See other formats

ท ระ สก แๆ! แผ ระ รฬฬ ๆ 1แ ผลิ!] ศผ พ. ต. ย. {พิเศษ] ศิรี ค ช หิรัญ ณ เมรุ รัต มกุฎ กษัตรี ยา รวม 61๒ ยัน วา คม ๒0111๒ 294.3135 อ231 ศ I ที่ ระลึก งๆ' น. ฬระ รๆ 211 /เๆ น, เพ ลึษ |?|พ พ. ต. อ. (พ เต ษ) ต ร คชฬ รัญ ณ. เมรุ วัด ม กุ* เกษั ตริ ยา รๆม 0๒ ธัน. วา ดม ๒ ๕ ๒๒ 1 แห] ห ม่ ^{0 : (อ}ฯ \ ^ ใส ซ1 ทะ เบียน 0ปี 'ปี 3

• ประ วิตส่ วน ติวแ ละ ประ ว ตรา ชกา ร ของ พ. ต. อ. (พิเศษ) ศิริ คชหิ ร์ญ
• ประ วตส่ วน ค้ว พ. ต. อ. (พิเศษ) สร ค ชหิร์ 'ญ เป็น บุตร ขุน จง ใจ หาญ (แม้น ค ชท้รั ญ) กับ คุณ แม่ ถม ยา คช หิรัญ เกิด ที่ ม้าน ตำบล สะพาน สูง บาง ซอ จังหวัด พระ นคร เม อ วัน ที่ 22 มกราคม 2451' ขณะ ที่ คุณ พ่อ รับ ราชการ ใน ตำแหน่ง นาย อำเภอ บาง ซอ เติบ โต และ สก ษา ขั้น แรก ที่ โรงเรียน วัด สะพาน สูง และ ศก ษาต่ อที่โ รง เรียน วัด เบญจ ม บพิตร จน จบ ชั้น ม้ธย มปืที่ 7 เม อ พ. ศ. 2468 พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ มีพี่ม้ อง ร่วม บิดา มารดา เสียว กัน 12 คน คอ
• นาง เลียบ จุล ท เกา ศลย์ (ภรรยา นาย ชวน จุล ท เกา ศ ลย์)
• นาย จำ รัส คช หิรัญ (ถง แก่ กรรม)
• พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ
• นาย ประยงค์ คช หิรัญ
• นาง ประยูร สมิดึ (ภรรยา พล ต. ต. พ ยงค์ ส มิติ)
• นาย อรุณ คช หิรัญ
• นาง ถวิล ยอด นิล
• นาง ทวิ อัง กิ ตา นนท์
• นาย เฉลิม คช หิรัญ (ลีง แก่ กรรม)
• นาง ฉลว ย บุญ โญม้ ฏฏัม (ภรรยา พ. ต. อ. ขจัด บุญ โญป็ ฎฏั ม)
• พ. ต. ท. ชล อ คช หิรัญ
• นาง อุดม ศรี สมิต็ (ภรรยา พล ต. ต. พ ยงค์ ส มิติ) พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ ได้ สมรส กับ นาง สาว พรรณ พิมพ์ ชัย อาญา หรีอ นาม เต็ม ก่อน รัฐ นิยม ประพันธ์ อิน ทา ป็จ ที่ ม้าน คุณ พ่อ หลวง ชัย อาญา ถนน ทิพา กร อำเภอ เม อง จังหวัด นครปฐม เม อ วัน ที่ 24 มิถุนายน 2484 ป็บุต ร ด้วย กัน 5 คน คอ
• นาย สร พงษ์ คช หิรัญ อัาเ รีจ การส กษา ประกาศ น์ย บัตร ช่าง กล จาก เมีอ งซีเ กน สาธารณรัฐ เยอ รม้น ตะวัน ตก บัจจุ บัน รับ ราชการ อยู่ กอง บังคับ การ ตำรวจ สับ เพลิง กรม ตำรวจ สมรส กับ นาง สูร างค์ รัตน์ (จรด ล) มี บุตร หญิง 2 คน คอ
• ด. ญ. ลิขิต พร คช หิรัญ
• ด. ญ. พร ทิวา คช หิรัญ 2- นาย อุดม พร คช หิรัญ (นาท ภวนํ ย) ลัาเ รีจ การส กษา ปริญญา โท ทาง รัฐ ศาสตร์ การ ปกครอง จาก มหาวิทยาลัย &โ ก 1^6X100 ประเทศ สหรัฐ อเมริกา ป้จจุ บัน รับ ราชการ 5 ใน ตำแหน่ง เจ้า พนักงาน ปกครอง 5 อำเภอ เม อง จังหวัด นคร นายก สมรส กับ นาง นิด ยา (ปานะ ถก) ม บุตร หญิง 2 คน คอ
• ด. ญ. พิมพ์ ใจ คชหิ รัญ
• ด. ญ. จา รุ สร คช หิรัญ
• นาง เพชร รัตน์ ศรี วรร ธน ะ สัาเ รีจวิ ชา เลขา บุก าริณี จาก ประเทศ ออสเตรเลีย สมร ส่กับ นาย สม กัก ด ศรี วรร ธน ะ ปัจจุบัน รับ ราชการ ใน ตำแหน่ง เลขานุการ กรมการ ปกครอง กระทรวง มหาดไทย มี บุตร ชาย 2 คน คอ
• ด. ช. ธรรมนูญ ศร้ว รรธ นะ \
• ด. ช. กัก รัตน์ ศร้ว รรธ นะ
• ร. ต. ท. สัจจะ คช หิรัญ สัาเ รีจ การ ศก ษา ปริญญา โท ทาง รัฐ ศาสตร์ การ ทูต จาก มหาวิทยาลัย ธ&ร 161-11 1^6X100 ปัจจุบัน รับ ราชการ กรม ตำรวจ ใน ตำแหน่ง ผู้ ช่วย นาย เวร นาย แพทย์ ใหญ่ กรม ตำรวจ สมรส กับ นาง สุ ธร ร มา (ธน ะ สุนทร) มี บุตร ชาย 1 คน คอ ด. ช. ธีร จักร์ คช หิรัญ
• ด. ช. นิตย์ คช หิรัญ (ถง แก่ กรรม
• ประ ว้ต ราชการ พ. ศ. 2472 สอบ ได้ วิชา นาย ดาบ พ. ศ. 2477 ธรรม ศาสตร์ บัณฑิต พ. ศ. 2481 นาย ดาบ ตำรวจ ประจำ แผนก คดี กองก ลาง กรม ตำรวจ พ. ศ. 2481 ว่า ที่ นาย ร้อย ตำรวจ ตรี รอง สารวัตร สถานี ตำรวจ ป้อม ปราบ พ. ศ. 2482 นาย ร้อย ตำรวจ ตรี ผู้ บังคับ หมวด คู ธร จังหวัด มหาสารคาม พ. ศ. 2485 นาย ร้อย ตำรวจ โท รอง สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล กลาง พ. ศ. 2488 นาย ร้อย ตำรวจ เอก ตำแหน่ง นาย เวร ผู้ บังคับ การ ตำรวจ น. ครบ าล ย้าย เป็น สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล พญาไท พ. ศ. 2489 สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล บาง รัก พ. ศ. 2491 สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล ป ทูม วัน พ. ศ. 2491 สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล บาง รัก พ. ศ. 2492 พัน ตำรวจ ตรี พ. ศ. 2494 ผู้ กำกับ การ ตำรวจ คู ธร จังหวัด เชียงใหม่ พ. ศ. 2495 พัน ตำรวจ โท พ. ศ. 2497 รอง ผู้ บังคับ การ ตำรวจ คู ธร ภาค 3 พ. ศ. 2498 พัน ตำรวจ เอก พ. ศ. 2499 นาย เวร อธิบดี กรม ตำรวจ พ. ศ. 2500 เลขานุการ กรม ตำรวจ พ. ศ. 2503 ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา พ. ศ. 2512 เกษียณ อาย ราชการ ขณะ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จัง ห วัค ยะล ๅ 6
• อิสริยาภรณ์ เคร้ อง อิสริยาภรณ์ 14 กรกฎาคม 2486 เหรียญ ช่วย ราชการ เขต ร ภาย ใน 18 กันยายน 2486 เบญจ มา ภรณ์ มงกุฎ ไทย 4 ธันวาคม 2492 จตุร ถา ภรณ็๋ มงกุฎ ไทย 5 พฤษภาคม 2493 เหรียญ ราชาภิเษก 4 ธน วา คม 2493 จตุร ถาก รณ ชา งเ ผอก 19 พฤศจิกายน 2496 ตริ ตรา ภรณ์ มงกุฎ ไทย 5 ธันวาคม 2496 เหรียญ จักร พร รด มาลา •4 ย-' 6 ะ 4 พฤศจิกายน 2498 เห ริยญ รัต นา ภร ณชน 4 20 กรกฎาคม 2499 เหรียญ ราชการ ชาย แดน จ ๘' -*4

  5 ธันวาคม 2500 ตริ ตรา ภร ณชา งเ ผอก

  ๘' -*4 5 ธันวาคม 2505 ทวิต็ ยาก รณ ชา งเ ผอก 5 ธันวาคม 2508 ป ถม มา ภรณ์ มงกุฎ ไทย 5 ธันวาคม 2511 ประ ถ มา ภรณ็ ชำ งเ ผอก ทุติย จุล จอม เกล้า (ท. จ.)
• ผล งาน พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คชหิ รั1 ญ ร้, บ ราชการ ใน กรม ตำรวจ เป็น เวลา 23 ปืเศ ษ ระหว่าง ที่ อยู่ ใน วง การ ตำรวจ ได้ ปฏิบัติ ตน อยู่ ใน ทำนอง คลอง ธรรม เป็น นาย ตำรวจ ที่ ประกอบ คุณ งาม ความ ด ซอสํ ตย์ สุจริต จน เป็น ที่ ยอม ริ' : บ โด ย ที่' ว' ใป เคย วิ่ง หลบ กระสุน ปีน โดย วิ่ง ท้บั ระหว่าง ด้น มะขาม บริเวณ ท้อง สนาม หลวง กับ พล. ต. อ. เผ่า ศร ยา นนท์ เขา วัง หลวง เม อ ครั้ง กบ ถ แมน สัต ตัน และ อีก หลายอย่าง หลาย ประ การที่ มิ เป็น การ สมควร ที่ จะ นำ ราย ละเอียด มา บรรยาย ใท้ท ราบ ได้ เม อ พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คชหิ รัญ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ กำกับ การ ตำรวจ คู ธร จังหวัด เชียงใหม่ ต้อง ทำ งาน พิเศษ เกี่ยว กับ ปัญหา ความ มั่น คง ด้าน ชาย แดน เกี่ยว กับ การ ศาสนา ได้ ชัด สร้าง พระ รอด จำหน่าย เพ อ นำ เงิน สร้าง พุทธ สถาน เชิง สะพาน เนา ว รัตน์ ใน สมัย ที่ คุณ อุดม บุญ ประสพ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด เชียงใหม่ เม อปี พ .ศ. 2502 พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ บังคับ การ ตำรวจ คู ธร ภาค 7 ได้ ชัด ขยาย เขต โรง เริย น ตำรวจ ที่ จังหวัด นครปฐม ป็ผล งาน อีก หลาย ประการ จน ต่อ มา ได้ รับ พระ ราช ทาน ยศ เป็น พล ตำรวจ ตรี แต่ ยัง มิ ท้น ได้ ประกาศ ใน ราช กิจจา นุเบ กษา บังเอิญ มิ การ เปลี่ยน แปลง สัวผู้ ดำรง ตำแหน่ง อธิบดี กรม ตำรวจ จิง ได้ มิผู้ข็ ดชอ พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ ออก เส์ย ใน ช่วง ระยะ เวลา ที่ พ. ต. อ. พ้หิษ ฐ์ กร ดิลก เป็น เลขา บุ การ กรม ตำรวจ ต่อ มา เมั่อ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ ชัง หวัด ยะลา ทาง การ เห็น คุณ งาม ความ ดี มิค วาม ชอบ ใน หน้าที่ ราชการ จงฏึ การ เสนอ ขอ พระ ราช ทาน ยศ พล ตำรวจ ตรี ใน้ อีก ครั้ง ห นง สมัย พล ตำรวจ เอก ประเสริฐ รุจิร วงส์ เป็น อธิบดี กรม ตำรวจ การ ขอ ขอ แต่ เฟ์ ยง ยศ มิ ได้ กระทบ กระ เท้อ นง บ ประมาณ ของกรม ตำรวจ แต่ อย่าง ใด แดก มี ได้ รับ อนุ มัด เ รอง น มิ ได้ ทำ ให้ เป็น อุปสรรค หรีอ ทำ ให้ ชิต ใจ ของ พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ ท้อแท้ กลับ ได้ มิค วาม มานะ พัฒนา จังหวัด ยะลา บุก วิถี ทาง เพ อ ประโยชน์ ของ ท้วน รวม 7 เพ อ ความ เจริญ มัน คง ของ ทาง ราช การ ทั้ง นเ พอ มิ ให้ เป็น ที่ ตำหนิ ได้ ว่า เป็น ผู้ ว่า ราชการ จัง ห วัก ห มา จาก หน่วย งา นอน มิ ให้ เส์ย หาย ถง ท่าน ปลัด กระทรวง มหาดไทย ผู้ แต่ง ตั้ง ให้ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ใน ขณะ นั้น คอ ท่าน คุณ หลวง ชาติ ตระการ โกศล ด้อง ผีดห วัง จังหวัด ยะลา ใน ระยะ นัน ป๋ผล งาน ทาง พัฒนา บ้าน เป๋อ งอ ย่าง เร่ง ต่วน เพ อ ให้ ทัด เท่ ยม จังหวัด อนและ ประเทศ ใกล้ เคียง ดำเนิน การ วาง ผัง เมิอ ง ใหม่ ทำ ให้ จังหวัด ยะลา สะอาด สวย งาม เป็น ระเบียบ เรียบ ร้อย ขืน ได้ ขอ พระ ราช ทาน หลัก เมิอ ง จาก องค์ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัวฯ ลัาห ร' บ เป็น หลัก ของ จังหวัด หลัก เป๋อ งนัน มิ ยอด เป็น รูป พรหม ส์ห ห้า ซงป๋ ความ หมาย ถิง ธรรมะ ของ นัก ปกครอง โดย ที่ ฐาน เสา ของ หลัก เป๋ อง ได้ จารี ก คำ ว่า “เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา” ไว้ ศาล หลัก เป๋ อง ดัง กล่า วน ยัง คง สถิต ย์ เป็น มิ่ง ขวัญ ของ จังหวัด ยะลา อยู่ บริเวณ ห ห้า ศาลา กลาง จังหวัด นอก เหน่อ จาก นั้น เมิ่อ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา พ. ต. อ. (พิเศษ) คีรี คชหิ รี' ญ ได้ จัด หา ที่ดิน ราช พัสดุ เป็น จำนวน ร้อยๆ ไร่ เพ อ ให้ สร้าง และ ขยาย กิจการ โรงเรียน ตำรวจ ภูธร ภาค 9 ซิ่ง ยัง คง ดำเนิน งานอยู่ ที่ จังหวัด ยะลา ตราบ เท่า ทุก วัน น นอก จาก นั้น ยัง ได้ นำ หน่วย ราชการ ลัาคั ญ ๆ ไป ตั้ง ศูนย์ ที่ จังหวัด ยะลา อีก ถิงห ลาย หน่วย เช่น ศูนย์ พัฒนา ชุมชน เขต ศูนย์ การ ฅ์กษ าคุรุ ลัมั นาคา ร ศูนย์ อ นา ม้ย แม่ และ เด็ก ศูนย์ ปราบ วัณโรค ศูนย์ สงเคราะห์ คน ชรา ภาค ใต้ ศูนย์ บรรเทา สาธารณ ภัย ศูนย์ ประสาน งาน ปกครอง จังหวัด ชาย แดน ภาค ใต้ โรงเรียน ตำรวจ ภูธร ภาค ใต้ เมิ่อ ป้ พ. ศ. 2510 ได้: กิด ช้าง ลัาคั ญ คู’ พระ บา รม' ขน1 ใน ป้า อำเภอ รา มัน ป็อา อุป ระมา ณ 5 เ ดอน ฟัน ยัง ไม่ ขน ช้าง ลัาภั ญ เชอ กน ได้ ละ ป้า เข้า มา อยู่ กับ ช้าง พัง สะอาด ของ กำนัน ตำบล การอ อำเภอ รา มัน โดย มิ ช้าง ป้า เป็น จำนวน 30 กว่า เชอ ก ได้ นำ พ่อ พลาย ห้อย มา ลัง ไว้ กับ พัง สะอาด แล้ว เข้า ป่า ไป ขณะ นั้น พ่อ พลาย ห้อย สุงป ระมา ณ 1 เมตร เศษ กำนัน ตำบล การอ ได้ ตรวจ คู ลักษณะ เห็น ลักษณะ พิเศษ หลาย ประการ จง ได้ นำ พ่อ พลาย ห้อย มา มอบ ให้ จังหวัด เพ อทุล เกล้า ถวาย เป็น ช้าง คู่ พระ บา รป๋ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ นัว พ. ต. อ. (พิเศษ) คีรี คชหิ รี ญ ได้ ให้ ความ สนใจ เร์ อง น เป็น พิเศษ ได้ สร้าง ที่ พัก ให้ ใว่ ใกล้ ๆ กับ บ้าน พัก ผู้ ว่า ราชการ จำ หวัด เพ อ เลย งด โดย ใกล้ ชิด โดยมอบ หมาย ให้ นาง พรรณ พ้มพ่ คชหิ รี ญ นายก เหล่า กาชาด จังหวัด เป็น ผู้ ร0 บ ผิด ชอบ เพราะ การ เลย งดูพ ลาย ห้อย อายุ ขนาด 5 เด็อ น เป็น การ ยาก ต่อม าลัา นัก พระราชวัง ได้ ลัง เจ้า กรม ช้าง ด้น ไป ตรวจ สอบ ลักษณะ พบ ว่า เป็น ช้าง ลัาคั ญ ตระ กล พรหม พงส์ จง ได้ จัด เตรียม งาน ราช พิธี ทูล เกล้า ถวาย และ สมโภช น์ ขน ระวาง เป้ นพ ระ ยา ช้าง ต้น ณ จังหวัด ยะลา ป๋พ้ชิ การ เมิ่อ วัน ที่ 9-11 ป๋นา คม พ. ศ. 2511 งาน ลัาคั ญ ยิ่ง อีก ส์งห นง ที่ ได้ ดำเนิน งาน เพ อ ประชาชน ชาว จังหวัด ยะลา คอ การส ร้าง พระ ประธาน ถวาย วัด เป๋ อง อำเภอ เป๋ อง ชัง หวัด ยะลา พ. ต. อ. (พิเศษ) คีรี คชหิ ร้ญ ได้ เป็น ผู้ รวบ รวม เงิน ลัวน ตัว และ เงิน บริจาค จาก บรรดา ญาติ มิตร ใน ก รง เท พฯ สร้าง แล้ว ชัด ส่ง ไป ยัง จังหวัด ยะลา ทัน เวลา ที่ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อคู่นั 'รฯ เสด็จ พระ ราช ดำเนิน ไป สวม พระ เก ษ เบิก พระ เนตร 8 จัง ห วัค ยะลา เป็น จังหวัด แรก และ จังหวัด เดียว ที่ พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คชหิ ร์ญ ได้ วับ การ แต่ง ตั้ง ใน้ใ ป ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด และ อยู่ ใน ตำแหน่ง นาน กีง 9 ปื เศษ จน เก ษยณ จากราชการ พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คชหิ วัญ ได้ ทุ่มเท ทั้ง กำลัง กาย กำลัง ใจ สติ ปัญญา ด้วย ความ, ขยน มานะ อด ทน เพ อ ประเทศ ชาติ ปฏิบัติ งาน ด้วย ความ ซอ ลัตย์ สุจริต ต่อ หน้า ที ดัง เป็น ที ปรากฏ โดย เป็ด เผย และ ชัด แจ้ง ทั้ง น เป็น เกียรติ ประวัติ ที่ต็ งาม สม เป็น ที่ ภาค ภูมิใจ แก, ญาติ มิตร บุตร หลาน แม้ ว่า พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ จะ ต้อง ถง กาล เวลา ลับ สุญ ไป ตาม กฎ แห่ง กรรม ก็ ตาม แต่ คุณ งาม ความ ต็ก็ ยัง คง เหลอ จาริก อยู่ ตลอด กาล. 9 10 — เง่เ อ ดำรง?) าแหน่ง ผวา รา ข การ จง หาด หะ ลา พ. ศ. 2503 II ห่อ - แม่ ■ล รท

  อุดม พร เพชร รํฅม์ ส 90-

  12 โอม เกล้าฯ ถวาย พระ เศวต ศุรค ขา ธาร เม อ พ. ศ. 2511 ฝู ร เริ่ม ศ ร้าง หลัก เม อา ยะ ถา เม อ พ. ศ. 2505 13 ดู งา ห การ ปกครอง ใใง ยุโรป 14 ได้ โบ เขิญ จาก ร'' ปีบ าลอ เม ริก นดูฑ น การ ปกครอง และ พัฒนา 15 เมื่อ พ่อ ป้าย 16 I าา ระ สุด ท้าย ของ ฟ่อ 17 ฑม ตาด พระ อ ภ ธรรม 18 คิด ถง พ. ต. อ. สิริ คชหิ ร์ญ เม อปี พ. ศ. 2492 อาตมา ไต้ รับ คำ บัญชา จาก ท่าน เจ้า คุณ พุทธ ทาส ให้ เดิน ทาง ไป อยู่ เชียงใหม่ ตาม คำ ขอ ร้อง ของ ครอบ ครัว ส์ใร รส อาตมา ได้ เดิน ทาง ไป ตาม ความ ประสงค์ และ ได้ ทำ หน้า ท้ ประกาศ ธรรม ที่ นั้น นาน ถง 10 ปี พ. ต. อ. หิริ คชหิ ร์ญ ถูก ย้าย ไป เป็น ผู้ กำกับ ตำรวจ ที่ เชียงใหม่ ต่อ จาก พ. ต. ท. ศาสตร์ ปรารถนา ดี ต่อ มา ชาว พุทธ ที่ เชียงใหม่ อัน มี ท่าน กัญญา ธรรม กัก ด เป็น หัว หน้า ไต้ ประชุม กัน เพ อ ก่อ สร้าง สถาน ที่ ประกาศ ธรรม อย่าง ถาวร ไว้ กลาง เมีอ ง ใน การ ประชุม ท่ ประชุม ตกลง ตั้ง กรรมการ หลาย ฝ่าย พ. ต. อ. หิริ คชหิ ร้ญ ได้ เป็น ประธาน กรรมการ หา ทุน สร้าง พุทธ สถาน เม อ ได้ รับ มอบ หมาย ให้ เป็น กรรมการ หา ทุน แล้ว ก็ ได้ ทำ งานอย่าง ดี หา ทุน มา ก่อ สร้าง จน กัาเ รีจ นับ ว่า เป็น ผู้มีล้ วน ใน การ ลัง เสริม หลัก ธรรม ทาง ■พุทธ ศาสนา ที่ ควร นันท่ ก ไว้ ใน ประวัติ ของ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ได้ เร์อ งหที่ ง และ ใน การ หา ทุน ครั้ง นั้น พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ได้ เชิญ พล. ต. อ. เผ่า ศรี ยา นนท์ ให้ เป็น ประธาน กรรมการ สร้าง พระ รอด อัน เป็น พระ บูชา ของ ชาว เห น้อ เพ อ สมนาคุณ แก่ ผู้ บริจาค ด้วย พระ รอด ที่ ทำ คราว นั้น อัง เหลอ อยู่ จน กระทง ทุก วัน น อา กัย บารมี ของ ท่าน พล เอก เผ่า ศรี ยา นนท์ พระ รอด ได้ กระจาย ไป ทุก จังหวัด ใน ประเทศ ไทย ได้ ปัจจัย มา ก่อ สร้าง พุทธ สถาน จน ลัาเ รีจ แต่ การ ก่อ สร้าง อัง ไม่ หัน เรียบ ร้อย พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ก็ ถูก ย้าย จาก เชียงใหม่ ไป เสํย แม้ กาย จะ จาก ไป ใจ ก็ อัง ผูก พันธ์ อยู่ กับ งาน ที่ เชียงใหม่ ตลอด มา ได้ หา เงิน ไป ช่วย จน เรียบ ร้อย เหตุการณ์ ผันผวน ทาง การ เมีอ ง เกิด ขน ใน ประเทศ พล. ต. อ. เผ่า ศรี ยา นนท์ ต้อง เดิน ทาง ไป ต่าง ประเทศ และ ไป ถง แก, กรรม นอก ประเทศ ไทย พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ใน ฐานะ เป็น เลขานุการ ท่าน อธิบดี เผ่า ก็ กลาย เป็น ผู้ อาภัพ อยู่ หลาย เดีอ น ใน สมัย นั้น คน ที่ ใกล้ ชิด ท่าน อธิบดี เผ่า ศรี ยา นนท์ ต้อง จาก บ้าน เมีอ ง ไป หลาย คน อาตมา เป็น ห่วง คิด ถง พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ มาก เพราะ ไม่ ปราก ฎชอ ว่า ทำ อะไร อยู่ ที่ ไหน แต่ พระ พุทธองค์ ตรัส ไว้ ว่า ธม โม หเว รกุข ติ ธม ม จารี “ธรรม ย่อม รักษา ผู้ ประ พฤติ ธรรม,, น เป็น ความ จริง แห้ แบ้ ว่า พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ จัก อยู่ ใกล้ ท่าน อธิบดี ผู้มี อำนาจ อัน ยิ่ง ใหญ่ ก็ ไม่ เคย ล้าง อำนาจ นั้น ไป แสวง หา ประโยชน์ ใลั ตัว หรีอ ให้ แก่ พรรค พวก ปฏิบัติ งาน รั้ง ไว้ จง เอา ตัว รอด มา ได้ โดย ธรรม แท้ ๆ แต่ ท่าน อธิบดี คน ใหม่ ก็ อัง ไม่ ใช้ งาน ให้ อยู่ เปล่า ๆ ที่ กรม ถง 3 เดีอ น คน เคย ทำ งานอย่าง ว่อง ไว และ เอา จริง เม อ มา อยู่ เฉย ๆ ก็ ย่อม มี ความ ทุกข์ บ้าง เป็น ธรรมดา แต่ ได้ อา กัยพ ระ ธรรม ที่ ตน ได้ ศก ษา มา บ้าง ช่วย ระงับ ใจ เหตุการณ์ ก็ เป็น ปกติ วัน ห นง ตรง กับ วัน พระ ที่ พุทธ สถาน มี การ แสดง ธรรม อาตมา1 ไป นั้ง รอ เวลา อยู่ ได้ เหิน พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ เดิน ด พุทธ สถาน จน รอบ แล้ว เช้า ไป กราบ อาตมา ช้าง ใน อาตมา มี ความ ดีใจ มาก ที่ ได้ พบ อก ครั้ง ห นง จืงบ อก ให้ ทราบ ว่า เป็น ห่วง เหลอ เกิน หลัง จาก ปฏิวัติ แล้ว หาย ไป น์ก ว่า ต้อง เนรเทศ ตน เองออก นอก ประเทศ ด้วย ได้ พบ วัน น้ก็ด็ ใจ ขอ ทราบ เร้ อง ความ เป็น มา หน่อย ท่าน ก็ บอก ให้ ทราบ ทุก ประการ อาตมา ก็ บอกว่า คน ทำ ดี ตก น้ำ ไม่ ไหล ตก ไฟ่ก็ ไม่ ไหม้ ชีวิต อยู่ รอด มา 19 เรย บ รอย และ ไค้ ทราบ ว่า ที ให้ ขน มา เชย ง ใหม่ กีมา งาน ของกรม ตำรวจ ตาม คำ อัง ของ ทาน อธิ บด 3 เด อน แล้ว มิ ไค้ ทำ อะไร เพิ่ง ไค้ ทำ ครา วนื้ ได้ มา เห็น พุทธ สถาน สร้าง เสรี จ เรียบ รอย ก็ สุข ใจ แล ว คน ทำ ความ ดี ไว้ ย่อม ไค้ ความ ดี อย่าง น แหละ ขอ ให้ ช่วย กัน ทำด็ กัน ไว้ เถิด ความ ด ไม เคย ทำ ใคร ให ตก ตำ เห มิอน ดัง ที บาง คน เข้า ใจ กัน อยู่ ใน สมัย น เพราะ เปืน คน ทำ ด จืง ไค้ กับ ห ห้าพิ่ ใหญ่ ขน ใน ทาง ตำรวจ คอ ไค้ เป็น ผู้ บังคับ การ เขต ประจำ อยู่ท้ นครปฐม แต่ อยู่ ไม่ นาน กีขอ โอน ไป เป็น ข้า ราชการ กรมการ ปกครอง และ ไค้ รบ การ แตง ดัง ให้ เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา อัน เป็น จังหวัด ที่ฏีป็ ญ หา มาก ค้อ ง การ นัก ปกครอง ทีด็ ไป เป็น ประมุข เพราะ เป็น คน เคย สร้าง ความ ดี มา ตลอด เวลา ราชการ จง ไค้ กับ ความ ไว้ วาง ใจ จากราชการ ให้ ทำ หนัา ทน สมัย เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา ก็ไสั ทำ การ ‘ฟิน ฟู บูรณะ จังหวัด ยะลา ให้ ดี ขน ทุก ค้าน ที เป็น อนุสรณ์ อยู่ ถาวร จน กระทง บัด น คอ การ อัง เสริม การ ปลูก ด้น ไม่ สอง ฟาก ถนน ทุก สาย ใน เม อง ยะลา ปลูก แล้ว ระมัด ระวัง ให้ เจริญ งอก งาม จน เป็น ด้น ไม ใหญ่ ทำ ให้ ร่ม รน อยู่ จน กระ ทัง บัดนี อีกอ ย่าง ห นง จังหวัด ยะลา ไม่ป็ หลัก เม อง กีไค้ สร้าง เสา สร้าง ศาลา หลัก เมิอ ง และ ไค้ จัด งาน หา เงิน ไว้ ใช่ ในอั วน ของ จังหวัด ทุกปื มา นับ ว่า ไค้ สร้าง หลัก แก่ บัาน เม องไว้ เห มอน กัน เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา อยู่ หลา ยปื ครั้ง ห นง อาตมา ไป แสดง ธรรม พิ่ยะ ลา ได ใป ฉัน อาหาร ที่ จวน ผู้ ว่า ราชการ ได้ เห็น ว่า รอบ ๆ จวน เต็ม ไป ด้วย ต้น เงาะ พันธุ ดี ได้ ทราบ ว่า ไค้ ปลูก ไว้ สมัย ของ ท่าน ผู้ ว่า ราช การดี ริ คชหิ กัญ เห ม่อน กัน คน น เป็น คน ไม่ ชอบ อยู่ ว่าง ๆ ไป อยู่ ที่ ใด ก็ หา ทาง ทำ ประโยชน์ แก่ สถาน ที่ นั้น เสมอ มา นับ ว่า เป็น ผู้ มาต็ อยู่ ดี และ ไปด็ สม กับ เป็น ดีษย่ ของ พระ อัม มา อัม พุทธ เข้า คุณสมบัติ ทาง ใจ ของ พ. ต. อ. ดีริ คชหิ กัญ ที่ มอง เห็น จาก การ ปฏิบัติ ใน ช่วิต ประจำ วัน นำ จะ สรุป' ใต้' ดัง น
• เป็น ผู้ ป็ศกั ทธา มน คง ใน อง อี พระ พุทธ เข้า พระ ธรรม พระ อริ ย สงฆ์ สาวก ของ พระ พุทธ เข้า ม่พร ะกัต นตกั ย เป็น หลัก ใจ อยู่ ตลอด เวลา เป็น คน คิด ถงพ ระ เอา หลัก ธรรม เป็น ดวง ประทีป นำ ทาง ช่วิต เดิน ตาม ทาง สว่าง ไม่ หลง เดิน ไปอั ความ ม่ดบ อด แห่งอวิชชา การ ดำเนิน ชีวิต การ ปฏิบัติ งาน จง เรียบ ร้อย ที่ง ประวัติ อัน ดี งาม ไว้ กับ วงส์ สกุล ต่อ ไป
• เป็น คน ป็ส์ล ม่ระ เทียบ ใน การ ดำรง ชีวิต ม การ ปฏิบัติ งานอย่าง ฏีระ เทียบ ถิอค วาม เป็น ระ เทียบ เป็น หลัก เป็น คน แต่ง ตัว เรียบ ร้อย สมา เสมอ ทำ งาน เสมอ ต้น เสมอ ปลาย ไม่ ฟู ไม่ แฟบ เป็น คน คง ที่ ใน อารมณ์ เป็น ใหญ่ ไม่ ฮก เหิม ไม่ เอา ความ ใหญ่ ไป หา ประโยชน์ จาก ใคร ดีล จง กัก บๅ ให้ ชีวิต ปลอดภัย มา ด้วย ต็ทุก ประการ
• ไม่ มัว เมา ใน อบายมุข อัน เป็น ทาง เอั อม ของ ชีวิต ไม่ ติด ของ เสพ ติด มน เมๅ ร่าง กาย จง แข็ง แรง เป็น ปกติ พอ จะ ฉับ ใช้ ชาติ จน หมด เวลา ที่ ชาติ ค้อ ง การ ออก จากราชการ เม 0 อาย 60 ปี เพราะ ไม่ มัว เมา ใน อบายมุข จง อยู่ ไค้ อย่าง ปกติ พอ สมควร แต่ ชีวิต เป็น ของ ไม่ เที่ยง ก็ ต้อง แตก กับ เป็น ธรรมดา
