�����Ӥѭ��мš�з��ͧ��Ѿ�ҡø����ҵ�
��Ѿ�ҡø����ҵ��դ����Ӥѭ����������ҡ������´�ҹ�ѧ���
1. ��ô�ç���Ե ��Ѿ�ҡø����ҵ��繵鹡��Դ�ͧ�Ѩ��� 4 㹡�ô�ç���Ե�ͧ�����쾺��� ������е�ͧ��觾ҷ�Ѿ�ҡø����ҵ�����ʹͧ������ͧ��÷ҧ��ҹ�Ѩ������ ��� ����� ����ͧ������ ������������ ������ѡ���ä
- ��������������������á�������ǹ˹����ҡ��Ѿ�ҡø����ҵ� �� ��͡ �ѹ ��ҹ�Ө״��л�ҹ����� �繵�
- ����ͧ������ �á������������д�ɰ�����ͧ�������ҡ��Ѿ�ҡø����ҵ� �� �ҡ���� ��ҹ �ԹԹ ���ѵ�� ��� ����������������ҵ� ���������ͨӹǹ��Ъҡ��������
������ͧ�������ͧ��������������鹴��� �֧���繵�ͧ��١��������§�ѵ�� ���͡�÷�����ͧ�������ͧ ���㹷���ش������ص��ˡ���
- ������������ ������ҧ�����������¢ͧ����ҵ�ҧ � �о������ҷ�Ѿ�ҡø����ҵ� ���������㹷�ͧ�������ͧ���Сͺ��ѡ㹡�á�����ҧ�����������¢���� ������ҧ�� �ࢵ���ŷ��·�������� ��ҹ������ҧ����ࢵ���ҨзӴ��´Թ�˹��� �����繺���dz��������� ������ת��ó�����ҵ� ��ҹ������ҧ����Ҩ�����������������仵��˹�Ҽ�
��ҹ����㹪������ҧ������� ����� ��ѧ���ا���¨ҡ����˭�� �繵�
- ���ѡ���ä �����������ҳ���������ѡ�Ӿת��ع������㹡���ѡ���ä �� �������ҷ�������ѡ���ä��Ѵ �ͺ �״ ����� ���� ��Ӽ������ا���
2. ��õ�駶�蹰ҹ��С�û�Сͺ�Ҫվ ��Ѿ�ҡø����ҵ��繻Ѩ��¾�鹰ҹ㹡�õ�駶�蹰ҹ��л�Сͺ�Ҫվ�ͧ������ �� ᶺ������������ͪ�½�觷��ŷ���ش�����ó���¾ת����ѵ��
���ջ�ЪҪ����仵�駶�蹰ҹ��л�Сͺ�Ҫվ�ҧ����ɵá�������� �繵�
3. ��þѲ�ҷҧ���ɰ�Ԩ ���繵�ͧ���Ѿ�ҡø����ҵ�
4. ��������˹�ҷҧ����� ��û�д�ɰ�����ͧ��� ����ͧ�� ����ͧ�ѡ� ����ͧ���ç ��ͧ����·�Ѿ�ҡø����ҵ�
5. ����ѡ������Ÿ����ҵ� ��Ѿ�ҡø����ҵ��繻Ѩ���㹡���ѡ������Ÿ����ҵ�
�Ԩ�����ͧ���������觼š�з��������Ǵ������з�Ѿ�ҡø����ҵ� ����
1. �Ԩ�����ҧ��ҹ�ص�ˡ��� ������ա�äӹ֧�֧����Ǵ���� �ա�ù����Ѿ�ҡø����ҵ��ҡ��� ��С������Դ�ž�� �������Ǵ���� �� �ص��ˡ�������ͧ��� �ա���Դ˹�ҴԹ �������Դ�ѭ�ҡ�ê���ҧ �ѧ���¢ͧ�Թ ��лѭ�ҹ�ӷ�� �ҡ����ͧŧ������觹�� �������Դ�ž�ɷҧ���
2. �Ԩ�����ҧ����ɵ� �� �ա�����Ҧ����ŧ ���������ż�Ե �觼�����Դ�ѹ���� �������Ǵ���� ����آ�Ҿ���¢ͧ������
���ͧ�ҡ�ա��������þ�� ������ҧ��¢ͧ����ժ��Ե �������Ǵ���� �������Դ�ѹ���� ������������Դ�����٭ �ҧ��ҹ���ɰ�Ԩ ���ͧ�ҡ����纻��� �ͧ��ЪҪ� ��Фس�Ҿ����Ǵ����������ŧ
3. �Ԩ������ú������ͧ������ �觼���� �ա�����Ѿ�ҡ����ҧ�������� �Ҵ��äӹ֧�������Ǵ���� �������Դ�ѭ�� ����Ǵ��������� �� ����ҳ��з���ҡ��� �ҡ��ú������ͧ��ҹ�� ����ҡ��鹫���ҡ��͡�áӨѴ ���Դ�ҡ�����Ѿ�ҡ� ���ҧ��������� ��������ҳ��Ѿ�ҡø����ҵ� Ŵ����ŧ �繵�
���˵ط���������Ӻ������Ǵ�������������˵شѧ���
1. ��������ͧ��Ъҡ� ��������ͧ��Ъҡ��š ������ҧ�Ǵ���� ���ͧ�ҡ������ԭ �ҧ��ҹ���ᾷ�� ����Ŵ�ѵ�ҡ�õ�� �¡��������Ъҡù�� �������Դ��ú�������Ѿ�ҡ��ҡ��� �բͧ�����ҡ���
