การ ส งเสร ม พ ฒนาการ ด าน ร างกาย

การจะส่งเสริมพัฒนาการเด็กให้ดีและสมวัยนั้น ปัจจัยหนึ่งที่มีความสำคัญมากคือการเลี้ยงดูเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 5 ปี เป็นช่วงอายุที่มีอัตราของการพัฒนาการสูง หากเด็กได้รับการเลี้ยงดูที่ดีและถูกต้องตามหลักการ เด็กก็จะมีพัฒนาการได้เต็มตามศักยภาพ

อายุ

พัฒนาการ

แรกเกิด - 1 เดือน

• ยกศีรษะและหันเปลี่ยนข้างได้ในท่านอนคว่ำ
• มองตามสิ่งของจากด้านข้างถึงระยะกึ่งกลางลำตัวได้
• แสดงการรับรู้เมื่อได้ยินเสียงได้ เช่น กระพริบตา สะดุ้ง หรือเคลื่อนไหวร่างกาย
• ทำเสียงอ้อแอ้ได้
• มองหน้าผู้พูดได้อย่างน้อย 1 วินาที

1 - 2 เดือน

• ยกศีรษะขึ้นได้ 45 องศา ในท่านอนคว่ำ
• เด็กมองตามสิ่งของจากด้านข้าง ผ่านจุดกึ่งกลางลำตัวได้ตลอดโดยไม่หันไปมองทางอื่น
• มองหน้าผู้พูดได้อย่างน้อย 5 วินาที
• ทำเสียงอู/อือ/อา ได้
• ยิ้มหรือส่งเสียงตอบโต้ได้

3 - 4 เดือน

• ยกศีรษะและอกโดยใช้แขนยันกับพื้นในท่านอนคว่ำได้
• มองตามสิ่งของได้ 180 องศา
• หันตามเสียงได้ถูกทิศทาง
• ส่งเสียงสูง ๆ ต่ำ ๆ แสดงความรู้สึกได้
• ยิ้มทักได้

5 - 6 เดือน

• ใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างยันตัวขึ้นจนข้อศอกเหยียดตรง ท้องและหน้าอกต้องยกขึ้นพ้นพื้น
• เอื้อมมือไปหยิบและถือสิ่งของได้
• หันตามเสียงเรียกได้ถูกทิศทาง, แสดงความสนใจเมื่อมีเสียงคนพูดด้วย
• เลียนแบบการเล่นปาก, เล่นเสียง เช่น จุ๊บปาก เป๊าะปากได้

7 - 9 เดือน

• นั่งได้ เอี้ยวตัวได้ หมุนตัวไปหยิบของแล้วกลับมานั่งตัวตรงอีกได้
• ยืนเกาะได้อย่างน้อย 10 วินาที
• หันตามเสียงเรียกชื่อ
• เลียนเสียงพูดคุย
• เล่นจ๊ะเอ๋
• แสดงความสนใจภาพในหนังสือ

9 เดือน

• สามารถลุกขึ้นนั่งจากท่านอนได้เอง
• เกาะเดินไปข้าง ๆ ได้ 4-5 ก้าว
• หยิบของชิ้นเล็กโดยใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วอื่น ๆ
• หยิบของ 2 ชิ้นมาเคาะกันได้
• ทำท่าทางตามคำสั่งง่าย ๆ เช่น โบกมือ บ๊ายบาย ตบมือ
• รู้จักปฏิเสธด้วยการ แสดงท่าทาง เช่น ส่ายหน้า หันหน้าหนี
• ใช้นิ้วหยิบอาหารกินได้

10 เดือน - 1 ปี

• ยืนได้เอง โดยไม่ต้องช่วยพยุงอย่างน้อย 2 วินาที
• หยิบของชิ้นเล็กด้วยนิ้วโป้งและนิ้วชี้
• โบกมือหรือตบมือตามคำสั่ง โดยไม่ต้องมีคนทำท่านำ
• แสดงความต้องการ โดยทำท่าทาง หรือเปล่งเสียง เช่น ยื่นมือให้อุ้ม ชี้ ดึงเสื้อ
• เล่นของเล่นหรือใช้ของถูกวิธี เช่น เอาช้อนมาทำท่ากิน เอาหวีมาหวีผม

13 - 15 เดือน

• ยืนได้เองอย่างน้อย 10 วินาที
• ขีดเขียนเป็นเส้นบนกระดาษ
• จำชื่อสิ่งของรอบตัวได้บ้าง เช่น บอกให้หยิบของแล้วหยิบถูก
• เลียนแบบท่าทางการทำงานบ้าน ได้อย่างน้อย 1 อย่าง

16 - 18 เดือน

• เดินลากรถของเล่นหรือสิ่งของได้
• ทำตามคำสั่งง่าย ๆ โดยไม่มีท่าทางประกอบได้มากขึ้น เช่น ส่งรถให้แม่
• พูดเองได้ 1-3 คำ
• เล่นสมมุติง่าย ๆ ได้ เช่น ใช้ช้อนป้อนตุ๊กตา