• เป็น คน ฉักค รอบ คฉัว เลียง คู ครอบ คฉัว อย่าง ดี ให้ การดี ก ษาอ บรม ลกทุ กอบ อย่า ง ^ เละ ลูก ทุก คนกึ เรียบ ร้0 ย ค้า ว หนำ ใน การ งาน และ เจริญ ด้วย คุณธรรม กัน ทุก คน 20
• เปัน คน ม น้ำใจ ตรง และ เสํย สละ ทุกอย่าง อะไร ฝ็ด ไม่ เอา ไม่ กลัว ไม่ เกรง อำนาจ บาท ใหญ่ ของ ใคร กล้า พูด ความ จริง กล้า ทำ ความ จริง ให้ ปราก ฎ จง ไม่ ม ใคร จะ มาย ว เย้า ให้ เส์ย คน เพราะ อำนาจ วัตถุ ไต้ นับ ว่าเ ปืน คนด็ คน หน้ง ใน วง การ ตำรวจ ไทย ร่าง กาย ของ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ได้ ถงค วาม แตก ดับ ไป ตาม วิ ลัย ของ ลัง ขา ร เพราะ ทุก ลัง ทุกอย่า งม เกิด แล้ว กึดับ ด้วย กัน ทั้ง นั้น แด คุ ณ งาม ความ ดี ของ เขา หา สูญ หาย ไป จาก โลก นไม่ ใคร จัก เ ปัน ผู้' รักษา คุณ งาม ความ ด็ไว้ เล่า ลูก หญ่ง ชาย ทุก คน เปัน ทายาท แห่ง ความ ดี เป็น ผู้ส์บ ทอด คุณ ความ ด็ต่อ ไป จง ขอ ให้ ลูก ทุก คน ของ คุณ พ่อ จง เจริญ ตาม รอย เท้า ของ พ่อ เกิด สถุล คช หิรัญ ก็ จัก เ ปืน สถุล อย่คู่ เม อง' ไทย ต่อ' ไป อาตมา ขอ แฝ่ลั วน บุญ กุศล ทไต้ ปฏิบัติ กิจ พระ ศาสนา มา ทุก วัน แก่ ท่าน พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ด้วย ขอ ให้ วิญญาณ ของ ห่าน จงฏื ความ สงบ สุข ด้วย บุญ กุศล น้เ ทอ ญ. ภิกข ป็ณณ าน์น ทะ “คำ ไร้ อา ล' ย” พ. ต. อ. พิเศษ คิริ คชหิ ร์ญ คน อา ธร รม่ ตาย ร้อย ไม่ นัอย จิต เพราะ ความ ติด อา ธรรม นั้น เหลว ไหล เส์ย พัน ตำรวจ เอก สิริ เรา เส์ย ใจ คิด อาลัย พ้น ตำรวจ เอก ศิริ อยู่ ม่ร้ วาย พัน ตำรวจ เอก สิริ นั้น ชั้น สัญญา นัตร เกียรติ ประวัติ ดี พร้อม หอม ไม่ หาย ใจ ซอ สัตย์ จง วัก สม สัก ด ชาย สมเ ปน ชาย ชาญ พร้อม ถนอม งาม เปน ตำรวจ สม สัก ด สม วัก ยศ มน ใน กฎ เกียรติ วินัย ใจ กลา หาญ ถง งาน หนัก ภักดี ไม่ หนี งาน ปฏิญาณ ต่อ ชาติ ไม่ ขลาด ตาย สม เปิน ไทย ใจ ซ์อ นับ ถอพ ระ ยด ธรรมะ มน ไร้ ได สม หมาย สม เปิน คน ครอง คู่ ไม่ ด ดาย สม เปิน ชาย ครอง เริอ น เพ อน ภรรยา สมเ ปน พ่อ ของ บุตร สุด ที่ วัก เกียรติ สัก ดให ไร้ ถ้วน ควร แก่ ค่า ดีที่ สุด ระหว่าง บุตร ภรรยา เห มอน เกิด มา ช่วย ดำรง เผ่า พงส์ พันธุ สม เป็น ขา ราชการ ตำรวจ ไทย สม ที่ยด วัต นตวั ย ไร้ เป็น ขวัญ สม จง วัก ภักดี ส่อ ราช่ นัย์ ไม่ สม กัน กีแส่ ส่วน วาย มลาย ชนม่ หา คน ต็ป๋วิ ชา พอ หา ไถ้ หา คน ด็ป็นั้ าใจ ใฝ่ กศล เหม่อ นอ ย่าง พัน ตำรวจ เอก สิริ ผู วาย ชนม่ สาธุชน นั้หา ยาก ไม่ มาก ม 22 ขอ ตั้ง จิต อุทิศ บันดาล ดล ให้ พ้น ตำรวจ เอก สิริ ยัง สวรรค์ ชั้น สุ ทธา เจริญ ศ? เกษมสันต์ พระ ครู สถาพร พุทธ มนต์ (หลวง พ่อ สำเนียง อยู่ สถาพร) บุญ กศล เปิ นสุข็ บา รม นิ ริน ดร์ เทอญ. 23 “คำ ไว้ อา ลย” คุณ พรรณ พิมพ์ ค ชหิร์ 'ญ ได้ มาบอก ว่า ได้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้า พระ ราช ทาน เพลิง ศพ พ. ต. อ. (พิเศษ) ด้ริ ค ชหิร์ 'ญ ณ เมรุ วัด มกุฎ กษั ตริ ยา ราม ใน วันท้ 12 ธน วา คม พ. ศ. 2522 ใน การ พระ ราช ทาน เพลิง ครั้ง น ใคร่ พิมพ์ หนัง ส์อ อนุสรณ์ เพึ่อ เต อ นความ ทรง จำ แก่ ญาติ, มิตร และ ผูท้ ได้ ไห เกียรติ มา ร่วม งาน ก็ จะ จำ เหตุการณ์ วัน พระ ราช ทาน เพลิง วัน นิ ได้ ช้อด้ าอัญ ที่ สุด จะ เป็น เกียรติ ประวัติ แก่ สกุล วงศ์ และ วงศ์ ตระ กุล เพ์อ เท อด ทน ความ ด ของ คนที ทำ ความ ดี เพราะ ทุก วัน นี่ เรา เคารพ นับ กอ กัน ที่ ความ ดี ของ คน เรา ไม่ ได้ นับ ถอกั นที คน ดี เพราะ คน ดี อาจ ทำ ความ ช้วเ มอ ไร ก็ ได้ เช่น พระ เท ว หัต เกิด ใน ราช นิ กุล เป็น พระ ญาติ แก่ พระ พุทธเจ้า แต่ แล้ว พระ เท ว หัต กลับ กุก แผ่น ดิน สูบ ด้วน องค์ คุสื มาลย์ ซง เป็น โจร ฆ่า คน มา เป็น จำนวน พัน แต่ พอ พบ พระ พุทธเจ้า พัง ธรรม ไม่ กี่ คำ ก็ บรรลุ เป็น พระ อรหันต์ เช่น ปัจจุบัน นิ เอา ดิน มา ปัน พระ คนกี ไหว้ เพราะ เรา ไหว้ พระ ไม่ ใช่ ไหว้ ดิน ล้า ขณะ ที่ เรา ไหว้ ล้า นิ กว่า ไหว้ ดิน จิตต์ เรา ติด ท้ต็น ก็ คง ไม่ กง พระ หริ อ เอา ไม้ มา แกะ พระ คน ก็ ไหว้ เพราะ เรา ไหว้ พระ ไม่ ใช่ ไหว้ ไม้ ถ้า จิตต์ เรา ติด ที, ไม้ ก็ คง ไม่ ก็งพ ระ หริ อที่เ รา นิยม หล่อ พระ พุทธ รูป พระ ประธาน และ พระ ปาง ต่าง ๆ ฯลฯ ซง ทำ ด้วย ทอง เห ลิ อง ทอง แดง ทอง ขาว ทองคำ และ โลหะ ต่าง ๆ ฯ มา หลอม ให้ ละลาย ไล่ มล ท้น ของ ทอง และ โลหะ หมด แล้ว เท ลง ใน ทุ่น (แบบ) ที่ เต? ยม ไว้ พอ แกะ แบบ เป็น องค์ พระ เรา ก็ กราบ ไหว้ บูชา ด้วย ความ สนิท ใจ ถ้า ใจ เรา นิ กว่า ไหว้ โลหะ วัต ลุ เรา ก็ คง ไม่ ไหว้ พระ นี่ เป็น เคร์ อง ช ชัด1 ให้ เห็น ว่า เรา บูชา ความ ดี ไม่ ใช่ บูชา ของ ดี “ค่า ของ คน อยู่ ที่ ผล ของ งาน” “ค่า ของ งาน อยู่ ที่ การ กระทำ” หริ อ อีก นัย หนี่ง เช่น บุคคล ซอ ผล ไม้ ประการ แรก พอ ใจ ผิว งาม ผล งาม เพราะ เนอ มาก เม อ ซอ มา แล้ว หา อยู่ ที่ ผล หริ อเนี่ อ ไม่ แต่ อยู่ ที่ รส แต่ ก็ป็ ข้อ คิด ว่า เปลิ อก บัน มิ รส อย่าง หนี่ง เนี่อ มิ รส อย่าง หนี่ง เม ล่ดป็ รส อย่าง หนี่ง เปลิ อก อ่อน เนอ อ่อน เมล็ด อ่อน เปลิ อก แก่ เมล็ด แก่ ใน ผล เดียว กัน จง มิ หลาย รส แล้ว แต่ อัธยาศัย ของ คน กิน เห มิอน ใน โลก นี่ คน นับ กอ ลัทธิ ศาสนา แตก ต่าง กัน เช่น ศาสนา พุทธ ศาสนา คริสต์ ศาสนา ฮินดู ศาสนา ซิกซ์ ศาสนา อิส ลาม ฯลฯ แส่ ใจ ความ ของ แส่ ละ ศาสนา ก็ อย่าง เดียว กัน คิอ สอน ให้ คน “ทำ ดี” แต่ วิธี การ สอน ย่อม แตก ต่าง กัน ไป ตาม ลัทธิ ศาสนา นั้น ๆ ทุก ๆ วัน นี่ คน ไม่ ได้ ติด ศาสนา (ความ ดี) แต่ คน ไป ติด คุก ติด ตะราง ดีด ส่น ดีด กัฌ ชา ดีด เฮโรอีน และ ดีด ด้ง มอม เมา ต่างๆ เช่น อบายมุข สุรา นา ริ พาช่ กีฬา บัตร ฯลฯ ถ้า คน ดีด “ความ ดี” คน ก็ ไม่ ท0 าชว แต่ ทุก วัน นี่ คน ดีด ความ ชว ไม่ ดีด ความ ดี เรา ใช้ ปัญญา ก็ จะ ทราบ ได้ หัน ท้ว่า “ศาสนา,, ไม่ ใช่ ยา เสพ ติด เพราะ ล้า ติด ศา นา “ความ ดี” แล้ว ด้ง คม ของ โลก คง จะ ไม่ เป็ย ด เบียน กัน ทำลาย กัน ด้วย วิธี การ ต่าง ๆ ที่ จะ คิด ขน มา ทำลาย ล้าง กัน เช่น ทุก วัน นี่ เช่น การ ฆ่า คน ได้ อะไร จาก คน เพราะ คน ตาย แล้ว จะ เอา หนัง มา ทำ กระ เป้า กอ จะ เอา เนอ ม! ทำ อาหาร จะ เอา กระ ดุก มา ทำ เคร์ อง ประดับ ก็ ไม่ เห็น ใคร ทำ กัน เพราะ ใน ตัว คน เรา ไม่ป็ อะไร ดี ประกอบ ไป ด้วย ด้ง ปฏิ กุล ทั้ง นั้น เช่น ขเห งอ ข ไคล ขหฺ ขตา ข มูก ตาย แล้ว เผา ก็เปั นชเ ถ้า ร้าย ที่, สุด คอ ข เกียจ เม อ ยัง เป็นๆ อยู่ ก็ เป็น ข เหล้า ขยๅ ข โกหก ร้าย ที่ สุด คอ ข เกียจ กิน แต่ ด และ ดี แต่ สิน กิน แล้ว ไม่ ทำ งาน เป้ นภา ระ ของ ศัง คบ 24 ส่วน สัตว์ เด ริ ; จฉา จ เช่น วัว ควาย ช้าง ม้า เป็ด ไก่ ดีที่ เนื้อ ที่ หนัง ที่ เขา ที่ งา ท่ กระดก ตาย แล้ว เอา หนัง มา ทำ กระ เป้า เขา งา เอา มา ทำ ประ โยชน์ เป็น เค รอง เฟอร์นิเจอร์ ประดับ กาย ประดับ ม้าน บาง ครั้ง มา แกะ เป็น พระ พุทธ รูป เลี่ ยม แขวน คอ ก็ เยอะ จน กระทง พูด ว่า ช้าง เอย ถ งต์า เป็น ส่าสํ ตว์ ช่พ วิบัติ เล็บ งา ไล้ ล้า ขาย ส่วน มนุษย์ สุด ประเสริฐ เกิด ล้ม ตาย เอา ไป ขาย คริ่ง ส ตังล้ ก็ ยัง แพง อีกอ ย่าง หที่ง ว่า พฤก ษก ผกา สร อีก กุญชร อัน ปลด ปลง โท ทนต์ เส น่ง คง ส่าอั ญ หมาย ใน กา ยม นร ชาติ ที่ วาง วาย มลาย ล้น ทั้ง อินทรีย์ สถิต ทั้ว แต่' ชวด ประดับ ไว่ไ น โลกา พ. ต. อ. (พิเศษ) ก็ริ คชหิ ริ' ญ ล้น เคย อับ อาตมา มา ตั้งแต่ เป็น นาย ร้อย ตำรวจ โท ประจำ อยู่ บาง รัก และ ครอบ คร้ว ก็ เคารพ นับ ถิอซั าพเ จ้า มา จน ทุก วัน น เม อ ยัง มี ชีวิต อยู่ ไม่ ว่า จะ เป็น เร์ อง ส่วน ตัว ราชการ จะ ล้อ งปรี กษา หา รีอ อับ ช้า พ เจ้า ล้า ช้า พ เจ้า เห็น ด้วย ก็ จะ ทำ ทันที ล้า ช้า พ เจ้า ไม่ เห็น ด้วย ก็ จะ เลิก ทันที เช่น งาน สร้าง พระ รอด ที่เช่ ยง ใหม่ และ งาน สร้าง หลัก เม อง ที่ จังหวัด ยะลา งาน สมโภช น์ ช้าง ที่ จังหวัด ยะลา ฯลฯ ตลอด ที่มีช่ วิต อยู่ ระยะ ยาว นาน ที่ ไม่ เคย ฏีค วาม ด่าง พร้อย แ และ มี มลทิน เพรา ะถิอ คติ ว่า มีช่วิ ตอ ยู่เพ้ ยง วัน เดียว ทำ ความ สี ดี กว่า มีช่วิ ตอ ยู่ ร้อย ป็ ไม่ ไล้ ทำ ความ ดี เลย หรีอ อีก นัย หนึ่ง ว่า มีร้ก ชาติ ศาสนา เพียง วัน เดียว ดี กว่า มีช่วิ ตอ ยู่ ร้อย ปั ไม่ มี ริก เลย ใน สมัย โบราณ เมี อง ต่าง ๆ ไม่ ขน ต่อ อัน เช่น เช่ ยง ใหม่ เชียงราย เชียง ของ ลำพูน ลำปาง แพร่ น่าน กำแพงเพชร พิษณุโลก สุโขทัย กุตร ดีตถ์ ต่าง มี จ้าว ครอง นคร มี แข่ง ดี แข่ง เด่น จน ตอง กระทำ ศก ต่อ อัน ล้าง ผลาญ ชีวิต คน ทรัพย์ ลัน ใน การทำ ศก ทำ ให้ เกิด การ เส์ย หาย เพราะ ทำลาย อัน คน โบราณ ทีาน ฉลาด ในเ มอ พระ โสณ ะ และ พระ กุตต ระ นำ พระ พุทธ ศาสนา เช้า มาส่ สุวรรณภูมิ ท่าน ก็ รับ เอา ไว้ เป็น ศาสนา ประจำ ชาติ แต่ เรา ก็ ใจ กว้าง พอ ที่ ไม่ บังคับ คน ใน ชาติ จะ นับ ถิอ ศาสนา อะไร ก็ ไล้ เพราะ ศาสนา คือ ความ ดี ตัง กล่าว แล้ว ช้าง ต้น จน กระ ทั้ง เลอ ม ใส สละ ที่ดิน ถวาย สร้าง วัด และ ส่า นัก สงฆ์ เพราะ ประโยชน์ เกิด ขน ไพศาล เช่น เป็น วัด แล้ว จะ เอา ไป จำนอง จำนำ ขาย ฝาก ไม่ ไล้ เพราะ วัด เป็น สถาน ที่ส์ก ษาข อง พระ ธรรม วินัย ของ กุลบุตร กุลธิดา ล้า ไม่ มี วัด เด็ก จะ เรียน หนัง ส์อที่ ไหน ตาย แล้วจะ เผา ที่ ไหน พันธุ ปลา หนัา วัด เป็น ที่ สงวน พันธุ ปลา พันธุ ไม้ ขน บ ธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม และ เป็น การ สงวน แผ่น ดิน ของ ประเทศ ไว้ โดย เฉพาะ อย่าง ยิ่ง สามารถ เอา คน มาบริ หาร วัด โดย ไม่ ล้อ ง จ้าง เช่น เจ้า อาวาส ทั้วป ระ เทศ ตาย แล้ว ยัง เอา รูป ท่าน มา ทำ เหรียญ แจก เอา เงิน มา ปฎิส่ 'ง ขรณ์ วัด ไล้ อี กล้วย ด้วย เหตุผล ดัง กล่าว แล้ว ช้าง ล้น ท่าน กลัว ว่า ทรัพย์ ลัน จะ เสํย หาย ทั้ง ชีวิต คน และ ท ริ พย์ ท่าน จืงบ อก บุญ ให้ ช่วย อัน เอา โลหะ ต่าง ๆ เช่น ทอง เห ล็อง ทองคำ ทอง ขาว ทอง แดง มา รวม อัน แล้ว ก็ สร้าง พระ ให้ คน ไหว้ คน ก็ ไหว้ พระ เป็น วิธี การที่ ถก ใน สมัย นั้น แต่ สมัย ป้จจุ บันนึ่ คน ตัด เส่ย รพระ ลัก ของ วัด และ ทำลาย ของ สงฆ์ ล้า บัว แส่ สร้าง พระ ให้ คน ไหว้ แล้ว คน ก็ จะ ไม่ มี ไหว้ พระ เช่น อินเดีย เขมร ลาว เป็น ล้น 25 จง ต้อง เปล ยน มา สอน คน ให้ เป็น พระ และ ก็ สร้าง คน ให้ ไหว้ พระ ชาติ ศาสนา พระ- มหา กษัตริย์ ก็ จะ อยู่ รอด คน จน มา ขอ เงิน ซอ กล้วย ซอ ผล ไม กิน เงิน ก็ หมด กล้วย ผล ไม ก็ หมด แต ถา แจก หน่อ กล้วย หริ อ พันธุ ไม ไห้ เขา ไป ขยาย พันธ์ เขา ก็ จะ มีกีน ไป ตลอด ชีวิต เป็น ากร ช่วย ไห เขา หาย หิว สี กว่า ช่วย ให้ เขา ษันเ ทา ความ หิว เช่น เอา เส์อ ผ้า อาหาร แจก ไม่ พัว ถึง ทำ ให้ เกิด ความ ไม่ เป็น ธรรม แก่ ผู้ที่ ไม่ ไต้ รับ แจก แล้ว ก็ ถูก โจม สี ใน แง่ มุม ต่าง ๆ ถนน สาย ห นง ใช่ ประโยชน์ ร่วม กัน เช่น รถ ยนต์ ชนิด ต่างๆ รถ 10 ล้อ รถ แปด ล้อ รถ หก ล้อ รถ ทัวร์ รถ ล้วน ตัว รถ แท็กซี่ ฯลฯ วิ่ง ตาม กัน มา เป็น ทิว แถว แล้ว รถ กัน หน่ง อยู่ ข้าง หน้า ทำ เส์ย จอด ขวาง ทาง รถ สี ๆ ก็ ต้อง จอด ตาม ทั้ง ๆ ที่ โชเ ฟอร์ ไม่ พิการ นำ มัน ไม่ หมด เคริ อง ยนต์ ไม่ เสํย แต่ เพราะ ติด รถ คัน หน้า จึง ไป ไม่ ไต้ พัง คม เรา ทุก วัน ที่ ก็ เช่น กัน ล้า เหตุการณ์ เหล่ าน์ เกิด ขืน ล้า ท่าน ไม่ ช่วย กัน แล้ว ปล่อย ให้ เป็น หน้าที่ ของ รัฐ ก็ คง จะ ลำบาก เพราะ จะ ปล่อย ให้ ไป ตาม ช่าง และ ซอเ ครอง อา หล ย มา แล้ จน เรียบ ร้อย หมาย ถึง รอ ให้ รัฐบาล ช่วย กับ พวก เรา เส์ย สละ เป็ด ประ คู รถ ช่วย กัน เข็น รถ กัน ที่ ขวาง ทาง แอบ ข้าง ทาง เล้ย เพ อ ให้ ทาง ว่าง แล้ว รถ ทุก ๆ กัน ก็ จะ แล่น ไป ไต้ หมาย ถึง เรา มา ร่วม มอ กับ รัฐบาล แล้ ไข ภาวะ มัจจุ บัน ด้วย กัน ทุก ๆ คน โดย ถึอค วาม ปลอดภัย เป็น เร์ องของ ช่วิต ความ ถูก ความ ผิด เป็น เร์ องของ กฎหมาย และ ส์ล ธรรม เพราะ กฎหมาย เอา หลัก ฐาน ไม่ ไต้ เอา ข้อ เท็จ จริง และ เหตุผล เช่น - นาย ก. กับ นาย ข. ม่เ รอง ไม่ ถก กัน นาย ก. ฆ่า นาย ข. ตาย ล้า อย่าง น นาย ก. ก็ ผิด ล้า กร ณ์ย์ เสียว กัน นาย ก. ฆ่า นาย ข. ตาย แล้ว ทำลาย ท รัพย์ ล้น เช่น ฟัน ต้น ไมั ทำลาย ทรัพย์ ล้น ฯลฯ สร้าง สถานการณ์ ขน เป็น โจทย์ กล่า วหา นาย ข. ว่า บุกรุก ทำลาย ท ร้พย์ ล้น ของ ข้าพเจ้า เวลา น ข้าพเจ้า ไต้ ฆ่า นาย ข. ตาย แล้ว ล้า เป็น อย่าง ที่ก็ คง ลำบาก เพราะ กว่า ศาล จะ เผชิญ ส์บพ ยาน ไต้ นาย ข. ก็ คง ตาย เปล่า อีก นัย ห นง มวย ที่ ชก กัน บน เวท็ บอกว่า กีฬา เรียก ร้อง ให้ คน เข้า ชม และ คน เชียร์ มก กรรมการ คอย ลัด ล้น ความ แห้ ชนะ ไม่ ใช่ อยู่ ที่ การ ต่อส้ อยู่ ที่ กรรมการ จะ ชุ มอ ให้ ชนะ คะแนน หริ อน์อ คเอ๊ าท์ วิ นา' ที เสียว และ ใน ลักษณะ เสียว กัน มวย ล่น ไป ชก กัน หน้า เวที ที่ เขา ไม่ ได้ กำหนด ให้ เรียก ว่า วิวาท อีก นัย ห นง คน กิน เหล้า ที่ รัฐบาล ขาย ก็ เมา แส่ ไม่ ผิด เพราะ ไม่ ไต้ ทำ ผิด แต่ ลักษณะ เสียว กัน คน ไป ต้ม เหล้า เถึอ น กิน พอ ต้ม ก็ ผิด กิน ก็ ผิด ฏีเ รอง ก็ฝ็ด แต่เ รอง ของ ส์ล ธรรม นั้น เช่น มีด บาด มอ รักษา แผล หาย แต่ แผล เป็น ยัง อยู่ มิ ใช่ หาย ไป ด้วย จิต เต พัง ข ลิต เถ ทุก ขต็ ปาต็ กังขา จิต เต อสํ ลิต เถ สุข ดี ปา ดี ก0 ขา เม อ จิต เศร้า หมอง ทุก ขดี เป็น หวัง ไต้ เม อ จิต ไม่ เศร้า หมอง สุข คดี เป็น หวัง ไต้ ใน งานพระ ราช ทาน เพลิง ที่ หาก ความ บกพร่อง จะ เกิด ขน จาก กรณี ใด ๆ ก็ ตาม อาตมา ขอ น้อม รับ ความ ผิด พลาด แทน เจ้า ภาพ และ ขอ ประทาน อภัย ให้ แก่ ถูก หลาน ตระ กล “คช หิรัญ,, ด้วย ล้า ความ สี กัน ใด เกิด ขน จาก การ กระทำ ของ ครอบ ครัว และ ตระ คูลค ช หิรัญ ขอด วง วิญญาณ กัน บริ สุทธ์ ของ พ. ต. อ. (พิเศษ) หิริ คช หิรัญ จง ได้ รับ ดัน เป็น ทิพย์ ที่ เกิด จาก การ กระทำ สัน บริ สุทธ์ ที่ และ ขอ มวล ญาติ มิตร ที่ มา ประกอบ กรรม สี จง มี แส่ ความ สุข ด้วย อายุ วรรณะ สุข ะ พละ เป็น นิจ นิรันดร ตลอด ไป รัก และ ระ ถึก ถึง อยู่ ตลอด เวลา ไม่ ว่า จะ อยู่ ใน โลก ไหน พร ะ ครู ส ถา พร พุทธ มน ต์ (หลวง พ่อ สำเนียง อยู่ สถาพร) ไว้ อา ล' ย พ. ต. อ. สิริ คชหิ ร์ญ เจ้า ภาพ ได้ ขอ ให้ ข้าพเจ้า เขียน ไว้ อาลัย เพ อ เป็น อนุ สร ณ็่ใน งานพระ ราช ทาน เพลิง ศพ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ทั้ง น ข้าพเจ้า ขอ แสดง ความ เส์ย ใจ ต่อ ครอบ ครัว ของ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ไว้ ณ โอกาส นื้ ด้วย ในป็ 2487 กรม ตำรวจ แต่ง ตั้ง ให้ ข้าพเจ้า เป็น ผู้ บังคับ การ ตำรวจ นครบาล โดย มี พ. ต. อ. หิริ ขณะ นั้น มี ยศ ร. ต. ท. เป็น นาย เวร จง เป็น โอกาส ให้ ข้าพเจ้า ด้น เคย คับ พ. ต. อ. หิริ แต่ นั้น มา ใน ปี ต่อ ๆ มา พ. ต. อ. หิริ ได้ เลอ น ยศ และ ตำแหน่ง หน้าที่ สูง ขน ตาม ลำดับ ได้ เป็น สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล ใน หลาย ห้อง ที่ และ เม อ ย้าย ไป เป็น ผู้ กำกับ การ ตำรวจ ภูธร จังหวัด เชียงใหม่ ก็ไสั ส์บส วน จับ กุม การ ล้าส่ นรา ย ใหญ่ ยิง ต่อสู้ คับ ผู้ร้าย ลิง 80 คน เป็น เวลา 2 ชว โมง คน ร้าย ถูก ยิง ตาย 3 คน กระทรวง มหาดไทย ชม เชย และ ได้ ลง ประวัติ ความ ชอบ ให้ ใน ปี 2503 ตำแหน่ง ข้า หลวง ประจำ จังหวัด ยะลา ว่าง ลง ขณะ นั้น ข้าพเจ้า ดำรง ตำแหน่ง ปลัด กระทรวง มหาดไทย เห็น ว่า พ. ต. อ. หิริ เป็น ผู้ที่ เหมาะ สม ที่ จะ ไป รับ ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ ได้ จง สนับ สนุน และ รัฐ มน ตริ ว่า การ กระทรวง เห็น ชอบ พ. ต. อ. หิริ เป็น ข้า หลวง ประจำ จังหวัด ยะลา นาน ลิง 12 ปื ได้ ทำ ความ เจริญ ให้ กับ จังหวัด น เป็น อย่าง มาก โดย เฉพาะ การ ลัง เสริม อาชีพ ราษฎร ได้ แนะ นำ ลัง เสริม ให้ ทั้ว ทุก ห้อง ที่ ทั้ง การ โจร ผู้ร้าย ก็ ลด น้อย ลง มาก เม อ พ. ต. อ. หิริ รับ ราชการ จน ครบ เกษียณ อายุ แล้ว แทน ที่ จะ พัก ผ่อน หา ความ สบาย เช่น ค นอน ๆ ก็ หา หยุด ไม่ เพราะ เป็น คน ขยัน และ รัก การทำ งาน เป็น ชีวิต จิต ใจ แต่ เป็น ที่ น่า เส์ย ดาย ที่ มี โรค ภัย ไข้เ จีบ เข้า แทรก แซง จน ไม่ สามารถ จะ ทำ การ งาน ได้ ต่อ ไป ใน ที่ สุด ก็ด้ อง จาก พวก เรา ไป โดย ไม่ป็ วัน กลับ ข้าพเจ้า ขอ ตั้ง จิต อธิษฐาน อุทิศ ลัวน กุศล จง ดล บันดาล ให้ ดวง วิญญาณ ของ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ จง ไป สู้ สุข คติ วินัย ในสํ ม ปราย ภพ เทอญ. / พล. ต. อ. (หลวง ชาติ ตระการ โกศล) า 2 พ. ย. 2522 27 ฝัง ใจ คน วัน ที 27 ลัง หา คม 2522 เป็น วัน ที่ ดิฉัน สุญ เส์ย ที่ ยิ่ง ใหญ่ ท้สุด ใน ชีวิต สุดท้ จะ กล่าว ได ถึง ความ {ลัก แม้ ว่า จะ ทราบ ดี แล้ว ว่า “ความ ตาย” เป็น ลัง แท้ จริง และ ทุก คน หลีก เลย ง ไม ไต หน ไม่ ท้น เวลา น้จะ ต้อง ถึง เรา ทุก รูป ทุก นาม ดิฉัน เอง1 ใต้ ป้เว ลา เตรียม ตัว เตรียม' ใจ มา นาน นบ เป็น เวลา ถึง 4 ปี 6 เดีอ น 10 วัน ที่พี่ หริ ล้ม เจ็บ และ อยู่ ใน ความ ดูแล รักษา พยาบาล ของ พยาบาล พิเศษ ของ ดิฉัน, ลูก และ หลาน ทั้ง กลาง วัน กลาง คน ตลอด 24 ชว โมง พ้หริ ป่วย ต้วย โรค เสน โห ลิต ใหญ่ ใน สมอง อุด ตัน ซึ่ง เป็น โรค ที่ ร0 กษา ให้ หาย เป็น ปกติ ไม่ ได้ ร่าง กาย ขาด การ บังคับ ทัง สอง ซีก ตัง แต่ วันท้ 17 มีนาคม 2518 อยู่ ท้อง พิเศษ ต็กธ นาคา รก รูง เทพฯ โรง พยาบาล จุฬาลงกรณ์ นาน ถึง 4 เดีอ น ทาง โรง พยาบาล แนะ นำ ใท้ก ลับ รักษา ตัว ต่อ ที่ ม้าน พัก ซอย ขอบ ฟ้า ถนน สุทธิ สารวินิจฉัย ตลอด เวลา ที่พี่ หริ นอน ป้วย อยู่ ที่ ม้าน ดิฉัน ก็ ไม่ ได้ นิ่ง นอน ใจ ได้ เสาะ หา ผู้ รักษา ไม่ ว่า จะ เป็น ทาง แผน บัจจุ บัน แผน โบราณ ไสย ศาสตร์ ทมอ ญี่ปุ่น หมอ อิส ลาม ถึง จะ อยู่ ไกล เพ้ ยง ใด ก็ม่ เคย ย่อท้อ แม้ แต่ ใน ป้า ช้า ที่ ตำบล ห นิ่ง ใน จังหวัด แพร่ ดิฉัน ก็ ได้ บุก บน ไป แต่ ก็มิ ได้ ช่วย ให้ อาการ ป๋วย ของ ฟ์หริ หาย หริ อ เบา บาง ลง ดิฉัน จ็งไ ด้ฟ้ง อำนาจ คุณ พระ ศริรั ตน ตรัย โดย ทุก คน ใน เวลา ดีกส งัด พี่ หริ ยัง ไม่ หลับ ดิฉัน ได้ ชวน สวด มนต์ ภาวนา โดย การจับ มีอพี่ หริ บอก “พี่ จำ เรา สวด มนต์ ด้วย กัน นะ จ๊ะ” ตั้ง นะ โม 3จ บ เจริญ พระ พุทธคุณ สวด คาถา บท ของ หลวง ป๋วัด มะขาม เฒ่า ระ ลีก ถึง คุณ บิดา มารดา ครู อาจารย์ แผ่ เมตตา ให้ เพี่อ น เกิด แก่ เจ็บ ตาย ทั้ง ลัน อุทิศ บุญ กุศล ที่มี อยู่ เผอ แผ่ แก, เจ้า กรรม นาย เวร เพี่อ น ศาลา ลัตว์ ห้อย, ใหญ่ เจริญ พร แก่ บุตร หลาน วัน ใด ดิฉัน ไม่ ใคร่ สบาย สวด มนต์ ผิด พลาด พี่ หริ ก็ จะ หัวเราะ เพราะ ถึง แม้ ร่าง กาย จะ เคลี อน ไหว ไม่ ได้ พูด ไม่ ได้ แส่ พี่ หริ มี ความ {ลัก น้กคิ ดมีค วาม จำ ปกติ และ ดี มาก ตลอด เวลา จน กระ ทั้ง ก่อน จะ ถึง วาระ หายใจ เฮ อก สุด ท้าย ขณะ ที่ จะ สุญ ลัน ดิฉัน เห็น อา การท รูด หนัก ชีพจร อ่อน ดิฉัน ยัง นง ช้าง เสียง จับ มีอพี่ หริ สวด มนต์ อยู่ ช้าง หู ว่า นะ โม ได้ 3 จบ ถึง บท อร ห0 สํมม าลัม พุทโ ธพค วา พุทธ0 ภควัน ตัง อภิ วา เท มิ พี่ หริ เลิก คว รับ ถอน หายใจ เป็น เฮ อก สุด ท้าย ขณะ ที่มีอ ช้าง ห นิ่ง อยู่ ใน วง แขน ของ ดิฉัน อีก ช้าง ห นิ่ง อยู่ กับ ลูก ๆ ซึ่ง พร้อม หนัา กัน หมด ทุก คน พี่ หริ ปัด ปาก สนิท ดวง ตา หลับ สนิท ดวง หนา อิ่ม เอิบ ดิฉัน แน่ ใจ เหลอ เกิน ว่า พี่ ห? ได้ ลัน กังวล ไป ลัสุข คติ แดน สุขาวดี โดย สงบ แล้ว ตลอด เวลา 38 ปืที่เ รา อยู่ ด้วย กัน มา นับ ตั้งแต่ เรา ได้ แต่ง งาน กัน พี่ หริ เป็น สามี ที่ แสน ประเสริฐ เป็น ผู้มี คุณธรรม ประจำ ใจ สุขุม เย อก เย็น ให้ เก็ย รติ และ ยกย่อง ให้ ความ เมตตา กรู ณๅ ต่อ ดิฉัน เส มีอน บิดา เห ม่อน พี่ ไม่ เคย สร้าง ความ ชอก ชา ใจ ให้ แก่ ดิฉัน เร องการ ฝักใฝ่ กับ สต ริอิ่น ไม่ มัว เมา กับ สถาน เริง รมณ์ อบายมุข ไม่ ดม สุรา ยา เมา ทุก ครั้ง ที่ เรา มีบัญ หา ที่ จะ ตอง ได้ แย้ง กัน ขัด คอ กัน คู เห มีอน ดิฉัน จะ เป็น ผู้ ก่อ ขน พี่ หริ จะ ไม่ ยอม ใต้ ตอบ หริ อ กล่าว วาจา ล่วง เกิน รูน แร ง (คง จะ เป็น เพราะ คิด ว่า ไม่ มี ประโยชน์ อัน ใด ที่ จะ โด้ แย้ง กับ ผู้หญิง ที่ เกะกะ เกเร) ครั้น เวลา ล่วง เลย สงบดี แล้ว พี่ หริ ก็ จะ ช แจง เหตุผล อธิบาย ให้ ทราบ และ ดิฉัน ก็ จะด้ อง เป็น ฝ่าย กราบ ขอ อภัย พี่ทริ เส มอ .