ความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียน
โดย สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (ITD) www.itd.or.thแผนแม่บทว่าด้วยความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียน (Master plan on ASEAN connectivity 2025 - MPAC) มีเป้าหมายให้อาเซียน “เชื่อมโยงและรวมตัวกันอย่างไร้รอยต่อ เสริมสร้างความสามารถในการแข่งขัน เพิ่มการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน และสร้างความรู้สึกเป็นประชาคมมากขึ้น” การเชื่อมโยงในความหมายของอาเซียนนี้ครอบคลุมตั้งแต่โครงสร้างพื้นฐาน กฎระเบียบ และประชาชนในกลุ่มประเทศสมาชิก โดย MPAC ให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการพัฒนาเส้นทางคมนาคมโดยเฉพาะโครงการ ASEAN Highway Network (AHN)ซึ่งมีแผนก่อสร้างถนน 23 สายระยะทางกว่า 38,400 กิโลเมตร และทางรถไฟ Singapore Kunming Rail Link (SKRL) ผ่านประเทศสิงคโปร์ มาเลเซีย ไทย กัมพูชา เวียดนาม และเชื่อมต่อไปยังคุนหมิง ประเทศจีน หากโครงการก่อสร้างแล้วเสร็จการคมนาคมขนส่งภายในอาเซียนจะเป็นไปอย่างสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น
โดย สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (ITD) www.itd.or.th
แผนแม่บทว่าด้วยความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียน (Master plan on ASEAN connectivity 2025 - MPAC) มีเป้าหมายให้อาเซียน “เชื่อมโยงและรวมตัวกันอย่างไร้รอยต่อ เสริมสร้างความสามารถในการแข่งขัน เพิ่มการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน และสร้างความรู้สึกเป็นประชาคมมากขึ้น” การเชื่อมโยงในความหมายของอาเซียนนี้ครอบคลุมตั้งแต่โครงสร้างพื้นฐาน กฎระเบียบ และประชาชนในกลุ่มประเทศสมาชิก โดย MPAC ให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับการพัฒนาเส้นทางคมนาคมโดยเฉพาะโครงการ ASEAN Highway Network (AHN)ซึ่งมีแผนก่อสร้างถนน 23 สายระยะทางกว่า 38,400 กิโลเมตร และทางรถไฟ Singapore Kunming Rail Link (SKRL) ผ่านประเทศสิงคโปร์ มาเลเซีย ไทย กัมพูชา เวียดนาม และเชื่อมต่อไปยังคุนหมิง ประเทศจีน หากโครงการก่อสร้างแล้วเสร็จการคมนาคมขนส่งภายในอาเซียนจะเป็นไปอย่างสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น
แต่ในทางปฏิบัตินั้นการบรรลุแผน MPAC ยังคงมีข้อจำกัดและอุปสรรคโดยสังเขปดังนี้ อาเซียนขาดความพร้อมทางการเมืองและเศรษฐกิจ การสัญจรผ่านเส้นทางในอาเซียนต้องเผชิญกับอุปสรรคนานัปการ เนื่องจากบางประเทศขาดความเป็นเอกภาพทางการเมืองการปกครอง เช่น เส้นทางในประเทศเมียนมา บางพื้นที่อยู่ภายใต้เขตอิทธิพลของกลุ่มชาติพันธุ์ซึ่งมีกฎระเบียบเกี่ยวกับการขนส่งที่ต่างจากรัฐบาลกลาง ส่งผลให้ผู้ประกอบการขนส่งอาจมีต้นทุนที่สูงขึ้น ประกอบกับบางประเทศยังขาดความพร้อมในด้านสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน จึงไม่เอื้ออำนวยต่อการเกิดเมืองใหม่และการขยายตัวทางเศรษฐกิจตามแนวเส้นทางที่วางแผนไว้ MPAC
ระบบคมนาคมที่แตกต่างกัน อาเซียนยังขาดการจัดระเบียบยานพาหนะข้ามแดนอย่างเบ็ดเสร็จ เนื่องจากแต่ละประเทศมีกฎระเบียบเรื่องยานพาหนะที่ต่างกัน อีกทั้งระบบพวงมาลัยซ้าย-ขวา และทะเบียนรถยังเป็นอุปสรรคในการขนส่งสินค้าข้ามแดน รัฐบาลแต่ละประเทศต้องใช้วิธีการเจรจาแบบทวิภาคีสร้างข้อตกลงร่วมกันเพื่อแก้ไขปัญหาเป็นรายกรณี
นอกจากนี้ ปัจจุบันการขนส่งสินค้าในอาเซียนส่วนใหญ่ยังใช้ทางบกเป็นหลัก รัฐบาลหลายประเทศจึงตัดสินใจลงทุนในเส้นทางบกมากเป็นพิเศษ ส่งผลให้ช่องทางการขนส่งสินค้าระหว่างกันอาเซียนยังคงกระจุกตัวอยู่ที่ทางบก ไม่ขยับขยายไปทางเรือหรือทางอากาศซึ่งบริบทในบางพื้นที่มีความสะดวกและมีต้นทุนการขนส่งที่ต่ำกว่าทางบก
ระบบการบริหารด่านชายแดนที่ต่างกัน อาเซียนพยายามแก้ไขระบบศุลกากรให้เป็นมาตรฐานเดียวกันผ่านระบบ ASEAN Single Window(ASW)แต่ในทางปฏิบัติแต่ละประเทศยังมีรายละเอียดและขั้นตอนทางศุลกากรที่แตกต่างกัน ขณะที่การจัดเก็บข้อมูลการขนส่งสินค้าข้ามแดนยังไม่สามารถทำได้อย่างครอบคลุม แม้ว่าการขนส่งสินค้าทางเรือและเครื่องบินจะมีระบบศุลกากรที่ชัดเจน แต่ปัญหาสำคัญอยู่ที่การขนส่งสินค้าทางบก เนื่องจากอาเซียนมีพรมแดนทางธรรมชาติเป็นแนวยาวไม่สามารถตั้งด่านควบคุมตลอดแนวชายแดนได้ ก่อให้เกิดการลักลอบขนส่งสินค้าหนีภาษีหรือสินค้าผิดกฎหมาย ส่งผลให้การคำนวณมูลค่าการค้าระหว่างประเทศในอาเซียนซึ่งผ่านระบบศุลกากรนั้นมีมูลค่าต่ำกว่ามูลค่าการค้าที่เกิดขึ้นจริง
ศักยภาพการแข่งขันของโลจิสติกส์ภายในประเทศ เมื่อการคมนาคมขนส่งข้ามพรมแดนมีความสะดวกมากขึ้น บทบาทของบริษัทผู้ให้บริการด้านโลจิสติกส์ขนาดใหญ่จากต่างประเทศจึงเพิ่มขึ้นเช่นกัน ส่งผลให้ผู้ประกอบการด้านโลจิสติกส์รายย่อยภายในประเทศไม่สามารถแข่งขันได้ จึงเป็นโจทย์ที่ท้าทายอาเซียนว่าทำอย่างไรจะสามารถประสานประโยชน์ระหว่างบริษัทขนส่งขนาดใหญ่กับผู้ประกอบการขนส่งรายย่อยภายในประเทศให้เติบโตไปด้วยกันได้