1 ปี 6 เดือน

• วิ่งได้อย่างมั่นคง
• เดินถือของได้
• พลิกหน้าหนังสือได้ทีละแผ่น
• ชี้หรือหยิบวัตถุตามคำสั่งได้ถูกต้องมากขึ้นเรื่อย ๆ
• พูดเลียนคำที่เด่น หรือคำสุดท้ายของคำพูดได้ เช่น "หนูเป็นเด็กดี" เด็กเลียนคำ เด็ก หรือ ดี
• พูดได้อย่างน้อย 3-5 คำ
• ยกแก้วขึ้นดื่มโดยไม่หก

1 ปี 7 เดือน - 2 ปี

• เตะลูกบอลได้
• ต่อก้อนไม้เป็นหอสูง จำนวน 4 ก้อน
• พูดเป็นวลี (2 คำต่อกัน) ได้เอง เช่น แม่นั่ง กินนม
• ใช้ช้อนตักอาหารกินเองได้

2 ปี 5 เดือน

• กระโดดเท้าพ้นพื้นทั้ง 2 ข้าง
• แก้ปัญหาง่าย ๆ โดยใช้เครื่องมือด้วยตัวเอง เช่น เวลาหยิบของไม่ถึง ใช้เก้าอี้ปีน หรือไม้เขี่ย
• พูดตอบรับและปฏิเสธได้ เช่น เอา (ค่ะ/ครับ)
• พูดเป็นวลีมากขึ้น
• ล้างมือและเช็ดมือได้เอง

2 ปี 6 เดือน

• กระโดดไปข้างหน้าได้พร้อมกัน 2 ขา
• ขว้างบอลได้โดยยกมือขึ้นเหนือศีรษะไปทางด้านหลังแล้วขว้าง
• สนใจฟังนิทาน มองตาม พูดตาม และ/หรือ พูดโต้ตอบตามเรื่องราว ในหนังสือได้
• เข้าใจคำบอกตำแหน่งง่าย ๆ เช่น บน ข้างใต้
• พูดติดต่อกัน 2 คำขึ้นไป (วลี) โดยมีคำกริยาที่ถูกต้อง
• ร้องเพลงตามได้ โดยอาจร้องชัดแค่บางคำหรือคลอตามทำนอง
• รู้จักรอให้ถึงรอบของตนเอง เมื่อต้องพลัดกันเล่น

2 ปี 6 เดือน - 3 ปี

• ยืนขาเดียวได้นาน 1 วินาที
• ลากเส้นเป็นวงหมุนๆ ได้
• พูดเป็นประโยคหรือวลีที่เป็นคำ 3-4 คำ เช่น "ไปหาแม่" "ไปกินข้าว" "ไม่กินนม"
• ใส่กางเกงได้เอง

3 ปี - 3 ปี 6 เดือน

• มีประโยคคำถาม เช่น ใคร อะไร ที่ไหน ทำไม
• เล่นเป็นกลุ่มและทำตามกฎง่าย ๆ ได้
• ช่วยทำงานง่าย ๆ ได้ เช่น เก็บของเล่น กวาดบ้าน ยกของ
• วาดรูปวงกลมได้
• ยืนขาเดียวได้ 3 วินาที

3 ปี 6 เดือน

• เล่าเหตุการณ์ที่เพิ่งผ่านมาได้
• ใส่เสื้อผ้าหน้าได้ด้วยตนเองโดยไม่ต้องติดกระดุม
• แยกชาย/หญิงได้ และบอกเพศตนเองได้
• บอกชื่อ นามสกุลได้
• แยกของตามประเภทคร่าว ๆ ได้ เช่น สัตว์ ผัก ผลไม้
• พูดขอของ หรือขอบคุณได้เอง
• ยืนขาเดียวได้ 5 วินาที
• รับลูกบอลที่โยนให้ได้

3 ปี 6 เดือน - 4 ปี

• กระโดดขาเดียวได้
• ใช้กรรไกรตัดกระดาษได้
• เลียนแบบวาดรูปกากบาท
• รู้จักคำว่าเล็ก - ใหญ่
• พูดเป็นประโยค 3 คำขึ้นไป
• ใส่ – ถอดกระดุมเป็น

4 ปี - 4 ปี 6 เดือน

• กระโดดไปด้านข้างและถอยหลังได้
• รู้จักคำบอกเวลาง่าย ๆ เช่น กลางวัน กลางคืน
• ทำความสะอาดตนเอง โดยการล้างก้น ล้างมือ หลังจากขับถ่ายได้

4 ปี 7 เดือน - 5 ปี

• เดินโดยส้นเท้าต่อกับปลายเท้าได้
• จับดินสอได้ถูกต้อง โดยจับสูงกว่าปลายประมาณ 1-2 ซม. และดินสออยู่ระหว่างหัวแม่มือ
• นิ้วชี้ และนิ้วกลาง
• รู้จักสีอย่างน้อย 8 สี
• ผลัดกันพูดโต้ตอบกับเพื่อนได้
• เล่นเลียนแบบบทบาทของผู้ใหญ่ได้ เช่น เล่นเป็นครู เป็นหมอ เล่นขายของ

ดัดแปลงข้อมูลมาจาก : คู่มือ เฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย DSPM (Developmental Surveillance and Promotion Manual)