พี่ หริ เป็น สุภาพ บุรูษ ใจด็ อารมณ์ ดี อภัย ใน ความ ฝ็ดที่ เหลว ไหล ของ ดิฉัน ลูกๆ หร้อ แม้ ผู้ อยู่ ได้ บังคับ บัญชา เสมอ มา จ็ง เป็น เหตุผล ที่ ทำ ให้ ดิฉัน สมัคร ใจ เป็น ทา ษ ของ ความ ดี งาม หลง รัก เท อด ทุน พี่ หริ จน ตลอด ชีวิต แม้ ว่า ร่าง กาย พี่ ห? จะ ตอง สุญ สลาย ไป ตาม สภาพ แต่ ก็ ไม่ มี วัน ที่ จะ ลบเ ลอน ไป 28 จากดวง ใจ และ ความ ทรง จำ ของ ดิฉัน ได้ ลูก ๆ ทุก คน มี บุญ ทึ่ม พ อที่แ สน ประเสริฐ เป็น ผู้ รัก ษา เกียรติ สร้าง ช อเส์ ยง คุณ งาม ความ สี ให้ แก่ วงส์ ตระ กล เป็น ตัวอย่าง สี ที่ ให้ แก่ ลูก ให้ ความ รัก เมตตา ให ความ สุข ความ อบอุ่น ให้ การ ศก ษาอ บรม อย่าง สี แก่ ลูก ทุก คน ไม่ เคย ด่า ด้วย คำ หยาบ คาย หรือ เฆี่ยน สี ให้ด้ อง เส์ย ใจ ใน เริ่อ งนึ่ เกี่ยว กับ หน้าที่ ราชการ พี่ หริ เป็น ผู้ จง รัก กัก สี ส่อ ชาติ ศาสนา พระ มหา กษัตริย์ อย่าง ยิ่ง พอ อยู่ ใน หน้าที่ ราชการ ได้ ปฏิบัติ หน้าที่ โดย ชอบ ซึ่อสํ ตย์ สุจริต มี ความ ยุติธรรม เมตตา อา รึ ตอ ผู้ ใด' บังคับ บัญชา แม้ แด่ กับ ผู้ ตอง ขัง หรือ พนักงาน ขับ รถ ขณะ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา ก็ ได้ สร้าง ความ เจริญ รุ่งเรือง พัฒนา น้า นเมี อง ให้ สะอาด สวย งาม มิ ให้ น้อย หน้า ประเทศ ใกล้ เสียง อีก ทั้ง ได้ ขอ พระ ราช ทาน หลัก เมีอ ง จาก องค์ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว ตั้ง ขน ที่ กลาง เมีอ ง ยะลา ไต้ สร้าง พระ ประธาน ให้ แก่ วัด เมีอ ง ยะลา ริ เริ่ม สร้าง ศูนย์ ราชการ ด่าง ๆ ขน ใน จังหวัด ยะลา ถง 9 ศูนย์ ทั้ง น เพี่อ แสดง ว่า จังหวัด ยะลา มี ฐานะ เป็น เมีอ ง ใหญ่ เมี อง หนึ่ง เท่า เทียม กับ จังหวัด อน ๆ เพราะ จังหวัด ยะลา อยู่ ชาย แดน ภาค ใด้ มี อาณาเขต ติดต่อ กับ ประเทศ มาเลเซีย มี ประชาชน ส่วน ใหญ่ ต่าง ศาสนา และ ประเพณี จาก ภา คอน ๆ ของ ประเทศ พี่ หริ ไต้ อุทิศ ตน เพี่อ เสริม สร้าง ความ เจริญ รุ่งเรือง สงบ ร่ม เย็น และ สะดวก สบาย ใน การ ติดต่อ ราชการ และ ส่ง เสริม อาชีพ ราษฎร โดย เฉพาะ ใน ด้าน การ เกษตร ซึ่ง พี่ หริ วัก งาน ด้าน นึ่ เป็น ชีวิต จิต' ใจ เม อพี่ หริ ล้ม ป้วย พี่ หริ ยัง มี เวลา ให้ ดิฉัน และ ลูก ๆ หลาน ๆ ได้ แสดง ความ กตัญ ญ กตเวที ใน ขณะ ป่วย จน ลัน ชีพ บาง ครั้ง ที่ ดิฉัน คิด ห้อ แห้ หมด อาลัย ส่อ ความ เป็น อยู่ ของ ตน เอง ก็ พอ บรรเทา เบา บาง ลง ไต้ เนึ่อ ง จาก ลูก ทุก คน เป็น กำลัง ใจ พยายาม ทำ ความ สี ยืด ความ กตัญ ญ ต่อ พ่อ แม่ ช่วย เหลอ กิจการ งาน แม้ บุตร เขย และ บุตร สะ ให้ ซึ่ง พี่ หริ ริก ประหนึ่ง บุตร ของ ตน เอง ก็ เป็น หัว แรง ลัาคั ญ ทำ หน้าที่ เป็น พี่ คน โต จัดการ งาน ของ พ่อ ทั้ง คิด ดำเนิน งาน โดย มี น้อง ๆ ช่วย เหลอ อย่าง เต็ม ใจ และ เคารพ เชอ ฟัง ปรองดอง พร้อม ใจ กัน ด็ยิ่ง ทุก คน จะ เวน เส์ย มิ ได้ ที่ จะ กล่าว อีงค วาม ประทับ ใจ และ ตระหนัก ใน พระ คุณ ของ ท่าน ที่มี จิต เมตตา อา เต่อ พี่ หริ และ ตลอด รวม ถงค รอบ ครัว อาทิ เช่น ท่าน ปลัด กระทรวง มหาดไทย คุณ วิญญ ลัง คณา รักษ์ และ คุณ หญิง ท่าน อธิ บสีก รม การ ปกครอง และ คุณ หญิง ท่าน ได้ เมตตา เออ อารื ส่อ ครอบ ครัว ของ ดิฉัน อย่าง ยิ่ง ตลอด มา ชนิด ที่ จะ ลม เส์ย มิ ได้ นอก จาก นั้น ยัง มีผู้ที่ ให้ การ ช่วย เหลอ ขณะ ที่พี่ หริ มี อาการ ทรุด หนัก จาก ลัาบั ก งาน แพทย์ ใหญ่ กรม ตำรวจ ได ให้ บริการ รถ ศูนย์ พยาบาล นำอ๊ อก ซิ เจน มา ประทัง ไห้ จน วาระ สุด ห้า ย ญาติ ๆ น้อง ๆ หลาน ๆ ของ พี่ หริ ได้ มา อยู่ เป็น เพี่อ น ดิฉัน ช่วย เหลอ ติดต่อ การ งาน ตลอด เวลา ที่พี่ หริ เริ่ม ทรุด จน วาระ สุด ทาย ซึ่ง ดิฉัน และ ครอบ ครัว จะ ขอ ระลึก ถง คุณ ความ สี ของ ท่าน ไห้ ชว ชีวิต ทุก ครั้ง ที่ สวด มนต์ ภาวนา จะ ได้ ระลึก ถงและ ตั้ง จิต อธิษฐาน ให้ ทุก ท่าน มี ความ สุข ความ เจริญ ปราศจาก โรค ภัย ความ ทุก ข ทรมาน มี พลานามัย แข็ง แรง มี กำลัง กาย กำลัง? ตเ ขม แข็ง ชนะ หัต รูหม่ ร้าย มีป็ญ หา ใด ๆ ก็ จง แก ใข ไต้ ลัาแจ ปลอด โปร่ง โดย ง่าย ตลอด จน ทุก ๆ ท่าน ที่ ได้ กรุณา สละ เวลา ช่วย เหลอ งาน และ ให้ เกียรติ ไป ใน งาน สวด อภิธรรม และ มา ใน งาน พระ ราช ทาน เพลิง ศพ ของ พี่ หริ ขอ ได้ รับ การ ขอบ คุณ อย่า งสุง จาก ดิฉัน และ ครอบ ครัว ขอ ท่าน จง ปราศจาก ทุกข์ โศก โรค ภัย ภยันตราย นานา กระทำ การ ลัง ใด จง ลัาแจ สม ความ ปรารถนา ทุก ประการ 29 วัน นิ เป็น วัน พระ ราช ทาน เพลิง ศพ พี่ หริ เป็น วัน สุด ท้าย และ พิธีการ สุด ทาย ทดิสั นจะสามารถ ตอบ สนอง พระ คุณ และ คุณ ความ ด ของ พิ่หริ ได้ แท้ ว่า ชีวิต ร่าง กาย จะ สุญ สับ ลับ ไป ห มดแลวกตาม หาก วิญญาณ มี จริง ก็ ขอ ให้ ดวง วิญญาณ ของ พี่ หริ ได้ ไป รด ริบ ทราบ ได้ ด้วย ว่า ดิสับ ลูก และ ห ลาน ยัง อาลัย รัก ระ ลกถ ง และ ฝัง ใจ เรา อยู่ เสมอ ไม่ มี วัน สุญ สลาย ขอ อำนาจ คุศล บุญ รา ลัทีฟ์ หริ ได ทำ1 ท็ญไ ว อย่าง ดี ยิ่ง ใน ชา ดิน จง เป็น ผล ลัง ให้ ดวง วิญญาณ ของ พี่ หริ จง ไป ลัสุข คติ ใน สับ ปราย กพ ดล0 ดสั ว นิรันดร.. พรรณ พิมพ์ คชหิ ร์ญ 30 พ่อ ยก กร วอน ต่อ ไท้ เท วา
• มวล หมู่ บน นภา เอ่ย ด้าง คน ธร รม์ทํ่ ว เมฆา ■าธ ! 5 คำ เอ่ย คำ อิง อา ง กล่าว ด้อย ร้อย คำ รำลึก กาล เมีอ ครั้ง เยาว์ ว0 ย มี พ่อ สู เอาใจ ส่อ เห ยำ โอบ ลูก กล่อม อก ไว้ ไอ อุ่น อก นา จวบ ใหญ่ ยัง คอย เผ่า ไป่ แท้ ล่ม เล่อ น ทุกข์' ใด เยอ น พ่อ รู้ ทุกข์ นา ทุกข์ บ่ เคย ป็ฑา ต่อ เหย้า โอษฐ์ มิ เอย วาจา ออก ต่อ ด้วย ตน มี พ่อ พาก เพียร เผ่า ต่อ ร้อน เดียว แด แผ่ สุข ท้ว แบ่ง ได้ ครบ คน สุข ท ว ทุก ตำ ตน พ่อ ใ หำ ผิ เพียง แต่ เว หน เดีอ นอ ยู่ หาก แต่ ลูก อยาก ได้ พ่อ นั้น จก ดง รน ทด แสน เหว่ ว้า อาลัย มี แม่ เหลอ เปิน ใจ อยู่ เผ่า เส์ ยง เพลง กล่อม ออก ไกล สุ' ด คู่ อิน!) กลอง สังข์ เค ลำ พ่อ นั้น ลา จร นอน ทน มา ส์ซ้า ปี ปลาย ยา บ่ จก มา คลาย พ่อ ได้ มาก แรง ไม่ แด ดาย ใจ จ่อ ช่วย นา ใจ ปริ ม จะ ขาด ไซว้ ทว ทั้ง ทุก นาม ยาม นอน นอน แส่ ได้ ล่ม ตา ปาก เอ่ย ออกวาจา ? เๅ V บ เด มี ตา ต่อ ความ มา ตา ส่อ เพียง เพ่ง เอา ความ ได้ ส่อ ได้ ด้วย ตา กาย าหยู ดเค ลี่อน ได้ ดัง เติม ขา อ่อน แขน มา เติม บ่อน สู มี เพียง แส่ ใจ เสริม ใจ อยู่ เรา ทำ นก็ คง รู้ เช่น นั้น โรค คน 31 จน ใจ จน ต่อ เกล้า ใจ ช่วย ลู เอาใจ หาก แลก ต่อ โพย ภัย ขอ ฟ่อ จง รบ รู้ จน ใจ ต่อสู้ ดัง ดง แลก นา เปลี่ยน ให้ ลูก เอง เกรง ลูก จัก บ, ได้ แทน คุณ คุณ ฟ่อ เคย กา รุณ ก่อ ตั้ง วิชา ต่อ เปิน ทุน ดัง รา เรียน มา มอบ ต่อ ลูก หมด ทั้ง ที่ ห้อง สกุล เรา เอา จิต เป็น ที่ ตั้ง ปณิธาน จัก ก่อ กอบ การ ง" ฒ ท่อน แห้ เฉียบ ดัง ฟ่อ ตั้ง การ งาน ก่อ ไว้ นา มโน ต่อ กา ยา แล้ ที่รู้ งาน ชน คน ใด ขาด ต่อ รู้ คุณ คน คน ใช่ เรียก เป็น คน อยู่ ได้ ใจ มาก ก่อ อกุศล พ้งก่ อ ได้ นา ใจ เช่น เฉก แจง ไซร้ อยู่ ล้วน มวล อธรรม คำ พูด ของ ฟ่อ ได้ พ้งฏิ น จำ ใล้ ใจ อาจิณ ง่เฦ V ท เด ระ ลก อยู่ นิจ สิณ ครา ผ่าน คน แฮ ทำ ดง ความ แจง ไว้ หมี ล้วน สรรเสริญ เกิน การ งาน ต่อ ด้น โคลงกลอน มี แส่ ใจ อาวรณ์ ยิ่ง ด้วย ทุกข์ ใจ ใช่ อาจ ถอน ดุจ ดง ใจ นา ทุกข์ ฟ่อ จาก ใคร ห้วย เล่ห์ น เพียร ตน ชล เนตร อาบ เอ่อ เบา ดวง ตา กลอง ปี สังข์ ดัง มา ต่อ ด้วย โหย ห วลป็ เพลง ลา เที่ยง เป่า เทวษ ท่วม แทบ จ มวย ด่า วดน เดิน ตาม ยาม ยิน สวด แซ่ ซ ร้อง เทศนา จาก เหล่า อา จาร ยา ก่น ให้ บุญ ใด ช่วย นำ พา ฟ่อ สู้ มวล หมี เทพ ทวย ไซร้ อยู่ ได้ ใน สวรรค์ 32 บัญชร ชีพ พ่อ ได้ มีม่า น คอด คง เถลิง ชอส กุล วงศ์ สถิต ย์ทว ธร ณินท ร์ไซ ร ' นาม “สิริ,, พ่อ นั้น ดี ก่อ ลูก กลม เก ส์ยว งาม ใจ แม่ คน เดียว จริง ต่อ ชาติ หน้า ไซร้ ปิด ลง อ ยาด ยัง อยู่ ไป่ หลา แดน สยาม นาม เดียว อยู่ ได้ มส่อ แม่ นา อยู่ ด้วย พ่อ แฮ.... จาก ลก 33 อดีต ผู้ ว่า ราช การ จัง หวด ยะลา พ. ต. อ. (พิเศษ) สิริ คช หิริ ญ กบ งาน ฬฒ นา และ ประชา สงเคราะห์ ใน ช่วง ระยะ เวลา เก อบ 5 ปื ที่ ท่าน ผู้ ว่าฯ (ผม ขอ อนุญาต เรียก ท่านอย่าง ป็ตา มท่ เคย เรียก จน ติด ป่า ก) นอน ป้วย พัก รักษา ตัว อยู่ ที่ บ้าน ผม เคย ไป มา หา ลเ ไป เยี่ยม เคารพ ท่าน เป็น ประจำ แต่ ก็ ไม่ ปอย พัก เหตุ ที่ ผม ไม่ ได้ ไป ปอย ๆ ก็ เพราะ ไปท่ ไร ผม รูสก สะ เท่อ น ใจ เศร้า ใจ จน บอก ไม่ ถูก ทุก ค รังท่ ผม ไป ท่าน จะ รา ไห้ จน ทำ ให้ ผมด้ อง พลอย ร้อง ไห ไป ด้วย พร้อม ทั้ง นึก ทบทวน ย้อน หลัง ไป ใน อดีต ที่ ผ่าน มา เม อ ครั้ง ผม รับ ราชการ อยู่ กับ ท่าน ที่ จังหวัด ยะลา ระหว่าง ป็ พ. ศ. 2505-2512 ผม เป็น ประชา สงเคราะห์ จังหวัด ยะลา อยู่ ใด้บั ง คับ บัญชา ของ ท่าน ใน ช่วง ระยะ เวลา ดัง กล่าว ผม พยายาม นึก อิง การ กระทำ ความ ประ พฤติ ปฏิบัติ ทั้ง ราชการ และ ล, วน ตัว ทั้ง ที่ม่ ต่อ ข้า ราชการ ใน บังคับ บัญชา และ ประชาชน ทั้ง ชาว ไทย พุทธ และ ชาว ไทย อีส ลาม ซึ่ง อยู่ ใน ความ รับ ผิด ชอบ ของ ท่าน นึก เท่าไร ก็ ไม่ พบ ข้อ บกพร่อง แต่ กลับ เห็น ความ ดี งาม ที่ ท่าน ม่ต่อ ชาว จังหวัด ยะลา และ ผล งาน ความ เจริญ ห้าว หพัา ของ จังหวัด ยะลา ทั้ง ใน ด้าน ความ เป็น อยู่ ของ ราษฎร และ จังหวัด เนึอ่ ง จาก ผม เป็น ประชา สงเคราะห์ จังหวัด มี หน้าที่ ช่วย เหลอ ราษฎร ที่ ทุกข์ ยาก เดีอ ด ร้อน นานา ประการ ผม จึง มี โอกาส ใกล้ ชิด ติด สอย ห้อย ตาม ท่าน ผู้ ว่าฯ ไป ใน ที่ ต่าง ๆ ใน ชนบท โดย เฉพาะ อย่าง ยิง ใน ถิ่น ทุรกันดาร ห่าง ไกล คมนาคม บาง แห่ง ไม่ มี ทาง รถ ยนต์ ไป อิง ท่าน ก็ บุก ป้า ฝ่า ดง เดิน ด้วย เห้า ประชาชน ล้วน ใหญ่ ของ จังหวัด ยะลา เป็น ชาว ไทย อิส ลาม ซึ่ง มี จำนวน ไม่ น้อย กว่า 700/0 ดัง นั้น ล้วน ใหญ่ ใน ห้อง ที่ที่ ท่าน ได้ บุก บน เข้า ไป เยี่ยม เยียน ช่วย ขจัด ปัด เป้า ความ เดีอ ด ร้อน ไห้ จึง เป็น ชาว ไทย อิส ลาม ท่าน ได้ สร้าง ความ ลัม พันธ์ ตลอด ทั้ง ความ เชอ ถีอ ไว วาง ใจ ให้ แก่พี่ น้อง ชาว ไทย อีส ลาม เป็น ที่ น่า ยกย่อง สรรเสริญ บรรดา มัสยิด ปอ เนา ะ ตลอด ทั้ง บุคคล ลัาคั ญ ใน ศาสนา อีส ลาม เช่น ดา โต๊ะ ยุติธรรม โต๊ะ ครู โต๊ะ อิหม่าม กรรมการ อีส ลาม ใน ทุก เขต ห้อง ที่ อำเภอ ต่างๆ ต่าง ก็ ให้ ความ เชอ ถอ เชอ มน และ เคารพ ใน ตัว ท่าน ใน สาย ตา ของ ผม และ เพ อน ข้า ราช การ เป็น 0 ย่ๅง มๅ ก งาน เลย ง ตาม เทศกาล ต่าง ๆ ตาม ประเพณี ของ ชาว มุสลิม ทั้ง ใน เมีอ ง และ ชนบท ท่าน ไม่ เคย ปฏิเสธ แม่ ไม่ ได้ วับ เชิญ แต่ เม อ ทราบ ท่าน ก็ จะ หา โอกาส ไป ร่วม เป็น ประจำ จึง เป็น ที่ ชน ชม ยินดี แก่ ชาว ไทย อีส ลาม เป็น อย่าง มาก และ ประทับ ใจ ใน ความ เป็น พัก ปกครอง ที่ เข้า อิง จิต ใจ ของ ประชาชน ใด ย แห้ จ เง ดัง นั้น จึง ไม่ เป็น ที่ นำ แปลก ใจ ที่ ปรากฏ ว่า ใน การ ประกอบ พิธี ฝัง เสา หลัก เมีอ ง จัง ท จัตย ะลๅ เม อ วัน ที่ 25 พฤษภาคม 2505 ซึ่ง เป็น ฤกษ พิธี ฝัง หลัก เมีอ ง พระ สงฆ์ สวด ชัย มงคล คาถา พราหมณี เป้า ล้งซ์ ไกว บัณเฑาะว์ พร้อม ทั้ง กรรมการ อิส ลาม โต๊ะ อิหม่าม โต๊ะ กา เต็ม สวด อำนวย พ ว ตา มล ทธิ ศาสนา พร้อม กน ดวย หลัก เมี อง จังหวัด ยะลา พร้อม ศาล อัน สง่า งาม แบบ อี ลปะ ใทย ได้ ประดิษฐาน อยู่ ใจ กลาง เมีอ ง ตั้ง อย่ห น้า ศาลา กลาง จังหวัด เป็น ที่บุ ชา ของ ทั้ง ชาว 1 เม อง แอ ะพัก ทัศนาจร อยู่ จน ป้จจุ บัน น พิธี แห่ ใน การ เฉลิม ฉลอง ก็ม่ร ใกฏ ว่า มี ชาว ไทย มุสลิม ขิๅก 0- |เภ 0 ต่ๅ 4 0| คู้ ดขบๅน แห่ ด้วย ช้าง มา ร่วม ใน ขบวน แห่ ด้วย อย่าง กับ กง เป็น ทกัศ จร รย์แก่ด้ ที่ เห็น เห ตุ กๅร ^{เป็น อย่าง ยิ่ง 34 ทำไม ถงมี ชาว ไทย อิส ลาม ไป ร่วม ใน ชบๅ นแห็ และ ฏีผู้ นำ ใน ทาง ศาสนา ไป ร่วม สวด อา นวย พร ใน พิธี ภาร สวา งหกั คเบ 0 ง แม้ จะฏี เหตุผล ภ ล่ๅๅ 0 ๅงว่ ๅนกั ภเฏื 0 ง ใปใ ช่เฏ นห กัภช 0 งศๅส นๅ เปน หลัก' ใน การ ย ดร ว มน0 ๅใ จุ) ข 0 ง ชาว เม 0 งท่ 0 ยู่' I น ดิน แดน นั้น ให้ ววม เป็น นํ้าห นึ่ง ใจ เดียว กัน เป็น หล กท จะ ปัก แน นอน วา ตัว เท 0 3 จ ะ ใ ม่ย้ๅ ย้ ไป 00’ แห่ง ใด ตๅม 0 วาม เชอ มา แต่ 1 บ รา ณ กาล แล้ว ก็ ตาม แต ชาว ไทย อิส ลาม จะ นก วาท ยก แห นใ ห ศ าส นา ยาก ที จะเ ปลี ยนแ ป ลง ความ ร้ส่ กนํก กิ ดไ ด้โ ดย ง่าย โดย เฉพาะ อ ยาง ยิง' ใน สาม จัง ห วดี กาก1 ใต ผม มี ความ มัน ใจ ว่า ความ ร่วม มอ ร่ๅม ไจ ชอง นึ่ห้ 0 ง ชๅๅ ไน 0 อีส ลาม ใน ค รัง นัน เหตุผล ท่นำ กัญ ก็คีอ “ศรัทธา และ ความ เชอ ใน ฅํว ผู้ว่ ๅรๅ ชกๅ ร จง หวด” ยิ่ง กว่า นึ่ง อน ใน ดาน การ ปกครอง และ การบ ริ หาว ท่าน ไดี ให้ ความ เป็น กัน เอง กับ ข้าว ๅช กาว ทุก แผบ กก ๅว และ ใหค วาม นำ กัญ เทา เท ยม กับ พูด จา แบบ ให้ ความ สนิท สนม ห้วย ใบ หห้ๅ ที่ยิ่ม แย้ม หยอก เย้า ไม เครง เคร ยด ทำ ใหผู ไต มัง กับ บัญชา มี ขวัญ และ กำลัง ใจ ใบ กาว ปฏิบัติ งๅบ ข้า ราชการ ทุก แผนก การ จง ม ความ เคารพ ใน ตัว ทาน และ กอ ให เกิด ความ สามัคคี ประ สาน งาน กัน อย่ๅ ง ดีเฏี อบ ก่อ ให้ เกิด ผลดี ไป ถงป ร ะ ชา ชนท่ มา ติดต่อ เป็น อย่าง ดี ยิ่ง เป็น ท่นา นํงเ กต ว่า' ใน ช่วง ระยะ เวลา ท่ท่า น ดำ รง ตำแหน่ง ผู้ว่ๅ ราช ก ๅ ร จังหวัด อ ย่ ได้ พยายาม ส ราง สรร ความ เจริญ กาว หนา ใน กาว พัฒนา จัง ห วัค ทุก ด้าน ท่านพยายาม ดีงค คคๅ ๅม นำ กัญ ชอง กาว พัฒนา จาก ห นวย ราชการ ตาง ๆ ใ หมา รวม กันท่ จังหวัด ยะลา จะ เห็น ได้ ว่า ศนย์ ปฏิบัติ ราช กาว หลาย กระทรวง ทบวง กรม ได มา ตัง อยูท จังหวัด ยะลา แทบ ทัง กัน เช่น ศูนย์ พัฒนา ชุมชน ศูนย์ ประ สาน ราชการ จังหวัด ภาค ให้ ศูนย์ อนามัย แม่ และ เด็ก ศูนย์ การ ศก ษา ศูนย์ บรรเทา สาธารณ กัย ศนย์ สงเคราะห์ คน ชรา ภาค ใต้ โรง เรียน ตำรวจ ภูธร ภาค ใต้ ฯลฯ นอก จาก นั้น จาก การ ช แจง แสดง เหตุผล ถงค วาม นำ กัญ ของ จังหวัด ภาค ใต้ ทำ ให้ รัฐบาล ได้ เล็ง เห็น ถงค วาม นำ กัญ และ จำ เป็น ใน กาว ท่บ เท การ พัฒนา ด้าน อน ๆ ที่ เกี่ยว ข้อง กับ การ พัฒนา เศรษฐกิจ และ นํง คม อิก หลาย สาขา เช่น การ จัด สร้าง เข อ นพ ลัง งาน นิคม สร้าง ตน เอง พัฒนา ภาค ใต้ นิคม สร้าง ตน เอง ธาต โต (ซง เร่ง รัด ใน การ จัด ที่ดิน ทำ กิน แก่ ราษฎร) จัด หน่วย เค ลอน ที่ ต่าง ๆ ออก ไป ส่ง เสริม พัฒนา ห้อง ถิ่น เช่น หน่วย พัฒนาการ เค ลอน ที่ ของ กร ป. กลาง ฯลฯ เป็น ด้น สรุป ได้ ว่า ใน ยุค ที่ ท่าน ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จัง บวัด เป็น ยุค สมัย ที่ จังหวัด ยะลา มี ความ เจริญ รุด หนำ ใน การ พัฒนา ทุก สาขา ก็ว่ๅ ให้ ใน ด้าน การ พัฒนา อาชีพ แก่ ราษฎร ได้ เน้น ความ นำ คัญแ ละ เร่ง รัด ใ V ใ หน่วย ราช การที่ เกี่ยว ข้อง ให้ ความ สนใจ และ ทุ่มเท การ พัฒนา อาชีพ แก่ ราษฎร โดย บาง อย่าง ท่าน ก็ จะ ลง มีอ ดำเนิน การ ด้ๅอ ตน เอง เช่น การส่ง เสริม การ ปลูก ยางพารา พันธุ ดี การส่ง เสริม การ ปลูก กาแฟ คีง กับ ลง ทุน ลง แรง แบ่ง เนึ่อ ที่ ใน บริเวณ จวน ที่ พัก ทำ เป็น แปลง เพาะ ชำ แจก จ่าย กล้า พันธุ แก่ ราษฎร และ เร่ง รัด ให้ อำเภอ เพาะ พันธุ แจก จ่าย แก่ ราษฎร ทุก อำเภอ โดย เฉพาะ อย่าง ยิ่ง การส่ง เสริม การ ปลูก กาแฟ ซี่งเ ปัน น โย บๅอ ของกระทรวง มหาดไทย ใน ขณะ นั้น ได้ วาง เป๋า หมาย ให้ ราษฎร ทุก ครัว เรีอ น ปลูก กาแฟ ครอบ ครั วละ 5 ไร่ จน กระทง เป็น ผลิตผล ที่ ทำ ราย ได้แก่ ราษฎร และ เป็น ผลดี เป็น ที่ นิยม ปลูก กัน แพร่ หลา ยมๅ จน ป้จจุ บัน ใน ด้าน กา •ร ปราบ ปราม โจร ผู้ร้าย เนึ่อ ง จาก ท่าน เริ่ม ด้น ชีวิต มา จาก ตำรวจ ท่าน จง ไต้ กวด ขัน ใน การ ปราบ ปราม เป็น ฟ เศษ เจ้า หนา ที่ ตำรวจ ทุก สถานี จะ ตน ตัว อย่เ สมอ เหตุการณ์ ร้าย ที่ เกิด ขน 35 เชน การ ขูเร้ ยก เงิน คา คุม ครอง จาก บรรดา พ่คท้ ๅ นัก ธุรกิจ ซิ่ง เริ่ม มี ประปราย ใน ระยะ นั้น ท่าน จะ ประชุม วาง แผน ปราบ ปราม ใด ยรืบ ต่วน และ จะ ปรึกษา หารือ ขอ ความ กีด เห็น ใน การ ปอ ง กัน และ ปราบ ปราม จาก ขา ราชการ หน่วย คน ๆ เปึน การ ประ สาน งาน ไป ด้วย จาก การ ปฏิบัติ งาน ที่ เข้ม แข็ง และ เอาใจ' ไ ล, อย่าง จริง จัง ใน ขณ ะนัน ปราก ฎ ว่า การ เศรษฐกิจ ของ จังหวัด ยะลา เจริญ รุด หนัๅ ราษฎร ตัง หนา ประกอบ อาชีพ ได ย ปรกติ สุข ทั้ง ข้า ราชการ พ่อ ค้า ประชาชน ชาว ไร่ ชาว สวน ต่าง มี ขวัญ และ กำลัง ใจ เข้า กัน ได้ อย่ๅ ง สนิท สน บ จาก บัน ทกค วาม จำท้ ผม นำ มา เล่า จาก ความ รู้ ลัก และ เห็น จาก การ กระทำ ที่ ท่าน ผู้ว่ๅ ฯ ได้ ส ราง สม คุณ งาม ความ ดี แก่ ราษฎร และ ท้อง ท่ ชีง นับ ได้ ว่า เป็น คุณ งาม ความ ดีที่ เกิด จาก ใจ จริง ก่อ ใหเ กีด ความ สามัคคี ความ อบอุ่น ความ เจริญ ท้าว หนา ใน ประ การ ต่าง ๆ จง เป็น เริ่ อง ที่ ผม กีด ไม่ ถึง จริง ๆ วา ทำไม ท่าน จืงต อง มา ประสบ เครา ะห็ กรรม ด้วย โรค ที่ ทรมาน ทั้ง กาย และ ใจ ของ ท้า นอย่ ถึง เก อบ 5 ปี บัดป้ ทาน ได หลุด พน จาก ความ ทรมาน ไป แล้ว ผม เชีอ เหลอ เกิน ว่า คุณ งาม ความ ดี ของ ทาน ท ได ทำ ใวแ ก แผน ดิน และ ชาว จังหวัด ยะลา จะ นำ ดวง วิญญาณ ของ ท่าน ไปลั สุข คติ ใน ล้ม ปราย ภพ โ ท้น และ เชอ ว่า จะ อยู่ ใน ความ ทรง จำ ของ ชาว จังหวัด ยะลา ไป ชว กาล นาน “ วัว ควาย ข้าง และ มา ม รณา กระดูก ขน หนัง งา ประโยชน์ ได้ มนุษย์ ตาย ซิ ชีวา เน่า เป้ อย ดี ชา ที่ ทำ1 ไว้ ลัอ ง ให้ ไลก เห็น,, (โคล งบ ทน เรืย บเรื ยง โดย พระ เทพ ญาณ โมลี เข้า คณะ ภาค จังหวัด บัด ตานี ใน หนัง ล้อ ซึ่ง พิมพ์ เป็น ที่ ระ ถึก ใน งาน ฉลอง หลัก เมีอ ง ปื 2509) วิทร ทอง รม ย อดีต ประชา สงเคราะห์ จังหวัด ยะลา 36 คำ ไว้ อา ลย การ จาก ไป มิ รุก ลับ ของ พ. ต. 0. ก็ริ ค ชหิลั 'ญน่ นอก จาก ลัง ความ เศร้า สลด ใจ แก่ คุณ พรรณ พมพ ภรรยา ตลอด จน บุตร หลาน เป็น ทสุด แล้ว ข้าพเจ้า และ ภรรยา ใน ฐานะ น้อง พร้อม ทั้ง หลาน ๆ ตาง รุส์ก อาลัย รก และ เล้ย ใจ อย่าง สุด ซง ด้วย เป็น อย่ๅ งนๅ ก เพราะ พ. ต. อ. ก็! ค ชหิลั ญ มใช เป นพ ภรรยา ของ ขๅพ เจ ๅแ ตอ ยๅง เติย ว ข้าพเจ้า ลัง ถือ ว่า พ. ต. อ. ก็! คชหิ ร์ญ เป็น เส มอน ญาติ รวม ตระกูล เด ยว กับ ขๅพ เจา ดวย เรา ทัง สอ งม ปัญหา อย่าง ใด ๆ ข้อง ใจ เกิด ข็น ต่าง ได้ ร่วม ปรก บา หา รอ กน ฉนท พน อง เพ อให คลาย ทุกข์ ไป ตาม กาล เวลา ปัจะ บังเกิด ขืน อย่เ สน 0 จง อาลัย ยิง เม อป 2479 ระ หวา งทข าพเ จา รบรา ชกา ร ตำรวจ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ บังคับ หมวด ประจำ กอง เม อง จังหวัด ลำปาง พ. ต. อ. ก็! คชหิ ร่ญ ขณะ บัน ลัาเ รีจ นัก เรียน นาย ดาบ และ ได้ ลับ ปริญญา ตรี ธรรม ศา สต รบ ณ' ทิต ได มา เท ยวท จังหวัด ลำปาง และ พัก อย่ท บ้าน ข้าพเจ้า เรา ต่าง ได้ พด คุย กัน ถืง เร องการ ประกอบ อๅช พ และ กิจการ งาน ตาง ๆ (ชง พ. ต. อ. ก็! คชหิ ลัญ ม คุณวุฒิ เป็น บัณฑิต แล้ว ยงเ ปน นก เกษตรกรรม, นัก พัฒนา ตลอด จน ธุรกิจ การ ค้า ติดต่อ ตาม จังหวัด ต่าง ทุ อก ด้วย พ. ต. อ. กิริ คชหิ รั ญ ได้ ขอ ความ เห็น จาก ข้าพเจ้า ใคร่ ที่ จะ ลับ ราชการ เพ อ เกียรติ ป ร ะ วัติ ต่อ วง ก็ ต ระ คู ล “ค ชหิลั ญ,, ข้าพเจ้า เห็น ว่า ขณะ นั้น การ ลับ ราชการ เป็น ข้า ราชการ ตำรวจ ยอม เป็น ผู้ที่ อยู่ ใกล้ ชิด กับ ประชาชน ใน การ บำบัด ทุกข์ บำรุง สุข แก่ ประชาชน อย่าง แบ้ จริง ไม่ ม ลัง, ใด มา ลบ ล้าง ภาพ พจน่ ของ ข้า ราชการ ตำรวจ แบ้ แส่ การ เม อง ก็ เป็น ล้วน หนึ่ง ต่าง หาก ไม่ ก้าว ก่าย ต่อ กัน ในเ มอ เรา ซอ มอ ส อาด การ ลับ ราชการ ตำรวจ ก็ มน คง ทั้ง จะ สร้าง ช อเสํ ยง เก็ย รติ ประวัติ มา ล้วง ก็ ตระกูล ด้วย ติ ขา พ เจา จิง แนะ นำ ใบ้ พ. ต. อ. ก็! คชหิ ลัญ เข้า ลับ ราชการ ตำรวจ ซิ่ง พ. ต. อ. ก็ริ คชหิ ลัณ เห็น ชอบ ด้วย ต่อ มา ใน วัน ที่ 1 ธันวาคม 2481 พ. ต. อ. ก็! ค ชห็ลั ญ ล้ง ข่าว ว่า กรม ตำรวจ' ได* ลัง บ รร จุ เป็น นาย ดาบ ตำรวจ ยศ ขณะ นั้น ลับ ราชการ ประจำ แผนก คติ กอง กลาง กรม ตำรวจ และ วัน ทํ่ 1 กุมภาพันธ์ 2481 ใน ป็เติ ย ว กัน ได้ ลับ ยศ เป็น ว่า ที่ ร. ต. ต. การ ลับ ราชการ ได้ เจริญ ก้าว หนัๅ ตล 0 ดมๅ ครั้น ปี 2482 พ. ต. อ. ก็! คช หิรัญ ได้ ลับ ยศ เป็น ร. ต. ต. ดำรง ตำแหน่ง รอง สาร วัต 1 ป ระ จํๅ ส ถาน่ ตำรวจ นครบาล ป้อม ปราบ การ ติดต่อ เรา ทั้ง สอง ได้ ล้ง ข่าว ทุกข์ สุข ซง กัน และ กัน 0 ย่ เสมอ ครั้ง หนึ่ง ข้าพเจ้า ลัง จำ ได้ และ ฝัง ใจ อยู่ เสมอ ที่ พ. ต. อ. ก็ริ ค ชท้ลั ญ ได้ ล้ง ข่าว เล่า ว่า สถาน ตำรวจ นครบาล ป้อม ปราบ ได้ ถก เพลิง ไหม บ้าน ที่ พัก ก็คูก เพลิง ไหม ด้วย พ. ต. 0. ก็ริ คชหิ ลัญ คิด 0 ะ ไร ไม่ ได้ คง หยิบ เอา กระ ที่ กับ ภาพ ถ่าย หลาน สาว บุตร สาว ข้าพเจ้า อ 0 กมๅ ได้ ส 0 ง 0 ยำ งเท ำนั้ น ก็งข อง น 0 ก นำ 4 คูก เพลิง ไหบ้ หมด ข้าพเจ้า ได้ ทราบ ข่าว ร้ล้ก ตน ตัน ใจ ที่ พ. ต. 0. ก็ริ ค ชหิลั ญ มนั้า ใจ ห่วง ภาพ ก่ๅย หลาน อัน เป็น การ แสดง จิต ใจ เห็น ได้ ว่า พ. ต. อ. ก็ริ คชหิ ลัญ ลัก ครอบ ครัว ข้าพเจ้า 0 ย่าง จริง ใจ ล้ว น หนา ที่ ราชการ ของ พ. ต. อ. ก็! ค ชหิลั ญ ยิ่ง เจ! ญ ก้าว หนา ขน ตาม ลำ สับ จิง ได้ ลับ ยศ ตำแหน่ง หบ้ๅ ที่ สุง ขน ทั้ง ถูก แต่ง ตั้ง ไป ปฏิบัติ หนา ที่ ใน ล้วน กูมิ ภาค ที่ ขัง หวัด ต่าง ๆ และ แล้ว ได้ ลับ แต่ง ตั้ง บๅป ฏีบัตํ หน้าที่ อยู่ ใน ขัง หวัด พระ นคร (กรุงเทพ มหา นคร) ฝ่าย ตำรวจ นครบาล 37 และ ปี 2485 ข้าพเจ้า ได้ รบ แต่ง ตั้ง มา ดำรง ตำแหน่ง สารวัตร ประจำ สถานี ตำรวจ นครบาล บาง ซอ จังหวัด พระ นคร ข้าพเจ้า กับ พ. ต. อ. หิริ คชหิ รัญ ต่าง ได้ มา ร่วม วับ ราชการ ตำรวจ นครบาล อยู่ ไกล ๆ กัน ด้วย ความ วัก และ ความ สนิท ชิด ชอบ เรา ทั้ง สอง ยิ่ง ทวี ขืน ตาม ลำดับ ทัง คุณ พรรณ พิมพ ภรรยา ของ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ข้าพเจ้า และ ครอบ ครัว ต่าง ได้ ร้จัก ด้น เคย รัก ใคร่ มา แต่ ก่อน อีก ตวย เรา ครอบ ครัว ทั้ง สอง ได้ วัก ใคร่ ด้วย ควๅ ม เป็น ญาติ มิร้ จาง จน ตราบ เท่า ทุก ๆ วันน้ ต่อ มา ใน ปี 2502 พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ได้ วับ แต่ง ตั้ง ไป ดำรง ตำแหน่ง ผู้ บัง กับ การ ตำรวจ ภูธร เขต 7 จังหวัด นครปฐม ยศ ขณะ นั้น เป็น พ. ต. อ. (พิเศษ) ระหว่าง ท่ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ดำรง ตำแหน่ง ดัง กล่าว อยู่ น วัน หนี ง พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ด้มา ราช การที่ กรม ตำรวจ และ มา พูด คุย กับ ข้าพเจ้า แล้ว เล่า ว่า “มี ท่าน ผู้ ไห ญ่ด้ องการ ให้ โอน ไป รับ ราชการ ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด,, ข้าพเจ้า เห็น ว่า พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ มี คุณสมบัติ เป็น บัณฑิต, เป็น นัก เกษตรกรรม และ นัก พัฒนา ทั้ง ประสพ การณ์ ใน ด้าน ตำรวจ มา พอ ควร แก่ การ ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ได้ เป็น อย่าง ดี ด้วย หลัก การ ใหญ่ ของ ตำแหน่ง ผู้ บัง กับ การ ตำรวจ ก็ ทำนอง เดียว กับ ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด เวน แต่ การ ปฏิบัติ หนำ ที่ ได้ แยก สาขา งาน ต่าง ไป เท่า นั้น แต่ อยู่ ใน หลัก การ ใหญ่ ที่ เจ้า หนำ ที่ ฝ่าย ตำรวจ และ เจ้า หน้าที่ ฝ่าย ปกครอง ต้อง ปฏิบัติ หน้าที่ บำบัด ทุกข์ บำรุง สุข แก่ ประชาชน โดย ทั้ว ไป ไม่ ยิ่ง หย่อน กว่า กัน แต่ อย่าง ใด กล่าว คอ สรุป โดย ย่อ สังนี ปา บด ทุกข์ ของ เจ้า หน้ ไห้ ตำรวจ เม อ ประชาชน ผู้ ได ได้ รับ ความ ทุกข์ หริ อ ความ ดี อด ร้อน มา ขอ ความ ช่วย เหลอ เจ้า หน้าที่ ตำรวจ ต้อง ริบ ดำเนิน การ ขจัด ความ ทุกข์ ความ เดี อด ร้อน ไป ด้วย ความ เมตตา ธรรม ถ้า มี คู่ กรณี ต้อง ทำ หน้าที่ ให้ ความ เป็น ธรรม ทั้ง สอง ฝ่าย ด้วย ดี ตาม ระบบ แห่ง ความ ผิด กันด้ อง ด้วย ความ อาญา ทั้ง ต้อง ทำ หน้าที่ ป้องกัน และ ปราบ ปราม ผู้ ทุจริต และ ผู้ ประกอบ อาชีพ นอก เห น้อฝ็ ด ลักษณะ อาญา หริ อ ประ เพณ์ อัน ไม่ ชอบ ธรรม เพ อ ผดุง วัฒนธรรม ลับ ต่อ ๆ ไป บำรุง สุข ของ เจ้า หน้า ห้ ตำรวจ เจ้า หน้าที่ ตำรวจ ด้อง คอย ตรวจ ระงับ ป้องกัน ภัย ต่าง ๆ ที่ จะ มา บังเกิด แก่ ประชาชน ผู้ สุจริต ทั้ง สนับ สนุน การทำ มา หา กิน และ ที่ อยู่ อา นัย ของ ประชาชน ทั้ว1 ไป ตามนโยบาย ของ ฝ่าย ปกครอง ด้วย ดี เป็น ปกติ สุข บำบํ ด ทุกข์ ของ เจ้า หน ไท ฝ่าย! เก ครอง เจ้า หน้า ท่ ฝ่าย ปกครอง ต้อง ช่ว เย หลอ ประชาชน ลัง เสริม เห มี อง ฝาย ทาง ระบาย น้ำ ลัเริ อ สวน, ไร่, นา พช พันธุ ตาม สภาพ ของ น้อง ถิ่น และ จัด ความ สะดวก การ คมนาคม ทั้ง ทาง บก ทาง น้ำ เพ อ คลาย ความ ทุกข์ ของ ประชาชน และ สนับ สนุน นโยบาย ฝ่าย ป้องกัน ปราบ ปราม ของ ผู้, ทำ หน้าที่ พิทัก ษ็๋นัน ดี ราษฎร์ ด้วย มี คุณธรรม อีก ง ลัวน หนี ง ด้วย บำรุง สุข ของ ฝ่าย เจ้า หน้า ห้ฟ่ก ครอง ต้อง ด้น ควัา หา ข้อ มล ให้ ประชาชน อยู่ ด็กีน ดี มี การ ครอง ช์พดี ตาม สภาพ ของ ห้อง ถิ่น ตลอด ให้ ความ สะดวก และ ความ เจริญ กำ ว หนำ ใน การ ส์กษ า ของ ลัวน ภูมิภาค ด้วย ดี เป็น ด้น นีคอ ปัจจัย ลัวน หนี ง ชอง ข้า ราชการ ฝ่าย ปกครอง และ ข้า ราชการ ฝ่าย ตำรวจ ซง ต่าง ร่วม ปฏิบัติ หน้าที่, ใน ด้าน ฝ่าย คา ร ปกครอง เส มีอน เช่น เดียว กัน ด้วย การ ประสพ การณ์ คล้าย ค ลง กัน ดัง นั้น 38 ขา ราชการ ฝ่าย ตำรวจ ย่อม ทำ ห น้า ที่ ฝ่าย ป ก ครอง ได้ด้ วยด็ เช่น เ ดี ย วก น ทั้ง เป็น โอกาส ของ พ. ต. อ. ส์ริ ค ชหิร์ 'ญ ท้จะ ได้ ส์บส กุล นัก ปกครอง ต่อ จาก คุณ พ่อ ขุน จ ง ใจห ๅณู (แมน ค ชห้จั ญ) ซึ่ง ใน อดีต ทาน เคย รบรา ชกา ร ดำรง ตำแหน่ง นาย อำเภอ พรม พิ ราม จังหวัด พิษ ณ โลก มา แล้ว ด้วย และ แล้ว ใน วัน ที่ 1 กรกฎ าคบ 2503 พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ ได้ จับ โอน ไป จับ ราชการ ฝ่าย ปกครอง ดำรง ตำแหน่ง จัก ษา การ ใน ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ ชัง หวัด ยะลา การที่ พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ มาปกครอง จังหวัด ยะ ลาป็ ฝ่าย ปกครอง ด้วย กัน ย่อม ทราบ ดี ว่า สภาพ ของ จังหวัด ยะลา ใน ขณะ นั้น ม สภาพ เป็น อย่าง ใด เพราะ เป็น จังหวัด ชาย แดน ภาค ใด้ ติดต่อ สหรัฐ มาลา ยุ มี ประชาชน ชาว พุทธ อผูล้ วน นอ ย ล้วน ใหญ่ เป็น ชาว อิส ลาม หลัก เมี องกัน เป็น ปูชป็ ย สถาน ตาม ประเพณี ของ บ้าน เม อง มาแต โบราณ แต่ท้ จังหวัด ยะลา' ไม่ มี พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ จง ได้ พัฒนา ขน ให้ เป็น ศรี แก่ จังหวัด ทั้ง ยัง จัด พัฒนา ทำนุ บำรุง การ คมนาคม ป จับ ปรุง บ้าน เม อง เพ อควี าม เจริญ ทุก ๆ วิถี ทาง ให้ สม เป็น เม อง ชาย แดน ติดต่อ กับ ต่าง ประเทศ ด้วย ความ คุต สา หะ บำเพ็ญ ห ห้า ที่ ปกครอง ประชาชน ชาว พุทธ ชาว อีส ลา มด วยต็ ตาม ลำดับ จน เป็น ที นิยม ของ ประชาชน ใด ยทั้ว ไป และ เป็น สุภน้ มิตร กัน ไม่ คาด คิด ของ พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ ตลอด ประชาชน ชาว จังหวัด ยะลา ได้ ปรากฏการณ์ เกิด ช้าง เผอ กค่ บ้าน คู เม อง ขน พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ จง ได้ จัด พิธี สมโภช นิ กัน เชิญ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว สมเด็จ- พระ นาง เจ้า พระ บรม ราชิ นิ นาถ เสด็จ ประกอบ พระ ราช พิธี ขน ระวาง สมโภช นิ ช้าง เผ อ ก ตาม พระ ราช ประเพณี แล้ว นำส่ จังหวัด พระ นคร (กรุงเทพ มหา นคร) กัน เป็น เกียรติ ประวัติ แก่ พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ คุณ พรรณ พ้มพ็ คชหิ จัญ ภรรยา ตลอด ทั้ง ตระ กุล “ค ชหิจั ญ,, ทั้ง น ย่อม แสดง ให้ ประจักษ์ ผล การ ปฏิบัติ หนา ที่ ของ เจ้า หนา ที่ ฝ่าย ตำรวจ ซึ่ง มา ปฏิบัติ ห ห้า ที่ ฝ่าย ปกครอง ได้ ด้วย ดี เช่น เดียว กัน พ. ต. อ. คิริ คชหิ จัญ คง ดำรง ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ ยะลา ตลอด มา จน เกษียณ อายุ ราชการ อ น ควร สรรเสริญ ครัน ปี 2515 พ. ต. อ. คิริ คช หิรัญ ได้ รับ แต่ง ตั้ง ดำรง ตำแหน่ง สมาชิก สภา กรุงเทพ มหา นคร และ ได้ จับ ความ ไว วาง ใจ จาก ผู้ ว่า ราชการ กรุงเทพ มหา นคร ให้ ปฏิบัติ ห ห้า ที่ หลาย ตำแหน่ง จน ถี ง วาระ สุด บ้าย แห่ง ตำแหน่ง หนา ที่ กัน นับ' ได้ ว่า เป็น ผู้' ทำ ประโยชน์ แก่ ประชาชน กรุงเทพ มหา น คร ด้วย ล้วน ห นง การ จาก ไป ของ พ. ต. อ. คิริ คช หิรัญ เป็น การ จาก ไป ด้วย ความ รัก ความ อาลัย จง ขอ อำนาจ กุศล บุญ ราส์ ได้ ดล บรรดา ล ให้! ปส่ สุข คติ วินัย ใน นัมป ราย ภพ ทุก ประการ. พล. ต. ต. พ ยงค์ ส มิติ 39 “อา ลยพี่ หริ” ดิฉัน เป็น น้อง คนที 5 ของ พี่ หริ พี่ หริ เป็น พี่พี่ต็ มาก ใน ตระกูล เรา พี่ หริ เป็น คน พี่ อด ทน จะ ทำ อะไร ก็ จริง จัง ต่อ การ กระทำ นั้น ๆ การ เรียน ของ พี่ หริเ มอ สมัย ยัง เด็ก จะ ผ่าน มา ด้วย ดี ตลอด ซง นำ ความ ปลาบ ป ลม ใจ มา กัคุณ พ่อ คุณ แม่ และ พี่น้ถ งทุถ ลน จวบ จน กระมัง เรา ต่าง คน ก็ โต ๆ และ ต่าง ป็คร อบ ครัว แยก ก ย้าย กัน ไป แต่ เรา พี่ น้อง ก็ ไม่ ได้ ห่าง เหิน กัน เลย ม่อะ ไร ก็ดิด ต่อ ป? กษา หา รีอ กัน ตาม ประสา ฟ์น้ อง พ้หริ เป็น คน ฏืเห ตุ ผล จะ พูด อะไร ก็ จะ ยอม พ่งแ ละ เชอ ตาม เหตุผล เสมอ เม่อ ค รังท้ จังหวัด ยะลา ได้ ม การถ วาย ช้าง เผ่ อก ต่อ พระ บาท สมเด็จ พระ เจัๅ อยู่ มัว และ สมเด็จ พระ บรม ราชินีนาถ ดิฉัน ก็ ได้ป็ โอกาส ไป ดูฟ์ธี ถวาย ช้าง เ ผอก และ เข้า เผ่า ต่อ ล้น เกล้าฯ ทั้ง สอง เห็น คุณฟ์ หริ และ คุณ พรรณ จัด งาน ใน ครั้ง น โดย ไม่ มิค วาม เหน็ด เห นอย และ สม พระ เก็ย รติ พี่ สุด ชิ่ง ยาก น้กที ใคร ๆ อีก มาก มาย จะ ได้ เคย เห็น เม อเส รีจ งาน แล้ว ดิฉัน ก็เพี่ ยวคู ทวเ มิ อง ยะลา พี่ สะ' ใภ ดิฉัน ชให้ คู ว่า ตรง มัน ตรง นีพิ หริ ได้ ร่วม มอ กับ ชาว จังหวัด พัฒนา มอง ไป ทาง ไหน ก็ สวย งาม และ เรียบ ร่อย ทัง กัน ใจ ดิฉัน ยัง คิด ว่า พี่ หริ สม กับ เป็น มัก พัฒนา พี่ มิค วาม คิด น มา ตั้งแต่ ยัง เป็น เด็ก ๆ ด้วย กัน ต่อ มา เม อพี่ หริ ปลด เกษียณ และ ได้ กลับ มา อยู่ พี่ กรุงเทพ วัน หพี่ง ดิฉัน ได้ รับ โทร มัพท์ จาก พี่ บา นของ พี่ หริ ว่า พี่ หริ ไม่ สบาย มาก เช้า ขั้น โคม่า ใน ขณะ นั้น ความ รู้ กัก' ของ ดิฉัน ช่าง กับ ส นพ ด ไม่ ถก นีก ขน ได้ ก็ ชวน พี่ น้อง ไป พอด็ หลวง พ่อ กัา เนียง อยู่ พี่ นั้น ด้วย ท่าน ก็ เลย ให้ เอา ไป พี่ โรง พยาบาล จุฬาฯ นาย แพทย์ และ นาง พยาบาล ทุก คน ก็ เอาใจ ใกั เป็น อย่า งด็ ดิฉัน ด้อง ขอ ขอบ พระ คุณ อย่าง มาก มา ณ ทน ด้วย 4 ปี เต็ม พี่ คุณ พี่ หริด้ อง พัก รักษา ตัว อยู่ พี่ บ้าน และ ถง แก่ กรรม ใน พี่ สุด การ จาก ไป ของ พี่ หริ ทำ ให้ พี่ น้อง และ ดิฉัน สุด แสน ที่ จะ อาลัย ใน การ จาก ไป อย่าง ไม่ ป็วัน กลับ มา ได้ อีก แล้ว จึง ทำ ให้ น้อย ของ พึ่หริ และ ดิฉัน ป็แส่ ความ เศร้า ใจ อาลัย ถง ไม่ เว้น วาย น้อง ขอ ให้ พี่ หริ ผู้ ชิ่ง เกิด มา ก็ ทำ แต่ ความ ด็ ใจ บุญ เออ อารี เป็น มิตร แส่ ทุก คน ใน ชีวิต รับ ราชการ ก็ ตั้งใจ ทำ ด้วย ความ ซอ กัตย์ สุจริต ขอ ให้ พี่ หริ ผู้ ชิ่ง ทำ แส่ ความ ต็ การ จาก ไป ของ พี่ หริ ครั้ง นขอ ให้ ดวง วิญญาณ ของ พี่ หริ จง ไป กัสุข คติ ใน กัมป ราย ภพ ชาติ หน้า มิ จริง ก็ ขอ ให้ เรา พี่ ฟ้อง จง ได้ เกิด มา เป็น พี่ น้อง กัน อีก. ด้วย รัก เคารพ และ อาลัย ยิ่ง ประยูร ส มิติ 40 “ด้วย ริกแ ละ อา ล' ย” การ จาก1 ไป ของ พศ้รี ๆ อง น อง ตลอด เวลา ท้ฟ์พี่ รไพี่ เกด หๅ เป็น พี่น้ 0 งร่ วม ส ๅ ยโส .ปต} ย วพี่น พี่ส์ร เป็น คน พี่ น่าร้ 'ก และ น่ๅเ คๅร พฐ่ง คุ 0 เพ่อ คุณ แม่ เรา ไพี่เ ส์ยร์ โหแ พ่เพี่ 01 รๅย ‘■ง 1 ฏึก ๆ อ*' น พี่ น พี่พี่ 5 จง เปรียบ เสมือน พ่อ แม่ เพราะ เป็น พี่ชๅ ยอน โต เนอ ง จาก พี่ชๅ ยให ญๆน้ เสํย ร์วิต โปก’ อนแ พี่ ว 1 รๅ มืเร์ อง อุะ ไร ปัญหา อะไร พี่ศ้รี จะ เป็น ผูาน้ คำ แ นะ นำและ แพี่ ปัญหา ใน้ โดย ม่โพี่ แส ตง ใน้, ปนปํ งความ เบอ หนา ยท จะ แก ป' ญ หา ลัาห รู้' บ พี ๆ ฟ้อ ง ๆ และ ญาติ ทุก คน เรา พน อง ทุก ๆ คน จง เส์ย ดาย อาลัย ริก ใน อๅรู จๅอ ไปๆ อง บีคิเ เส มอน เรา ได้ เสํย ร่ม โพธ ร่ม ไทร ของ เรา ไป อายุ ของ พีก็ริ ควร จะ อย่เ ปัน ร่ม โพธ ร่ม ไทร ของ ลูก ๆ หลาน ๆ และ น้อง ๆ อีก นาน ถา โรค ภัย ไม่ มา เป็ย ด เบียน ทัง บี พี คิริเ มอ ครั้ง ยัง บี ชีวิต ปรู ะก อบ แ ต่คุ ณงๅมควๅมคิ ฏีคิ ล ธรรม และ ใจ บุญ คุศล ใน การท พ คิริ ตอง เปน ลัมพ ๅต เปน เวลา แรม ปี น้อง จืง คิด ว่ๅเ ปัน เร่อ งๆ อง {ๅรู รูมเ ต่ๅ ถา ชาด หนาม จร ง นอง และ ลูก ๆ หลาน ๆ ขอ ใหเ รา เกิด มาเ ปนฟ์ น้อง ภันอี อ และ กรรม เวร ใด ๆ ขอ ให จบ กน แค ใน ชา ตน หาก วิญญาณ ของ พ คิริ อผูห นใต แห่ง ใต ขอ ใน้ริ 'บด้ ริ' บท ราบ ควๅ มด้ลั อ ของ นอง ๆ ลูกๆ และ หลาน ๆ ทอมู หลัง วา นอง ลูก และ หลาน ๆ ตลอด จน ญาติ มิตร ทัง หล ๅอ ขอ ใหว ญ ญาณ ของ พ คิรเ ปน สุๆใ นลัม ปรู ๅยเ ๅพต ๆยเ ลิต ความ ดๆ อง พี คิริ บี ท0' ■แอ ๅไวิ ไ บ ๆๅติ บี ๆ อใน้ ประสบ ผล ใน ชาติ หน้า ด้วย เทอญ. ด้วย ความ ริ' ก เคารพ และ อาลัย ยิ่ง อุดม ศรี ส มิติ 41 “พ เหมือน พ่อ” พ. ต. ท. ชล อ คชหิ ร์ญ พ้หริ เป็น ฟ์คน ที่ 3 ผม เป็น น้อง คน ที่ 11 ห่าง กัน 7 คน เรา เกิด มา ใน สกุล พระ ราช ทาน สกุล หนี ง คอ “คช หิริ' ญ” ซึ่ง ล้น เกล้า ริ' ชกา ลที่ 5 ทรง พระ ราช ทาน ให้ ค ร" งเ มอ ก๋ง ชา ง (หลวง อภัย ราชา) เป็น กำนัน อยู่ ท่อ0 าเภ อ ผัก ไห่ จังหวัด พระ นครศรี อยุธยา ผม อา ภพ คุณ พ่อ คุณ แม่ มา แต่ เล็ก โดย คุณ พ่อ เส์ย ชีวิต เนอ ง จาก การ ปฏิบัติ หน้าที่ ราชการ เป็น นาย อำเภอ พรหม พิ ราม จังหวัด พิษณุโลก ขณะ นั้น ผม อายุ ได้ 3 ขวบ และ ต่อ มา อีก ประมาณ 2 ปี ผม อายุ ย่าง เขา 5 ขวบ คุณ แม่ ถม ยา ก็ มา เสัย ชีวิต ที่ อำเภอ ส วรรค โลก จังหวัด สุ โข ภัย ชีวิต ของ ผม จึง กำพร้า มา แส่ ยัง เยาว์ วัย แต่ ก็ พอ จะ จำ ความ ไต้ ห้าง ฉะนั้น ใน ชีวิต ผม จึง ต้อง พี่งพี่ ผู้ชาย และ พี่ ผู้หญิง แทบ ทุก คน เพราะ ป็คุป กา ระ ส่อ ผม ทุก คน ผม จึง เติบ โต มา กับ พี่ ๆ จึง เปรียบ เส มอน ห นง ว่า พี่ ๆ ทุก คน เป็น คุณ พ่อ คุณ แม่ บังเกิด เกล้าฯ โดย เฉพาะ ฟ์หริ เป็น พี่ ชาย ที่ ห่วงใย ผม มาก เพราะ ผม เป็น น้อง ชาย คน เล็ก เม ค หมด บุญ ของ คุณ พ่อ และ คุณ แม่ แล้ว จง ได้ เร่ ร่อน ไป กับ พี่ หริ เป็น ล, วน ใหญ่ และ พี หริ ก็ เป็น คน สุด ทาย ท้ป สุก ปัน ผม จน เป็น คน ข้น มา ใน ชีวิต ของ ผม โดย พี่ หริ ซึ่ง “เป็น พี่ผู้เ หมอน พ่อ น” ได้ คุต ส่าห์ ปลุก ปล้ก ลาก จูง ตอน แรก ได้ เอา ผม1 ไป อยู่ บาน นาย มังกร สามเสน และ นาย แม่ ถนอม สามเสน ซึ่ง เป็น ผู้ คุป กา ระ พี่ หริ มา ก่อน และ ผม เป็น คน ที่ 2 และ จำ ได้ ว่าป็ อีก หลาย คน ที่พี่ หริ เอา ไป อยู่ และ สนับ สนุน การ เรียน ผม ได้ เข้า เรียน จน ลัาเ ร็จ, ชั้น ประถม ป็ที่ 4 ที่ โรง เรียน ขัตต็ ยาณี ผดุง อยู่ ที่ ถนน พิชัย และ ไป ต่อ ที่ โรงเรียน มัธยม วัด ราชา ธิวา ส ชั้น มัธยม 1 สมัย นั้น แต่ ก็ ต้องออก จาก โรงเรียน ดัง กล่าว ไป เรีร ยน มัธยม ฟ!, 2 ส่อ ที่ โรงเรียน ภูมิ วิทยาคม อำเภอ บาง มูล นาก จังหวัด พิจิตร และ ที่ โรงเรียน เชียงราย วิทยาคม มัธยม 3 และ 4 ที่ โรงเรียน สาร คาม วิทยาคม พี่ สม บูรณ์ พี่ สะ, ให้ ภรรยา พี่ จ0 าร์ส พี่ ชาย คน โต เป็น ผู้ลุป กา ระ ร้บช่ วง แส่ ด้วย ความ เป็น ห่วง ของ พี่ หริ จึง ได้ เอา ผม มา เรียน ต่อ ที่ โรงเรียน สาร คาม วิทยา ชั้น มัธยม 3,4 ดัง กล่าว ตอน นั้น พี่ หริป็ ยศ เพียง ร. ต. ต. มิ ตำแหน่ง เป็น ผบ. หมวด ประจำ ส ภ. อ. เม อง มหาสารคาม ตอน น เอง ที่พิ่ หริ ได้ แต่ง งาน กับ พี่ พรรณ พิมพ์ มา เป็น ศรี ภริยา ต่อ มา พี่ หริ ได้ ถก ย้าย ไป เป็น รอง สารวัตร สถานี ตำรวจ นครบาล พลับ พ ลา ไชย ตอน นั้น ยัง ไม่ ได้ เป็น พลับ พ ลา ไชย เขต 1 เขต 2 เห มิอน ท ก วัน น จน กระทง เป็น นาย เวร ผู้ บังคับ การ พ. ต. อ. พระ พินิจ ชน คดี สมัย นั้น ผม จำ ได้ ว่า เป็น ปื พ. ศ. 2485 หรีอ ปี พ. ศ. 2486 ใน ระหว่าง นผม เรียน ชั้น มัธยม 4 ถง 6 ที่ โรงเรียน มัธยม วัด เทพ หิริ นทรี เม อ ผม สํำเ ร็จแ สัวพี่ หริ ก็ ถูก แต่ง ตั้ง1 ไป เป็น สารวัตร สถานี ตำรวจ นคร บาล พญาไท ตอน นั้น ยัง ไม่ มิ สารวัตร ใหญ่ พี่ หริป็ ยศ เพียง ร. ต. ท. เท่า นั้น ที่ เป็น สารวัตร เม อ ผม ลัาเ รีจแ ล้วก็ ยัง อา กัยพี่ หริ อยู่ เพี่อ หา ทาง เข้า เรียน โรงเรียน เต? ยม ทหาร แต่ บังเอิญ ชีวิต ผม ด้อย น้อย วาสนา อายุ เกิน ที่ จะ เข้า โรงเรียน เตรียม ฯ ไป เพียง 5 เดือน เศษ จึง ไม่ป็ โอกาส เห มิอน อย่าง เพี่อ น ๆ ชีวิต ผม จึง ว่าง เปล่า การ ศก ษา อยู่ พัก ห นง ผม จึง ได้ หา ทาง สอบ เข้า ไป เป็น นัก เรียน นาย ส์บชั บ ยาน ยนต์ กรมการ ขน ส่ง ทหาร บก สะพาน แดง บาง ซึ่อ เม อ ผม สอบ ได้ แล้ว พี่ หริ จึง ได้ ไป ร" บ รอง ความ ประ พฤติ ให้! น วัน บอบ ดัๅ ใน ฐานะ ท้เ ปีน ผู้ ปกครอง แต่ ก่อนที จะ สมัคร เข้า เป็น นัก เรียน นาย ล้บ ซับ ยาน ยนต์ น ผม เคย ไป สมัคร สอบ เขา เป็น นัก เรียน จ่า ทหาร อๅก ๅศแ ละ ก็ สอบ เข้ๅ ได้ พี่ หริ ไม่ ยอม ไป วับ รอง ให้ เพราะ เกรง ว่า ผม จะ ไป ตก เคร้ อง บิน ตาย เนอ ง จากว่า พี่ หริ รู้นิล้ ยผ มดี ว่า เป็น คน ใจ ร้อน โมโห ง่าย และ หาย เร็ว ที่ สุด มิ ฉะ นัน แล้ว ผม คง ไม่ฏี ชีวิต และ ม ความ ก้าว หน้า มา จน ทุก วัน น แน่น อบ นั่น ก็ เพราะ เหตุ แห่ง ความ ห่วงใย ของ พ้หริ เมิอ ผม รับ ราชการ พ้น เกณฑ์ ทหาร แล้ว ผม1 ได้ เรียน วิชา กฎหมาย เพี่ม เติม เพี่อ เตร็ ยม สอบ เข้า เป็น นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ จึง สมัคร เข้า เป็น นัก เรียน พล ตำรวจ สมัย นั้น โดย สอบ เป็น นาย สืบ ตำรวจ ผม สอบ ได้ และ ได้ รบ ยศ ส. ต. ท. พี่ หริ ก็ ยัง ห่วงใย เอา ผม ไป อยู่ ด้วย ที่ สถานี ตำรวจ นครบาล บาง ร้ก มิ ตำแหน่ง หน้าที่ เป็น เพียง เสมียน ประจำ วัน ผม ไม่ เคย ย่นย่อ ห้อ ถอย เพราะ พ้หร้ และ พี พรรณ พิมพ์ ได้ อบรม ล้ง สอน ผมเ ร้อย มา จน ทำ ให้ ผม เกิด ความ มานะ เพียร พยายาม ท่อง ตำร้ บ ตำรา กฎหมาย ต่าง ๆ เพี่อ สอบ เข้า เป็น นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ ให้ ใด้ และ เม อปื พ. ศ. 2492 ผม ได้ สมัคร เข้า สอบ เป็น นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ แต่ โชค ของ ผม ไม่ ดี ผม จึง สอบ ตก ไม่ เช่น นั้น แล้ว คง จะ ได้ เป็น นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ รุ่น 6 แน่ พี่ หริ ตอน นั้น มี ตำแหน่ง เป็น นาย เวร อธิบดี กรม ตำรวจ พล. ต. อ. เผ่า ศรี ยาน นท่ คน ทัวไ ปม อง ผม ว่า มัน ก้อง สอบ เข้า ได้ ซิ เพราะ พี่ มัน เป็น นาย เวร อธิบดี ที่ แต่ เปล่า พี หริ ไม่ ได้ ช่วย ผม เลย เพราะ อะไร เพราะ พี่ หริ ถือ ว่า การที่ จะ เป็น คน ขน มา และ สร้าง อนาคต ตัว เอง ให้ แจ่ม ใส นั้น ตัว เรา เอง จะ ก้อง ช่วย เหลอ ตัว เอง เส์ย ก่อน ไม่ ใช่ ว่า พี่ หริ จะ ไม่ ช่วย ผม พิ่หริ กลับ บังคับ ให้ ผม หมัน เพียร ขยัน ท่อง ดำ วับ ตำรา อย่า เที่ยว เตร่ อย่า ละ ที่ง หน้าที่ ให้ รู้จัก งาน ใน หน้าที่ ให้ มี ความ อด ทน และ สมัย นั้น ผม มี ยศ เพียง ส. ต. ท. พี่ ชาย ผม เป็น สารวัตร สน. บาง วัก ยัง จัด ให้ ผม ไป ยน ยามอยู่ ที่ สาม แยก ถนน เจริญ กรุง ต่อ กับ ถนน สุ รวง ส์ ใกล้ กับ โรงแรม โท กะ เด โร ส พาย ปืน เล็ก ยาว 383 ก็ กระทำ มา แล้ว ไม่ อาย ผม ทำ และ ปฏิบัติ ตาม คำล้ 'ง โดย ไม่ ได้ เลอ กว่า หน้าที่ จะ สบาย หรีอ ไม่ สบาย แต่ อย่าง ใด เลย การที่ พิ่หริ ได้ นัง สอน ให้ ผม ปฏิบัติ หน้าที่ โดย ไม่ แบ่ง ชั้น ของ งาน น จึง ทำ ให้ ผม บังเกิด ความ มานะ พยายาม ซึ่ง เท่า กับ เป็น การ ช่วย เหลอ ผม ทาง ล้อม ที่ สุด ผม ก็ สอบ เข้า เป็น นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ รุ่น ที่ 7 ได้ เม อปื พ. ศ. 2493 ใน จำนวน นัก เรียน ที่ สมัคร สอบ 800 คน ผม สอบ ได้ ที่ 27 รุ่น นั้น วับ นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ เพียง 47 คน ล้า ไม่ ได้ พี่ หริ แล้ว ผม คง ไม่ ไต้ เป็น นัก เรียน นาย ร้อย ตำรวจ และ เป็น นาย ตำรวจ มา จน ทุก วัน นแน่ ฉะนั้น ความ ดี ของ พี่ หริ ไม่ เพียง แต่ ผม ผู้ เดียว เท่า นั้น ที่พิ่ หริ มี ให้ พี่ หริ มี ความ ต็ต่อ ราชการ และ ล้วน รวม ต่อ บุคคล หลาย ชั้น หลาย ประเภท ดัง น้:— (1) พิ่หริ มี มนุษย์ นัม พันธ์ ต่อ เพี่อ น ข้า ราชการ คือ ผู้ บังคับ บัญชา และ ผู้ ไต้ บังคับ บัญชา อย่าง เสมอ ก้น เสมอ ปลาย ไม่ ลำเอียง ไม่ เลอ กท่ วัก มักท่ ชัง (2) พี่ หริ เป็น นักการ เกษตร ซึ่ง' ไม่1 ใก้ ล้า เรีจ จาก มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์ เลย แต่ พี่ หริ ล้า เร็จ จาก มหาวิทยาลัย ธรรม ศาสตร์ และ การ เม อง สมัร ย นั้น พี่ หริ จึง มี ความ มานะ บาก บน บก บน และ รอบ ร้ ห ยง จิต ใจ ของ คน พัว ไป ไก้ ผม จึง กลาย เป็น นักการ เกษตร และ รอบ รู้ ใน ด้าน การ เกษตร ปลก พริก มะ เขีอ หอม กระเท่ ยม รวม ทั้ง ไม้ ขน ตนมา จน กระทั่ง ทุก วัน น ก็ เพราะ พี่ หริ เป็น ผู้ ปลูก ฝัง ให้ มา ตั้งแต่ ผม ยัง เยาว์ วัย (3) งาน ใน ก้าน กรม ตำรวจ พี่ หริ เป็น คน รอบ รู้ กฎหมาย และ คล่อง ระ เมีย บ วินัย ปกครอง ผู้ ไต่'' บังคับ บัญชา ด้วย ความ เป็น ธ ร รม รู้จัก แบ่ง งาน ใน เวลา ราชการ ก็ เป็น ไป ตาม ระ เมีย บ ล้าน อก 43 เวลา งาน แล ว ฟ์หริ จะ กิน ข้าว ร่วม โต๊ะ กับ ผู้ใด้ บังคับ บัญชา ได้ อย่าง ไม่ ถือ ตัว สอด ลัอง ดูแล ความ ทุก ข สุข ของ ผู้ ใต้ บังคับ บัญชา แม้ แต่ คน สวน พี่ หริ ก็ นง ร่วม กิน ได ไน บาง ครั้ง ผม จง ได้ จด จำ เอา มา ย้ด ถือ เป็น แนว ปฏิบัติ จน ทุก วัน น แต่ เหตุ ทีพีห ริก ลับ ไป อยู่ กรม การ ปกครอง โดย ย้าย ไป เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา ผม เคย ถาม พ้หริ ว่า “ทำไม ฟ์จึง คิด ไป อยู่ กรม การ ปกครอง” พี่ หริ ตอบ สั้น ๆ ว่า อยาก ดำเนิน รอย ตาม คุณ พ่อ ที เป็น ข้า ราชการ กรม กาว ปกครอง กระทรวง มหาดไทย มา ก่อน ฉะนั้น พี่ ผม จง เปรียบ เส ม้อน ทอง บริสุ ทธิ ตก นำ ไม่ ไหล ตก ไฟ ไม่ ไหม้ พี่ หริ เคย ทำ งาน ช์นโ บว์แ ดง ให้ กับ กรม ตำรวจ ไว้ ส มาก มาย เท่า พี่ ผม จำ ไต้ ถือ:— ติดต่อ ซอ พี่ ดิน จำนวน 3 ไร่ เศษ เพิ่ม ให้ กับ สน. บาง ริก เติม ซึ่ง แต่ ก่อ นม เพียง 2 งาน เศษ เท่า นัน ทีติน เหล่า นจะ เห็น เป็น ประจักษ์ ถือ พี่ ก่อ สร้าง ตัว สน. และ ม้าน พัก ของ ข้า ราชการ ตำรวจ สน. บาง จัก อยู่ ใน ขณะ น บูรณะ และ ซึ่ง ใน สมัย นั้นฏี พล. ต. ต. สุพัฒ นิ ว่น้ล และ พล. ต. ต. ลัทธิ กัก ด สุพรรณ เภกั ท เป็น รอง สารวัตร และ จะ เป็น ประจักษ์ พยาน ได้ อย่าง ติ แม้ พี่ หริ จะ ย้าย ไป เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา แล้ว พี่ หริ ก็ ยัง ไม่ ลม กรม ตำรวจ พี่ หริ ได้ จัด สรร ทีดีน ให้ กับ โรงเรียน พล ตำรวจ จังหวัด ยะลา อีก ประมาณ 400 ไร่ รวม ทั้ง อาคาร ม้าน พัก ของ ข้า ราชการ ตำรวจ ไว้ เป็น สมบัติ ของกรม ตำรวจ นก ระ ทั้ง ทุก วัน น และ อน ๆ อีก มาก มาย ซึ่ง ผม จำ ไม่ ได้ และ ยัง นิก ไม่ ออก (4) งาน ใน ด้าน กรมการ ปกครอง พี่ หริ ได้ จับ เกียรติ ใน ตำแหน่ง หน้า พี่ ราชการ ถือ ถูก แต่ง ตั้ง จากกระทรวง มหาดไทย ไป เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา เม อ ครั้ง เป็น ผู้ ว่าฯ พี่ หริ เข้า ได้ กับ เพี่อ น ข้า ราชการ และ ผู้ ใต้ บังคับ บัญชา ทุกระดับ พ่อ ล้า ประชาชน โดย เฉพาะ พี่ น้อง ชาว ไทย อิส ลาม พี่ หริ เข้า ได้ เป็น พิเศษ เพราะ พี่ หริร้ และ พูด ภาษา มาลา ผูพี่น เม้อ ง และ ร้ข นบ ธรรม เนียม ได้ ด จึง ทำ ให้ พี่ หริ เป็น พี่ จัก ใคร่ และ เคารพ นับถือ ของ พี่ น้อง ชาว จังหวัด ยะลา มาก ความ ติ ของ พี่ หริ พี่ ทำ ไว้ เม อ ครั้ง พี่ ดำรง ตำแหน่ง เป็น ผู้ ว่าฯ เท่า พี่ จำ ได้ คือ ะ-