2. �ĵԡ�����ú����� �ѹ���ͧ�Ҩҡ ��ͧ������س�Ҿ���Ե�բ�� �դ����آʺ�� �ҡ��� �ա�ù����Ѿ�ҡø����ҵ� ���ҧ������ͧ �բ����Тͧ�����ҡ��� �觼š�з����
����Ǵ������е���������ͧ
3. ��������ͧ������ �¹ӷ�Ѿ�ҡø����ҵ� �������Ǵ�������� ������鵹�ͧ�դ��������� �դ����дǡʺ�� �դ���������� �Ҵʵ���駤Դ �֧����Ǵ���� �ѹ���繼�������Դ�ѭ�� ����Ǵ���� ����ҡ�з�����������ͧ㹷���ش
4. ���������� ��觷������������ �Ҵ��������ҷѹ ���ҡ�ҹ��觤�����ԧ ���ҧ�֡���� ����Ǵ���� ��и����ҵ� �觼����������Ҵʵ �㹡�����Ѿ�ҡø����ҵ� �վĵԡ�����ú�����
�ѹ�繡�÷��������Ǵ���� �¢Ҵ��äҴ��ó� �ŷ����Դ����� ���觼�����Դ�ѭ����� �Ǵ���� ��й��������������� ��駵��ͧ��и����ҵ�
ทฤษฎีความต้องการลำดับขั้นของมาสโลว์
เป็นทฤษฎีที่เป็นทีนิยมอย่างมาก และแพร่หลายสุดๆ ทั้งสายจิตวิทยาและการบริหาร ผมเชื่อว่าทุกคนรู้จักมาสโลว์ด้วยกันทั้งนั้น ทฤษฎีดังกล่าวสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับการออกแบบระบบการให้รางวัลได้อย่างดีเยี่ยม แต่เชื่อหรือไม่ว่า ส่วนใหญ่นำไปใช้แล้วกลับไม่ประสบความสำเร็จเท่าใดนัก
มาสโลว์แบบความต้องการออกเป็น 5 ลำดับขั้น ประกอบด้วย
ขั้นที่ 1: ความต้องการพื้นฐานด้านกายภาพ
หมายถึง ความต้องการด้านปัจจัย 4
ที่มีผลต่อการดำรงชีวิต ได้แก่ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และยารักษาโรค
ขั้นที่ 2: ความต้องการด้านความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน
หมายถึง ความต้องการที่จะมีความมั่นคงในหน้าที่การงาน คือ ขอให้ได้งานที่มั่นคง ไม่เสี่ยงอันตราย
ขั้นที่ 3: ความต้องการความรัก และการมีสัมพันธ์ร่วมกับผู้อื่น
หมายถึง การได้รู้จักคนอื่น การได้มีส่วนร่วมในสังคม การมีคนรัก
ขั้นที่ 4: ความต้องการได้รับการยอมรับนับถือ
หมายถึง
ความต้องการมีความภาคภูมิใจในตนเอง การได้รับการยอมรับนับถือ
ขั้นที่ 5: ความต้องการที่จะได้พัฒนาตนเองไปสู่ศักยภาพสูงสุดของตน
หมายถึง ความต้องการในการพัฒนาตนเอง เติบโต ไปสู่ระดับสูงสุดที่ตนเองสามารถทำได้
มาสโลว์ได้วางเงื่อนไขเอาไว้ 2 ข้อในแนวคิดนี้ก็คือ
1. ความต้องการทั้ง 5 ขั้นจะเกิดขึ้นตามลำดับ จาก 1 ไปถึง 5 เสมอ
2. ตราบเท่าที่คนคนนั้นยังไม่รู้สึกว่าความต้องการในลำดับขั้นต่างๆ ได้รับการเติมเต็มแล้วละก็ จะยังไม่มีการก้าวข้ามไปยังความต้องการลำดับขั้นต่อไป
นั่นหมายความว่า... หากคนเรายังไม่มีครบปัจจัย 4 ก็จะยังไม่เกิดความต้องการมั่นคงปลอดภัย และถ้าเรายังไม่เกิดความมั่นคงปลอดภัย ความต้องการความรักก็จะยังไม่เกิด และเมื่อความรักยังไม่เกิด ความต้องการการนับถือตนเองก็จะยังไม่มี และหากความต้องการการนับถือตนเองยังไม่ได้รับการเติมเต็ม คนเราก็จะยังไม่คิดที่จะพัฒนาตนอย่างสุดความสามารถ
เงื่อนไขข้อที่ 2 นี่แหละครับ ที่หลายๆ องค์การมักจะมองข้ามไปเสมอ... และเป็นเหตุให้ระบบการให้รางวัลไม่ประสบความสำเร็จ
