e-Book formats
หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ หรือ e-Book ย่อมาจากคำว่า electronic book หมายถึง หนังสือที่สร้างขึ้นด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์มีลักษณะเป็นเอกสารอิเล็กทรอนิกส์ โดยปกติมักจะเป็นแฟ้มข้อมูลที่สามารถอ่านเอกสารผ่านทางหน้าจอคอมพิวเตอร์ทั้งในระบบออฟไลน์และออนไลน์ รูปแบบของ e-Book มีหลากหลายที่เป็นที่รู้จักและนำมาใช้งาน ยกตัวอย่าง 14 รูปแบบ มีดังนี้
1. Portable Document Format
Format : Portable Document Format
Published as : .pdf
เป็นรูปแบบหนึ่งของ e-Book ที่มีเป็นที่รู้จัก เป็นรูปแบบไฟล์ PDF ส่วนมากก็ได้จากการแปลง (Convert)จากสื่อและเอกสารดิจิทัล ซึ่งสามารถดู เปลี่ยน พิมพ์ หรือส่งต่อ โดยนำเอกสารต่างๆทั้งที่เป็นเอกสารและภาพมาแปลงให้อยู่ในฟอร์แมต .pdf ด้วยโปรแกรมกลุ่ม PDF Converter ที่รู้จักกันดี คือ Adobe Acrobat และ PDF Creator
2. eReader
Format : Palm Media
Published as : .pdb
เป็นรูปแบบที่ได้จากโปรแกรมที่สามารถมารถแปลงไฟล์เอกสาร Word หรืออื่นๆให้กลายเป็นไฟล์ .pdb ซึ่งเป็นรูปแบบ e-Book รูปแบบแรกๆสำหรับนำเสนอผ่าน PDA (Personal Digital Assistant) หรือ Palm ที่เป็นอุปกรณ์คอมพิวเตอร์พกพาขนาดเล็กในยุคแร
3. Open Electronic Package
Format : Open eBook
Published as : .opf
เป็นรูปแบบการนำเสนอภาพหรือเอกสารแบบการพลิกหน้าเสมือนจริง (3D-Flip Book) คล้ายการแสดงผลแบบ Slide Show กล่าวคือ แสดงผลทีละหน้าต่อกัน จะต้องใช้โปรแกรมเฉพาะ คือ FlipAlbum และ FilpPublisher
4. DAISY – ANSI/NISO Z39.86
Format : Digital Accessible Information System (DAISY)
Published as : –
หนังสือเสียงอิเล็กทรอนิกส์ระบบเดซี เป็นรูปแบบหนึ่งของ e-Book ที่มีทั้งชนิดข้อความและเสียง หรือชนิดมีเสียงอย่างเดียว สามารถเปิดฟังด้วยวิธีการต่างๆ เช่น เปิดฟังเสียงด้วยเครื่องอ่านหนังสือเสียงระบบเดซี หรือเปิดฟังเสียงพร้อมทั้งข้อความที่สัมพันธ์กันด้วยโปรแกรมอ่านหนังสือเดซีบนคอมพิวเตอร์ทำให้เห็นข้อมูลพร้อมการได้ยิน สามารถค้นหา (Searching) ควบคุมการอ่าน (Navigable) และใช้ประโยชน์ในด้านอื่นๆได้
5. EPUB
Format : IDPF/EPUB
Published as : .epub
มาตรฐานเอกสารอิเล็กทรอนิกส์รูปแบบใหม่ ที่เรียกว่า ePub ที่อยู่ในฟอร์แมตเอกสาร XML และเป็นเอกสารแบบเปิด รองรับการปรับการไหลของเนื้อหาได้อัตโนมัติ รองรับการเรียกอ่านผ่านออกเสียง Tablet และ Smart Phone อย่าง iPad, Androids Tablet
6. Digital book
Format : Digital book
Published as : –
เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของ E-book ที่สามารถแสดงผลได้ทั้งไฟล์ VDO ตัวอักษร ทำให้หนังสือเสมือนมีชีวิต กล่าวคือ Digital Book สามารถเคลื่อนไหว ตอบโต้กับผู้ใช้งานได้นั่นเอง
7. MP3
Format : MPEG-1 Audio Layer 3
Published as : .mp3
MP3 เป็นรูปแบบหนึ่งของ e-Book โดยนำเสนอในรูปแบบของเสียง ใช้โปแกรมเฉพาะในการเปิด เช่น Windows Media Player เป็นต้น
8. Hypertext Markup Language
Format : Hypertext
Published as : .htm; .html
เป็นการพัฒนารูปแบบ e-Book ในรูปแบบภาษา HTML (Hypertext Markup Language) ข้อมูลต่างๆถูกออกแบบและตกแต่งในรูปแบบของเว็บไซต์ โดยในแต่ละหน้าของเว็บไซต์เรียกว่า เว็บเพจ (Webpage) โดยสามารถเปิดดูเอกสารเหล่านั้นได้ด้วยเว็บเบราว์เซอร์ (Web browser) ซึ่งเป็นโปรแกรมประยุกต์ที่สามารถแสดงผลข้อความ ภาพ และการปฏิสัมพันธ์ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต
9. Multimedia e-Book
Format : Digital Web Book (DWB)
Published as : .dnl
