มารดาที่อยู่ในระยะตั้งครรภ์ควรปฏิบัติอย่างไรเพื่อให้มีสุขภาพร่างกายที่สมบูรณ์ทั้งตนและทารกในครรภ์

การเตรียมสุขภาพให้พร้อมก่อนตั้งครรภ์เป็นเรื่องสำคัญ เพราะเมื่อร่างกายพร้อมอย่างเต็มที่แถมมีสุขภาพจิตที่ดี ก็ย่อมส่งผลให้การให้กำเนิดและการเติบโตของชีวิตน้อยๆ ในครรภ์มารดาสมบูรณ์ไปด้วย หลังเริ่มต้นชีวิตคู่มาได้สักพัก ก็เริ่มอยากจะมีเจ้าตัวน้อยมาเป็นโซ่ทองคล้องใจ แต่ก็เกิดคำถามในใจว่า “อยากท้องต้องเตรียมตัวอย่างไร?” แน่นอนว่าการเตรียมสุขภาพให้พร้อมเป็นเรื่องสำคัญ เพราะเมื่อร่างกายพร้อมอย่างเต็มที่แถมมีสุขภาพจิตที่ดี ก็ย่อมส่งผลให้การให้กำเนิดและการเติบโตของชีวิตน้อยๆ ในครรภ์มารดาสมบูรณ์ไปด้วย เพื่อช่วยให้ว่าที่คุณแม่... ตั้งครรภ์ได้ง่ายและมีครรภ์ที่สมบูรณ์แข็งแรง เรามีวิธีเตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์มาฝาก

ตรวจสุขภาพก่อนการตั้งครรภ์

เริ่มด้วยการมาพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพของว่าที่คุณพ่อและคุณแม่ให้พร้อม เพราะถึงแม้ว่าร่างกายภายนอกจะดูแข็งแรงดี แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าภายในจะสมบูรณ์ด้วย การตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์เป็นการตรวจหาโรคที่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น เบาหวาน ธาลัสซีเมีย หากว่าที่คุณแม่หรอคุณพ่อมีโรคเหล่านี้แฝงอยู่ อาจทำให้เกิดอันตรายต่อคุณแม่และลูกน้อยได้ ถ้าตรวจสุขภาพแล้วพบปัญหาก่อน จะได้ทำการรักษาให้อาการอยู่ในระดับที่ปกติหรือพร้อมที่จะมีบุตร และเมื่อตั้งครรภ์แล้วจะได้ตรวจความสมบูรณ์ของทารกในครรภ์ในแต่ระยะ การรู้ก่อนและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ ย่อมทำให้การตั้งครรภ์ปลอดภัยกว่า

เสริมกรดโฟลิกเตรียมพร้อมก่อนตั้งครรภ์

เพราะกรดโฟลิกมีส่วนช่วยในการสร้างตัวอ่อน ช่วยป้องกันและลดความผิดปกติของระบบประสาท ทั้งภาวะไม่มีเนื้อสมอง ภาวะไขสันหลังไม่ปิดจากการขาดโฟลิก นอกจากนี้ยังช่วยซ่อมแซมพันธุกรรม ควบคุมการสร้างกรดอะมิโนที่จำเป็นในการแบ่งเซลล์ ไปจนถึงการสร้างเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวในไขกระดูกของลูกน้อยในครรภ์ได้อีกด้วย ว่าที่คุณแม่สามารถเสริมกรดโฟลิกได้ตั้งแต่เริ่มวางแผนการมีบุตร หรือก่อนตั้งครรภ์ 1-3 เดือน และทานต่อไปอีกหลังเริ่มตั้งครรภ์ยาวไปจนอายุครรภ์ได้ 12 สัปดาห์ เพราะหากรอจนทราบว่าตั้งครรภ์ก่อนแล้วค่อยทานอาจจะสายเกินไป เพราะในช่วงอายุครรภ์ที่ 3-4 สัปดาห์หลังการปฏิสนธิ จะเป็นช่วงที่พัฒนาการของสมองและระบบประสาทของทารกเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

