การเรียนเรื่องการเขียนโปรแกรมเมื่อก่อนอาจจะดูเป็นเรื่องยากแล้วก็ไม่ค่อยมีใครสนใจมากนัก เพราะส่วนใหญ่ใครที่เขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ได้มักจะคุยกับใครไม่ค่อยรู้เรื่อง การสอนจากผู้ที่มีความเชี่ยวชาญการเขียนโปรแกรมนั้นก็เป็นเรื่องยากที่จะถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้เข้าใจ ยิ่งเด็กไทยเราแล้วมาเจอข้อความในการเขียนโปรแกรมเป็นภาษาอังกฤษก็มึนหัวไปแล้ว
แต่การเขียนโปรแกรมก็ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป หากเราเริ่มมีการสอนการเขียนโปรแกรมให้กับนักเรียนตั้งแต่ตอนอายุน้อยๆ ค่อยๆ พัฒนากระบวนการคิด เชื่อว่าน่าจะแข่งขันในด้านนี้กับนานาประเทศในอนาคตอันใกล้ได้
ทำไมเราควรหัดเขียนโปรแกรม
เมื่อเราเกิดมา เราเรียนรู้การฟัง และ การพูด เพื่อใช้สื่อสาร เมื่อเข้าสู่ระบบโรงเรียน เรียนหนังสือ เราเรียนรู้การอ่าน และ การเขียน เมื่อเข้าสู่สังคมเทคโนโลยีและอินเตอร์เน็ต เราเอาแต่ใช้งานโปรแกรมคอมพิวเตอร์ น้อยคนนักที่จะเขียนโปรแกรมขึ้นมาใช้เอง Douglas Rushkoff กล่าวไว้อย่างน่าสนใจ … “ถ้าเราไม่ได้เป็นคนที่เขียนโปรแกรม สักวันหนึ่งเราอาจเป็นคนที่ถูกโปรแกรม”
โปรแกรม Scratch คืออะไร
โปรแกรม Scratch เป็นโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาหนึ่งที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้ การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ในรูปแบบของกราฟิก ลากแล้ววาง อาจมีการกำหนดค่าบ้างเล็กน้อย นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ง่าย สนุกสนานกับการเรียนรู้ ฝึกกระบวนการคิดอย่างเป็นขั้นเป็นตอนอย่างสร้างสรรค์ สามารถสร้างชิ้นงานได้หลากหลายตามความต้องการหรือตามจินตนาการ เช่น การสร้างการเคลื่อนไหว สร้างเป็นเรื่องราว สร้างเกม หรือด้านดนตรีตลอดจนงานศิลปะ ฯลฯ
Scratch เป็นภาษาคอมพิวเตอร์ จะเขียนคำสั่งให้คอมพิวเตอร์ทำอะไรได้บ้าง…?
ผลงานที่สร้างด้วยโปรแกรม Scratch ยังสามารถนำขึ้นเว็บไซต์ของ Scratch แสดงผลงานกันได้ ซึ่งมีตัวอย่างต่างๆ จากทั่วโลก
โปรแกรม Scratch
เหมาะสำหรับการเริ่มต้นในการหัดเขียนโปรแกรมเป็นอย่างยิ่ง เมื่อเด็กเกิดความคิดสร้างสรรค์ขึ้นมาสักอย่าง ก็มีหลายวิธีที่จะแปรเปลี่ยนความคิดให้เป็นผลงานที่จับต้องได้ และสะท้อนความคิดของเขาได้ ในยุคปัจจุบัน คอมพิวเตอร์เป็นอุปกรณ์ที่ใช้กันแพร่หลายแล้ว และเป็นเครื่องมือชิ้นหนึ่งที่ใช้สอนในโรงเรียน โปรแกรมสำเร็จรูปสามารถสร้างผลงานอะไรได้มากมาย แต่ไม่ยืดหยุ่นพอที่จะให้สะท้อนความคิด ความต้องการ ของแต่ละคนได้ การสอนให้เด็กเขียนโปรแกรม เป็นความท้าท้ายใหม่ในการศึกษายุค ICT เด็กควรคิดเป็น และสร้างผลงานของตัวเองได้ (ด้วยการเขียนโปรแกรมเอง) โปรแกรม Scratch เป็นเครื่องมือชิ้นหนึ่ง ที่ใช้สร้างผลงานด้วยการเขียนโปรแกรม เริ่มจากความคิดสร้างสรรค์ สู่การวิเคราะห์ปัญหา หาคำตอบอย่างเป็นระบบ จนเป็นผลงานที่สามารถนำเสนอให้กับคนอื่นๆ ได้อย่างมั่นใจ
นอกจากการเล่นกีฬา เล่นเกม อ่านหนังสือ หลายคนอาจจะนึกไม่ถึงว่าการเขียนโค้ดก็เป็นอีกหนึ่งในวิธีการช่วยเสริมสร้างพัฒนาการให้กับเด็ก ๆ ได้ ทั้งในแง่ของกระบวนการคิดและการสร้างสรรค์จินตนาการ แต่ใคร ๆ ก็คงคงเคยได้ยินว่าการเขียนโค้ดไม่ใช่เรื่องง่าย ทำให้คุณพ่อคุณแม่หลายท่านอาจจะยังไม่แน่ใจ ว่าควรให้ลูกเริ่มต้นเรียนรู้การเขียนโค้ดจากตรงไหนดี!?