• วาง ผัง เม อง สร้าง ถนน หน ทาง สร้าง “หลัก เม อง,, อย่าง มี แผน มี ระเบียบ ได้ จับ ชัย ชนะ ใน การ ประกวด และ ได้ จับ การ ชม เชย จากกระทรวง มหาดไทย ในเ รอง ความ เป็น ระเบียบ และ ความ สะอาด เรียบ ร้อย เป็น อันดับ หน งทั้ว ประเทศ
• ได้ ช้าง คู่ บารมี ถวาย แต่ ในหลวง เม อปื พ. ศ. 2511 มีพีข็ จัด งาน ถวาย อย่าง มโหฬาร เป็น เกียรติ แก่ จังหวัด อย่า งสุง ลัง พี่ สุด ผม จึง ได้ ใช้ คติ ซึ่ง กล นก รอง จาก การ กระทำ ความ ติ ของ พี่ หริ มา เป็น หลัก ยืด ถือ ใน การ ปฏิบัติ หน้า พี่ ราชการ จน ทุก วัน น โดย ถือ หลัก ว่า “ปกครอง ป้องกัน พัฒนา ประชา ลัมั พันธ์,, การ จาก ไป ของ พี่ห ริน เป็น การ จาก ไป อย่าง ไม่ มี วัน กลับ มา หา พวก เรา อีก แล้ว แต่ คุณ งาม ความ ติ ของ พี่ หริ พี่ ทำ ไว้ ด้ง กล่าว พี่ น้อง ลูก หลาน ทุก คน จะ ลมเ ลอน ไป ไม่ ไต้ ตลอด ช้ว ชีวิต ความ ติ ของ พี่ หริ ซึ่ง มี ต่อ ผม และ พี่ น้อง ลูก หลาน ทุก คน น ผม จึง ขอ เขียน เอา ไว้ เป็น อนุ สรณ็่ ลัวน ห นง เพี่อ ชัก ให้ ทุก คน ได้ รำ ต็กกี ง คุณ งาม ความ ติ ของ พี่ผู้ เปรียบ เส มอน ฟ่อน ไป ตลอด กาล นาน อย่าง ไม่ ลมเ ลอน ไป จาก ความ ทรง จำ. 44 พ. ต. ท. ชล อ คชหิ ร้ญ "คุณ ลุง หริ ของ หลาน,, จาก ความ ทรง จำ ของ หลาน ทัง สาม คุณ ลุง หริ เป็น ผูทฏี กวา มเ มด ดา กรุณา ต่อ บรรดา หลาน ทุก ๆ คน ไม วา จะเ ปน ญาติ ฝาย ใด บัๅห ริ'' บ หลาน ทัง ล’ าบ ทุก ค รัง ท้ห ลาน คน หนึ่ง คน ใด ไป พบ คุณ ลุง หริ จะ ถาม ถง ทุก คน ว่า สุข สมา ยต่ห ^0 มี ความ เป็น ห่วงใย และ พร้ อ มที่ จะ1 ให้ คำ แนะ นำ และ คำ ปรก ษา ยาม หลาน ทัง สาม มี ความ ทุกข์ คุณ ลุง หริ จะ เป็น ผูให ก0 ๅทั งใจ และ ให้ ทุก คน อด ทน แล ะ ตอ สู ทง ๆ ท สาย ตา และ การ แสดงออก ๅๅบ คๅๅ บ ทุกข์ ไป็ทั หท ลๅน ด้วย ใน ยาม ที่ หลาน ทั้ สาม ม ความ สุข และ ประสบ ความ บัาแจ คุณ ลุงกี จะ แสดงออก ซงค ๅๅม ภาคภูมิ ใขิใ นดัๅ ขอ ง ห ลๅน แ ละป็ ความ สุข ด้วย คุณ ลุง หร เคย เลา ประสบ กา รณ ใ นกๅ รทั ๅงๅ นก ง คู ปส รู รู ค และ ความ บัๅ เว็ จุ) ใ ห้พ วก เรา ท ราบ และ ศก ษา ใน สาย ตา และ จิต ใจ ของ หลาน ทั้ง สาม มี ความ ชน ชม และ ภๅอ ภูมิใ จ ใ นคุณธุงห|ข0ง พวก เรา เป นอ ยาง มาก คุณ ลุง หรข องเรา เปน ทงนํ กบ ริ หาว นํก การ ปกครอง นก พ ฒนๅ นก เกษตร กรรม และ ฯลฯ ซงพ ยา ยาม ท จะเ ปน แบบอ ยๅง ทด ใหกั บลก หลาน ข อ ง คุณ ลุง หริ ทุ กค น บดนึ่ คุณ ลุง หริ ได้ จาก หลาน ทั้ง สาม ไป แล้ว แต่ คุณ งาม ความ ด ของ คุณ ลุง หริ ที่ ได้ แสดง ออก ให้ หลาน ทั้ง สาม ได้ พบ ได้ เห็น และ ที่มี ต่อ หล ๅบทั้ งสๅ ม ทำ ให้ เรา ทั้ง สาม มี ความ ฦๅก ภูมิ ใ จ ใ นทัว คุณ ลุง หริ ของ เรา เป็น อย่าง มาก และ จะ จด จำ ความ ด็ทั้ง่ หลาย ของ คุณ ลุง หริที่ ได้ สรัๅ ง ไล้ เป็น บท เริย บ ที่ จะ สอน ให้ เรา ทั้ง สาม ได้ ยดถี อ เป็น แนว ทาง ป ฏิทัดึ เพ อ การ ดำรง ช้วิต ของ หลาน ทั้ง ส ๅมต่ 0 ไ 1! หาก ชาติ หนา มี จริง ขอ ให้ หลาน ทั้ง สาม ได้ เป็น หลาน ของ คุณ ลุง หริ ต่อ ไป ทุก ช ๅติด้ วย สุด ทาย น หลาน ทัง สาม ขอ ให คุณ งาม ความ ดท คุณ ลุง หริ ได้ ปภูบั ติ และ อๅนิ สง ฆ็จๅ กคุส ล บุญ รา ศริที คุณ ลุง หริ ได้ สร้าง สม ไว ไน ชา ต็นึ่ จง ดล บันดาล ให้ ดวง วิญญาณ ของ คุณ ลุง หริ ได้ ไปล้ สุข คติ ในสํ ม ปราย ภพ เทอญ ฯ. จาก หลาน ส มิติ 45 ตาย แล้ว เกิด คุณ พี พ. ต. อ. ส์ริ คชห็ รั ญ ที่ รัก เคารพ ของ พวก เรา ได้ จาก พวก เรา ไป เสํย แล้ว หลัง จาก พี ท่าน ได้ นอน ป้วย มา ถง 4 ปื เศษ ทำ ให้ อด นก ถืง อดีต ของ ท่าน ไม่ ได้ คุณ ความ ดี ของ ท่าน พี ได้ ทำ ไล้ มี มาก มาย ทัง ใน ด้าน การ งาน ในเ รอง ด้วน ตัว กับ ญาติ มิตร และ ผู้ รู้จัก ชอบ พอ ย่อม ทราบ กัน ดี ว่า ท่าน เป็น คนที มี ใจ คอก ล้าง ขวาง โอบ ล้อม อารี มี เมตตา กับ คน ทั้ว ๆ ไป แข็ง ขัน ในเ ร้อง การ บุญ ทาน อยู่ เสมอ มี แต่ ความ สุจริต ยุติธรรม ยาก จะ หา ผู้ ได มา เปรียบ เพียบ กับ ท่าน ได้ แมั ท่าน ได้ จาก ไป แล้ว อย่าง ไม่ มี วัน กลับ แส่ คุณ ความ ดี ของ ท่าน ก็ ยง ฝัง ลึก อยู่ ใน ดวง ใจ ของ พวก เรา ตลอด ไป อีก นาน แสน นาน ท่าน ปัญญาชน ทั้ง หลาย อัน มนุษย์ ที่ เกิด มา ใน โลก นทุก รูป ทุก นาม กังขา ร ย่อม ปรุง แต่ง ขน มา ด้วย กุศล กรรม และ อกุศลกรรม ด้วย กัน ทุก คน จง มีต็มี ราย มงมี ยาก จน ซิ่งย่ อม1 ไม่ เท่า เท้ ยม กัน น้กัย ใจ คอ ก็ ไม่ เห มีอน กัน มีดีมี ชั่ว สรุป แล้ว ก็ เกิด จาก กรรมดี และ กรรม ชั่ว เป็น ผู้ ปรุง แต่ง ขื้น มา นั้น เอง ผล แห่ง กรรมดี และ กรรม ชวน ก็ ทำ ให้ เป็น สุข บาง เป็น ทุกข์ ห้าง ตาม ฐานานุรูป สม ลัง คำ กัง สอน ของ องค์ พระ กัมม ากัม พุทธเจ้า ที่ ว่า กุ สะ ลา ธม มา ธรรม เป็น กุศล ให้ ผล เป็น สุข อะกุ สะ ลา ธม มา ธรรม เป็น อะ กุศล ให้ ผล เป็น ทุกข์ พระ บา ลึธร รม บท นสะ ห้อ นอ อก มา เป็น สุภาษิต ที่ ว่า ทำ ดี ได้ ดี ทำ ชั่ว ได้ ชั่ว ซง คน ไทย เรา ยอม รับ นับ ถอ กัน มา แต่ สมัย โบราณ จน ทุก วัน น มนุษย์ เรา ทุก วัน นใน กัง คม ส่วน ใหญ่ ๆ ของ โลก ทั้ว ๆ ไป ล้วน แล้ว แส่ มีส์ง แวด ล้อม ที่ เป็น พิษ เป็น ภัย มี ยา เสพ ดีด สถาน เริง รมย์ ที่ ผิด ส์ล ธรรม ฉ้อฉล หลอก ลวง แต่ ก็ เป็น ที่ นิยม ชม ชอบ ของ กัง คม ให้ คง มี อยู่ ได้ ไม่ ว่า จะ เป็น ม่อน การ พนัน หรีอ สถาน ที่ ทำลาย ส์ล ธรรม ก็ เป็ด ได้ ตั้ง ได้ และ มี ลูก ล้า ลับ คง กัน ทุก วัน นี่ก็ย่ อม เห็น ได้ ว่า คน เรา ทุก วัน นไม่ เชอ ถอเ ร้อง กรร มเร้ อง เวร หรอ1 ไม่ เชอ การ เรียน ว่าย ตาย เกิด นั้น เอง เรา มัก ได้ ยิน คน พุด กัน อยู่ ม่อย ๆ ว่า ขอ ให้ ฉัน สบาย ใน ชาติ นก็ พอ แล้ว ชาติ หนัา มี จริง หรีอ ไม่ ฉัน ไม่ รู้ จะ เกิด ได้ อีก หรีอ เปล่า ก็ ไม่ รู้ บาง คน ก็ พุด ว่า คน ทำ ดี มัก ลำบาก สู้ คน โกง คน ชั่ว ไม่ ได้ เขา ร้า รวย ได้ ดีมีค วาม สุข เร้ อง น ข้าพเจ้า เห็น ว่า ไม่ด็ เลย คน อัง เข้า ใจ ผิด กัน อยู่ และ ล้า ปล่อย ไล้ ก็ จะ เป็น โทษ ใน กัง คม อย่าง ล้า ย แรง แล้ ไข กัน ยาก ยิ่ง ขน ข้าพเจ้า จึง เขียน เร้ อง เที่ยว กับ การ เรียน ว่าย ตาย เกิด นพ อ เป็น สดี แก่ ปัญญาชน ไม่ ให้ หลง ใน บาป และ อบายมุข ตาม กัง คม ส่วน ใหญ่ เขา ได้ ห้าง ไม่ มาก ก็ น้อย ตาม คำ กัง สอน ของ พระ พุทธองค์ ที่มี มา ใน พระ อภิธรรม และ ใน พระ สุตร ต่าง ๆ นั้น ระบุ ไล้ อย่าง ชัด แจ้ง ว่า กัตว์ โลก ทั้ง หลาย ทุก หมู่ ทุก เหล่า ล้วน แต่ด้ อง เรียน ว่าย ตาย เกิด วน เรียน กัน อย่ ใน วัต ต สงสาร คอ ตาย แล้ว เกิด เกิด แล้ว ตาย วิญญาณ วน เรียน เกิด ดับ โดย อำนาจ แห่ง กรรม วิญญาณ ของ กัตว์ โลก ประกอบ ขน มา จาก เบญจขันธ์ หรีอ ขันธ์ ทั้ง 5 เม อส์น ชีวิต ลง ไป แล้ว วิญญาณ กัตว์ นั้น ไม่ ได้ ดับ สุญ ไป คง ไป บังเกิด เป็น ชีวิต ขน ใหม่ อีก ใน ทัน พี คอ ไป จุติ ขน เป็น กัตว์ อีก ใน ทันที ทัน ใด ตาม สภาวะ กรรม ของ กัตว์ ผู้ นั้น ล้า กุศล กรรม สูงก ไป บังเกิด ดี เป็น เทวดา หรีอ เป็น มนุษย์ ที่ฏิ อำนาจ วาสนา ล้า อะ กุศล กรรม สูง ก็ ไป เกิด เป็น เปรต อสุรกาย กัตว์ นรก หรี อมนุษย์ ยาก จน รับ ทุกข์ สาหัส หร้อ อา เป็น แม้- ส่ตว์ เดรัจฉาน ก็' ใต้ ภพ และ ภูมิ ต่าง ๆ เหล่า น จำแนก แบ่ง ออก เป็น หลาย ประ เภท มี ใหญ่ ๆ อยู่ คอ สุข คติ ภูมิ ภูมิ ปานกลาง ทุกข์ คดี ภูมิ ข้าพเจ้า จัด จำแนก ไล้ พอ กัง เข ป ดัง น 46 สุข คติ ภมิ สูง สุด มี พระ นิพพาน พ้น จาก การ เวียน ว่าย ตาย เกิด ถัด ลง มา มี พรหม โลก ถัด ลง มา อีก เปไ นวร รค์ 7 ชั้น ภมิก ลาง หรอ มนุษยโลก แบ่ง ออก เป็น 4 จำพวก มี ดัง ที่คิอ
• อัณฑ ชโย นิ คอ ถัตวี เกิด ออก จาก ฟอง ไข่ มีน ก เป็ด ไก่ ปลๅ ฯลฯ 2ง ชล าพุช โยน้ คอ ถัตว์ ที เกิด ด้วย การ คลอด ออ คจๅ ศ มด สูด ขศง มๅร ดๅ มี มนุษย์ ช่าง มา ควาย ลิง ปลา บาง ชนิด ฯลฯ
• ล่ำ เส ท ชโย นิ คอ ถัด วีท้ เกิด จาก ล่ง ของ หมัก บูด เน่ๅ ท ราก ศพ ผล ไมั พชเ น่า แป็ง หมัก ล้า หมัก โคลน ตม นำ ล่ง สกปรก มูตร์ ภูต มี จำพวก หนอน แมลง ต่าง ๆ พยาธิ ต่าง ๆ ถัตวี เซล ต่าง ๆ ฯลฯ
• โอ ป ปา ดิก โยน้ คอ ถัตวี ที เกิด โดย ทิพย์ มี เทวดา บาง พวก เช่น พระ ภมิเ จ้า ที่ เทพา ริ' กษ์ เทพ ล่ง ตามพระ พุทธ รูป รูป ฤา ษ เท ว รูป อมนุษย์ บาง พวก มี อสูร วิทยา ธร คน ธร รมี นาคา พวก มาร บาง ประเภท เปรต อสูร กาย และ พวก ถัตวี นรก ท้มี รูปร่าง แปลก วิด ถๅร ตๅม เวร กรรม ของ ตน รวม ทัง พวก ถัมภ เวสํ ท ทอง เทียว เร่ ร่อน ไม่ อยู่ เป็น ที เป็น ทาง ยัง มี อีก มาก ชนิด นับ ไม่ ล้วน พวก ที 4 นิ ไม่ มี ดิน นำ ลม ไฟ เป็น ร่าง กาย ใน บาง ครั้ง อา ถัย ธาตุ ลม ธาตุ ไฟ มา สํใพ้ เห็น เป็น รูป ลวง ขน มา ชั้ว ขณะ แล วกี หาย วับ ไป ทุก ข คติ ภมิ คอน รก ภูมิ มี หลาย ชั้น หลาย พวก หลาย ตอน นรก ภูมิ ที่มี ราย ละเอียด อยู่ ใน คัมภีร์ พระ มาลัย และ พวก ถัตว์ นรก ที่ บาง พวก บาป ไม่ หนัก มาก ก็มๅ เที่ยว เพ่นพ่าน กิ งบ นไ ลก มนุษย์ ก็มี เช่น จำพวก เปรต หรือ พวก ตายอด ตายอยาก เป็น ด้น ข้าพเจ้า ได้ อธิ บา ยุ มา พอ รู เป็น เลา ๆ บาง แล้ว ท้น มา อีงว่ าเ มอ ตาย แล้ว เกิด ได้ อย่าง ไร คอ ตาม หลัก แล้ว ถัตว็ ที่ เวียน ว่าย ตาย เกิด อยู่ ใน วัต ต จักร ที่ หมา ยกิง ว่า เกิด คับ ทว ไป ไ ได้ ทุก โลก ทุกดวง ดาว ใน จักรวาล ไม่ ได้ จำ ถัด อยู่ ใน ดวง ดาว เดียว หรือ โลก เรา น โดย เฉพาะ ย่อม บังเกิด ได้ อีก ใน ที่ ได ก็ ได้ เพราะ ฉะนั้น ถัตว์ โลก ที่ เรา เห็น จง มี มาก บาง น้อย บ้าง ตาม กาล ตาม สมัย ไม่ แน่ นอน และ ตาม ดวง ดาว ใน จักรวาล ก็มี ยุค สมัย แตก ต่าง ถัน1 ไป บาง ดาว ขณะ ที่ อาจ ยัง เป็น สมัย โลก ล้าน ปืที่ยั งมีภู เขา ไพ่ ปะทุ อยู่ ทว ไป มีถัต ว์ร้า ย มาก มาย คอย ทำ ร้าย ฉีก เนอ ถัน กิน บางดวง ดาว ก็ เป็น ยุค เจริญ สูด ขีด ควบ คุม ระบบ ร่าง กาย ได้ สวย เห มีอ นๆ ถัน ไม่ มี เชอ โรค ไม่ มี แหง แล้ง ธัญญาหาร อุดม สมบูรณ์ อยาก เกิด อยาก ตาย เม อ ใด ก็ ได้ ไม่ มี ทุกข์ ภัย คอ ควบ คุม ธรรม ชาติ ได้ เด็ด ขาด และ เป็น โลก ที่มี แต่ คน ดีฏีห็ ล ธรรม ไม่ มีนอก รืต เม อ เป็น เช่น ที่ ดวง ดาว ที่ ต่าง ๆ ถัน ตาม หลัก วิทยา ศาสตร์ ที่ ก็ คอน รก หรือ สวรรค์ ตาม คำ สอน ของ พระ พุทธองค์ เป็น แน่ แพ้ ถัตว็๋ ใน โลก ต่าง ๆ ย่อมวน เวียน ไป มา เกิด ตาย ผลัด เปลี่ยน ถัน ไป ตาม ผล กรรม ที่ ปรุง แต่ง ถัตว์ นั้น ๆ กะ ทะ ทอง แดง ท้คน โบราณ เรา คิด ตาม คำ สอน ของ พระ- พุทธองค์ ก็ คง จะ เป็น ลาวา หลอม เหลว ที่ ไหล ร้อน เป็น ธาร ทอง แดง ทำลาย ชีวิต ถัตว์ ใน ดวง ดาว ที่ ยัง ร้อน จัด ปะทุ เผา อยู่ นั้น เอง ล้วน นรก ท้ว่า มี แต่ ควัน พิษ รม ก็ คง เป็น ดวง ดาว ที ระอุ เต็ม ไป ด้วย แก๊ส พิษ ควัน พิษ หรือ ทำ สงคราม ถัน ด้วย แก๊ส พ้ษแ ละ ป รม าณ ก็ คอ ไฟ ล้าง โลก หรือ ไพ่ บัล ลัย ถัลป็ วิญญาณ ของ มนุษย์ ถัตว์ ทว ไป ประกอบ ขน พ้วย ความ ร้ล้ก จากนอก ร่าง กาย กระทบ เข้า ไป รูส์ก ภาย ใน ร่าง กาย มี 5 อย่าง เรืย กว่า เบญจขันธ์ มี ดัง ที่ คิอ 47
• ตาม อง เห็น รุป เห็น ส์ร้ ลัก เข้า ไป ภาย ใน ว่า สวย ไม่ สวย น่า เกลียด น่า รัก พอ ใจ ไม่ พอ ใจ
• จมูก รับ เก ลิ่น เหม็น หอม สด ชน อด อด ค ลิ่น เห็ย ร แล้ว ร้ลัก เข้า ไป ใน ร่าง กาย พอ ใจ ไม่ พอ ใจ
• สิน ได้ รับ รส อร่อย ไม่ อร่อย เปรย ว หวาน เค็ม ขม ขน แล้ว เสก เข้า ไป ภาย ใน พอ ใจ ไม่ พอ ใจ
• กาย ผิว หนัง ได้ รับ??' มผัส นุ่ม แข็ง ร้อน เย็น นุ่ม นวล แข็ง กระด้าง แล้ว ร้ลัก เข้า1 ไป ภาย ใน พอ ใจ ไม่ พอ ใจ ทั้ง 5 อย่า ง น รวม กัน เข้า ทั้ง ภาย ใน และ ภาย นอก แล้ว ไป รวม เ ส์งอ ยู่ จุด เล็ก ๆ ใน สมอง ที รับแรียก ว่า ใจ รวม กัน เป็น วิญญาณ เม อ ร่าง กาย ? รัตว์ แตก ดับ ตายลง แล้ว วิญญาณ ไม่ ตาย-จะ ออก ไป จุติ บังเกิด ใหม่ อีก ฉะนั้น ใน ขณะ ที่ คน เรา ใกล้ ตาย ญาติ ผู้ ใกล้ ชิด มัก กระซิบ ที่หูบ อก ทาง ว่า พระ อะร ะหัง บาง พุทโ ธ บ้าง พวก ศาสนา อน ๆ ก็ ล้วน แล้ว แต่ม็ คำ บอก นำ ทาง ต่าง ๆ กัน ออก ไป แส่มื บอก เกิ อบ ทุก ชาติ ทุก ภาษา ตาม ที่ ข้าพเจ้า ได้ ลัก ษา มา ฉะนั้น ตอน ใกล้ จะ ตาย นลำ กัญ มาก ควร พูด กับ คน ใกล้ ตาย ด้วย คำ ไพเราะ ร้น ห พูด แต่ คำ มงคล คำ ดี กล่าว แต่ ทาง บุญ ทาน ที่ เขา เคย ประกอบ ไว้ ใน ธุระ กีจก็ พูด ใบ้ คลาย ห่วง เพราะ คน ใกล้ จะ ตาย ล้า ห่วง บ้าน ช่อง ก็ จะ เป้ นฝ็เ รีอน เจ้า ที่ ฝ็เฝ็ าที่ พระภูมิ ห่วง ทรัพย์ ก็เปื นฝ็เ ฝ่า ทรัพย์ พวก ป๋โ สม ล้า น่กถ ง แส่ ทาง บุญ ทาน แต่ กรรมดี ก็ จะ ได ใปเ กีด ใน สุข คดี ล้า คิด ดีด ใจ แต่เ ร้อง บาป ชว กิเลส ก็ จะ ไป เกิด ใน ทุกข์ คดี คน ฆ่า? ก็ ตว์ เวลา จะ ตาย มัก ร้อง เห ม่อน ? รัตว์ นั้น เพราะ จิต หมกมุ่น อยู่ แต่ การ ฆ่า? รัตว์ นั้น ตาย ก็ จะ ไป เกิด เป็น? รัตว์ อย่าง นั้น บ้าง และ ถูก เขา ฆ่า วน เวียน กัน ไป ไม่ ร้จบ ทั้น ฉะนั้น เม อ ใกล้ ดาย เรา ต้อง ลัา รวม ใจ คอ ใบ้ นก แส่ ทั้ง ดี งาม และ บุญ กุศล เรา จง จะ ช่วย ตัว เรา ได้ คน เรา เม อ ตายลง ไป แล้ว วิญญาณ ก็ ไป มังเ กีด อีก ทันที ม็บุญ มาก ก็ ไป บังเกิด ใน สุข คดี ภูมิ เทวดา ม็ บาป มาก ก็ ไป เกิด ใน ทุกข์ คดี ภูมิ หรีอ นรก หรีอ อาจ เกิด เป็น มนุษย์ อย่าง เดิม อีกด็ ขน หรีอ ตา ลง ตาม ผล กรรม ที่ ได้ ทำ ไว้ หรีอ อาจ เกิด เป็น เดรัจฉาน ก็' ได้ บาง ท้บุญ บาป ยัง ล่วง กัน อยู่ ก็ ไป เกิด ใน ภูมิ พัก พัน ไม่ ดี ไม่ ชว เป็น การ ชวค ราว ราว 100 วัน ภูมิ นจะ อธิบาย' ใน ตอน ต่อ1 ไป ตกลง เป็น อัน ว่าฝ็ ไม่ม็ เพราะ ตามพระ ไตร ปัฎก ได้ กล่าว ว่า พวก นิวิ บาต ต่าง ๆ มนุษย์ อมนุษย์ ? รัตว์ เดรัจฉาน เปรต อสุรกาย ? รัมภ เวส์ ฯลฯ เหล่า น คิอ สรรพ? รัตว์ ทั้ง ทั้น ล้วน แล้ว แต่ ได้ เกิด แล้ว ตาม สภาวะ กรรม ของ ตน จะ เห็น ได้ ว่า ใน คำ แผ่ เมตตา ม็คำ อุทิศ ใบ้ แก่ สรรพ? รัต ว์ทั้ง หลาย ใน สากล โลก คอ อุทิศ ไป ทั้ว สรรพ? รัตว์ ทุก โลก ทุก จักร วาล เลย ที เดียว จะ ไม่ ม็คำ อุทิศ ใบ้ ผิ เลย ตกลง เป็น อัน ว่าฝ็ ไม่ มิ ท้น อาจ จะม็ คน เลียง ขน มา ว่า ทำไม จึง มอง ไม่ เห็น กัน ทั้วห มด อธิบาย ว่า มิติ ที่ ซ้อน กัน อยู่ นั้นมื กำแพง แห่ง กาล เวลา บัง กั้น เอา ไว้ อีกท้ ใน บาง ครั้ง ที่ มอง เห็น กัน ก็ค็อ ฝ่าย ใด ฝ่าย ห นง ทะลุ ผ่าน มิติ นั้น เข้า ไป อาจ จะ ด้วย ฤทธิ ด้วย อภิญญา ด้วย ญาณ หรีอ ด้วย กรรม ของ? รัตว์ นั้น ๆ โดย เฉพาะ ตน เท่า นั้น บาง คน ไป เห็น? รัตว์ คน ละ ภูมิ คน ละ มิติ ก็ บอกว่า ผิ หลอก เป็น ด้น มิติ ที่' ซ้อน กัน อ ย่น บาง มิติ อยู่ ใน ที่ รก เป็น ป้า ท้บ เขา อยู่ กัน เป็น บ้าน เป้ นเม็ อง กลุ่ม ใหญ่ ๆ โบราณ เคย ม็คน ทะลุ มิติ เข้า ไป แลก ลับ ออก มา เล่า ใบ้ คน พัง ก็ เคย ม็ แบ้ พระ สงฆ์ ผู้ใหญ่ ที่ เดิน ธุดงค์ (รุก ข มูล) ซง บาง ท่าน ม็ชอ เส์ ยง มาก ๆ ก็ เคย เข้า ไป เม็อ ง เหล่า น ม็คำ เก่า เรียก กัน ว่า เมือง ลับแล ผู้ เคย เข้า ไป เมือง เหล่า น แล้วออก มา เขียน บอก เล่า ก็ม็เ ปัน หนัง ส์อย็ น อัน มืคน อ่าน แล้ว เชอ ลีอ จำนวน บากอยู่ ที เดียว ใน พวก ที่ อยู่ ใน ลับแล เป็น กลุ่ม ก้อน น 48 มัก จะ ม, ใจ บุญ และ ฏีลัล มี ธร รม กำลัง ปฏิบัติ ธรรม เพ้อ ใบ้! ป บังเกิด ใน สวรรค์ มี นิพพาน เป็น ท่สุด ไม ม มา เกิด เป็น มนุษย์ อก แล้ว ล้วน แต่ อยู่ ใน อา หาว ทิพย์ ท้มี อยู่ อาลัย พอ สบาย ตา ตาม ผล กรรม ของ ทาน ม สภาวะ สูงก ว่า มนุษย์ แต่ ยัง ไม่ ถึง กับ เป็น เทวดา ภูมินึ่ เป็น ภูมิ กลาง ระหว่าง มนุษย์ กับ เทวดา อผู กัน นาน ๆ ท่เด็ ยวใ น ภูมิ นิ คอ ท่าน ต้อง รอ ใช้ ผล กรรม ใหห มด ก่อน จืงจ ะใป เท วใล กใด้ ยัง มี อก ภูมิ คอ ภูมิ พัก พ้น ของ วิญญาณ คอ เกิด ชัวค ราว' ใน ภูมิ น อา ยุ ราว ๆ 100 วัน ก็ ต้อง ดับ ขัน ธ ไป บังเกิด ใหม่ คน เรา ล้วน มาก เมีอ ดับขันธ์ ลง ไป แล้วจะ ไป บังเกิด ใน ภูมิ ช้วค วาว นื้ก่อ น ภมินึ่ จะ เกิด ม เพศ เต็ม รูป กา ยอ ยาง เติม อาจ เป ล็ยน ใปก็ เล็ก บ้คณ ท่า บัน ภูมิ น้ผู ไป บังเกิด จะ เป็น เด็ก หรอ ผ ใหญ่ ตาม สภาวะ เติม ของ ตน การ แต่ง กาย อาจ เปลี ยน ไป บ้าง ตา มก ววม ปรู ง แต่ง ขืน ที่ อยู่ อาลัย มี ความ สูข พอ ประมาณ ไม่ หิว โหย อิม อยู่ เสมอ มี อากาศ ร่ม รน เห็น แสง แดด อ่อน ๆ มี ลม เย็น สบาย บริสุ ทธ ปลอด โปรง ตัว เบา ไม่ ต้อง เดิน ก็ ไป ไหน ๆ ได้ ตาม ใจ นิก ภพ ภูมิ นึ่จัด ไล้ ลัาห ขับ ผทมี บุญ กับ บาป พอด็ กัน หรอ บุญ มากกว่า เล็ก นอ ย เมีอ วิญ่ ญาณ เช้า ไป บังเกิด อยู่ทิ แรก ไม่ ทราบ ว่า ตัว คอ ใคร พอ บังเกิด ได 7 วัน รู้ สก ตัว และ มา เห็น บ้าน เร่อ น ญาติ มิตร ได้ วัน หนึ่ง พอ พัน ไป ก็ล็ม อีก พอ ถึง 50 วัน ก็รู ตัว อีก ค รัง หนิง พอ พัน ก็ล็ม อีก ท้น พ อ ครบ 100 วัน ก็ รู้' ตัว อีก ครั้ง วัน นึ่ถ้า รู้ ตัว แล้ว, นก ถึง กรรมดี กุศล กรรม ก็ จะ ช่วย ใบ้ ดับ สูญ แล้ว ไป เกิด ใน สุข คติ ภูมิ ล้า นก ได้ แต่ กรรม ช้วก็ จะ ไป เกิด ใน ทุกข์ คติ ภูมิ เป็น วิ บาต ไป ถา นิก ผล บุญ บาป ปานกลาง ก็ เกิด เป็น มนุษย์ ห ร่อ ลัตว็๋ โลก ธรรมดา ตาม ผล กวว ม ของ ตน ๆ พระ มหา เถระ สมัย โบราณ ทิท รง อภิญญา รู้ แจง จง กำหนด พุทธ บริษัท ญาติ มิตร ผู้ ตาย ใบ้ ร่บ ทำ บุญ อุทิศ ใบ้ ผู้ ตาย ตอน ครบ 7 วัน 50 วัน และ 100 วัน ตาม ลำดับ ใน ชั้น แรก ก็ คง เล่า ใบ้ ฟัง ภาย หลัง ล็มเ ล็อน ไป จน กลาย ไป เป็น แค่ ประเพณี ทำ บุญ อุทิศ ไม่ ทราบ เหตุผล ว่า ทำไม กำหนด วัน ไล้ ตาม นึ่ จุด ประสงค์ ของ การทำ บุญ ก็ คอ ต้อง การ ใบ้ ผล บุญ ไป ส่ผู้ ตาย ขณะ รู้ส์ กลัว รู้ กาย จะ ได้ ช่วย ถ่วง บุญ ใบ้ มาก ๆ ไป ล้สุข คติ ได้ ใน ขณะ ที่รู้ต้ วนึ่เ ช้า ตัว จะ มา ร่วม ใน การ บุญ ด้วย ทุก ครั้ง นอก จาก เช้า ตัว จะ บาป มาก ตก นรก ไป เส์ย ก่อน ห ร่อ มี บุญ มากอยู่ แล้ว เป็น เทวดา อยู่ ล้า เป็น เทวดา อยู่ ก็ จะ มา อนุโมทนา บุญ ผล บุญ ก็ จะ ทำ ใบ้ ญาติ มิตร บุตร หลาน มี โชค มี ลาภ เห็น ทัน ตา ใน พระ ไตร ปัฏ ก มหา ล้ห นาท สูตร ได้ กล่าว ไล้ ว่า ใน สมัย ที่ พระ พุทธองค์ กับ พระ สาวก ปฏิบัติ ธรรม อยู่ ณ เท่ อก เขา แขวง กรุง ราช คฤห็ เท่ อก เขา นึ่มีภู เขา อยู่ 5 ลก คอ คิชฌ กฎ อิล้คิ ลิ เว ภาระ เวปุ ล ละ และ กาฬ กุฎ เป็น กลุ่ม เขา ติด กัน พระ พุทธองค์ ได้ ปฏิบัติ ธรรม อยู่ ใน เท่ อก เข ๅนึ่ กับ พระ สาวก หลาย สมัย ด้วย กัน ใน กาล ครั้ง นั้น พระ สาร่ บุตร ได้ เห็น อสูร กาย ตน หนึ่ง มีรป เป็น นาค ๅ (งู ใหญ่) อาศัย อยู่ ณ เท่ อก เขา นึ่ พระ สาร่ บุตร จง ได้ ถาม แก่ พระ พุทธองค์ ว่า ศัตว์ นึ่คอ ลัง อัน ใด พระ เช้า ช้า พระ พุทธองค์ ทรง ตรัส ตอบ ว่า ดูกร สาร่ บุตร ท่าน ได้ เห็น แล้ว รู้ แล้ว ดง ตถาคต ได้ เห็น ได้ รู้ ศัตว์ นึ่ เต็ม เป็น มหา กษัตริย์ องค์ หนึ่ง แต่ ผล กรรม มี อยู่เ มอ ลับ1 ขันธ์' ใต้ มา บังเกิด เป็น ด้งนึ่ บัดนึ่ หมด สภาวะ แห่ง กรรม เต็ม แล้ว และ แล้ว พระองค์ ก็ ทรง เทศนา โปรด ใบ้ อสูร กาย รูป นาคา นั้น ได! ป จุติ ใน สวรรค์ มี อรรถ ถาธิ บาย ว่า เต็ม กษัตริย์ ผู้นึ่ ทำ บุญ ทาน มา ไล้ มากอยู่ แต่ เม อ ตอน จะ ดับขันธ์ ลัน ใจ บังเอิญ นก ไป ถึง กรรม ไม ด เข้า ผล แห่ง กรรม จึง ต้อง มา วับ กรรม เป็น นาคา อยู่ และ ผล แห่ง บุญ ก็ มาก จึง ดล บ^{ดาล ใบ้ ใด้พ บ กับ พระ พุหธ องค์ ใบ วาระ ส์นก ร รบ 49 ที ข้าพเจ้า ยก เอา เรือง น มา กล่าว ก็ เพี่อ เป็น เครี อง ยืน ยัน ใน เรี อง บุญ และ กรรม ของ มนุษย์ เรา วา ทุก รูป นาม นันเ หมอน กัน หมด แม้ แต่ เป็น มหา กษัตริย์ ก็ ยัง ต้อง มา เป็น อสูร กาย ด แต้ม กรรมดี ที ประกอบ' ใจ้1 ช่วย แก่ พระองค์' ใต้' ต้น จาก กรรม หนัก ที่ ไต้ ดัง บัน เรา ท่าน จง ควร เร่ง ประกอบ กรรมดี ไว ให้ มาก จะ ไต้ ช่วย ให้ พ้น ทุกข์ ภัย ใน ภาย หน้า ขอ' ให้' ช่วย กัน สร้าง สรร สังคม' ของ' ไทย เรา ต้วย การ ประ กอบ กรรมดี ละเว้น จาก บาป และ อกุศล ทัง หลาย อบายมุข ต่าง ๆ ก็ ควร ละเว้น เส์ย หรือ ลด น้อย ลง เม อ ตายลง ไป จะ ได ไป บังเกิด ใน ภูมิ ที่ด็ป็ แต่ ความ สุข ความ เจริญ ทุก ๆ ท่าน ที่' ว กัน หาก ข้อ เขียน ของ ข้าพเจ้า ที่ ไต้ บังเกิด ประ โยชน์ แก่ ท่าน ผู้ อ่าน แล้ว ไซร้ ก็ ขอ ให้ บุญ กุศล ที บังเกิด ขีนน้ จง ไป ลัด วง วิญญาณ ของ คุณ พี่ พ. ต. อ. กิริ คชหิ ริ ญ ที่ ไต้ ล่วง ลับ ไป แล้ว ไต้ มิค วาม สุข ใน สุข คติ ภูมิ หรือ ท่าน จะ ไป บังเกิด อยู่ ใน ภพ ใด ภูมิ ใด ก็ ตาม ขอ ให้ ผล บุญ น ช่วย ให้ ท่าน มิค วาม สุข สบาย ด็ใน ภพ ใน ภูมิ ของ ท่าน และ ขอ ให้ กุศล กรรมดี ที่ ท่าน ไต้ สร้าง สม ไว้ ตอน ดำรง ช่วิต อยู่ จง ช่วย ให้ ท่าน ได้ บังเกิด ใน สรวง สวรรค์ ลัน แสน สุข เทอญ. สา รี บุตร 50 เจา ภาพ สวด พระ อภิธรรม วัน อังคาร ที 28 อัง หา คม 2522 ทรง พระ กรุณา โปรด เก ลาฯ พระ ราช ทาน พิธี ธรรม สวด พระ อภิธรรม วัน พุธ ท 29 อัง หา คม 2522 ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ พระ ราช ทาน พิธี ธรรม สวด พระ อภิธรรม วน พฤหัส บด ท 30 อัง หา คม 2522 ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ พระ ราช ทาน พิธี ธรรม สวด พระ อภิธรรม วันศุ กร ท 31 อัง หา คม 2522 อัา นัก งาน แพทย์ ใหญ่ กรม ตำรวจ กรมการ ปกครอง วัน เสา ร์ ที่ 1 อัน ยาย น 2522 วัน อาทิตย์ ที่ 2 อัน ยาย น 2522 วัน จันทร์ ที่ 3 อัน ยาย น 2522 V V คณะ ละคร “นำ ผิง ขม” คณะ ขา ราชการ อำเภอ เม อง นคร นายก ผู้าา ราชการ กรุงเทพ มหา นคร กลุ่ม มคุณ สุด ญาติ มิตร, ลูก ๆ พระ ครุ สถาพร พุทธ มนต์ (หลวง พ่อ- อัา เนียง อยู่ สถาพร) สมาคม ขา ราชการ บำนาญ กระทรวง มหาดไทย คณะ มิตร นคร ราช อัมา 51 พระ รอด เชียงใหม่ พ. ต. อ. สิริ คช หิริ ญ 52 ใน การส ราง พุทธ ส ถา น เชย ง, ใหม่ ซึง' ได้ กระทำ พิธี วาง ส็ลา ฤกษ์ ณ บริเวณ ว' ดอุป่ คุต เชง ส พาน เนา วริ ตน เม อวน ท 28 พฤษภาคม พุทธ ศักราช 2496 เวลา 11.45 น. ตรง และ ในเ ดอน เด ย วก นนน เอง ตรง กับ วัน ขน 10 คำ เด นอ 7 ป มะเส็ง จัตวา ศก จุลศักราช 1315 วัน ที่ 23 พฤษภาคม พุทธ ศก ราช 2496 เริม พิธ 9.21 น. 41 วินาที และ เริม จุด เทียน ไชย เวลา 19.29 น. พล. ต. อ. เผ่า ศร ยาน นท ประธาน กรรมการ จัด ส ราง พระ ร 0 ต พร้อม ด้วย คณะ กรรมการ พุทธ สถาน ก็ ได้ รวม กัน ประกอบ พิธม หา มงคล ส ราง พระ รู 0 ด 84,000 องค์ เพ อ สมทบ ทุน สร้าง พุทธ สถาน แห่ง น พระ รอด ได ม ประวัติ กำเนิด มา แตต่ บเพิ ยง ได ข้า พ เข้า จะ ไม่ ชก กล่ๅ าไบ ทีนิ ขา พ เจา จะ กลา วถิง การส ราง พระ รก ดรุ่บ นิ ว่า ได้ฏี ประวัติ เป็น มๅอ ย่ๅง ไรูเ ทีๅนั้ น กอ นอน จำ เป็น จะ ตอง เรียน ให้ ทราบ เส็ย ก่อน ว่า พระ รอด รุ่น เก่า สมัย ไน รา ณหรี อที่ ส ราง กอ นพ ระ รอด รุ่น นิ ได เน้อ ดิน มา จาก แห่ง หน ตำบล ใด ท้เปี นป็ญ หา แรก ที่ ดถง ถิดเ พรู ๅะฦ ๅรูส รู้า ง พระ รอด นน จะ ตอง ทำ ไห ถูก ตก งด ๅบห ลัก วิชๅ ทๅง ไ} กคๅ ^ดรู ข้า พ เข้า จึง ไล้ เปก รูๅบ เรีก บท ๅรีก กับ พล. ร. ต. หลวง สุ วิชา ญ แพ ทย รู น. เจา กรม แพทย์ ทหาร เรีก ไบบั จจุบั บ เพ อ ได้ ตรวจ สอบ ทาง ทิพ ย- ญาณ จักษุ ก็ไสั วับ ทราบ ว่า พระ รอด เก็อ บ ทุกรุ่น ใช้ ติ นบ รูเว ณท้ศ เห น้อข อง วัด พระ คง จังหวัด ลำพูน แตก ารท จะ ไป ขอ ดิน ณ บริเวณ ดัง กลา ว แล วจะ ตอง ตัง ศาล เพ แง ตา อาราธนา ชก จาก พรู ะพุท ■ฐ รูม่ และ เทวดา ท รก ษา เม อ ขุด ลง ไป ประมาณ 3 ศอก ก็ จะ พบ ต็นท้ ต้อง การ ช้า พ เข้า จึง ได้ เรียน ให้ คณะ กรร ม การ พุทธ สถาน วับ ทราบ และ ดำเนิน การ จน ได้ ดิน เพ ยง พอ แก่ คา ๅบด้ กง กๅรู ชิง ติ นบ ริเา ณน้ เม อ ได นำ มาส ราง พระ ร 0 ดแลว เนอ องค์ ของ พระ ร 0 ด จะ แข็ง แกร่ง หา กะ ไร เปรียบ มิ ได้ ดิน ทั้ง หมด ที่ ได้ มาน ข้า พ เข้า ได้ ไห้ อาจารย์ ผู้ทรง คุณ ละลาย ดิน ด้วย นา พระ พุทธ มนต์ พุทธ ๅ ภิเ ศก น้ำมนต์ พระ คาถา แสน, น้ำมนต์ ร้อย ที่ และ กล นก รอง ด้วย ผ้า ขาวสะอาด เอา แต่ ผง ละ เอย ดก’ กน ซิ่งม่ ลักษณะ เห ม่อน แป้ง แล้ว ผสม ด้วย ผง พระ ธาตุ ผง พระ ฌิม ผง พระ เลี่ ยม ผง พระ คง ผง พระ รอด ผง พระ สมเด็จ พุทธ าจา รย์ ประกอบ ด้วย ผงก ร้น้ส็ ง เห ผง ปัท บัง ผง พุทธคุณ และ ผง อิกิ เจ ของ คณาจารย์ รุ่น เก่า เช่น หลวง พ่อ วัด มะขาม เฆ่า หลวง พ่อ ทองคำ วัด หนาม แตง และ สมเด็จ พระ พุทธ ใ ฆษา จาร ย์ ผสม เคล้า กัน จน เข้า เป็น เน้อ เดียว กัน แล้ว จึง ปัน เป็น ล้อ นก ลม ขนาด ผล สม ส็ง ดิน น้ไป ให้ อาจารย์ ฉลอง เป๋ อง แล้ว ซึ่ง ท่าน ทั้ง หลาย คง จะ ทราบ กิดิ ศัพท์ ว่า อาจารย์ ผู้ที่เ สก ตะกรุด ท กง ลอย น้ำ เสก ข้าว สาร เป็น ด้ง เป็น ผู้ ทำ พิธี ใส็ ธาตุ ที่ กรุงเทพฯ เสร็จ พิธี ใส็ ธาตุ แล้ว นำ ไป จัด พิมพ์ ที่ จังหวัด ลำพูน ด้วย แม่ พิมพ์ 11 อัน ได้ พระ รอด 11 ส็พอ ด เม อ ได้ เวลา ฤกษ์ พระ มหา ราชครู วาม มุนิ กับ ท่าน พราหมณ์ พระ ครูส็ วาจา รย์ แห่งกรุง เทพ ฯ พร้อม ด้วย คณะ เป็น ประธาน ฝ่าย พราหมณ์ มหา ษัญจ พิธี พร้อม ด้วย โอม อ่าน ส็วะ เวทย์ อัญเชิญ ท้าว เทพ ยะ ดา ทั้ง หลาย ท่าน ฤาษี ผู้ทรง คุณวุฒิ คือ ฤาข้ เท ว หรี อ ฤาข้ วา สุ เทพ ซึ่ง ส็งส ถิตย์ อยู่ อุฉุจ บรรพต ริม แม่ น้า โร หิน้ (น้ำ แม่ ขาน) ฤาข้ สุข ทัน ตะ เขา สาม ยอด เป๋ อง ละ โว ฤา ข้อ นุ ส็ษฎ็๋ สถิต ย์อยู่ หะ ลัก ะ วัลลี นคร (ศรี ศัช นา ลัย) ฤาข้ พุทธะ ช ลิต ซึง สถิต อยู่ ดอย ขุหะ ระ บรรพต แม่ น้ำ สาร นัทที (ดอย มา) ฤๅบี สุ พรหม สถิต อยู่ ณ ดอย งาม ใกล้ แม่ นำ วัง และ ฤาข้ นา รอ-ด ซึง เป็น องค์ ปฐม แรก ใน การส ร้าง พระ รอด กับ อัญเชิญ วิญญาณ พระ นาง จาม I เทวี กษัตริย์ ทุก พระ ฉงค์ ใน กรุง สุโขทัย กรุง ศรีอยุธยา และ กรง ลาน นา ไทย และ กรุง วัต น โก ลัน ทร์ เวลา 19.29 น. ประกอบ พิธี จุด เทียน ไชย พระ มหา ราชครู วาม มุนิ อ่าน โองการ ชุมนุม เทวดา และ สรรเสริญ พระ วัต น ยาธี คุณ เสร็จ แล้ว พราหมณ์ เป้า ศังช 53 แกว่ง ปี, ณเฑ าะวี คร์น แล้ว พระ ครู วาม มุณี อาราธนา พระ ปริต พระ ธรรมราชา นุ วัตร กับ คณา จาร ย ผู้ทรง คุณวิเศษ สวด พระ ปริต พระ สูตร ต่าง ๆ จบ แล้ว พระ คณาจารย์ ทัง หมด บัง ปรก บ? กรร น บ่ขิ กเศก ตลอด คน พิธนื้ พล. ร. ต. หลวง สู วิชา ญ แพทย์ รน. ได้ มา ร่วม ใน พิธี ตลอด เวลา ปรากฏ ว่า ผู้ ได ได พระ รอด ร่น นไป บุ ชา จะ มี โชค ชัย ปลอดภัย ส วัสดิ มงคล และ เป็น มหา นิยม มหา อำนาจ คง กะ พัน ชา ตริ โภค ทวัพ ย์ ซง จะ หาน้ ได้ ต่อ ไป อีก แล้ว. เพ อ ความ สัก ดลัท ธ ของ พร่ะ รอด รู่นนื้ พล. ต. อ. เผ่า ศริ ยา นนท์ ได้ อาราธนา พระ ราชา คณะ ตาม อาราม ต่าง ๆ คอ 1. เจ้า คุณ ศริ สม โพธ วัด สุทัศน์ 2. เจ้า คุณ ส์ห สุวรรณ วิ สุทธิ เจา คณะ จังหวัด ลำปาง ร. เจ้า คุณ เมธี สมุท เขต ต์ วัด เจริญ สุขา ราม บางมด แขวง รา ชุบ? 4. เจา คุณ ภาวนา กิ ราม วัด ระฆัง 5. เจ้า คุณ ภาวนา โกศล เถระ วัด ปาก นำ อำเภอ ภาข้ เจริญ 6. พระ ครู ทักษิณา นุ กิจ (หลวง พ่อ เงิน) 7. พระ ครู บา วัง วัด บ้าน เด่น จังหวัด ตาก 8. พระ ครู สุนทร ล่ำ ฆ กิจ อ. แกง คอย สระ บุ? 9 พระ ครู อาคม สุนทร วัด สุทัศน์ 10. พระ ครู วิ สุทธิ รำษี วัด ใต้ กา ญ จน บุ? 11. พระ ครู โต๊ะ วัด ประ ต่ฉิม พลี อ. ภาษิ เจริญ ธนบุ? 12. พระ ครู ภักดี วัด ปง ทองหลาง อ. มินท บุ? 13. พระ ครู มหา ศ? สุนทร วัด หลวง สุวรรณ า ราม ลพ บุ? 14. พระ ครู ใบ ฎีกา บัญญัติ วัด สุ ทัศ น พระ นคร
• พระ ครสั งขวั ดสัม พัน ธ วงส์ 16. พระ อาจารย์ จัน วัด คลอง ระ นงค์ นคร สวรรค์ 17. พระ อา จาร ย โพธ วัด ราช โยธา อ. มินท บุ? 18. พระ อาจารย์ ฟ์ วัด สวน พลู พระ นคร 19. พระ ธรรม ธร หลาย จังหวัด ชล บุ? 20. พระ ปลัด ตัง กวย วัด ประดู่ ฉิมพลี ภาษีเจริญ ธนบุ? 21. ท่าน อา จาร ย ยัง วัด บาง จาก นนท บุ? 22. ท่าน อาจารย์ ทบ อ. กึง ชน แดน เพี ชร บุรณ์ 23. ทาน อา จาร ยลัา อา ง วัด เขา ดิน กา ญ จน บุ? 24. อาจารย์ แฉ่ง วัด บาง พัง นนท บุ? 25. หลวง พ่อ นล ท่า เ? อ อยุธยา 26. หลวง พอ รูง วิด ท่า กระ บอ นครสวรรค์ 27. หลวง พ่อเ ผอก วัด กิ่ง แต้ว สมุทรปราการ 28. หลวง พ่อสั าเน้ ยง วัด เวฬุวัน อ. บาง เลน นครปฐม มา ร่วม ใน พิธี สวด ปริต และ บริกรรม ปลุก เศก ด้วย ยอด คาถา แห่ง สูตร ต่าง ๆ พร้อม ด้วย ก ฤต ยา คม เวทย์ มนต์ ลัว เวทย์ และ พระ วิษณุ เวทย์ สวด ชัย มงคล คาถา พุทธ ลักษณะ และ พุทธ ากิเ ศก ตลอด 3 วัน 3 คน ใน ระหว่าง ที่ พระ คณาจารย์ ต่าง ๆ นง ปลุก เศก บริกรรม นมีน้ มิตร ต่าง ๆ อัน เป็น มงคล ยิ่ง ตัง ที่ จะ ขอ กล่าว ต่อ ไป น
• บริเวณ พระ ที่ ที่ ตั้ง โต๊ะ สังเวย วิญญาณ ของ พระ นาง จาม เทวี อดีต กษัตริย์ ทุก พระองค์ แห่งกรุง สุโขทัย กรู ง ศ? อยุธยา กรู ง วัต นใก ลัน ท? กรุง ลาน นา ไทย ณ บริเวณ หน้า พระ อุโบสถ วัด พระ ส์งท์ ได้ มีหม่ ฝ็เส์ อ บิน มา วน เวียน อยู่ เห น้อเ ค ร้อง สังเวย อย่าง มาก หลาย เป็น มหัศจรรย์ ได้ เ? ยน ถาม พล. ร. ต. หลวง สุ วิชา ญ แพทย์ ได้ วับ ตอบ ว่า วิญญาณ อดีต กษัตริย์ ทุก พระองค์ ตลอด จน ลูก หลาน เหลน ได้ มา ชุมนุม วับ เคร้ อง สังเวย พร้อม เพ? ยง กัน ทุก พระองค์ ทรง ชน ชม ยินดี ที่ ไต้ มี การ สร้าง พระ รอด รู่นน พล. ต. เจ้า ราชบุตร อดีต เจ้า ผู้ ครอง นคร เชียงใหม่ ถึง กับ ป ลม ปีติ นา ตา ไหล เม อ อ่าน โองการ ถึง พระ นาม ชอง ก หัต? ย์นห่ งก โง ลา น น'' ไท ย ทุก พระองค์ และ โดย เฉพาะ เจ้า แต้ ว- น ว วัตน์ ซง เป็น พระ ราช บิดา ของ ท่าน
• เม อ เวลา 17.00 น. พระ ธรรม ธร หลาย ได้ นิมิต ร เห็น ขณะ ที่น้ง ปรก บริกรรม ว่ๅมี พระ แต้ว ขาว ปรากฏ มี ผู้หญิง แต่ง ตัว โบราณ เป็น ผู้ วัก บา มี พระ อาจารย์ แก, ๆ 2 องค์ มา ด้วย 54 เม อ เวลา 21.50 น. ได เรย น ถาม พล. ร. ต. หลวง สุ วิชา ณู แพท ย์ ว่า ตาม ที่ อัญเชิญ ดวง วิญญาณ ตาง ๆ ให มา ประ ทบเ ปน ประธาน ใน พิธนั า น มา ทุ กพ ร ะ 0 ง ค์ หรีอ ไม่ ก็ ได้ อับ ตอบ ว่า มา ทุก พระองค์ รวม ทัง ฤา ษทลั าเร จ-มา หมด (ขอ หีบ ดยๅ 1 ที่ ด้วย) เวลา 22.00 น. หลวง พอ ลัา เนย ง นิมิต ร เห็น มิ พระ พุทธ รูป ท 0 งคํๅ ล 0 ย 0 ย่ใน วา กาย ล1 น 5 อง ค และ มรศ ม พุงเ ปน ริ' งบ และ มเ นพ บุดรู เทพ ธิดา อยู่ ร 0 บ ๆ บริเวณ ทุก องค์ ถอด อก ไ มิ, ธป เทียน บูชา เวลา 22.25 น. อา จาร ยลัๅ 0 ๅงค วัด เขา ดิน นิมิต ร เห็น ว่า พระ รู 0 ด รุ่น น ชนะ ทุก ทๅง เวลา 22.40 น. พระ ครู วินิย สุนทร มินิ มิตร ว่า พระ รอด รุ่น นิฏี ลง ละ พัน ชๅด ริ และ เป็น มหา นิยม เวลา 23.07 น. พระ อาจารย์ จัน วัด คลอง ระ นง ว่า พระ รอด รุ่น นมิ เม ตตๅ และ ปล 0 ด ภัยดิ เวลา 23.25 น. หลวง พ่อเ ผอก มินิ มิตร ว่า พระ รอด รุ่น นใช ๆสั 108 เวลา 23.43 น. พระ ครู ปลัด มหา เถร ๅนุ วัตร เจ้า คณะ ตำบล วัด พระ ลังห็ มินิ มิตร ว่ๅฏี เม ต ตๅดิ อยู่ ยง คง กะ พัน เวลา 24.30 น. เจา คุณ ภาวนา กราม เถร วด ระฆัง มนิ มิตร วา เห น เทวดา ลง มา มิรป ร่ๅง 'เห ล] สูง เท่า พระ วิหาร เป็น ส์ ขาว เวลา 24.37 น. พระ อาจ ๅรย พ วดส วน พลู มน้ มิตร วา พระ รอด รุ่น นิดิมิ อิทธิ ฤทธิ แรง ถลัๅ มๅค เวลา 24.50 น. เจ้า คุณ วิ สุทธิ อัง มิ มินิ มิตร ว่า มิ ช้าง ใหญ่ เดิน ผ่าน เขา มา และ มิ ได้ ทํๅ 0 ะเร เพราะ เกรง กลัว ความ กัก ดลัท ธข 0 ง พรู ะรู 0 ด เวลา 01.20 น. พระ ครู มหา ศร สุนทร มน้ มิตร วา พระ รอด รูนน ดิมๅ ถ มิ พระ พุทธ ร ปมๅ พัง ใน พิข้ เวลา 01.45 น. หลวง พ่อ แฉ่ง มินิ มิตร ว่า ด็ฏี แสง สว่าง ฉาย มาปก คลุม พรู ะรู 0 ด 0 ยู่ ดล 0 ด เวลา เวลา 02.45 เจ้า คุณ เมธี ส บูท เขต ต์ มินิ มิตร ว่า เห็น แลง สว่าง กระจาย 0 ยู่ เต็ม บริเวณ พิธี น ตลอด เวลา เวลา 03.00 น. พระ ครู ภักดี มินิ มิตร ว่า พระ รอด รุ่น นอ ยู่ ยง คง กะ พัน ดี มาก เวลา 03.45 น. พระ ครู สุนทร ลัง ฆก็จ มินิ มิตร ว่า ป็ส์ ขาว-เขียว สลับ กัน ปรากฏ ที่ บริเวณ ที่ ตั้ง พาน พระ รอด เวลา 03.55 น. พระ อาจารย์ ทบ มินิ มิตร ว่า พระ รอด รุ่น นดี มาก ฏีคง กะ พัน ชา ตริ เวลา 04.30 น. พระ อาจารย์ โพธิ มินิ มิตร ว่า พระ รอด รุ่น นป็ เมตตา คง กะ พัน ชา ตริ แคล้ว- คลาด มาก อำนาจ เวลา 04.40 น. พระ อาจารย์ มิ่ง มินิ มิตร ว่า ป็อัศ มิ ฉาย แสง สว่าง รุ่ง เริ อง ดี เป็น ปรู ะ กาย เวลา 21.47 น. พระ ครู บา วัง วัด บ้าน เด่น มินิ มิตร ว่า จังหวัด เชียงใหม่ ได้ อา กัย 0 ๅน กา พ ของ พระ ธาตุ ดอย สุ เทพ เป็น ที คุม ครอง ใบ้' ความ ร่ม เนิน เป็น สุข เวลา 23.30 น. พระ ธรรม ธร หลาย ชลบุรี มินิ มิตร ว่า ดี มาก แก เขย ว งา และ อสรู ฟ์บ ทั้ง หลาย ได้ 55 เวลา 23.50 น. หลวง ฟ่อน ล วัด ท่า เรือ มีน้ มิตร ว่า มี ยํกษ์ มี พรหม ส์หน้ า มาย นถอ กระบอง บริกรรม จน ยักษ์ และ พรหม หาย' ใป และ มี พระ ภิกษุ ตลอด จน ชาย หญิง จำนวน มาก มา เดิน วน เวียน ถือ ดอก ไท้ ธป เท่ ยนบู ขาด ลอด เวลา นอก จาก น้ใน ขณะ ที่! เริ่ม บริกรรม ปลุก เศก นั้น นาฬิกา ประจำ โบสถ์ ซึง เดิน ถูก ตอง เวลา ได้ หยุด น้ง ไป ทันท่ เป็น ที่ ปลาบ ป ลม ปีติ ยินดี แก่ ผู้ที่ ไป พบ เห็น เป็น อย่าง มาก อนิง พระ รอด รุ่น ที่ มีผู้ที่ ได้ วับ ไป บูชา มาก หลาย ผู้ที่วั บ ไป มีน้มิ ตรด็ ต่าง ๆ และ รอด พน จาก อันตรายอย่าง มหัศจรรย์ ก็มี มาก เหลอ ที่ ข้าพเจ้า จะ พรรณนา มา ใน ที่ที่ ทั้ง น้มิ ได้ รวม ถืงพ ลาน้ สงส่ ที่ ท่าน ไต้ มี ส่วน ร่วม ใน การ สร้าง พุทธ สถาน ครั้ง ที่ ด้วย เฉพาะ ตัว ข้าพเจ้า เอง นับ แต่เ มอ เริ่ม เข้า มา วับ ตำแหน่ง ผู้- กำกับ การ ตำรวจ ภธร จังหวัด เชียงใหม่ ใน ชั้น แรก เม อ ได้ มา พบ เห็น ประชาชน ใน จังหวัด ที่มีจิ ตศวั ทธา เชอ มน ใน บวร พระ พุทธ ศาสนา อย่าง เคร่ง ค วัด แล้ว ภิท0 าใน้ เบา ใจ ใน การที่ จะ ปฏิบัติ หน้าที่ ปราบ ปราม ผู้ กระทำ ผิด กฎหมาย และ เห็น วีา เป็น จังหวัด เดียว เท่า นั้น ที่ ประชาชน มี ความ เลอ ม ใส ใน ทาง พุทธ ศาสนา มาก และ ด้วย นั้า ใจ อัน แท้ จริง ไม่ เอา พระ พุทธ ศาสนา เป็น เค รอง บังหน้า เช่น ปาก บอกว่า มี ความ เคารพ นับถือ แส่ ใจ ไม่ เอา ด้วย อย่า งที่ที่ เชียงใหม่ ไม่ ใคร่ มี เม อ ครั้ง ที่ ประ ชม พุทธ ศา สนิก ชน ที่ โรง ตอง ตง โดย ท่าน เจ้า คุณ ปัญญา นันท ภิกขุ เป็น หัว หน้า เป็น กิจวัตร นั้น ข้าพเจ้า ได้ ใป ร่วม ฟัง พระ ธรรม คำ สอน เก อบ พุก ครั้ง มี ความ ตื้นตัน ใจ ที่ ได้ มา พบ เห็น ผู้ที่มี ใจ บุญ กุศล อย่าง ที่ และ เม อมี ท่าน ผู้มีใ จศวั ทธา ริ เริ่ม ก่อ สร้าง พุทธ สถาน ขน ข้าพเจ้า จง ได้ ร่วม มีอ ด้วย ดีด ลอด มา จน บัด ที่ ไม่ เคย ลม แท้ จะ โยก ยาย ไป อยู่ แห่ง หน ตำบล ใด งาน ที่ ดีด ตัว ไป และ ที่ ไม่ เคย ลมภิ คอ พุทธ สถาน แห่ง ที่ ใจ จด ใจ จ่อ อยู่ อย่าง ที่ แท้ ว่า ใน ขณะ ที่ จะ อัง ไม่ แล้ว เสร็จ บริบูรณ์ ข้าพเจ้า ภิมน ใจ ว่า จะด้ อง ส่า เร็จ เรียบ ร้อย ภาย ใน เวลา อัน ไม่ ช้า ที่ ทั้ง ที่ก็ ด้วย ความ ร่วม มีอข อง ท่าน พี่ น้อง ชาว จังหวัด เชียงใหม่ ทั้ง หลาย และ พุทธ ศา สนิก ชน ทั้ว ๆ ไป ใน อัน ที่ จะ ใน้ พุทธ สถาน ที่ เป็น ถาวร วัตถุ อยู่ คู่ อับ นคร เชียงใหม่ หรือ พิงถ์ นคร ตลอ พ ไป ชั้ว อัลบั วสา น สถาน ที่ แห่ง ที่ ส่อ ไป จะ เป็น สถาน อัน ศก ดส่ท ธ เพราะ คำ ว่า พุทธะ นั้น แปล ว่า ผู้รั้ หรือ ผู้ ตื้น คอ ไม่ หลับ เป็น ผู้ เบิก บาน คอ ไม่ หุบ หรือ ไม่ มีด และ เม อ สรุป แล้ว พุทธ าส นาภิ คอ วิธี ปฏิบัติ เพี่อ เอา ตัว รอด จาก ความ ทุกข์ โดย การทำ ใน้ร้ ความ จริง ว่า อะไร เป็น อะไร แท้ จะ กล่า วถืง ความ จริง ที่ลก ซงที่ เร้น ลับ นอก เห นิอไ ปก ว่า คน ธรรมดา จะ เห็น ได้ เช่น ความ ร้เริ่ อง ศุนย ตา เ รอง อนิจจัง พุก ขัง อนัตตา ก็เปี นเริ่ อง ที่ จะด้ อง เล่า เรียน ศก ษาอั น มาก และ ส่ง ที่เรื ยก ว่า พุทธ ศาสนา ตัว แท้ นั้น ไม่ ใช่ หนัง ส่อ ไม่ ใช่คั มภิร์ ไม่' ใช่ เริ่อ งบ อก เล่า ไม่ ใช่ หลัก แห่ง การ คิด ไป ตาม เหตุผล ตัว แท้ ของ พุทธ ศาสนา ด้อง เป็น ตัว การ ปฏิบัติ ด้วย กาย วาจา ใจ ชนิด ที่ จะ ทำลาย กิเลส ใน้ ร่อย หรอ หรือ ส์น สุด ไป ใน ที่ สุด และ สถาน ที่ แห่ง ที่ จะ เป็น สถาน ที่ รับ ร้ส์ง ทั้ง ปวง ตัง กล่าว แล้ว และ ก็ คง จะ มี สถาน อัน ศ กด ส์ทธ เพียง แห่ง เดียว คอ ณ บริเวณ วัด คุป คุต เชียงใหม่ ที่ เท่า นั้น “อ นิท ทํนทํ ย กา รส ส สม มท ตโ ต าปจ จ ด” “ประ โยชน์ ย่อม สำเร็จ โดย ขอบ แก่ ผู้ ทำ โดย โม่ เม อ หน่าย ” ขอ ใน้ บรรดา พี่ น้อง ชาว เชียงใหม่ ทุก ท่าน และ พุทธ ศา สนิก ชน ทั้ว ไป จง ร่วม ใจ อัน ก่อ สร้าง พุทธ สถาน แห่ง นิ ใน้ส่ าเร็ จสุส่ วง 1ป ดวย ด อ ยา ให เกิด ความ เบอ หน่าย หรือ ท้อ ใจภิ ย่อม จะ ได้ วับ ประโยชน์ ร่วม อัน ตัง พุทธ ภาษิต ที่ กล่าว แล้ว เทอญ. 56 พิธี ฝัง และ สมโภช หลัก เม อง ลัง ห ลัด ยะลา 57 คำ นำ “....