มีหลายๆ ที่เขาสอนสั่งกันว่า เราไม่ควรที่จะให้รางวัลที่เป็นเงินบ่อยครั้งจนเกินไป เพราะนั่นจะทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า Overjustification หรือก็คือ การที่คนเราคิดว่าเหตุของการมีพฤติกรรมนั้นเป็นเพราะ เราได้รางวัล... เช่น ขยันทำงานเพราะว่าอยากำได้รางวัลคือเบี้ยขยัน เป็นต้น
เลยทำให้องค์การเหล่านั้นพยายามให้รางวัลในรูปของสิ่งที่ไม่ใช่เงิน (non-monetary rewards) เช่น ใบประกาศเกียรติคุณ ซึ่งจะว่าไปแล้วก็สอดคล้องกับแนวคิดของมาสโลว์ดี เพราะมนุษย์เรามีความต้องการการได้รับการยอมรับ ดังนั้นการได้ใบประกาศก็เป็นเครื่องชี้ให้เห็นว่าได้รับการยอมรับ... แต่แล้วก็ต้องมากลุ้มใจว่า ทำไมให้แล้วไม่ได้ผล
คำตอบที่มักถูกมองข้ามไปก็คือ ก็เป็นเพราะความต้องการขั้นต้น อย่างเช่น ปัจจัย 4 ยังไม่ได้รับการเติมเต็มไงล่ะครับ... พนักงานรายวันรายได้วันละ 203 บาท ถ้าให้เทียบระหว่างเงินรางวัล 300 บาท กับใบประกาศใบหนึ่ง เขาจะอยากได้อะไร?!?
ปรากฏการณ์ Overjustification หรือการที่คนเราจะไปคิดว่าทำพฤติกรรมนั้นเพียงเพื่อหวังเงินรางวัลจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อ เราให้รางวัลที่สูงค่าเกินไป ในการที่จะกระตุ้นให้คนเรามีพฤติกรรมอย่างง่ายๆ หรือพูดง่ายๆ คือให้รางวัลแบบ ขี่ช้างจับตั๊กแตนนั่นเอง
แต่การให้เบี้ยขยัน 300-500 บาท เพื่อแลกกันการที่มาทำงานทุกวันไม่หยุดหรือสาย หรือพูดง่ายๆ คือ ให้เฉลี่ยวันละ 10 บาท ผมว่าไม่น่าจะเกิดปรากฏการณ์ Overjustification หรอกนะครับ
บทความนี้เกิดจากการเขียนและส่งขึ้นมาสู่ระบบแบบอัตโนมัติ สมาคมฯไม่รับผิดชอบต่อบทความหรือข้อความใดๆ ทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือไม่ ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และหากท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม หรือทำให้เกิดความเสียหาย หรือละเมิดสิทธิใดๆ กรุณาแจ้งมาที่ ht.ro.apt@ecivres-bew เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกจากระบบในทันที
- ตอนที่ 1 : แนวคิดเรื่องการเกิดพฤติกรรม
- ตอนที่ 2 : ทำไมการให้รางวัลจึงไม่ได้ผลตามต้องการ
- ตอนที่ 3 : ทฤษฎีความต้องการลำดับขั้นของมาสโลว์
- ตอนที่ 4 : ERG Theory ของ Clayton P. Alderfer
- ตอนที่ 5 : Self-determination Theory (SDT) และ Cognitive Evaluation Theory (CET) ของ Deci และ Ryan (ตอนแรก)
- ตอนที่ 6 : Self-determination Theory (SDT) และ Cognitive Evaluation Theory (CET) ของ Deci และ Ryan (ตอนที่สอง)
- ตอนที่ 7 : Self-determination Theory (SDT) และ Cognitive Evaluation Theory (CET) ของ Deci และ Ryan (ตอนที่สาม)