ไม่ต้องห่วงค่ะ ! เพราะวันนี้เราจะพามาทำความรู้จักกับโปรแกรมเขียนโค้ดฉบับเข้าใจง่าย อย่าง “Scratch Coding” ที่จะช่วยให้เด็ก ๆ ได้พัฒนาสกิลการเขียนโค้ดกันแบบสบาย ๆ ทั้งสนุกและได้ประโยชน์มาแนะนำกันค่ะ
เลือกอ่านหัวข้อที่สนใจได้เลย
Scratch Coding คืออะไร ?
ในช่วงที่ผ่านมา หลายโรงเรียนทั่วโลกเริ่มมีการนำการเขียนโค้ดดิ้งเบื้องต้นเข้ามาเป็นหนึ่งในวิชาพื้นฐานเหมือนกับวิชาการอื่น ๆ ซึ่ง Scratch เป็นหนึ่งในโปรแกรมที่ถูกนำไปช่วยในการเรียนการสอนในโรงเรียนเพื่อสร้างทักษะเบื้องต้นให้กับเด็ก ๆ
โดยโปรแกรม Scratch (สแครช) เป็นโปรแกรมเขียนโค้ดง่าย ๆ ในรูปแบบลากวางบล็อกเป็นลำดับขั้นตอน (Block-based Programming) เพื่อสร้างคำสั่งให้ตัวละครที่เราสร้างขึ้นในโปรแกรมมีการเคลื่อนไหว พูดคุยหรือโต้ตอบกับผู้ใช้งานได้ตามต้องการ ซึ่งเด็ก ๆ จะได้เรียนรู้และสร้างกระบวนการคิดจากการนำบล็อกมาจัดวางและสร้างผลงานออกมาหลากหลายตามจินตนาการ ไม่ว่าจะเป็นทั้งในรูปแบบ เรื่องราว นิทาน เกม เสียงดนตรีรวมไปถึงอะนิเมชันต่าง ๆ
Scratch Coding เหมาะกับช่วงอายุเท่าไร ?
จริง ๆ แล้ว Scratch Coding สามารถใช้งานได้กับคนทุกช่วงอายุ แต่ด้วยความที่มีฟังก์ชันการใข้งานที่ไม่ซับซ้อน เข้าใจง่าย ก็จะตอบโจทย์ในการสร้างการเรียนรู้ในกลุ่มเด็กหรือผู้ใช้งานที่มีอายุตั้งแต่ 8 – 11 ปีมากที่สุด แต่เด็กโตและผู้ใหญ่ก็สามารถใช้ Scratch ได้เหมือนกัน โดยเฉพาะในคนที่กำลังเริ่มเรียนหรือสนใจในการเขียนโค้ด “Scratch นับว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการช่วยให้เรามีพื้นฐานการลำดับกระบวนการคิดในการเขียนโปรแกรม” และค่อย ๆ นำไปต่อยอดในการเขียนโค้ดบนโปรแกรมที่ซับซ้อนขึ้นได้ ไม่ว่าจะเป็นภาษา C#, Java หรือ Python
Scratch มีความน่าสนใจยังไง ?