เป็น ยุต ได้ แน่ มอม ว่า ตั้แม่ อง ที่ ตรง ม ถ้า ไม่ ม อะไร เป็ มเค ร อง ห มาย คา าม ไม่ แน่ ก็ คง ม่ อาจ เปล ยม แปลง และ โยก ด้าย ได้ ที่ ปก ไาไ เถ้า คน เป็น ใจ ด้าย ทุก คม....” ข้อ ค วา ข้าง ต้น น เป็น ตอน ห นง ของ บันทึก รบ? รั้ง สมเด็จฯ กรม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ ประทาน หม่อม ราช วงล้ สุมน ชา ดี สวัสดี กุล เกี่ยว กับ การส ร้าง หลัก เม อง ขน ณ กรุงเทพ พระ มหา นคร ซงห ลัง จาก สมเด็จ พระ พุทธ ยอด ฟ้า จุฬา โลก ปราบดาภิเษก แล้ว ย้าย เม อง หลวง จาก ธนบุรี มา ดัง เม อง หลวง ขน ณ ฝัง ขวา ของ แม่ นา เจ้า พระยา เป็น กรุงเทพ พระ มหา นคร จาก ประวัติ ศาสตร์ ชาติ ไทย นับ ตั้งแต่ แผ่น ดิน พ่อ ขุน ราม คำแหง เป็น ต้น มา ก็ ปรากฏ ว่า ประเทศ ของ เรา ไต้ ย้าย เม อง หลวง มา หลาย ครั้ง หลาย หน คอ กรุง สุโขทัย เป็น ด้น มา และ สุด ท้าย กรุงเทพ พระ มหา นคร และ ตลอด มา จน ถง ปัจจุบัน เหตุ ที่ เป็น ลัง นื้ล้า พิจารณา จาก บันท่ กรับ หั ง ข้าง ต้น ที่ ก็ หมาย ความ ว่า เหตุ ที่ ได้ ย้าย ที่ ตั้ง เมีอ งก็ง หลาย ครั้ง หลาย หน ก็เที่ อง จาก ไม่ ป็เค รี อง หมาย อะไร ที่ แน่ นอน ส่า หรับ ย้ด เหนี่ยว ใจ คน ไว้ เป็น ที่ รวม ฉะนั้น อาจ เป็น ได้ ว่า พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ- ยอด ฟ้า จุฬา โลก คง จะ ทรง คำ นีงก็ ง หลัก ส่า กัญ อัน นี่ก็ เป็น ไต้ พระ องค์ จง ทรง สร้าง หลัก เม่ อง ขน เพ อใท้ เป็น ที่ แน่ นอน ว่า เม อง หลวง ของ ไทย เรา ตั้ง อยู่ ตรง ที่ แน่ นอน แล้ว จะ ไม่ เปลี่ยน ไป เป็น ที่อน โดย เด็ด ขาด จังหวัด ยะลา เติม เป็น อาณาเขต บริเวณ 7 หัว เม อง ซงเ ปัน ส่วน หนี่ง ของ จังหวัด ปัตตานี เพิ่ง แยก ออก เป็น เม อง ห นง ต่าง หาก ใน สม่ย กรุง รัต น โกส์ นทรี รัชกาล ที่ 1 ประมาณ พ. ศ. 2333 มี เจ้า เม อง ปกครอง นับ ตั้งแต่ แยก ตั้ง เป็น จังหวัด มา จน กระทง บัด ที่ รวม 31 คน (ปัจจุบัน เรียก ว่า ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด) ที่ ตั้ง ตัว เมีอ ง ยะลา เต็ม มิ ได ตั้ง อยู่ ดง ที่ เห็น อัน อยู่ ทุก วัน ที่ เป็น ที่ น่า ส่ำ เก ต ว่า นับ ตั้งแต่ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ สถาปนา ขน เป็น จังหวัด หที่ง ต่าง หาก ซิ่งเ ปีน ระยะ เวลา ประมาณ 171 ปี มา แล้ว ไต้ มี การ ย้าย ที่ ตั้ง จังหวัด มา แล้ว ก็ ง 4 ครั้ง ด้วย กัน คือ ครั้ง ที่ 1 ได้ ตั้ง เมี อง ขน ที่บัา น ตำบล ยะ ลอกุ เบ (อยู่ เขต ระหว่าง อำเภอ ยะ หา อับ อำเภอ เมีอ ง ยะลา) ครั้ง ที่ 2 ได้ ย้าย ตัว เมี อง มา ตั้ง ที่ ตำบล ท่า สาป ริม ฝัง แม่, ที่ำ ปัตตานี (ปัจจุบัน เป็น ตำบล เล็ก ๆ อยู่ ใน เขต อำเภอ เมีอ ง) ครั้ง ที่ 3 ย้าย ไป ตั้ง ที่ ตำบล สะ เต ง ครั้ง ที่ 4 ไต้ ย้าย มา ตั้ง อยู่ ณ บ้าน นิ บง ครั้ง สุด ท้าย ย้าย มา อยู่ ที่ ปัจจุบัน เม อ 2494 การที่ ต้อง ย้าย ที่ ตั้ง ตัว ชัง หวัด ก็ง 4 ค รัง นอก จาก เป็น ด้วย เหตุ ท่ต้ องการ เล็ อก หา ที่ เหม ๅะ ส!) แล้ว กล่าว อัน ว่า เป็น เพราะ จังหวัด น' ไม่ มี หลัก เม่อ ง เพราะ ยัง มิ ไต้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ ไท้ สร้าง หลัก เมี อง1 ขน ตาม โบราณ รา' ช ประ เพ ณี (ประเพณี การส ร้าง หลัก เมีอ ง นับ แต่ โบราณ กล่าว กัน ว่า 58 ตอง ใด รบ พระ มหๅ กรุ ณาธิ คุณ* [ป ร ด เก ลาฯ หรือ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อย่ หัว ทรง สร ไง หรือ วาง หลัก เอง) เนอ ง จาก เหตุ ดัง กลา ว แล ว ทาง ราชการ และ ประชาชน ชๅๅ จังหวัด ยะลา จึง ได้ พร์ ^{อมใ จ กน กอ ส ราง หล ก เม อง ขน ท้บริ เวณ ศนย วง เ วิยน หน้า ศาลา กลาง จั งห วั ด เริม วาง ก็ ลา ฤกษ์ ก่อ ส ราง ตัว ศาล หล ก เม อง เม อ วัน ท 21 พฤ ศ?; กาย น 2504 ล้วน เสา หลัก เมือง บัน ไต้ กระทำ พิธี สวต พระ พุทธ มนต์- เจ รญพ ระ ปริต เสร็จ เรย บ รอย แล ว จง ไต้ นำ ขืน น้อมเกล้าฯ ถวาย พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อย่นั ว ร ชกา ลท 9 ได พระ ราช ทาน เม อ วัน ท 18 พฤษภาคม 2505 และ ได้ นำ มากระ ทำ พิธี ฝัง หลัก เม อง ใน วัน ที่ 25 พฤษภาคม 2505 เวลา 12.11 น. หนัง ส์อห ลัก เม อง ยะลา เล่ม น จังหวัด ได้ รวบ รวม ขน จาก การ คน คว้า เอก สาร ต่าง ๆ จาก พระยา วัต นภั กด อด ตผู วา ราชการ จังหวัด ป' ต ตานี ซง ไต้ รวบ รวม ไว้ เมือ คราว ฝัง หลัก เมือ งบัต ตานี เม อ พ. ศ. 2494 และ จาก หนัง ล้อ หลัก เมือง ของ นาย ฉัน ทิชย์ กระแส สํนธี และ จาก การ แนะ นำ ชวย เหลอ จาก บรรดา ผูรอ บรูห ลาย ทาน อาทิ สำนัก พระราชวัง พระ ครู วาม เทพ มุนี ประธาน แห่ง พร าหม ณ โหร หลวง บาง เส ม เสริม สุข พระ ครู สถาพร พุทธ มนต์ (หลวง พ่อ สำเนียง อย่ส ถา พร) แห่ง วัด เวฬุวัน วนา ราม อำเภอ บาง เลน และ พระ ราช ธร ร มา ภรณ์ (หลวง พ่อ เงิน วัด ดอน ยาย หอม) จังหวัด นคร ปฐม ฯลฯ และ อีก หลาย ท่าน ซิ่ง ทำ ให้ การส ว้าง หลัก เมือง จังหวัด ยะลา ไต้ สำเร็จ เรียบ รอย ลง ด้วย ดี และ ถูก ต้อง ตาม โบราณ ราช ประเพณี อน์ การ ท่ได รวบ รวม เหตุ การ ณีส่า ง ๆ ขืน ไว้ ใน เอกสาร เรือ งน้ต้ วยก็ โดย ฏีวัต ถู ประสงค์ เพ อ ประมวล1 ใต้ ชง ห ลัก ฐาน สำคัญ' ของ ปู ชน ย สถาน แห่ง' นให้ ปรากฏ อยู่ ต ลอด กาล นาน เพราะ เหตุ ที่ ได้ เล็ง เห็น ว่า เจา พ่อ หลัก เมือง เป็น ปุชน้ ย สถาน และ กาล ต่อ ไป ก็ จะ กลาย เป็น โบราณ วัตถุ สำคัญ แก่ ชน รุ่น หลัง ซงตั้ งอ ยู' กลาง ใจ เมือง ยะลา ใน ปัจจุบัน สมควร จะฏี ประวัติการ ก่อ ส ว้าง และ ประวัติ ความ เป็น มา ให้ ชน ทั้ง หลาย ได้ ทราบ สํง ควร เคารพ ควร บูชา โดย ถูก ต้อง ตาม ความ เป็น จริง จง ใต้ พยายาม รวบ รวม สาระ สำคัญ ใน การ ดำเนิน งาน มา ตั้งแต่ ด้น พร อม ทั้ง ภาพ ถ่าย เหตุการณ์ ต่าง ๆ ใน การทำ พิธี ไว้ มาก ที่ สุด ทั้ง น นอก จาก วัตถุ ประสงค์ ตัง กล่าว แล้ว ยัง มืวัต ถุ ประสงค์ เพ อ จะ' ให้ เป็น แบบอ ย่าง สำหรับ บุคคล อน ๆ ที่ ดำริ ที่ จะ ส ราง หลัก เมือง ขน ใน จังหวัด ที่ ยัง ไม่ฏี หลัก ของ บาน เมือง ใน โอกาส ต่อ ไป อีก ด้วย. ข้าพเจ้า หวัง ว่า หนัง ล้อ “หลัก เมือง จังหวัด ยะลา,, จะ เป็น ประโยชน์ เก อ กล วิชา โบราณคดี และ เป็น ที่ พอ ใจ แก่ ผู้ อาน โดย ทั้ว กัน ฬน ตำรวจ เอก ศิริ คชหิ ร์ญ (ศิริ คขห ร ญ) ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา 59 ศาลา กลาง จง หวด ยะลา ลับ ที 209/2504 9 พฤษภาคม 2504 เร อง การส ร้าง ห ลัก เมือง จัง ห ลัด ยะลา เรียน ปลัด กระทรวง มหาดไทย สิง ที ส่ง มา ด้วย แผน ที จำนวน 1 แผ่น ตาม ประวัติ ศาสตร์ จังหวัด ยะลา เดิม เป็น อาณาเขต (บริเวณ 7 หำ เมือง) สิว นห นิ่ง ของ จังหวัด ปัตตานี เพิ่ง แยก ออก เป็น เมือง ห นิ่ง ต่าง หาก ใน สมัย กรุง วัต น โกสินทร์ วัช กาล ที่ 1 ราว พ. ศ. 2333 เม อ จังหวัด ยะลา ได้ แยก ออก จาก จังหวัด ปัตตานี แล้ว ได้ ตั้ง ศาลา ว่า การ อผู่ที่ ตำบล ยะลา โดย มืต่ วน ยะ ลอ “พระยา ยะลา,, เป็น ผู้' ว่า ราชการ เมือง เป็น ศนแ รก และ มืเ ชื้อ สาย สิบ ต่อ มา จน กง ปี พ. ศ. 2391 ใน วัช กาล ที่ 4 ได้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ ใ หนา ย เมือง บุตร พระยา ยะ หริ่ง (พายุ) เป็น เจา เมือง ยะลา และ ยาย ศาลา ว่า การ ไป ตั้ง อผู่ที่ ตำบล ทา สาป แล้ว ย้าย ข้าม แม่ นิ่า ตานี มา ตั้ง ศาลา กลาง จังหวัด ขน ที่ ตำบล สะ เต ง และ ปัจจุบัน นิ่ศา ลาก ลาง จังหวัด ได้ ตั้ง อยู่ ที่ บาน น้บง ตำบล สะ เต ง อำเภอ เมือง ยะลา ตาม ประเพณี ที่ส์บ เนิ่ อง จาก โบราณ กาล เม อ ได้ สร้าง เมือง ขน ที่ ไหน ก็ จะด้ อง สร้าง หลัก เมือง ควบ คู่ กับ การส ร้าง เมือง กล่าว คอเ มอ ได้ สร้าง เมือง ลง บน ที่ ใด จะ สร้าง หลัก เมือง ลง ใน บริเวณ ใจ กลาง เมือง ด้วย ทั้งนิ่ เป็น จารีต ประเพณี ไม่ เกี่ยว กับ ลัทธิ ศาสนา อน ใด หา มิ ได้ ฏีแต่ ความ หวัง กัน ว่าเ มอ ได้ สร้าง หลัก เมือง ขน แล้ว บาน เมือง ที่ สร้าง จะ ได้ สถิต สถาพร ยืน นาน ประชาชน พลเมือง จะ ได้มื ความ ร่ม เย็น เป็น สุข ปราศจาก ภัย พิบัติ ด้วย ประการ ทั้ง ปวง เป็น หลัก ชัย ได้ แต่ ความ สิริ มงคล มา สิ บ้า น เมือง นั้น ๆ สิาห วับ จังหวัด ยะลา นิ่แม ว่า จะ ได้ แยก ออก จาก จังหวัด ปัตตานี มา เป็น เวลา ประมาณ 171 ปี แต่ก็ ปรากฏ ว่า ได้ ย้าย ที่ ตั้ง ศาลา กลาง มา กง 7 ครั้ง โดย เหตุ นิ่ ข้าพเจ้า จง เห็น เป็น การ สมควร ที่ จะ ได้ สร้าง หลัก เมือง ขน เช่น เดียว กับ จังหวัด อน ๆ และ โดย เฉพาะ อย่าง ยิ่ง สิาห วับ ใน 4 จังหวัด ภาค ใต้ จังหวัด ปัตตานี ก็ ได้ ดำเนิน การส ร้าง หลัก เมือ แล้ว เช่น เดียว กัน เม อ 31 พฤษภาคม 2494 แส่ การส ร้าง หลัก เมือง นั้น ตาม ประเพณี มา แต่ โบราณ กาล พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว ซึ่ง เป็น องค์ ประ บุขข อง ประเทศ ชาติ จะ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ พระ ราช ทาน ไป ให้ เท่า ที่ ต้น พบ หลัก ฐาน จาก หนัง สัอพ ระ ราช พงศาวดาร ภาค ที่ 53 ใน สมัย พระ บาท สมเด็จ พระ นั้งเ กล้า เจ้า อยู่ หัว วัช กาล ที่ 3 ก็ ได้ โปรด เกล้า โปรด กระหม่อม ให้ จัด แจง ฝัง หลัก เมือง สงขลา โปรด พระ ราช ทาน เทียน ไชย หลัก ไชย พฤกษ์ กับ เคริ่ อง ไทยทาน อาราธนา สมเด็จ เจ้า อุดม ปิฎก พระ สงฆ์ อันดับ 8 รูป เป็น ประธาน พระ ครูอั ษฏา จาร ย็ พราหมณ์ มืชื้อ 8 นาย ออก มา ให้ พระยา สงขลา ฝัง หลัก เมือง เม 0 วัน ขน 7 คา เด็อ น 4 จุล อัก ราช 1204 ปั ขาล จัตวา ศก 60 ดวย เห ตุน ขา พ เจา จง เรียน มาเ พอ ขอ! ด้ใป รด พิจๅ รณๅ ถ้า เห็น ชอบ ก็ จะ' ได้ ดำเนิน การ ต่อ1 ไป ส่วน สถาน ทท้ จะ ดัง หลัก เม อง นับ ได้ เชิญ ให้ อาจารย์ ผู้ทรง คุณวุฒิ พิจารณา แถ้ว เห็น ว่า ใจ กลางวง เวียน หนา ศาลา กลาง เฏืบ ศก ๅบพิ เหม ๅ ะสม พิ} ด ตๅม แผนที่ ที่ ได้ เ- รีย น เส นอ ม ๅพถ้ อม หนัง ส่อน ด้วย แล้ว. จ ขอ แสดง ความ นับถือ อย่าง สูง (ลง ชอ) พ. ต. อ. สิริ คชหิ ร์ญ (ศร ค ขหรํ ญ) รักษาการ ใน ตำแหน่ง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา 61 กระทรวง มหาดไทย ที่ 9472/2504 15 มิถุนายน 2504 เร อง การส ราง หล กเมิ อง จิง หว้ด ยะ ลา เรย น ผ้ว่า ราช การ จังหวัด ยะลา อา งถง หน่ง สอ จง หว้ด ลบ ท้ 209/2504 ลง วนที 9 พฤษภาคม 2504 ตาม หนัง สํอท้ อ้าง ถึง ช แจง เก็ย ว กับ การส ร้าง หลัก เม อง คู่ กับ การส ร้าง เม อง และ จังหวัด เห นเ ปีน การ สมควร ท จะ สร้ างห ลัก เมี องจั งหวั ด ยะ ลาข็ นเ ช, นเ ดี ยว กั บ จังหวัด อน ๆ จง ขอ หาร อเ พอ ขอ ความ เห็น ชอบ นั้น เร อง นก ระ ทรวง มหาดไทย ได้' พิจๅ รณา แล้ ๆ เห็น ว่า การ ที จังหวัด ดำริ จะ ส ราง หลัก เม อง จังหวัด ยะลา ขืน มัน กระทรวง มหาดไทย เห็น ชอบ ด้วย เพราะ จะ เป็น การ บำรุง ขวัญ และ ผก จิต ใจ ประชาชน ใ หมี ความ รู สก ยด มัน ในป็ ตุคูฏิ ยง ขืม แต่ โดย ท้กา รส ร้าง หลัก เมี อง เป็น พิธี ที่ เกี่ยว กับ ทาง ไสย ศาสตร์ อยู่ ซง จำ เป็น จะ ต้อง สร้าง ขืน ให้ ลูก ต้อง ตาม ประเพณี เพ 0 ความ เจริญ รุ่ง 1 ริ 0 ง ข 0 ง จัง หวั ด และ ประชาชน ใน จังหวัด ป้ส์บ ไป ฉะ มัน จง แจ้ง มาเ พอ ทราบ เป็น แนว ทาง ดำเนิน กาว ต่0 ไป. ขอ แสดง ความ นับถือ อย่าง สูง (ลง ชอ) พล. ต. อ. หลวง ชาติ ตระ การ โกศล (ห ลวง ขาดิ ตระการ โกศล) ปลัด กระทรวง มหาดไทย 62 ศาลา กลาง จง หวด ยะลา ที่ 5710/2505 20 มิถุนายน 2505 เร อง พ้ธ การส ราง หลัก เมิอ งจิง หวัด ยะ ลๅแ ละ กๅวิ นิล คู งสม โ ภช เรียน 1 เลัด กระทรวง มหาดไทย อา งถง หนัง ส่อ กระทรวง มหาดไทย ที 9472/2504 ลง วัน ที่ 15 มิถุนายน 2504 ส์งท้ ส่ง มาด วย ส่า เนา สา ส์น ฯพณ ฯ นายก รัฐ ม นตร้ 1 ฉบับ ? ตาม ท กระทรวง มหาดไทย, ได้ ใ ห้ค วาม เห็น ชอบ และ อนุ บัด ให้จั ง หวัด ด0 ๅเนิ นก ารส ร้าง ศาล หลัก เม อง และ กระทำ พ้ธฝั 4 หลัก เม อง จังหวัด ยะ ลา ดัง ความ ละเอียด แจ้งอยู่ แล้ว นั้น ขา พ เจา ได้ ดำเนิน การ จัด สร้าง ศาล หลัก เม อง และ เสา หลัก เม อง ตลอด จน กระทำ พิธี ฝัง หลัก เมิอ ง ตาม ประเพณี มา แด โบราณ กาล ตลอด จน ได้ป็ การ ฉลอง สมโภช เสร็จ แล้ว ลัง จะ รายงาน ราย ละเอียด ดัง ต่อ ไป น
• การ ก่อ สร้าง ศาล หลัก เม อง ไต้ กระทำ พิธี วาง ส่ลา ฤกษ์ เม อ วัน ที่ 21 พฤศจิกายน 2504 เวลา 10.30 น. ณ บริเวณ วง เวียน หน้า ศาลา กลาง จังหวัด โดย พระ ครู สถาพร พุทธ มนต์ เจ้า อาวาส วัด เวฬุ วนา ราม อำเภอ บาง เลน จังหวัด นครปฐม เป็น ประธาน โน พิธี การ ดำเนิน การส ร้าง ศาล ได้ เสร็จ ส์น เรียบ ร้อย เม อเด็ อน เมษายน 2505
• องค์ เสา หลัก เม อง ได้ นำ เข้า พิธี พุทธ าภิเ ษกที่ วัด เวฬุ วนา ราม โดย พระ ครู สถาพร พุทธ มนต์ เป็น ประธาน ใน พิธี รวม 2 ครั้ง ลัน เป็น ประ เพ ณ ทาง' ไสย ศาสตร์ ตาม ธรรมเนียม ประเพณี ของ การส ร้าง หลัก เม อง
• ได้ นำ องค์ เสา หลัก เม อง เข้า ไป ทูล เกล้า ถวาย เพ อ ให้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้า สรง นั้า สุห ร่าย และ ทรง เจิม องค์ เสา หลัก เมิอ ง เม อ วัน ที่ 18 พฤษภาคม 2505 เวลา 15.00 น. ณ พระ ที่นั้ง จิตรลดา รโหฐาน
• ได้ อัญเชิญ องค์ เสา หลัก เม อง จาก จังหวัด พระ นคร เดิน ทางกลับ จังหวัด ยะลา เม อ วัน ที่ 21 พฤษภาคม 2505 แล้ว นำ ไป ประดิษฐาน ไว ใน โรง พิธี รุ่ง ขีนวั นที 22 พฤษภาคม 2505 พระ เทพ ญาณ โมลี เจ้า คณะ ภาค ได้ มา เป็น ประธาน ใน พิธี จุด เทียน ชัย และ อาราธนา พระ สงฆ์ ชั้น ผู้ใหญ่ มิ เจ้า คณะ จังหวัด เจ้า คณะ อำเภอ และ เจ้า อาวาส ใน จังหวัด ยะลา ป้ต ตานี นราธิวาส และ สคูล รวม 23 รูป เช้า ร่วม ใน พิธี สวด ภาณ วาร ตลอด 3 วัน 3 คน
• วัน ที่ 25 พฤษภาคม 2505 เวลา 12.11 น. ตาม ฤกษ์ ซิ่ง โหร หลวง ใน ส่า นัก พระราชวัง ได้ ผูก ดวง เม อง ไว เป็น อย่าง ด็ที่ สุด และ โยง ไข้ กับ ดวง เม องของ กรุงเทพ มหา นคร หลวง อรรถ วิภาค ไพศาล ย์ รอง ปลัด กระทรวง มหาดไทย เป็น ประธาน ใน พิธี แทน ฯพณ ฯ รัฐ มนตรี ว่า การ กระทรวง มหาดไทย ได้ กระทำ พิธี นำ องค์ เสา หลัก เม อง ลง หลุม ตาม เวลา ฤกษ์ แล้ว ประธาน ใน พิธี ได้ อ่าน สาส่ นของ ฯพณ ฯ นายก รัฐ มน ดร่ ซึ่ง มิ แด พ ห้อง ชาว จังหวัด ยะลา ดัง ปรากฏ ตาม ส่า เนา สา ส์น ของ นายก รัฐ มน ตร็ท้ ส่ง มา พร อม ห ห้า ล้อ นแลว พิธี ฝัง หลัก เม อง ที่ ได้ ส่า เร็จ ลุล่วง มา ด้วย ความ เร่ ยบ ร้อย แล้ว นื้ เนอ ง จาก จังหวัด ได้ รับ ความ ร่วม มอ ร่วม ใจ และ ความ ช่วย เห ล่อ จาก ด้อุบ่ การะหลายฝ่าย เช?น 63 ท่าน ปลัด กระทรวง มหาดไทย สนใจ ในเ ร้อง พิธี ฝัง หลัก เม อง ได้ ห้ง การ และ ดำเนิน การ ให คำ แนะ นำ เพ อก วาม เรีย บร้อ ยต่ ๅง (คุ บๅ โดย ตลอด ท่าน เจ้า คุณ เทพ ญาณ โมลี เจ้า คณะ ภาค ได้ ให้ ความ เห็น ชอบ สนับ สนุน ช่วย เหลอ กิจการ ทาง ฝ่าย สงฆ์ และ ท่าน ได้ เอาใจ ให้ ควบ คุม การ สวด ภาณ วาร อด หลับ อด นอน ตลอด รุ่ง ทั้ง 3 วัน 3 คน ตลอด จน ได ด้น ค จ้า ตำ วับ ตำ วา ต่าง ๆ เพ อ ประกอบ แนว ความ คิด ในเ ร้อง การ สร้าง หลัก เม อง ห้า นัก พระราชวัง อัน ม พล ตรี หม่อม ทวี วงศ์ ถวัล ยหั กด ได้ อนุมัติ ให้ ข้า ราชการ จาก ห้า นัก พระราชวัง และ เครี องคุ ปกรณ์! ก็ยว กับ พิธี กาว ต่ๅ ง (คุ ตลอด จน วัด หา พราหมณ์ มี พระ ราช คร วาม เทพ มุนิ เป็น หัว หน้า และ โหร กับ พนักงาน ไป กระทำ พิธี ตั้งแต่ วัน ที่ 22 พฤษภาคม 2505 จน ถง วันท่ 25 พฤษภาคม 2505 จน เสร็จ พิธี อธิบดี กรม นิล ปา กร ได้ กรุณา ออก แบบ ศาล หลัก เมีอ ง โดย ให้ นาย เนอ ง พุก ะ พงศ์ เจ้า หน้าที่ นิล ปา กร เป็น ผู้ ออก แบบ และ ดำเนิน การ แกะ สลัก อธิบดี กรม ป้า ไห้ ได้ เป็น ผู้ รัด หา ไห้ ชัย พฤกษ์ ได้ ตาม ขนาด และ มาตรา ฐาน ที่ด้ องการ จาก จังหวัด กา ญ จน บุ? คณะ กรรมการ รัง หวัด นาย อำเภอ ตลอด จน ข้า ราชการ บุก ฝ่าย ของ รัง หวัด ยะลา ได้ ให้ ความ เห็น ชอบ ร่วม มอ ช่วย เหลอ ดำเนิน การ ตาม หน้าที่ ที่ ได้ มอบ หมาย ได้ ผล เรียบ ร้อย เป็น ผลดี ตลอด มา อีก ทัง คณะ เทศ มนตรี สมาชิก สภา รัง หวัด สมาชิก สภา เทศบาล คณะ กรรมการ อิส ลาม โต๊ะ อี หมำ โต๊ะ อา เล็ม กำนัน ผู้ใหญ่ บ้าน พ่อ คา ประชาชน คหบดี ตลอด จน ประชาชน ห้วน มาก ได้ เข้า ไป ร่วม ใน พิธีการ นับ ว่า เป็น นิมิต อัน ดี ของ จังหวัด น เป็น อย่าง ยิ่ง เม อพ้ธี ฝัง หลัก เม อง ไต้ ห้า เร็จ ลง แล้ว และ ใน ระหว่าง เวลา ฤกษ์ เคร้ อง บิน ของ กอง ทัพ อากาศ ห้งอั ดก อง บิน ยุทธการ ไต้ กรุณา มา โปรย ข้าว ตอก ดอก ไห้ และ ตำรวจ หน่วย พล ร่ม ของ กอง บัญชา กาว ตำรวจ ตระเวน ชาย แดน ได้ มา แสดง การ กระโดด ร่ม ใกล้ กับ โรง พิธี แตร วง ดุริยางค์ ของ กอง บัญชา กาว กอง การ นิ กษา ได้ มา บรรเลง อย่ต ลอด เวลา กลาง คน ตั้งแต่ วัน ที่ 25 พฤษภาคม 2505 ถง วัน ที่ 31 พฤษภาคม 2505 ได้ มี งาน สมโภช ตลอด งาน งาน พิธี ฝัง หลัก เมีอ ง ของ จังหวัด ยะลา ได้ ห้า เรีจ ลุล่วง ไป ครั้ง น โดย ได้ วับ ความ ร่วม มอ จาก บรรดา ข้า ราชการ บุก ฝ่าย ตลอด จน ราษฎร พ่อ ค้า คหบดี ด้วย ความ พร้อม เพรียง จน งาน กัๅเ ว็จ เรียบ ร้อย อย่าง ดี ยิ่ง ทุก ประการ นับ ว่า จังหวัด ยะลา ไสัมี หลัก ชัย อัน เป็น ที่ ยึด เหนี่ยว จิต ใจ ของ ปว ะช ๅชน ให้ มี ความ สมาน สามัคคี กลม เกลียว เป็น อัน หนี่ง อัน เดียว กัน โดย สมบูรณ์ แล้ว นับ แต่ นี่ ไป ก็ จะฏี แต่ ความ ร่ม เย็น เป็น สุข ด้วย คุณ ความ ดี ของ องค์ หลัก เมีอ ง จะ บังเกิด ความ หัก ดส์ท ธ แสดง อภิ นิหๅ ร ใน อัน จะ เป็น ผลดี ให้ แก่ ห้า นเมี อง ไป ตลอด กัลปาวสาน. ขอ แสดง ความ นับ ถออ ย่าง สง (ลง ชอ) พ. ต. อ. สิริ คช หิริ ญ (ศร ค ขหรํ ญ) ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา 64 การส ราง หล ณ มอง การส ราง หล ก เม อง ขคูง ชใ 4 ชาติ ไทย ปรากฏ ตๅม พง ษๅว ดๅร ว่ๅ ได ำำส ร้าง กัน มา แต่ ครั้ง กรุง สุ โข ทย กรุง ศร อยุธยา กรุง ธนบุ ร และ กรุง ริ ตน' โก ศินท ร์ เฉพาะ กรุง สุ' โขท์ ; ย นั้น ได้ ด้น พบ ซาก โบราณ สถาน เลก ๆ เห ลออ ยู เลา ด้น- วา เป็ น หลัก เม องของ กรุง สุโ ข ที; ย พระ บาท สมเด็จ พระ- มงกุฎ เกลา เจา อยูห ว ทรง พระ ราช นิ พน ธ พระ ราช ทาน อธิ บาย ไว่ใ น เรือง เที่ ยวเ ม อง พระ ร่ วงว่ า . เมอแรกเ ป็น 3 ยาก จะ ใคร่ เคา วา เป็น คิ ส 7 ร?? กอ ะ ไร ลัก อย่ างห นึ่ง แค่ เมึ่อ พิจารณา คู แล้ว จึง เห็น ว่า เปน คลา เก ล ยง ๆ อยู่ เป็น ทิน าทิค วง ยิง ขน วา เบค ไ ฉน จึง เอา! อ้อน คิ ลา เช่น นึ่มา ฝัง ไว่ ไน ทิใ 4 อย่าง ไร ๆ กิเ ชื่อ ว่า ไม ใชค ลา เกด อยู่ ใน! ทิน ทิน, น เอง เพราะ ทิอ นๆ ก็ ไม่ เห็น อ้อน คิอๅ เข่น นั้น จึง อ้อ ง เอ้ าใว ว่า อ้อ งม่อ้ นำ มา ปัก ไอ้ จึง เกด เป็น ปัญหา ขน วา เอา มา ปัก ไว ทำไม นึก อยาก วะ เคา ว่า มา ปัก ไอ้ ทำ “น เอ้ กเม่ อง” เพรา ะที่ค รง นั้น ก็คูเ ก็ อบ วะ เป็น กลา งเม่ อง ” ประ เพ ณ โบราณ เกย ว กับ การส ราง บ้าน สร้าง เม อง จะด้ อง ทำ พิธี อย่าง หน งเ พอ ให้ เ!] นส์ริ มงคล แก บาน เม อง ท จะ ส ราง ขืน ส์งนั น คอ การ ยก เสา หลัก เม อง ขืน ใน ที่ อัน เป็น ชิ" ย ภูมิ กัๅกั ญ ให้เ ปน มิ่ง ชห้ญ แก พสก นิกร ลัาห รบ ยดถ อ เป็น หลัก ลัย ทาง จิต ใจ ว่า บ้าน เม อง ที สร้าง ขืน นั้น มิ รา*, ฐาน กัง ไร้ อย่าง แน่น อนแลว การส ร้าง บ้าน เมิ อง สบ้ย โบราณ ย่อม เป็น ที่ อาลัย ขอัญ และ จิต ใจ ของ ประชาชน รูๅบ อยู่ ดวย เพราะ ประชาชน เป็น ลำ น หน ง' ของ บ้าน เมือ ง บ้า ประชาชน มิซ็ต ใจ นั้น คง เชอ ใน หลัก บ้าน หลัก เมิ อง ที่ไบ้ สร้าง ขน ก็ เป็น การ ผลุง กำลัง ใจ ให้ นั้น คง แน่ว แน่ ใน การ ดำรง ชีพ มิค วาม เชอ ถอ ว่า หลัก เมิอ งไบ้ ตั้ง ขน แบ้ ว โดย อานุภาพ ของ หลัก เมิ อง จะ เป็น หลัก ลัย ให้ ประชาชน ผู้ รวม กัน อย่ ใน บ้าน เมิ อง นั้น ๆ อยู่ เย็น เป็น สุข รุ่งเ ร้อง สถาพร ตลอด กัลปาวสาน การส ร้าง หลัก เป๋ อง นั้น ถา พิเคราะห์ กัน ให้ ลกซื้ งถง วิธี การ เท่า ที่ ได้ พบ เห็น และ ได้ ทราบ จาก มัน ทีกห ร้อ ตำรา ที่ ได้ มผู้ รวบ รวม ไร้ จะ เห็น ได ว่า พิธี การที่ กระทำ เที่ยว กับ การส ร้าง หลัก เป๋ อง บ้วน แต่ เป็น พิธี ทาง ไสย ศาสตร์ หร้อ พิธี ข้าง พราหมณ์ เป็น ล1 วน มาก เช่น การ ขุด หลุม ฝัง อาถรรพ์ ฝัง แผ่น เงิน แผ่น ทอง และ นิมิต ตลอด จน ฝัง เสา หลัก เป๋ อง สมเด็จ พระ เข้า บรม วงศ์ เธอ กรม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ ประทาน อธิบาย ว่า “■หลัก เป๋ อง เป็น ประ เพณี พราหมณ์ มา แต่ อิน เด็ย ไทย ตั้ง หลัก เป๋อ ง ขน ตาม ธรรม เทียม พราหมณ์ ที่ จะ เกิด หลัก เป๋ อง นั้น คง จะ เปิน ด้วย ประชาชน ที อยู่ รวม กัน เป็น หมู่ บ้าน ก็ป๋ หมู่ บ้าน หลาย ๆ หมู่ บ้าน รวม เป็น ตำบล ตำบล ตัง ขืน เป็น อำเภอ อำเภอ เติม เร้ย กว่า เป๋ อง เป๋ อง หลาย ๆ เป๋ อง รวม เป็น เป๋ อง ใหญ่ เป๋อ ง ใหญ่ หลาย ๆ เป๋อ ง เป็น มหา นคร คอ เป๋อ ง พระ มหา นคร ตำ อย่าง หลัก เป๋ อง ที่ป็เ ก่าที่ สุด ใน สยาม ประเทศ ป็ คอ หล ก เม อง ศร เทพ ใน แถบ เพชร บูรณ์ ทำ ด้วย ศิลา จๅร้ กอ ย่ที่ พิพิธ กัณฑ์ สถาน บิด น การ สร ำงห ลำ เป๋ อง ตาม ประ เห ณ์ไบ รา ณมิ่ นิยม ส ร้า ง หบ้ก เป๋ อง ไร้ เป็น มิ่ง ขวิญ เป็น นิมิต มงคล ลัาห ร้บ ให้ ร้ว่า หลัก บ้าน หลัก เม อง มี อยู่ มิ่ไ บน บ้าน เมี อง นั้น ย่อม ร่ม เย็น เป็น สุข หลัก เป๋ อง ตอง ฝัง ไว ใน ย่าน กลาง เป๋ อง หร้อ ใน ทำเล ท เป็น ชัยภูมิ ตาม ทิศ ทาง ของ เป๋ อง และ ใน สมัย โบราณ นั้น 65 เป๋ อง เอก หรือ เป๋ อง ชัน ราช ธานี ย่อม มิ ฝัง หลัก เบคู ง ไว้ เ ป็หหิ บิต บง กล ลัๅห จับ เม่ อง ทุก เป๋ อง จะ เห็น ได จาก หลัก เม อง มี กรุงเทพ พ ระ มหๅ นอ รู หลัก เป๋ อง ที่ นคร เชียงใหม่ นคร ราช สีมา นคร ศรื ธรรมราช สุพรรณ บุรื ราช บุรื หรือ หลัก เมีอ งทิ่ ปัตตานี เป็น ต้น ซิ่ง เป็น เป๋ อง เก่า แก่ มา แต่ ครั้ง โบราณ กาล ลัา หจั บ หลัก เม อง ที กรุงเทพ พระ มหๅ นคร ปรๅ กฎ ตาม พระ ราช พงศาวดาร กรุง จัตน โกสินทร์ ว่า เม อ พุทธ ศักราช 2325 ป็ ขาล จัตวา ศก จุลศักราช 1144 เม อ พระ บาท สมเด็จ บรม บพิธ พระ เจ ไ- อ ย่ห็ว พระ พุทธ ยอด ฟ้า จุฬา โลก พระองค์ เป็น ปฐม ใน พระ บรม ราชวงศ์ ปัจจุบัน น้ เสด็จ เถลิง ถวัล ย ราช สม บิต ครอบ ครอง สยาม ประเทศ และ ทรง ปราบ ปราม จลาจล' ใน กรุง ธนบุ รืเรื ยบ รอย แต้ว จึง ทรง พระ ราช ดำริ ว่า เป๋ อง ธนบุ รืฝัง ฟาก ตะ จัน ออก เป็น ชัย ถูบิด็ กว่า ฟาก ตะ จัน ตก โดย เป็น ที่ แหลม มี ลำนำ เป็น ขอบ เขตอยู่ กว่า คริ่ง ต้ๅ ตั้ง พระ นคร อยู่ ขาง ฟาก ตะ จัน ออก แม่น ขา ศ์ก ยก มา ติด กง ชาน พระ นคร กีจะ ต่อสู้ ป้องกัน ไต้ ง่ายกว่า ขำ ง ตะ จัน ตก ฝัง ตะ จัน ออก นั้น เสีย แต่ เป็น ที่ ล่ม พระ เจา กรุง ธนบุ รืขีง ได้ ตั้ง อยู่ ฝัง ตะวัน ตก ซิ่ง เป็น ที่ ดอน แต่ ก็ เป็น ที่คุง น้ำ เซาะ ทรุด พัง อยู่ เสมอ ไม่ ถาวร พระ ราช นิเวศ มน เฑีย รส ถาน ก็ ตั้ง อยู่ ใน ระหว่าง จัด แจ้ง กับ จัด ท้าย ตลาด ขนาบ อยู่ ทั้ง สอง ขำ ง ควร เป็น ที่ จัง เก็ย จ ทรง พระ ดำริ ดงน้ จึง ดำจั ส ให้' พร ะ ยา ธรรม าธิ กร (คอ นาย บุญ รอด แขน อ่อน ต้น สกุล บุญ ยจัต พัน ธ์) กับ พระยา วิจิต นาวี เป็น แม่กอง คุม ช่าง และ ไพร่ ไป จัด กะ ที่ สร ำงพ ระ นคร ใหม่ ขำ ง ฝัง ตะ จัน ออก,, ไต้ ตัง พิธี ยก เสา หลัก เมี อง เมีอ ณ จัน อาทิตย์ เด็อ น หก ขน สิบ คา (ตรง กับ จัน ที่ 21 เมษายน พุทธ ศักราช