เป็นรูปแบบหนึ่งของ e-Book ที่สร้างขึ้นจากโปรแกรม Desktop Author ซึ่งเป็นโปรแกรมสร้างสรรค์สิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Publishing) ในรูปแบบหน้าพลิก 3 มิติ (3D Page Turning) ที่เสมือนการเปิดหน้าหนังสือจริง และกำหนดส่วนประกอบได้เหมือนหนังสือทั่วไป นอกจากนี้ยังสามารถแทรกไฟล์ภาพเคลื่อนไหว ไฟล์ภาพยนตร์ Flash movie และเสียงบรรยายลงไปได้ และสร้างอยู่ในฟอร์แมต .dnl สามารถเรียกดูได้จากโปรแกรม DNL Reader เท่านั้น
10. Microsoft LIT
Format : Microsoft Reader
Published as : .lit
เป็นรูปแบบของเอกสารอิเล็กทรอนิกส์อีกรูปแบบหนึ่ง ของบริษัทไมโครซอฟต์ (Microsoft) สำหรับใช้งานบน PocketPC ในรูปแบบ .lit โดยสามารถใช้งานได้กับโปรแกรม Microsoft Reader เท่านั้น
11. Comic Book Archive file
Format : compressed images
Published as : .cbr (RAR); .cbz (ZIP); .cb7 (7z); .cbt (TAR); .cba (ACE)
*.cbr *.cbz *.cb7 เป็นไฟล์ตระกูลเดียวกับพวก rar. และ zip. คือเป็นไฟล์ที่ได้รับการบีบอัดมานั่นเอง ส่วนใหญ่จะเป็นจำพวก e-book Comic Magazine เราสามารถใช้โปรแกรมประเภทแตกไฟล์ธรรมดาอย่าง Winrar 7-Zip แตกไฟล์เหล่านี้ออกได้แต่ไฟล์ที่ได้ออกมาอาจจะไม่สวยงามเท่าใดนัก (ถ้าใช้ 7-Zip ไฟล์ที่ได้จะเป็น .JPEG และไฟล์สกุลรูปภาพอื่นๆ) และส่วนที่ *.cbr *.cbz แตกต่างจากไฟล์ที่ถูกบีบอัดมาอื่นๆก็คือ หากใช้โปรแกรมเฉพาะในการเปิด ไฟล์ที่ได้ออกมาจะมีลักษณะเหมือนหนังสือออนไลน์หรือหนังสือการ์ตูนออนไลน์ก็เหมือนกับที่เรากำลังจะอ่านหนังสือการ์ตูนบนจอคอมพิวเตอร์โปรแกรมที่ทำมาเพื่อรับรองไฟล์เหล่านี้เห็นจะเป็น CRB Reader 1.0 เป็นโปรแกรมสำหรับอ่านไฟล์ *.cbr โดยเฉพาะ
12. DjVu
Format : DjVu
Published as : .djvu
ไฟล์ DjVu มีหลักการคล้ายๆ กับไฟล์ตระกูล PDF ที่เรารู้จักกันดี แต่ว่าไฟล์เอกสารที่อยู่ในตระกูล DjVu นั้นจะมีขนาดที่เล็ก และกะทัดรัดกว่าไฟล์อย่างพวก .TIFF, .JPEG ฯลฯ อีกมากมาย ซึ่งไฟล์ DjVu นี้ส่วนใหญ่เกิดจากการแสกน หรือการถ่ายสำเนาของรูปภาพ ให้เข้ามาจัดเก็บอยู่ในลักษณะของไฟล์อิเล็กทรอนิกส์
13. iBook (Apple)
Format : iBook
Published as : .ibooks
.ibooks เป็นรูปแบบหนึ่งของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ที่สร้างจาก iBook Author ของบริษัท Apple ซึ่งเป็นแอพพลิเคชั่นในการสร้าง Digital Book สำหรับระบบ iBook ทำงานบน iOS platform
14. KF8 (Amazon Kindle)
Format : Kindle
Published as : .azw; .kf8
Kindle Format 8 หรือ KF8 เป็นรูปแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ของ Amazon.com ที่สนับสนุน HTML5 และ CSS3 สามารถนำไปใช้งานกับอุปกรณ์ Kindle รุ่นต่างๆซึ่งเป็นอุปกรณ์ในการอ่าน e-Book ไฟล์ .kf8 และ .azw เช่น Kindle Reader, Kindle Fire เป็นต้น
อ้างอิง
wikipedia.org.(2012).Comparison of e-Book formats.ค้นวันที่ 13 พฤศจิกายน 2555 จาก //en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_e-book_formats
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์.(2551).สร้างสรรค์ Multimedia e-Book ด้วย Desktop Author.ค้นวันที่ 15 พฤศจิกายน 2555 จาก//www.ywkschool.com/_files_school/57100962/data/ 57100962_1_20120123-191620.pdf
วิลัยพร ทรัพย์กระแสสินธุ์.(2554).เทคนิคการสร้างสื่อแบบ e-book ด้วยโปรแกรม Microsoft Word .ค้นวันที่ 15 พฤศจิกายน 2555 จาก //202.41.160.40/elearning/km/01.pdf
ศูนย์ฝึกอบรมเทคโนโลยีสารสนเทศ.(2553).เกร็ดความรู้ :Pdf(Portable Document Format).ค้นวันที่ 12 พฤศจิกายน 2555 จาก //www.rta.mi.th/63010u/PDF_File/pdffile.pdf
สถาบันวิศวกรรมฟื้นฟูสมรรถภาพและเทคโนโลยีสิ่งอานวยความสะดวก ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ.(2551).หนังสือเสียงระบบเดซี่.ค้นวันที่ 12 พฤศจิกายน 2555 จาก //newstkc.stkc.go.th/flagship/node/232