เพื่อสุขภาพที่ดี ควรเริ่มออกกำลังกายตั้งแต่ตอนนี้หรือตั้งแต่คิดจะมีบุตร จะเลือกออกกำลังกายแบบ เดิน วิ่ง ปั่นจักรยาน แอโรบิค หรือเล่นโยคะก็ได้ ซึ่งการเล่นโยคะถือเป็นวิธีที่ดีเพราะจะได้ฝึกท่าทาง การหายใจ และสมาธิได้ด้วย ซึ่งมีประโยชน์อย่างมากเมื่อได้เรียนรู้และสามารถนำไปปรับใช้ขณะคลอด

ควบคุมน้ำหนักอย่างเหมาะสม

การมีน้ำหนักที่มากหรือน้อยเกินไปอาจส่งผลต่อการตั้งครรภ์ได้ จะสังเกตได้ว่าผู้หญิงที่มีน้ำหนักตัวมากจะตั้งท้องได้ยากกว่าผู้หญิงที่น้ำหนักปกติถึง 2 เท่า นั่นก็เพราะไขมันในร่างกายมีผลต่อการผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนที่มากเกินไป ทำให้ส่งผลต่อการตกไข่นั่นเอง

กินอาหารให้หลากหลาย เพิ่มสารพัดประโยชน์

เรื่องอาหารการกินก็สำคัญ การกินอาหารที่หลากหลายอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ร่างกายอยู่ในสภาพพร้อมเต็มที่สำหรับการตั้งครรภ์ลูกน้อย ควรหลีกเลี่ยงอาหารสำเร็จรูปหรืออาหารที่มีไขมันหรือน้ำตาลมากเกินไป ควรเลือกกินผักและผลไม้มากๆ หรืออย่างน้อย 5 ส่วนต่อวัน และควรเลือกทานผักและผลไม้หลากหลายสี กินอาการประเภทแป้งให้เพียงพอ เช่น ขนมปัง พาสต้า ข้าว (ถ้าเป็นข้าวกล้องหรือขนมปังโฮลเกรนจะยิ่งดีเพราะมีโฟเลตสูง) ข้าวโอ๊ต และมันฝรั่ง ไม่ลืมที่จะกินอาหารที่มีโปรตีนทุกมื้อ เช่น หมู ไก่ ปลา นม หรือไข่ เป็นต้น

งดการใช้ยาบางประเภท

ยาบางชนิดอาจมีส่วนลดโอกาสการตั้งครรภ์ได้ หากวางแผนที่จะมีลูกก็ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจเช็คว่าตัวยาชนิดไหนส่งผลกระทบโดยตรง นอกจากนี้... หากเคยคุมกำเนิดมาก่อนที่จะพยายามมีบุตร อาจใช้เวลาประมาณ 2-3 เดือนจึงจะเริ่มมีการตกไข่เป็นปกติอีกครั้ง ทั้งนี้การตั้งครรภ์ทันทีหลังหยุดยาคุมจะไม่เป็นอันตรายใดๆ แต่การหยุดรับประทานยาคุมกำเนิดล่วงหน้าก็มีส่วนช่วยให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนาขึ้นและทำให้ตัวอ่อนฝังตัวได้ง่ายขึ้น

