ภาพจาก ChaiyonS021 / Shutterstock.com
ประเพณีแห่พระแข่งเรือขึ้นโขนชิงธง 2559 ชวนสืบสานประเพณีไทยร่วมกิจกรรมทำบุญตักบาตร ทำบุญทอดกฐิน การแห่เรือพระ และการแข่งขันเรือยาว มรดกทางวัฒนธรรมแห่งลุ่มน้ำหลังสวน จังหวัดชุมพรจังหวัดชุมพร ขอเชิญร่วมสืบสานประเพณีไทยใน "งานประเพณีแห่พระแข่งเรือชิงโล่และถ้วยพระราชทาน ขึ้นโขนชิงธง มรดกทางวัฒนธรรมแห่งลุ่มน้ำหลังสวน ครั้งที่ 173" ระหว่างวันที่ 12-21 ตุลาคม 2559 ณ บริเวณวัดด่านประชากร แม่น้ำหลังสวน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร
�ҹ����������ͧ͢�ѧ��Ѵ����� �������繻��ླշ����ʹ�ѹ�Ҫ�ҹҹ �Ѵ����觢ѹ�ѹ�·���� �������͡�ѡɳ�ᵡ��ҧ�ҡ������� ��� ����觢ѹ���ͷ���������ѧ�ǹ �������������鹪����ࡳ���õѴ�Թ ��Ѵ�Թ�ѹ��踧 �����������������ö���Ҹ��������鹪����� �ӹ�鹨��繽��ª�� �ѧ��� �͡�ҡ�е�ͧ����¤�����������§�ͧ�վ������ �ѧ�������Ѻ��������ö�ͧ��·���������й����������ա���� ��·������͵�ͧ��ͷ����������ç ���������������͢��⢹����仪ԧ���������鹪���� ���������ͨе�ͧ�Шѧ��Т��⢹ ��������ش����⢹ ���ͤ��������º㹡�èѺ�� ��Ф��Ҹ������� ��赡��� ����㹡óշ����������ͤ��Ҹ������� � �ѹ ����鸧����з��ж��������͡ѹ
�ҹ���ླ������������ �������ѧ�ǹ �繻��ླ������ͧ�������ѧ�ǹ ������ҡ���100 �� �Ѵ�����ѹ��� 1 ��� �� 11 (����ҳ�����Ҥ�) �ͧ�ء�� ��͡ѹ������ѹ����оط�������ʴ稡�Ѻ�Ҩҡ���ä��鹴�Ǵ֧��ŧ��������ͧ�ѧ�����㹪��ٷ�ջ �ط���ʹԡ���֧�Թ�ҧ��Ѻ�ʴ��繨ӹǹ�ҡ ��觡���Թ�ҧ����дǡ����¹�鹤�ͷҧ��� �֧���͡�ʾ����ѧ��ä��觡ѹ��Сѹ ����ʴ� �ʹյ��Ǻ�ҹ�о�������ҡ��Шҡ�Ѵ��ҧ � ����ӹ�� ��ѧ�ǹ ������ѹ���������Ѵ��ҹ��Ъҡ� �Ѵ����ա�õѡ�ҵ� �Ӻح�ʹ��Թ �ҡ��鹡���ա�� ������ ��������;�������������觢ѹ�ӹǹ�ҡ �վ���觡�� ��������ͼ����Ǿ�ó ��ҡ����§�� ��ͧ�ŧ�����繷��ʹءʹҹ ��ǹ�����觢ѹ�ѹ�Ѻ����觡ѹ ��骹С�������令��ͧ����������ҧ��� ���˹�������ҡ�����ӷ�誹� �������ԡ������ǡ�йӼ��ᶺ����ҹ�����纵Դ�繼����ҹ�����Ѵ����
����觢ѹ���;�����ա������¹�ŧ仵���ӴѺ �����դ�������ҡ�����վ���ҡ��� ���㹻� �.�.2482 ���ա�þ���觢ѹ�ԧ�ѹ��Ӿҹ�ͧ�ͧ ��к��ǧ���� ���ͧ������ҷԵ��Ծ����� ���������Ҫ���᷹���ͧ������¹�� ������������ ��ͧ������ȵԴ��͡ѹ 3 �� �֧����ѹ��Ӿҹ�ͧ 㺹���繡����Է��� ���͵�ҧ ����Ѵ����¹��ع���¹�ѹ�������»�㹷���ش�������ҧ����·ͧ �ѧ�Ѵ�Ѵ��þ������ (�Ѵ���) ����ѹ��Ӿҹ�ͧ���� ����繡����Է��� �� �.�. 2507 ���Ѻ�����ҡ�سҸԤس�ҡ��кҷ���稾������������������稾�йҧ��Ҿ�к���ҪԹչҶ ����Ҫ�ҹ����ҧ��Ū������ ����Ѻ����觢ѹ���������С�û�СǴ���ͻ�������§�� ���㹻� �.�. 2522 ���Ѻ�����ҡ�سҸԤس �ô����� ����Ҫ�ҹ�����ҧ����ʹ�ͧ ���ҧ�����������Ǫ�����Ȼ����� �
�Ѩ�غѹ��������� �ѧ����� ���������ҡ�èѴ�ҹ����ҳ 5 �ѹ ����dz��ҹ��˹���ӹѡ�ҹ�Ⱥ�ŵӺ���ѧ�ǹ �ռ��ʹ���������觢ѹ�ѹ�ҡ��� ��駷���Ҩҡ�ѧ��Ѵ�����§ ��з����ҧ���͡� �繻��ླշ���Ǫ�����Ҥ����� ˹��§ҹ�ͧ�Ѱ �͡�� ��л�ЪҪ��·�����ѧ�������ʹѺʹع �����ç����������ླչ�餧������
ประเพณีงานเสด็จพระแข่งเรือจังหวัดระนอง งานเสด็จพระแข่งเรือเป็นงานประเพณีที่สำคัญของอำเภอกระบุรี จังหวัดระนอง จัดขึ้นในช่วงออกพรรษของทุกปี ประมาณเดือนตุลาคมถึงเดือนพฤศจิกายน คือตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 ถึงวันแรม 3 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี ณ บริเวณแม่น้ำกระบุรี ในช่วงคอคอดกระความสำคัญ เป็นประเพณีที่ชาวอำเภอกระบุรีจะร่วมกันตกแต่งเรืออย่างสวยงาม เพื่อไปพายกันในแม่น้ำกระบุรี มีการประ กวดเรือประเภทต่าง ๆ งานเสด็จพระแข่งเรือจัดขึ้นมาตั้งแต่ พ.ศ. 2450 โดยสืบทอดประเพณีมาจากทางใต้ประเพณีงานเสด็จพระแข่งเรือเป็นงานประเพณีที่สำคัญของอำเภอกระบุรี จังหวัดระนอง ซึ่งจัดขึ้นในช่วงออกพรรษของทุกปี ประมาณเดือนตุลาคมถึงเดือนพฤศจิกายน คือตั้งแต่วันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ถึงวันแรม ๓ ค่ำ เดือน ๑๑ ของทุกปี ณ บริเวณแม่น้ำกระบุรี ในช่วงคอคอดกระเป็นประเพณีที่ ชาวอำเภอกระบุรีจะร่วมกันตกแต่งเรืออย่างสวยงาม เพื่อไปพายกันในแม่น้ำกระบุรี มีการประกวดเรือประเภทต่าง ๆ งานเสด็จพระแข่งเรือจัดขึ้นมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๕๐ โดยสืบทอดประเพณีมาจากทางใต้ พิธีกรรม ๑. นำเรือมาตกแต่งให้สวยงามทำเป็นเรือพระ โดยจัดทำพนมพระอยู่กลางลำเรือ ๒. อัญเชิญพระพุทธรูปไปประดิษฐานในพนมพระกลางลำเรือแล้วจัดสมโภชพระพุทธรูปกลางน้ำ ๓. หลังจากสมโภชพระพุทธรูปกลางน้ำแล้ว จะมีการแห่เรือพระไปตามลำน้ำกระบุรีซึ่งเป็นแม่น้ำกั้นพรมแดนระหว่างไทยกับพม่า ๔. การร้องเพลงเรือโดยเรือชาวบ้านมีการร้องเพลงเรือกันอย่างสนุกสนาน และมีการประกวดเพลงเรือด้วย ๕. มีการแข่งขันเรือประเภทต่างๆ เช่น ประกวดเรือยาว ประเภทสวยงาม ประเภทความคิดและประเภทตลกขบขัน
���ླ������������ ���⢹�ԧ���ԧ�����ж��¾���Ҫ�ҹ �ô��Ѳ������������������ѧ�ǹ ���һ���ҳ ��� �� ������ͧ�������͡ѹ�ҡ�������Ѫ��ŷ�� � ������������ ����⢹�ԧ��� ���͡�ѡɳ��ж�蹷������˹������㹻���� ������Ըա�èѺ����ᶺ����ࡳ���õѴ�Թ �����Ѵ�Թ��� ����㴶֧��鹪�¡� ���ླ������������ ���⢹�ԧ���ԧ�����ж��¾���Ҫ�ҹ�ô��Ѳ������������������ѧ�ǹ �������ѹ��� � ���� �� �� ������ѹ�͡����Ңͧ�ء��
