่องเที่ยวระหว่างประเทศ (International Visitor) คือ บุคคลที่มิได้มีที่พำนักถาวรในราชอาณาจักรไทย เดินทางเข้ามาเพื่อประกอบภารกิจใดๆ ทั้งนี้ต้องมิได้รับค่าจ้างในการประกอบภารกิจนั้นจากผู้ใดในราชอาณาจักรไทย
”””””2. นักท่องเที่ยวภายในประเทศ (Domestic Visitor) คือ บุคคลทุกสัญชาติที่มีที่พำนักถาวรอยู่ในราชอาณาจักรไทย และเดินทางไปยังสถานที่หนึ่งในอีกจังหวัดหนึ่ง ซึ่งมิใช่ถิ่นที่อยู่ประจำ เพื่อประกอบภารกิจใดๆ ทั้งนี้ต้องไม่ได้รับค่าจ้างในการประกอบภารกิจนั้น ๆ จากผู้ใด ณ สถานที่แห่งนั้น
ทรัพยากรการท่องเที่ยว
”””””””ทรัพยากรการท่องเที่ยวเป็นองค์ประกอบสำคัญของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว เพราะเป็นสิ่งดึงดูดใจให้นักท่องเที่ยวไปสู่จุดหมายปลายทาง ทรัพยากรการท่องเที่ยวเป็นสิ่งที่จับต้องไม่ได้โดยแบ่งออกเป็นทรัพยากรการท่องเที่ยวส่วนที่เป็นธรรมชาติ และทรัพยากรการท่องเที่ยวที่มนุษย์สร้างขึ้น ประเทศไทยมีทรัพยากรการท่องเที่ยวกระจายอยู่ในทุกภาคของประเทศ การอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยวเป็นสิ่งที่มีความจาเป็นอย่างยิ่งในอันที่จะทาให้อุตสาหกรรมท่องเที่ยวมีความยั่งยืน
ประเภทของทรัพยากรการท่องเที่ยว
ประเทศไทยมีทรัพยากรท่องเที่ยวเป็นจานวนมากและมีความหลากหลาย แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
””””””’1. ส่วนที่เป็นธรรมชาติ ทรัพยากรการท่องเที่ยวในส่วนที่เป็นธรรมชาติ ทรัพยากรการท่องเที่ยว ในส่วนที่เป็นธรรมชาติ แบ่งออกเป็น 6 ประเภท ได้แก่ 1) อุทยานแห่งชาติ (National park) 2) วนอุทยาน (Forest park) 3) เขตรักษาพันธ์สัตว์ป่า (Wildlife sanctuary) 4) เขตห้ามล่าสัตว์ป่า (Non hunting area) 5) สวนพฤกษศาสตร์ (Botanical garden) 6) สวนรุกชาติ (Arboretum)
””””””””2. ส่วนที่มนุษย์สร้างขึ้น มีทั้งที่เป็นที่อยู่อาศัยของมนุษย์ ศาสนสถาน โบราณวัตถุโบราณสถาน กาแพงเมือง ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต/ความเป็นอยู่ ศูนย์วัฒนธรรม สินค้าและหัตถกรรมพื้นเมือง เป็นต้น
ทรัพยากรการท่องเที่ยวที่สำคัญในภาคต่างๆของประเทศไทย
ประเทศไทยมีพื้นที่ 513 ล้านตารางกิโลเมตร ประกอบด้วยพื้นที่ 77 จังหวัด แบ่งออกเป็น 5 ภูมิภาค ประกอบด้วย
1. ภาคเหนือ มีพรมแดนติดต่อกับประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยลาวและประเทศสหภาพเมียนมาร์ นอกจากจะมีธรรมชาติที่งดงามแล้ว ภาคเหนือตอนล่างยังเป็นแหล่งอารยธรรมเก่าแก่นับแต่สมัยอาณาจักรสุโขทัย ศรีสัชนาลัย กาแพงเพชร ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก เนื่องจาก มีความงดงามทางสถาปัตยกรรมที่โดดเด่น เป็นตัวแทนของศิลปกรรมสยามยุคแรกและเป็นต้นกำเนิดการสร้างประเทศ
2. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีพื้นที่กว้างใหญ่ถึง 168,854.3 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุม 1 ใน 3 ของพื้นที่ประเทศ มีพรมแดนติดต่อกับประเทศลาวและประเทศกัมพูชาประชาธิปไตย เป็นแหล่งอารยธรรมเก่าแก่แห่งหนึ่งของโลกและเป็นแหล่งที่มีโบราณวัตถุอันแสดงถึงวัฒนธรรมเก่าแก่ได้ชัดเจนสมบูรณ์ รวมทั้งเป็นแหล่งวัฒนธรรม สังคม และวิวัฒนาการ ทางเทคโนโลยีมากว่า 5,000 ปี
3. ภาคกลาง ปริมณฑลและจังหวัดใกล้เคียงกรุงเทพมหานคร มีสถานที่ท่องเที่ยวน่าสนใจ เช่น อุทยานประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา พระราชวังบางประอิน ศูนย์ศิลปาชีพบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา การล่องแพ น้าตก หินงอกหินย้อยตามพื้นที่ต่างๆ สะพานข้ามแม่น้าแคว จ.กาญจนบุรี
4. ภาคตะวันออก นับตั้งแต่จังหวัดชลบุรีไปจนถึงจังหวัดตราด เป็นแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่สวยงาม ทั้งประเภทป่าเขา น้าตก ส่วนแหล่งท่องเที่ยวทางทะเล เริ่มจากบางแสน พัทยา จังหวัดชลบุรี
5. ภาคใต้ ภูมิประเทศเป็นคาบสมุทรระหว่างทะเลอันดามัน และมหาสมุทรอินเดีย หรืออ่าวไทยมีพื้นที่ 70,715.2 ตารางกิโลเมตร เกือบทุกจังหวัดมีอาณาเขตส่วนใดส่วนหนึ่งติดต่อกับทะเล (ยกเว้นยะลาเป็นจังหวัดเดียวที่ไม่มีอาณาเขตติดต่อกับทะเล)