เลิกพฤติกรรมเสี่ยงเพื่อลูกน้อย

งดดื่มแอลกอฮฮล์ ไม่ว่าจะปริมาณมากน้อยแค่ไหนก็ตาม เพราะแอลกอฮอล์ คือสารก่อความพิการ และเป็นสาเหตุของเด็กที่มีพัฒนาการช้าที่พบได้บ่อย ดังนั้นควรเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ งดสูบบุหรี่ สมาคมโรคปอดแห่งสหรัฐอเมริกาเผยว่าการสูบบุหรี่ระหว่างตั้งครรภ์จะส่งผลให้ทารกแรกเกิดร้อยละ 20-30 มีน้ำหนักตัวน้อย มีโอกาสเกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดถึงร้อยละ 14 และประมาณร้อยละ 10 ของทารกเสียชีวิตเนื่องจากแม่ที่ตั้งครรภ์สูบบุหรี่ ไม่เพียงแต่อันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับพัฒนาการของทารกในครรภ์เท่านั้น แต่ยังเป็นการเพิ่มความเสี่ยงของการแท้งหรือการตั้งครรภ์นอกมดลูกอีก ทั้งหมดนี้ก็คือวิธีการดูแลตัวเองเพื่อเตรียมพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ ไม่ใช่แค่เฉพาะว่าที่คุณแม่เท่านั้นที่ต้องทำ บางอย่างว่าที่คุณพ่อก็สามารถทำไปพร้อมๆ กับคุณแม่ได้ อย่าลืมว่า!! ถ้าอยากตั้งครรภ์อย่างสมบูรณ์ก็ต้องเตรียมความพร้อมของร่างกายให้แข็งแรง  

    สำหรับคุณแม่มือใหม่ที่กำลังตั้งครรภ์ การใส่ใจดูแลครรภ์อย่างถูกวิธีคือสิ่งสำคัญที่คุณพ่อคุณแม่ต้องใส่ใจและร่วมมือกันเพื่อให้เจ้าตัวน้อยคลอดออกมาอย่างสมบูรณ์และแข็งแรง  การฝากครรภ์สำคัญที่สุด เพื่อช่วยดูแลรักษาสุขภาพของคุณแม่และทารกในครรภ์ให้ดำเนินไปได้ด้วยดีตลอดการตั้งครรภ์และการคลอด  คลอดบุตรที่มีสุขภาพพลานามัยที่สมบูรณ์  

ด้านโภชนาการ

แคลอรี่ที่ต้องเพิ่มขึ้นร้อยละ 20

เพิ่มโปรตีน แร่ธาตุ และวิตามิน

เน้นเนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่ว ผัก และผลไม้

งดอาหารรสจัด สุรา ยาเสพติด  ไม่สูบบุหรี่

ด้านสุขอนามัย

รักษาความสะอาด

ใส่เสื้อผ้าให้หลวมสบาย

ดูแลรักษาฟัน ขูดหินปูน

ดูแลหน้าท้อง ทรวงอก ระบบขับถ่าย

พักผ่อนนอนหลับวันละ 8 – 14 ชั่วโมง 

การออกกำลังกายและการทำงาน 

ปฏิบัติงานประจำวันตามปกติ

ไม่ควรทำงานหนัก

ไม่ควรออกกำลังกายจนเหนื่อย

การออกกำลังกายควรเริ่มหลังตั้งครรภ์ได้ 4 เดือน

อาการที่คุณแม่ควรระวัง

หากมีอาการดังต่อไปนี้ควรรีบมาพบแพทย์ทันที เพราะอาจเกิดภาวะครรภ์เป็นพิษ

• น้ำหนักขึ้นมากกว่าปกติ 
• เปลือกตาบวม 
• ปวดศีรษะตรงหน้าผากและขมับข้างขวา 
• ตาพร่า 
• ปัสสาวะไม่ออก
• เลือดออกผิดปกติ
  

     ตลอดระยะเวลาของการตั้งครรภ์ คุณพ่อคุณแม่จะต้องช่วยกันดูแลครรภ์ให้มีคุณภาพ รับประทานอาหารอย่างเหมาะสม ถูกสุขลักษณะ ทำงานและออกกำลังกายแบบพอดี สิ่งสำคัญคือต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เพื่อจะได้เตรียมความพร้อมในการคลอดบุตร ปฏิบัติตัวได้ถูกต้อง ปกป้องสุขภาพของมารดาและทารกในครรภ์ได้อย่างเหมาะสม

มารดาที่อยู่ในระยะตั้งครรภ์ควรปฏิบัติตนอย่างไร

การดูแลสุขภาพขณะตั้งครรภ์ควรปฏิบัติอย่างไร

การดูแลสุขภาพก่อนการตั้งครรภ์ มีอะไรบ้าง

การตั้งครรภ์เกิดขึ้นได้อย่างไร สุขศึกษา