ถ้าพูดถึงความเชื่อเรื่อง "ทิศหัวนอน" หรือ "ทิศเตียงนอน" เรามีกันหลายสูตรหลายแบบ จะแบบไทย จีน ฝรั่ง ก็ล้วนแต่ต่างกันอย่างสิ้นเชิง
วันนี้ "โฮมมี่" ขอหยิบยกเรื่องของความเชื่อมาเล่า แต่ย้ำกันให้ชัดเจนว่า ความเชื่อที่จะกล่าวถึงในวันนี้ จะเป็นความเชื่อตามแบบฉบับไทยๆ ไม่อิงหยินหยางที่เรียกว่า ฮวงจุ้ย แต่อย่างใด (ไว้โอกาสหน้าจะนำมาเสนออีกที)
โฮมมี่ เชื่อว่าหลายคนคงสับสน บ้างได้ยินมาว่า ห้ามหันหัวนอนไปทางทิศนั้น ให้หันหัวนอนไปทางทิศนี้ นั่นทิศผีนอน ทิศนั้นนอนแล้วซวย นอนแล้วเฮง แต่แล้วความเชื่อจริงล่ะๆ ควรจะเป็นอย่างไร? มีที่มาที่ไปยังไง? โอ้ว...สรุปที ทิศไหนดีและดีที่สุด มาๆ ฟังโฮมมี่แถลงไข
ทิศปลายตีน VS ทิศหัวนอน
คนไทยมีความเชื่อว่า ทิศหัวนอน หรือทิศเตียงนอน มีความสำคัญอย่างมาก เพราะมีผลต่อชีวิตประจำวัน ความรวย และความซวย ในอดีตคนไทยมักนอนหันหัวไปทางทิศใต้ เพื่อหันหน้ามองดาวเหนือ นี่เป็นการกำหนดทิศทางด้วยตัวเอง ในยามที่ยังไม่มีเข็มทิศหรือแอพพลิเคชันแผนที่ ถ้ามีเหตุฉุกเฉิน เค้าจะรู้ทันทีว่า ตัวเองเคลื่อนย้ายไปทางทิศไหน ทิศเหนือจึงถูกเรียกว่า ทิศปลายตีน ส่วนทิศใต้ คือ ทิศหัวนอน
ทิศพระพุทธเจ้า
เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าปรินิพพาน พระองค์ได้นอนหันพระเศียรไปทางทิศใต้ หันเห็นพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก เราจึงมีความเชื่อว่า ควรจะหันหัวไปทางทิศใต้ น่าจะเป็นมงคลและดีที่สุด
ทิศคนตาย
ทิศตะวันตก ทิศต้องห้ามตามความเชื่อของคนไทย โดยเราเชื่อกัน ทิศตะวันตก นั้นเป็นทิศผีนอน หากเราหันหัวนอนไปทางนั้น จะถูกผีอำ ถูกผีหลอก หากใครโดนอยู่บ่อยๆ ลองเปลี่ยนหัวนอนดูนะคะ เพราะเวลาที่นำคนตายขึ้นเมรุเผาศพตามวัดต่างๆ เขาจะหันศีรษะของผู้ตายไปทางทิศตะวันตกเสมอ
โฮมมี่ สรุปให้แบบนี้ว่า ทิศตะวันตก ไม่ดี และทิศใต้ ถือเป็นทิศที่ดี ส่วน ทิศเหนือ และทิศตะวันออก ก็ยังเป็นทิศที่หันหัวนอนไปทางนั้นได้ แต่ทั้งหมดที่กล่าวมา ย้ำว่าเราไม่ได้หมายรวมถึงเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ เรื่องแสงแดดแสงตะวัน และก็ยังไม่ได้พูดถึงเรื่องฮวงจุ้ยด้วย เดี๋ยวคราวหน้าจะพูดถึงเรื่องนี้กัน รอติดตามนะจ๊ะ.
โดย...เรื่องตุลย์ เล็กอุทัย
เตียงนั้นสำคัญไฉน หากเราใช้เวลานอนเฉลี่ยวันละ 8 ชม. ตั้งแต่เด็กจนอายุ 80 ปี เราจะใช้เวลานอนหรืออยู่บนเตียงถึง 26.4 ปี! หรือเท่ากับ 9,636 วัน เชื่อว่าหลายคนต้องตกใจว่า เรานอนกันมากมายขนาดนั้นเชียวหรือ
หนึ่งในคำถามโลกแตก ยามสร้างบ้าน คือ ควรหันหัวนอนไปทิศใด พลิกตำรา ศาสนา ความเชื่อ ฟังเขามา ก่อนจะทุบโต๊ะฟันธงกันวันนี้ เดี๋ยวนี้ ลองอ่านข้อมูล คติ ความเชื่อ หลายชาติ หลายศาสนา เกี่ยวกับเรื่องทิศหัวนอนกันก่อนว่าเป็นอย่างไร
ฮวงจุ้ย
พิจารณาองค์ประกอบของสิ่งแวดล้อมและตัวบุคคล เพื่อจัดวางตำแหน่ง ทิศทางที่สามารถรับพลังงานในแต่ละแห่งให้เหมาะสม ทิศหัวนอน แบ่งเป็นทั้งหมด 8 ทิศ คือทิศเหนือ ทิศตะวันออก ทิศใต้ ทิศตะวันตก ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ทิศตะวันออกเฉียงใต้ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ และทิศตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งแต่ละคนจะมีทิศที่แตกต่างกัน ตามวันเดือนปี เกิด และตำแหน่งของบ้าน คนคนหนึ่งมีทิศที่ใช้ได้คนละ 25 ทิศ นอกจากทิศหัวนอนแล้วยังมีข้อสังเกตเกี่ยวกับดังนี้