�����˵� : �����������Ǣ��⢹�ԧ�� (�����蹾�鹺�ҹ ���Ҿ�鹺�ҹ �����ŻС�õ������ͧ�ѹ���) ����¡���ô����Իѭ�ҷҧ�Ѳ����� ������Ѻ��â�鹺ѭ���ô����Իѭ�ҷҧ�Ѳ����� �.�. ���� �����С�ȡ����������Ѳ����� ����ͧ ��â�鹺ѭ���ô����Իѭ�ҷҧ�Ѳ����� �.�. ���� ŧ�ѹ��� � ����Ҥ� �.�. ����
ความสำคัญ
งานประเพณีแห่พระแข่งเรือ อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร จัดเป็นมรดกทางวัฒนธรรม เพื่อสร้างความสามัคคีให้เกิดขึ้นในชุมชน และเป็นเอกลักษณ์เฉพาะท้องถิ่น โดยเฉพาะการขึ้นโขนชิงธง ที่นายท้ายเรือต้องถือท้ายเรือให้ตรงเพื่อให้นายหัวเรือคว้าธงที่ทุ่นเส้นชัย โดยการขึ้นโขนเรือพิธีกรรม
การแข่งเรือของอำเภอหลังสวนเริ่มมีครั้งแรกในสมัยพระยาจรูญราชโภคากร เป็นเจ้าเมืองหลังสวน เมื่อประมาณ ๑๐๐ ปีเศษ ตรงกับสมัยรัชกาลที่ ๕ (พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) เป็นการลากพระชิงสายกันในแม่น้ำ โดยใช้เรือพายเป็นเรือดึงลากแย่งกัน วัด หรือหมู่บ้านใดมีเรือมากฝีพายดี ก็แย่งพระไปได้ อัญเชิญพระไปประดิษฐานไว้ในวัดที่ตนต้องการ มีงานสมโภชอย่างสนุกสนานในตอนกลางคืน รุ่งเช้าถวายสลากภัต
ต่อมาสมัยหลวงปราณีประชาชน อำมาตย์เอก ได้ดัดแปลงให้มีสัญญาณในการปล่อยเรือโดยใช้เชือกผูกหางเรือคู่ที่จะแข่ง ให้เรือถูกพายไปจนตึงแล้วใช้มีดสับเชือกที่ผูกไว้ให้ขาด
ลักษณะของเรือที่ใช้แข่งในปัจจุบันขุดจากไม้ซุง (ตะเคียน) ทั้งต้น ยาวประมาณ ๑๘-๑๙ เมตร มีธงประจำเรือติดอยู่ เรือแข่งจะแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ ฝีพาย ๓๐ คน และฝีพาย ๓๒ คน ฝีพายจะนั่งกันเป็นคู่ ยกเว้นนายหัวกับนายท้าย เรือแต่ละลำจะมีฆ้องหรือนกหวีดเพื่อตีหรือเป่าให้จังหวะฝีพายได้พายอย่างพร้อมเพรียงกัน
รางวัลสำหรับการแข่งขันในสมัยก่อน เรือที่ชนะจะได้รับผ้าแถบหัวเรือ ส่วนฝีพายจะได้รับผ้าขาวม้าคนละผืน ต่อมาเป็นการแข่งขันชิงน้ำมันก๊าด เพื่อนำไปถวายวัด เพราะเรือส่วนใหญ่เป็นเรือของวัด และตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๐๗ เป็นต้นมา เป็นการแข่งขันเพื่อชิงโล่พระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
กติกาการปล่อยเรือและการเข้าเส้นชัยมีการเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพการณ์ เช่น ในปัจจุบันมีการแบ่งสายน้ำโดยการจับสลาก กำหนดระยะทางที่แน่นอน คือ ๕๐๐ เมตร มีเรือเข้าร่วมแข่งขันทั้งเรือในท้องถิ่นจังหวัดชุมพรเอง และเรือจากต่างจังหวัด สถานที่คือวัดด่านประชากรสาระ
แสดงถึงความสามัคคีและความพร้อมเพรียงที่แสดงออกในรูปของการกีฬา และเป็นการสืบทอดประเพณีอันยาวนานของท้องถิ่น