Scratch มีความแตกต่างจากโปรแกรมเขียนโค้ดทั่วไปที่ต้องเขียนแบบใช้คำสั่งเป็นข้อความ (Text) ซึ่งมีโครงสร้างของภาษา (Syntax) ที่ค่อนข้างซับซ้อนและต้องเขียนให้มีความถูกต้องแบบเป๊ะ ๆ ถึงจะได้ผลลัพธ์ตามต้องการ แต่ผู้ปกครองหรือเด็ก ๆ ที่สนใจในการเขียนโค้ดไม่ต้องกังวล เพราะ Scratch ทำให้การเขียนโค้ดเป็นเรื่องสุดแสนจะง่าย “คำสั่งต่าง ๆ ในโปรแกรมจะถูกนำมาใส่ในรูปของบล็อกคำสั่ง (Block-based)” ที่มีสีสันสดใสและสัญลักษณ์แบบเข้าใจง่าย เพียงแค่เรานำบล็อกคำสั่งสำเร็จรูปที่มีในโปรแกรมมาเรียงต่อกันและกำหนดเวลาหรือข้อความตามที่ต้องการ ก็สามารถสร้างสรรค์เรื่องราวหรือการ์ตูนสนุก ๆ ได้ตามจินตนาการกันเลย
แม้โปรแกรมจะถูกทำมาเพื่อให้เราเขียนโค้ดได้แบบง่าย ๆ แต่ Scratch ยังมีความหลากหลายของ Option ภายในโปรแกรมให้ได้ลองเล่น ตั้งแต่ประเภทของตัวละคร เสียง บุคลิก ท่าทาง ธีมต่าง ๆ รวมถึงสามารถนำเข้าข้อมูลรูปภาพหรือเสียงที่เรามีเข้ามาใช้ในโปรแกรมได้อีกด้วย เรียกได้ว่าเปิดโอกาสให้ผู้ใช้ได้สร้างสรรค์ผลงานได้ตามต้องการจริง ๆ ค่ะ
Scratch Community
นอกจากนี้ เมื่อเราได้ผลงานจากการเขียนโค้ดแล้วก็สามารถแชร์ผลงานที่ตัวเองทำบนชุมชนออนไลน์ของ Scratch Community กับผู้คนทั่วโลกได้อีกด้วย ทำให้สมาชิกคนอื่นสามารถเข้ามาแสดงความคิดเห็น ให้คำติชม และแลกเปลี่ยนความรู้จากกันและกันได้
คุณพ่อคุณแม่ทีกำลังมองหากิจกรรมสนุก ๆ ให้ลูกทำในยามว่าง Scratch เป็นอีกหนึ่งโปรแกรมที่บอกเลยว่าน่าสนใจทีเดียวค่ะ เพราะการใช้ Scratch ใช้งานได้ง่าย ไม่ต้องมีพื้นฐานการเขียนโค้ดก็สามารถใช้งานได้ มีสีสันสดใสน่าสนใจ “ที่สำคัญการใช้ Scratch ยังช่วยให้เด็ก ๆ ได้ฝึกการเล่าเรื่องไปพร้อม ๆ กับการเรียนรู้กับการโค้ดดิ้ง” ด้วยวิธีที่ไม่ซับซ้อน ช่วยเสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์และกระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ
Scratch Coding ช่วยพัฒนาทักษะอะไรบ้าง ?
- การออกแบบและความคิดสร้างสรรค์ (Creative Skill)
เราสามารถสร้างตัวละครรวมถึงเรื่องราวต่าง ๆ ได้แบบไม่มีข้อจำกัด Scratch จึงเป็นโปรแกรมที่ช่วยพัฒนาทักษะด้านการออกแบบและความคิดสร้างสรรค์ของผู้ใช้ได้
- การวางแผน (Planning Skill)
เพราะการวางแผนเป็นพื้นฐานของการเขียนโค้ด การใช้ Scratch จึงต้องมีการวางแผนเพื่อสร้างเรื่องราวหรือเกมต่าง ๆ วางลำดับขั้นตอนเหตุการณ์เพื่อให้เนื้อเรื่องของเราออกมาสมบูรณ์ที่สุด
- การคิดอย่างมีเหตุผล (Logical Thinking Skill)
การเขียนโค้ดดิ้งต้องมีการคิดอย่างมีเหตุผล รู้จักเรียงลำดับเหตุและผลอย่างเป็นขั้นเป็นตอน รวมถึงการคิดหาวิธีแก้ปัญหาเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ตามที่ต้องการ
- การสื่อสาร (Communication Skill)
ใน Scratch เราสามารถแชร์ผลงานที่เราทำและรับฟังความคิดเห็นต่าง ๆ จากสมาชิกคนอื่น ๆ ได้ การร่วมพูดคุยแบบนี้จะช่วยให้เราพัฒนาทักษะในการสื่อสารกับผู้อื่นได้ดีมากขึ้น
หากใครสนใจใน Scratch สามารถลองเข้าไปใช้งานได้ง่าย ๆ โดยการสมัครสมาชิกได้ฟรีบนเว็บไซต์ scratch.mit.edu หรือหากใครต้องการใช้งานบนสมาร์ทโฟน ก็สามารถเข้าไปดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน Scratch ได้ที่ Play Store หรือ Apple Store กันได้เลยนะคะ