1.ไม่ควรตั้งเตียงเอาไว้ใต้ขื่อ เพราะอากาศจากพัดลม/เครื่องปรับอากาศที่พัดผ่านบริเวณฝ้าจะถูกขื่อ คาน ทำให้พัดพุ่งตรงลงมาสู่ตำแหน่งที่นอน อาจเป็นสาเหตุให้เป็นหวัดได้ง่าย
2.ไม่ควรมีช่องที่เปิดได้ อยู่เหนือเตียง เพราะอาจเกิดอุบัติเหตุหากลืมเปิดทิ้งไว้เวลาลุกขึ้นมาหัวจะโขกเอาได้
3.ไม่ควรหันเตียงเข้าหากระจก เวลากลางคืนเมื่อลุกมาเข้าห้องน้ำ จะทำให้ตกใจเพราะเห็นเงาตัวเองในกระจกได้
4.ไม่ควรวาง หรือแขวนอะไรไว้เหนือหัวเตียง เพราะอาจจะเกิดอุบัติเหตุที่สิ่งของเหล่านั้นจะหล่นมาใส่ศีรษะ
ความเชื่อล้านนา
อย่านอนเบ่นหัวไปทางเหนือแลวันตก” ชาวล้านนาเชื่อว่าทิศเหนือเป็นทิศแห่งความตายที่เรียกว่า “ทิศผีตาย” เป็นทิศสีดำมีท้าวกุเวร หรือท้าวเวสสุวัณณ์เจ้าแห่งผีสถิตอยู่ สังเกตได้ว่า กองฟอน (ล้านนาเรียก “เตาเอ่า”) ทุกป่าช้าจะหันด้านหัวศพไปทางทิศเหนือ ส่วนทิศตะวันตก เป็นทิศแห่งการตกต่ำ ทิศแห่งการอำลาและสูญสิ้น จึงมีข้อห้ามว่า อย่านอนหันหัวไปทิศเหนือและทิศตะวันตก
“หญิงนอนซ้าย ชายนอนขวา” เป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่มีมาแต่โบราณว่าผู้หญิงต้องนอนด้านซ้าย ผู้ชายต้องนอนด้านขวา
(ข้อมูล : สนั่น ธรรมธิ, สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมมหาวิทยาลัยเชียงใหม่)
ความเชื่อภาคใต้
คนปักษ์ใต้นอนหันหัวทางประหัวนอน (ทิศใต้) เหตุผลทางไสยศาสตร์ คือ คนใต้บูชาเทพแห่งทิศทักษิณ หรือเทพประจำทิศใต้หรือทิศเบื้องขวา เหตุผลทางพุทธศาสตร์ คือ คนใต้นอนอย่างคนมีหัวนอนปลายตีน นอนอย่างบูชาพระพุทธเจ้าและบูชาบิดามารดา เป็นมงคลสูงสุดแห่งชีวิต เพราะพระพุทธเจ้าตอนปรินิพพานพระองค์หันพระพักตร์ไปเบื้องหน้าคือทิศตะวันออก หันพระเศียรไปทางเบื้องขวา (ทิศใต้) นอนตามทิศทางที่พระพุทธเจ้าปรินิพพาน
กัมพูชา
คนเขมรนอนหันหัวไปทางทิศใต้ (ไม่หันไปทางทิศตะวันตก เพราะเป็นทิศของหัวนอนของศพคนตายแล้ว)
(ข้อมูล : หนังสือ ‘สุราษฎร์สังสรรค์’ ฉบับ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๖)
ญี่ปุ่น
คนญี่ปุ่นไม่นิยมหันหัวนอนไปทางทิศเหนือ เพราะมีความเชื่อว่าเป็นทิศสำหรับคนตายเท่านั้น
The Varshaadi Nool (ปูมรักษาสุขภาพของชาวทมิฬ)
กล่าวถึงทิศของหัวนอนไว้ดังนี้ “หัวนอนหันไปทางตะวันออกเป็นสิ่งดี หัวนอนหันไปทางใต้ช่วยให้อายุยืนยาว หัวนอนหันไปทางตะวันตกและทิศเหนือนำมาซึ่งหายนะ” สำหรับเด็กหัวนอนหันไปทางตะวันออก–ช่วยให้ความจำดี มีสมาธิและความสดชื่น
จะเห็นว่าแต่ละชาติแต่ละภาษาล้วนมีความเชื่อที่แตกต่างกันออกไป แต่สิ่งที่ควรคำนึงและพิจารณาเกี่ยวกับทิศทางและตำแหน่งเตียงนอนในเชิงการออกแบบ เช่น
1.ตำแหน่งหน้าต่างควรวางขวางเตียงนอน เพื่อให้อากาศที่พัดผ่านขวางลำตัว แต่หากมีช่องเปิดบนหัวนอน ควรจะเป็นหน้าต่างด้านข้างเตียงซ้ายหรือขวา ส่วนหัวเตียงทึบจะดีกว่า
2.ระยะห่างระหว่างประตูเข้าออกกับเตียงที่กระชั้นเกินไป จะทำให้การลุกนั่งจากเตียงไม่ติดขัด
3.ความสูงของฝ้าเพดานจากเตียงนอน ระดับฝ้าที่ไม่เตี้ยเกินไป จะทำให้สามารถหมุนเวียนของอากาศได้ดี เพราะเวลานอนร่างกายหายใจออกเป็นคาร์บอนไดออกไซด์ ไม่สูงเกินไป เพราะจะทำให้นอนหลับยาก เนื่องจากรู้สึกผวา