อย่างไรก็ดี ที่กล่าวมาข้างต้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งจากปัญหาที่เกิดขึ้น การจะบรรลุเป้าหมายของ MPAC ในการสร้างความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียนให้สำเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้ในปี 2568 นั้น ความแตกต่างทางการเมือง การปกครอง และช่องว่างการพัฒนาเศรษฐกิจของอาเซียน ยังคงเป็นข้อท้าทายสำคัญที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากประเทศสมาชิก ในการแก้ไขกฎระเบียบและระบบโลจิสติกส์ภายในแต่ละประเทศให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน อันจะนำไปสู่การเชื่อมโยงอาเซียนอย่างไร้รอยต่อได้ในที่สุด
Ἱ��躷��ҹ����������§����¹
MASTER PLAN ON ASEAN CONNECTIVITY
��������� ���������§�����ҧ�ѹ�����¹�繹�º�·���Ӥѭ�ͧ�Ѱ����� ��㹪�ǧ������繻�иҹ����¹����ͻ� 2551-2552 ����������ʹ��ǤԴ�������¹�Ѵ��Ἱ��躷���ͼ�ѡ�ѹ���������§�ѹ�����¹ ���������ѡ���������������ԭ�Ժҧ���ɰ�Ԩ Ŵ��ͧ��ҧ�ͧ��þѲ�� ��ʹ�����������������ö㹡���觢ѹ�ͧ����¹ ���������§�������Ҫԡ������Ҥ��ҡѺ��ЪҤ��š �Ǥ����Դ����ʹ����Ѱ����� ���Ѻ���ʹѺʹع���ҧ������ҡ�����Ҫԡ����¹
������ա�èѴ��駤�зӧҹ�дѺ�٧�ͧ����¹��Ҵ��¡��������§ (High Level Task Force on Connectivity) ����¡��ҧἹ��躷 ����Ҽ�������¹��������Ѻ�ͧἹ��躷��Ҵ��¡��������§�����ҧ�ѹ�����¹ (Master Plan on ASEAN Connectivity) 㹪�ǧ��û�Ъ���ش�ʹ����¹���駷�� 17 � ��ا�ҹ�� ������ѹ��� 28 ���Ҥ� 2553� Ἱ��躷�����ਵ�������������Ѵ���ŧ�ع�ҡ������������¹͡����¹����Դ���������§�������Ҫԡ��� 10 ����������˹�����Ƿ��㹴�ҹ�ç���ҧ��鹰ҹ ��ҹ������º ��д�ҹ��ЪҪ�
ͧ���Сͺ����������§ 3 ��ҹ
����������§��ҹ�ç���ҧ��鹰ҹ ���ա�á�˹����ط���ʵ���Ἱ��躷� ����ա��ŧ�ع������ҧ��� ��鹷ҧö� ��â��觷ҧ��� ��â��觷ҧ�ҡ�� �����駡��������§��ҹ��������ʹ�� ����ç��÷�͡�ҫ���ú������俿�Ңͧ����¹
�ط���ʵ�� | �ҵá���Ӥѭ | ���㹻� (�.�.) |
�ط���ʵ���� 1 ������ҧ�ç���·ҧ��ǧ����¹����������� | 1) ��Ѻ��ا�����ǹ��ҧ � ����ѧ��ӡ��Ҫ�鹷�� 3 �ͧ�ҧ��ǧ����¹�������㹪�鹷�� 3 �����ҧ���� ���������Ӥѭ�٧�ش�Ѻ�����ǹ����ӡ��Ҫ�鹷�� 3 �ͧ��鹷ҧ�����Թ��Ҽ�ҹᴹ | 2012 |
2) �Դ��駻��¨�Ҩú���������ѹ㹶���ء��·���˹� ���������Ӥѭ����ɡѺ��鹷ҧ�����Թ��Ҽ�ҹᴹ | 2013 | |
3) ��Ѻ��ا�����ǹ����繪�鹷�� 2 ���� 3 ����ջ���ҳ��è�Ҩ�˹��� ����繪�鹷�� 1 | 2020 | |
4) �ӡ���֡�Ҥ��������㹡��������§����ȷ������СѺ����Ⱥ��蹴Թ�˭�ͧ����¹1 | 2015 | |
5) ¡�дѺ��â��µ�Ǣͧ�ҧ��ǧ����¹2 ��ѧ����Ȩչ����Թ��� �������ҧ��觪�ǧ��ا�ҹ�¼�ҹ��ѧ�Ҥ�˹�ͧ͢�������� ��ҹ����Ⱦ��� 件֧ࢵᴹ�ͧ������Թ��� | 2015 |
˹�ҵ���