• ฤกษ์ เวลา ยา รุ่ง แต้ว 54 นาทิ เป็น ยุติ ไต้ แน่ นอน ว่า ตั้ง เมีอ ง ไต้ ที่ ตรง น้ถำ ไม่ มี อะไร เป็น เครือ ง หมาย ความ ไม่ แน่ ก็ คง มี อาจ เปลี่ยน แปลง และ โยก ย้าย ได้ ที่ป้ก ไว้ แต้ว คน เป็น ใจ ด้วย ทุก คน . ประเพณี ยก หลัก เมีอ ง ยัง มี กล่าว ไว้ เป็น เรือง ราว พิศ ดาร อ่ก เป็น อัน มาก ที่ เล่า กัน มา จน เป็น นิยาย ปรัมปรา สัาห จับ บ้าน เมี อง1 ไป คีม ที่ ปรากฏ เรือง ราว อยู่ ใน วรรณคดี ก็มีต้ วน แต่ เล่า ขาน กัน มา อย่าง พิศ ดาร จน เหลอ เชอ แต่ อย่าง ไร ก็ ตาม แท้ จะ เห ล้อ เชอ อย่าง ไร เต้า มูล เดิม ที่ ประกอบ พิธีการ ยก หลัก เป๋ อง อัน เป็น แก่น ลัาคั ญ ของ เรือง ย่อม มี อยู่ ท้า ง เช่น เล่า กัน มา ว่า โบราณ ล้อ ว่า พ้ธีส ราง พระ นคร หรือ ส ราง บาน สร ำงเ มี อง ต้อง ฝัง อาถรรพ์ 4 ประ คู เม อง ต้อง ฝัง เสา หลัก เป๋ อง การ ฝัง เสา หลัก เป๋ อง เสา ประ คูเมี อง และ เสา มหา ปราสาท ต้อง เอา คน ที่ป๋ช่ วิต ทั้ง เป็น ๆ ลง ฝัง' ใน หลุม เพ์อั ใหเ ป็นผ เฝัๅ ทวาร มหา ปราสาท ท้า นเมี อง ป้องกัน อริ ราช ศัตรู มิใท้ มี โรค ลัย ไข เจ็บ เกิด แก่ เจ้า พระยามหา กษัตริย์ ผ่คร อง บัาน ครอง เป๋อ ง ตลอด จน มิใท้ เกิด แก่ สมณะ พราหมณ์ และ ไพร่ ฟัๅ ขำ แผ่น ดิน ใน การ กระทำ พิธี ดัง กล่า วน้ ต้อง เอา คน ที่ชอ อิน จัน ท้น คง มา ฝัง ลง ใน หลุม จึง จะศั กด สิทธ บาง ก็ เล่า และ โจษ ขาน กัน ว่า จับ หญิง มี ครรภ์ ใสี ลง ใน ต้น หลุม ยิ่ง ได้ หญิง ที่ใก ต้คล อด ถูก ก็ ยิ่งด็ เล่า ลัน ว่า เม อมี การ สร่าง หรือ ซ่อม พระ ราช จัง หรือ ป้อม ปราการ ต่าง ๆ ใน สมัย โบราณ หญิง ที่มี ครรภ์ ชาว บาน ชาว เม อง พา ลัน วิตก เป็น อัน มาก เพราะ เกรง ว่า เคราะห์ หาม ยาม ร่าย ก็ จะ ถูก จับ ใสี ลง ไป ใน หลุม กลๅ ยเ ป็หฝั เป้า ปราสาท เป้า หลัก เป๋ อง เป้า ประ ดูเป็ อง ไป แม่ ใน ปัจจุบัน น้ค วาม เชอ ท้น ลัง กล่าว ก็ ยัง เป็น ที่ เล่า ล้อ กัน อยู่ อีก เซ่น เม อ ครั้ง ประกอบ พิธี ฝัง หลัก เป๋ อง จังหวัด ยะลา เม อเด็ อน พฤษภาคม พ. ศ. 2505 บรรดา เด็ก ๆ และ หญิง มี ครรภ์ ไม่ กต้า ไป ชม พิธี กัน เป็น จำนวน มาก เพราะ เกรง ว่า จะ ถูก จับ ฝัง ลง ใน หลบ เห ม่อน ดง ที่ เล่า ล้อ กัน ใน สมัย โบราณ อย่าง ไร ก็ ตาม เรือง เหล่า น้ต้ วน แต่ โบราณ เล่า ขาน ลัน มา วิสัย คน ธรรมดา ถำ จะ ทำ สิง สิริ มงคล ก็ ต้อง งด เว้น การ ฆ่า ฟัน ให ต้ม ตาย ใน วัน อัน เป็น สิริ มงคล ด้วย กัน ทั้ง สิน ยิ่ง เป็น พระ มหา กษัตริย์ 66 ดาย แล ว ก ยอม เปน ท เชอ แน เด วา คง จะ 1ม กระทำ ความ ลำบาก เด อด ร' อน ให้ แก่ ประชาชน พลเมือง การ สรางหลกเม อ งก ด หร ก การส ราง สัง เคารพ กราบ ไหว บูชา ก็เ พอ จะ ให้ ประชาชน ใด อยู่ ก่น ด้วย ความ รม เย นเ ปน สุข ส^{ก ทฟน อัปมงคล ก็ จะ ดอง ไม่ นำ มา เกลือก กลั้ว ปะปน อยู่ ใน พิธี อย่าง แน่ นอน ม แด จะ หา ทาง ปอง กน นให คูติ ผปศ ๅจเ หล ๅเป ร ดอ สู รก ๅยเ ขำ นา ป'' ว สุม หรอ ให้ ประชาชน กราบ ไหด้ แด ขอ เท จ จร งก ลบ ตรง ก่น ขๅ บ ดัง เชน การส ราง หน่ก เมือง ยะ ลๅ ได้ อๆ ญูเชิ สุเลั้ ง ก่ก่} ก่ท ธีลั้ งหล ๅยมื เทวดา เทพา รก ษ พระ เส อ เมือง ทวง เม อง อิน เปิน ก่ง ทีป รู ะ ชา ชน พล เมื อง นิ! เลื อม ๅสิ ง สถิต เพ อ คอย ปก ปัก รก ษๅใ ห ประชา ช' แพ ล เ มอง อยูก่ นอ ยาง ร่น เย็น เปแ สุ ขด ลอด ไป พิธีการ ต่าง ๆ จะ ทราบ ราย ละ เอย ด ได้ เนเ รอง การ สรๅ ง' แก่ กเน อง จ" งหๅ ไ ด ยะลา ซง จะ ได้ กล่า วต่ อ ไป 67 บท ความ สดุดี . เกี่ยว กบ การส ราง หณัน มอง จัง หวด ยะลา ของ . พระ เทพ ญาณ โมลี . เจ้า คณะ ภาค จ้^ หวัด ปี ต ดาน การ เขียน ประวัติ ศาสตร์ พงศาวดาร ตำนาน และ โบราณคดี เพราะ มี ความ ม่งห มาย เพ อให คน ชัน หลัง ๆ ค้น คว้า ศก ษา แสวง หา ความ รู้เร์ อง ราว ที่ เป็น มา ใน อดีต ทัง แห่ง ชาติ ของ ตน ทัง ของ ชน ชา ดีอีน ซง จะ ได้ นำ มา เปรียบ เทียบ ปรบ ปรุง แก! ข และ รักษา ไว้ ผู้ เขียน จำ เป็น อย่าง ยิงท้ จะด้ อง มี อุดมคติ 4 ประการ คอ ความ จริง อิง ดำ นาน โบราณ วัต ถ และ ความ ลัน นิษ ฐาน เพราะ ค้า ผู้ เขียน มี คดี ความ ลำเอียง เลี่ยง ความ จริง ด้วย ชอบ พอ กัน ชัด เอี องกัน หลง เชอ กัน และ เกรง กลัว กัน ประกอบ กับ ไม่ มี หลัก ฐาน ตำรา เป็น ที่ ค้าง อิง หรีอ หา ลัง ของ มา เทียบ เอียง มิ ได้ ใชั ความ ลั', นนิษ ฐาน ไป อย่าง' ไร้ เหตุผล ย่อม เป็น ภัย แก่ ผู้ ที่ จะ มาศ กษา ค้น คว้า แสวง หา ความ รู้ เพราะ จด จำ ส์งที่ ผิด ๆ ไป เมีอ เป็น เช่น น ย่อมหา ความ เจริญ มิ ได้ ดัง คำ โบราณ ท่าน สอน ไว้ ว่า “บุรุษ หน งคร รไล หลง หน ทาง ไกล ไป พบ ผู้ หลง ก็ หลง สอบ ถาม ผู้ หลง แสดง ความ โลเล หลง ดาม ก็เ พยน ภิญโญ,, ข้าพเจ้า ถออุ ดม คดี ทั้ง ดัง กล่าว แล้ว หากว่า การ เขียน เ รอง นยัง มี' ข้อ ความ ตก บกพร่อง เข้า ทำนอง ที่ ว่า ช้า งส์เ ท้า กาว ย่าง ยัง พลั้ง พลาด ก็ ขอ อภัย จาก ท่าน ผู้ อ่าน ค้า ได้ กรุณา ทักทั วง แนะ นำ จะ รู้ สก เป็น พระ คุณ อย่าง ยิ่ง พัน ตำรวจ เอก ก็ริ คช หิรัญ ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา ได้ ชัก ชวน ข้า ราชการ พ่อ ค้า ธน บดี และ ประชาชน ร่วม กำลัง กาย กำลัง ทรัพย์ และ กำลัง ความ คิด สร้าง หลัก เมี อง ขื้นที่ วง เวียน ใหญ่ หนา ศาลา กลาง จังหวัด ยะลา เพ่อ ให้ จังหวัด น้มีห ลัก ฐาน มัน คง และ ประ สงค์ จะ ห้อม นำ มา' ชิ่ง ความ ส์ริ สวัสดี พัฒน มงคล แก่ ประชาชน จังหวัด ที จง มา คำ นง จารีต ประ เพ ณ แห่ง ชาว ไทย ใน โบราณ กาล ว่า บรรดา ปฎิรุ ป เท ว สถาน อัน ทำ บุรพ ชน ต้น สกุล ไทย สร้าง บาน สร้าง เมีอ ง จะ เกิด ความ สถาพร รุ่ง เรี อง มน คง สมบูรณ์ ด้วย ธ นา สาร สมบัติ และ สุขส์ ริสวั สด อุด มงคล สมบูรณ์ พูน ผล ด้วย ลัง พ้ง ปรารถนา อย่เ ยีน เป็น สุข ปราศจาก ทุกข์ ภัย เพราะ อาศัย ท่าน บุรพ ชน เหล่า นั้น ประกอบ พิธี พุทธ- ศาสตร์ และ ไสย ศาสตร์ ทั้ง หลาย ที่ ฝัง หลัก เมีอ ง ไว้ เป็น มิ่ง ขวัญ เพราะ ฉะนั้น เมีอ งลัา กัญ ๆ ของ ประเทศ ไทย ตั้งแต่ กรุง สุโขทัย ปฐม ราช ธาน้ ท่าน ก็ ได้ จัด ให้ มี พระ ราช พิธี ฝัง หลัก เม อง ดัง มิ ข้อ ความ ตาม ก็ ลา จารี ก ของ พ่อ ขุน ราม คำแหง ว่า เ มอง ห วน อน เม อา ส โข ท!/ น มืหร ะขหุ งผ เท ว ดา ใน เข านั้น เป็น ใหญ่ กว่า ทุก ผใน เมือง นี้ ขน ผู้ ใด กอ เอา เมือง กุ โข ทอ นี้ แจ้ ไ หาด หล ถูก เมือง นี้ ท่อง เม อง นี้ เท อง ผว่า ไห วับ่ท่ ทอ บ่ ถูก ผใน เขา อัน นั้น บ่ คุ้ม บ่ เก รง เมือง นี้ ทา อ' ดาม ก็ ลา จาร กน แสดง ใหเ หน วา หล ก เม อง น ทาน บุรพ ชน ตน สกล ไห ยนิย ม' บัน กอ ลัก กง รู' บูชา ลับ ๆ กัน มา แต่ โบราณ กาล สมัย เพราะ ฉะนั้น ท่าน ผู้ ใด จะ สร้าง บ้าน สร างเ ฏือง ก่เสิ อกดั ดจ-ดสรร ที่ อัน เป็น ไชย คูมิลั าหรั บ่ ฝัง หลัก เมีอ ง เช่น สมเด็จ พระ พุทธ ยอด พ่า จุฬา โลก จะ ทรง ยาย ราช ธๅที จาก กรุง ธนบุ? มา ตั้ง ราช ธาน้ ใหม่ ที่ กรุงเทพฯ กีท รง พระ กรุณา โปรด ใหส รำ ง หลัก เฏื อง ลง ไห ที่ ลัน ^{ไชย ภูมิ ตำบล บางกอก ประกอบ พระ ราช ฟ์ชิ ฝัง เมิ่อ วัน อาทิตย์ ขน 10 คำ เอีอ น 6 ฏื ขๅล จุล ลัก รๅช 68 1344 (พ. ศ. 2325) พระ ราช วง ศ จักร ดำรง ราช บัล ลัง เๅม ๅฎึ ง 9 ๅฎ เป็น เวลา เกือบ 200 ปื และ จะ คง ดาร งส์บ พระ ราช ลัน ตติว งสัวั ก ริน่ ตลอด ก าล นาน ดวย เหตุผล ดง กลา วน พน ตำรวจ เออ ติริ คชหิ รัญ ผวา ราชการ จังหวัด ย ะ ลานื้ จง ได้ นำ มูล คด ท จะ โหม พระ ราช พธห็ ง หลัก เ บ 0 ง โดย เสน 01 ริ 0 งใป ยัง ก ระทรวงมหๅด ใ ทยพ ร้ 0 ม กิ' วยห ลัตรู ๅน ฯพณ ฯ ทาน ร ฐ มน} ดร วา การ กระทรวง มหาดไทย บัจจุ บันนั ได้ พิจๅ รณๅ เร่ 0 งน้โ ดย 1 เริ ชา ญาณ เห็น ว่า การ ฝัง หล ก เม อง น ชอบ ดวย จาร ตป็ ระ เพ ณข 0 ง ชาว ไทย เหตุ เป็น ฏีง ขวัญ บำรุง นำ ใจ ของ วาบ ภูว จีง ได ม คา? รัง อนุญาต เปน ทาง ราช กาว5 [น ส ราง สรร ค็๋หลั กเฏื องไว้ เป็น ลัง ลัๅลั ญข 0 ง จัง บวัอ 0 ะ ลา เม อ สร างเ สร จเร ยบร อยแฑว นับ1 ใด วา เป็น อ ๅภ รณ์ยั บ สูง ค่ ๅ ข 0 ง วั ง ห วั ด น่ 00 ๅง ห บ ง ซึ่ง สาบ ๅวถ ที่ จะ เป็น ส์อ ใ^ ห แขก ตาง เม อง และ ตาง ชาติ ท เอิบ ทาง ม ๅวั งบ วั ด น่ด้ อ ง มา ดู มา ชม โ ดย บั 'ว กั น อีก ประการ ห นง หล ก เม อง น นอก จาก เปน ลัง ลั กตํลั ทธิ 1 ปึนฏิ ง ข วัญ นำ ใจ บ I ระ ชา ชน แลัว ยำ เป็น การ เสริม สร ำง พฒ นา การ บาน เม อง ตามนโยบาย ของ รัฐบาล ฏีกตั ว ย ถา เรา สร้าง บัว ง นอ ว่ๅเ วา เกิน ลง จาก สะพาน พระ พุทธ ยอด ฟ้า ตรง ไป จังหวัด ธนบุ ริ ก็ จะ เห็น วง เวียน เล็ก ฏีห 0 นา ฬิกๅ แล้ ว ก็กืง ๅงเ วียบ ใบญ่ มีวป ของ พระ เจา กรุง ธนบุ รท รง มา แล ว ยอน กลับ สัสถ ๅน่ว ถให็ จังหวัด ย ะ ลๅ แล้ว เกิน ตรง ไป ก็ จะ พบ วง เวย น เลก ม หอ นาฬิกา แล วก จะ ถ งวง เวย น ใหญ่ มี หลัก เม อง จง เป็น การ สมควร ที่ ชาว จัง ห วัต ยะลา จะ ร้ส์ก ภาค ภูมิใจ เป็น อย่าง ยิ่ง ชา ต ไทย สับ สาย เลอ ดม าแต ชน ชาติ มงโ กล ตาม หนำ ส์อห ลัก ไทย ว่า เดิม ตัง ถิน ฐาน อย่ แถบ ภูเขา ยัล ไต แล ว ยาย มา อยู่ สุ่ม แม่น0 ๅอว งโห และ ยัง จี 0 แล้ว ย้าย ต่อ มา อยู่ น่าน เร้า หริ 0 ดิบ แด บ มณฑล เสฉ วน แล้ว ย้าย มา อยู่ แถบ มณฑล ยู นาน โย นก เชียง แสน และ สุโขทัย ตาม เสน ทาง เห ล้าน จะ เห็น ได้ ว่า มี ปรกติ นับ คือ วิญญาณ บุรพ ชน หริ อฝ็ สาง ฉะนั้น หัว หนัา ครอบ ครัว เม อ ไป อย่ส ถาน ที่ ใด จะ เป็น ม้าน ห ร่อ ร้าน ค้า มัก จะ ทำ ลัง ไม้ แล้ว เขียน หนัง ส์อ ด้วย กระดาษ ส์แ ดง ปัด ไวั สมมติ เป็น เก ซึ่น หรอ จะ เวีด ไหว กราบ เซ่น สรวง พลีกรรม ด้วย ดอกไม้ ธูป เทียน หริ อก ระ ดาษ เงิน กระ ดาบ ทอง และ เคร์ อง ซา แซ น้ำ ชา สุรา ด้วย ระ ล็กกื ง ด้น ตระ กล ขอ ใบั ช่วย ค้มค รอง ป็อง กัน ภัย อันตราย และ ใ บัด ล บันดาล ใบั ตน และ ครอบ ครำ อยู่ เย็น เป็น สุข ทำ มา ค้า ขน ต่อ มา เม ออ ยู่ แหลม อิน โด จีน ได รับ ลัทธิ จาก พวก พราหมณ์ อัน นำ มา จาก ประเทศ อินเดีย ก็ เปลี่ยน เป็น ตั้ง ศาล พระภูมิ มีรป ตุ๊กตา นาง บัๅม และ ป็เค รอง ลัง เวย ด้วย ขาว ปลา อาหาร คาว หวาน ส่อ มา ได้ ร้บลั ทธิ พุทธ ศาสนา ก็ เอา มา ผสม ผสาน เพิ่ม ขน โดย ใบัร ะล็ก ถง ท่าน เค้า ของ สถาน ที่มีบิ ดา มารดา ป้ย่า ตา ยาย เป็น ด้น ที่ ท่าน ก่อ ร่าง สร้าง ตน ร้กษ า ทรัพย์ สมบัติ ตั้ง ตน เป็น หลัก ฐาน ก็ ด้วย คุณธรรม คือ ความ ขยัน ความ ร้จัก รักษา ทรัพย์ ร้ คบ มิตร ที่ด็ และ ร้ขัก ประหยัด จับ จ่าย เพิ่อ จะ' ได้ น อม เอา คุณธรรม นั้น ๆ มา ใสั ใจ และ นำ มา ปฏิบัติ ตาม จะ ได้ เกด ความ สุข เกษม ลัา ราญ ปราศจาก ภยันตราย ทั้ง จะ ได้ แสด' งอ อก ซึ่ง ความ กตัญ ญ กตเวที ต่อ บุรพ ซน ก็ เป็น ทาง ที่ จะ ให เกิด ความ สัริส วิ สติ พิพัฒน์ มงคล สม บรณ์ พูน ผล ด้วย ส์งที่ พิง ปรารถนา คติ การ ตั้ง ศาล พระภูมิ จ่ง เป็น ประ เพณี ของ ชาว ไทย ม'! แต่ ไม รา ณ กาล แม้ เค้า นาย ชั้น สุง เช่น สมเด็จ พระ มหา ธร ราช เค้า ร้ช กาล ที 6 เมือ พระองค์ ทรง สร้าง พระราชวัง สนาม จัน ทร็่ จังหวัด นครปฐม ก็ ทรง ตั้ง ศาล พระภูมิ ดัง จะ นำ เร่ อง มา อา ง พอ เป็น นิ ทัศนะ ด้ง ตอ ไ บ่น วัน ที่ 13 มกราคม พ. ศ. 2453 ไล้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ ใบั จัด งานพระ ราช พิธี “เฉลิม พระ รา ชม ณเฑ ย ร” ขีนท้ พระราชวัง สนาม ชัน ท ร และ ม พระ ราช ฟ์ธ สมโภช อง ค พระ ปฐม เจดีย์ ด้วย 69 ใน คราว เดียว กัน ก็ เสด็จ พระ ราช ดำเนิน โดย ขบวน รถไฟ พิเศษ พร้อม ด้วย พระ บรม วงศา นุ วงส์ ขา ราชการ ผู้ใหญ่ และ ช้า รๅช บริพาร ถงส ถๅป็ นครปฐม เวลา 15.00 น. แล้ว เสด็จ ประทับ ใน พระ วิหาร หลวง1 ชงเ ช้า พนักงาน ได้ จัดการ ตกแต่ง เป็น สถาน ที่ ปร ะ กอ บ พระ ราช พิธี สมโภช องค์ พระ ปฐม เจดีย์ เม อ เสร็จ พระ ราช กรณี ย กิจ สมโภช ตอน เย็น วัน นั้น แล้ว ได้ เสด็จ ประทับ รถ ยนต์ พระ ท่นัง ไป กัง พระราชวัง สนาม จันทร์ “ทรง จุด เทียน บ ชา พระ ภมิเ ช้า ที่,, แล้ว เสด็จ ขน ประทับ พระ ท้น งต็ก หลัง กลาง ท้ได้ ก่อ สร้าง เสร็จ แล้ว พระภูมิ เช้า ที่ที่ก ล่า วถืง นอ ยู่ ทาง ทิศ ใด้ข อง พระ ท่นัง ริม คู พระ รา ชุ วัง ใกล้ เชิง สะพาน สุนทร ถวาย เดิม สร้าง ด้วย เค รอง ไม รูป ปราสาท จตุร มุข ทา สํปีด ทอง งด งาม พ้น ฐาน ก่อ เป็น กำแพง แก้ว ล้อม รอบ เม อส์น รัชกาล แล้ว ทอดที่ งอ ยู่ เป็น เวลา นาน ประมาณ 30 ปื ได้ ชำ รูด ผุ พัง จน ตัว ศาล บาง ล1 วน หล่น ตกลง มๅที่ พน ดิน ฐาน ที่ ก่อ ไวั เดิม แตก สลัก หัก พัง เนอ ง จาก ด้น ไม แทรก ขน มา แส่ กัง มิค น นับถือ ไป ทำ การ บุ ชา ลัก กา ระ กัน อยู่ เม อปี พ. ศ. 2499 ขุน คำ น วน วิจิตร เป็น ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ขณะ นั้น ซิ่งเ ปัน ผู้เข็ ยนเ ร้อง น เห็น เป็น การ สมควร ที่ จะ ชิ อม สร้าง ขน ใหม่ แทน ศาล หลัง เดิม เพ อ ให้ คง ไว้ เป็น อนุสรณ์ รักษา ไว เป็น ลัง เคารพ จิง ให้ ช่าง วัด ขนาด ลอก แบบ สร้าง ขน ใหม่ แทน ศาล หลัง เดิม เสร็จ แก้ว กระทำ พิธี ลัง เวย เชิญ พราหมณ์ พระ ราชครู มา ประกอบ พิธี ยก ศาล พระภูมิ ขน ใหม่ ตัง ปรากฏ อยู่ ทุก วัน น ฉะนั้น พ่อ เมิอ งหร็ อ เช้า เม อง ผู้ จะ ตั้ง บ้าน ตั้ง เมิอ ง ผู้ป็ จิต ประกอบ ด้วย เมตตา พรหมวิหาร ธรรม ประสงค์ จะ ห้อม นำ มา ซงค วาม สุ ภสวั สด พิพัฒ น มงคล แก่ ประชาชน ซง ตน ปกครอง จง อาลัย คัล ลอง จารีต ประ เพณี แห่ง บุรพ ชน ไทย ใน โบราณ กาล จง จัด ให้ป็ การ พระ ราช พิธี ฝัง หลัก เม องไว้ ใน 70 จังหวัด น เป็น ลัวน มาก หาก มอ ยู่ บ้าง ก็ เป็น ลัวน ห้อย อัน หลัก เป๋ อง น มลัก ษณะ ต่าง ๆ ตาม ความ คิด นิกข อง ท่าน ผู้ สร้าง แส่ ก็ป็ วัตถุ ประสงค์ จำนง หมาย ที่ จะ ให้ แสดงออก ซิ่ง คุณธรรม ของ ทีาน ผู้ เป็น เช้า บ้าน ผ่าน เมิอ ง ว่า ผู้ที่ เป็น พ่อ เมิอ งหรี อ เช้า เมิ อง นั้น ต้อง มิ ธรรม เป็น เคร้ อง อยู่ ของ ผู้ใหญ่ เป็น ร่ม โพธ ร่ม ไทร ของ ผู้ ห้อย อย่าง ที่ คำ โบราณ เรียก ท่าน ผู้ เช่น นื้ว่า เป็น ผู้ หลัก ผู้ ไหญ่ ผู้ หลัก คิอ เป็น ผู้ ไม่ ลำเอียง ด้วย ความ รัก ความ โกรธ ความ หลง และ ความ กลัว ผู้ใหญ่ ต้อง มิ เมตตา ปรานี พลอย ยินดี ใน ความ ดี ของ ผู้ อยู่ ใน ปกครอง เพิก เฉย ใน ลัง ที่ ใช่ วิ ลัย ของ ตน เป๋ อง ใด ได้ พ่อ เป๋ อง ตั้ง อยู่ ใน ความ เป็น ผู้ หลัก ผู้ใหญ่ เช่น น เรียก หลัก เมิอ ง ราษฎร พสก นิกร ก็ จะ อยู่ เย็น เป็น สุข ต่าง ก็ จะ ตั้ง ห ห้า ทำ มา หา กิน ปราศจาก ผู้ เป็น อันธพาล กด ขี่ ข่ม เหง ซงกั น และ กัน พ่อ เม อง ผู้- นำ ก็ตั้ งอย’ ใน คุณธรรม พล เมิอ งผู้ ตาม ก็ ประกอบ การ งาน เป็น ลัมม าชิพ บ้าน เมิอ งก็ อยู่ เย็น เป็น สุข ดุจ คำ ใน ก็ ลา จารี ถ ของ พ่อ ขุน ราม คำแหง ใน ฐานะ ที่ พระองค์ ทรง เป็น ผู้ นำ ก็ ทรง ทำ ตัวอย่าง ให้ พ ศก นิกร ของ พระองค์ ถือ เป็น ตัวอย่าง “เม อช! ฟอก 1 กู บำเรอ แก่ ฟอก กำ บำเรอ แก' แม่ กู กู ได้ ตัว เนี้อ ตัว ป กา กู เอา มา แก่ ฟอก กู ได้ หมาก ด้ม หมาก หวาน อน ใด ก่น อร่อย ด ก็ เอา มา แก' ฟอ กู” ตัง นี้ ลัวน ประชา นิกร ผู้ ตาม เล่า ก็ขกั น ขัน แข็ง ทำ มา หา กิน ทำ สวน ทำ นา ก้า ขาย มิค ๅๅบ เสรีภาพ อิสรภาพ และ ภราดรภาพ มิค วาม รู่ งเรี อง ห ห้า ตา สด ใส ใน ชว พ่อ ขุน ราม คำแหง เป๋ อง สุโขทัย นด็ ใน นั้าป็ ปลา ใน นา มิ ช้า ว เช้า เป๋อ งปเ อา จะ กอบ แก, ไพร่ ลู่ ทาง เพ อ จูง วัว ไป คา ขี่ บ้า ไป ขาย ใคร จะ ใคร่ คา ช้าง ต้า ใคร จะ ใคร่ ก้าม าคา ใคร จะ ใคร่ คา เงือ น คา ทอง ค้า ไพร่ ฟ้า หนา ใส 70 หล ก เม อง คอ เสา เข อน อัน เป็น ชั 0 ภูมิ ข0ง เฏื 0 ง เน้อ ง ด้วย าๆา นผู, ปกครอง, ฆาน เม อง จด ใา ^{มี พระ ราช พธห รอ รฐพ ธ ตา ม' เๅๅ ง พุทธ ศๅส ครู และ ไสย ศา สต ร์ เพ้อ ขอ อำนาจ แห่ง เทพ ย เจ้า และ อัง อัก ตอัท ธ' ใน สากล โลก ป ระ ล, ทธิ ประสาท อำนวย โ' ช คค วาม สวัส ด็ให้ อั วิเ กิ ดฏีแ ก่ผู้ที่ มากระ ทำ พลีกรรม บวง สรวง บูชา หรอ วา หล ก เม องเ ปนเ ครอง ท ทาย 0 ๅๅ ม มิ 'นคงถๅวรของอัๅนเมิ0ง 1 ป็นเ ครู 0 ร เต อน ใจ ทงผู ปก คร 0 ง และ ผู 00 ไค ป 00 ร0ง ใน ฐานะ 1 ป็นผู้ มํๅ และ ผู้น้ 00 ป} มิ' อัห มิ' ๅป่ข 0 งตน ไป' เมิด ผล ด คอ ความ เจ รญรู งเรู 0 รส มน ๅมว ๅเ ป นพลเม 0 งของชๅ ^{ตาม ภาษา อัน สก ฤต เรี 00 ว่า “ๆ น}, ภาษา มคธ เรย กวา อนท ข ล” ภาษา ไทย สมั 0 สุ ไข มิ 0) รี 00 ว่ๅ “พรู ะ' จ พุง ผี” ภาษา ไทย 0 สาน เรย กวา ‘ผปู ตา หรอ ผห ลัก เม 0 ง” การทำ เสา หลัก เม 0 ร ไน ปรู ะเท 0 ไท 01 ร ๅฏีชั 0 ษณะ ติ ๅง พุ มิ น ลัง จะ ชัก ตัวอย่าง มา เล่า ไว! นที่นึ่
• หล ก เม อง ศร เทพ สม เด จก รม พระยา ดำรง ราชา มุ ภาพ ทรูง วิมิคู ชัย ว่ๅ เป็น หลัก เม 0 ง อนเ กา แก ท สุด ใน ประ เท ส ไทย ม รูปเ ปน ตาปู มิวเ ห็ต เป็น อัญญ ลักษณ์ แส ดง ว่า ตๅป เป็น เ 0 ร 0 ง ยดเ หน ยวและ ทำ ความ มิ น 0 ง ตาม หมิง ส์อ โบราณ วัต ธุๆ 0 งก รม อัก ปๅ กรู กล่ๅ วว่ๅ เท 0 พ # 00 2443 ชาว จง หวด เพชร บูร ณ ม หลวง นิกร เกย รติ 0 ณ เจา เม อง เพชร บูรณ์ เป็น มิ ว หน้า ไดัอั ายห ลัก เม 0 ง ดัง กล่าว จาก เม อง ศรี เทพ โดย อัง มา ทาง เรีอ มา ประติ ษ ฐาน ไวัทํ ใตดั นม ะเติ 0 ณ ที่ หลัก เม 0 งป็จ จุ บัน นิ แทน หลัก เม อง เต็ม เป็น ไม้ อยู่ ที่ป๋ 0 ม ชุม พล บริเวณ อัแ ยก ใน เม 0 งเน 0 งดัว ย เป็น ไม้ สลัก มิกมิ ง ไป อีก หลัก หนึ่ง เป็น อัลา แลง อั เหลี่ยม ขนาด หน้า กวาง 12 นึ่ว สุง พ้น ดิน 1 เมตร อยู่ ตำบล ใน เน้อ ง อำเภอ เม อง เพชรบูรณ์ ตั้ง อยู่ บน เน้น ดิน มี กำแพง แลง สุง 2 เมตร ล้อมอยู่ และ มีอั ลา จารี ก ได้ เก็บ ไว ที่ พิพิธภัณฑ์ สถาน จน มิด น
• หล ก เมือง เข้ ยง ใหม่ ก่อ ด้วย อีฐถึ อ ปูน เป็น ของ อัาอั ญ เติม อยู่ บริเวณ ศาลา กลาง จังหวัด สมัย พระ เจ้า กา วิ ละ ได้ ยาย มา อยู่ ใน วัด เจดีย์ หลวง ตำบล พระ ลังห่ อำเภอ เน้อ ง พระ เจ้า เม็ง ราย ทรง ส ราง เป็น หลัก เมีอ ง มี อายุ กว่า 600 ปี
• หล ก เมือง สงขลา ค ตั้ง ที่ หนึ่ง ฝัง สมัย วัช กาล ที่ 1 ครั้ง ที่ 2 สมัย วัช กาล ที่ 3 โปรด ให้ อัง พระ ราชา คณะ ฐาน ามุก รม อันดับ พร้อม ด้วย ไม้ ชัย พฤกษ์ และ เทียน ชัย มา พระ ราช ทาน เจ้ๅ เม 0 ง สงขลา มี รูป ลักษณะ เป็น มิว เห็ด อัวน สมัย วัช กาล ที่ 1 เมีอ ง สงขลา อยู่ ทาง ฝัง แหลม สน 5ง ไม่ ทราบ ได้ ว่า หลัก เมี อง นั้น มี ลักษณะ อย่าง ไร
• หล ก เมือง จง หวด ยะลา ทำ ด้วย ไม้ ชัย พฤกษ์ มี รูป พรหม จตุร ภักต ร์แ ละ เปล วไฟ่ เป็น อุดมคติ ให้ น้อม จิต คิด ถึง ธรรม ของ ผูไห ญ1 คิอ พรหมวิหาร อัวน เปลว เพลิง นั้น หมาย ถึง ความ รุ่งโรจน์ สว่าง ไสว หรีอ ความ พัฒนาการ หลัก เมีอ งนั้ เป็น ประ เพณี พราหมณ์ มี มา แต่ อินเดีย ไทย ได้ วับ ลัทธิ สร้าง หลัก เมี อง ขน ตาม ธรรม เน์ ยม พราหมณ์ นอก จาก น์อัง มี พระ เอัอ เมีอ ง และ เจ้า เจต คุปต์ ล้วน แต่ เป็น เทวดา วัก ษๅ ราช ธาน์ อัง มี พระ สยาม เท วาธิ ราช ช์งวั ชกา ลท 4 ทรง ประ ดีษฐ็๋ ขน อยู่ ใน พระ บรม มหา ราช วัร ทาง ดำเนิน ชีวิต ของ คน เรา ถ้า ทำ จริง ใน ของ ที ไม่ จริง นอก จาก เป็น ความ งม งาย แล้ว ทาง นึ่เป็ น ทาง เห นึ่อย ยาก เปล่า ไม่ อัาเ ร็จป ระ โยชน์ ถ้า ทำ ไม่ จริง ใน ของ จริง แม้ จะ ไม่ เป็น ความ งม งาย และ เห น์อย ยาก มาก นก แตก็ ไม อัาเ ร็จป ระ โย ชน ตุจ อัน ตอ เม อ ใด เป็น คน ทำ จริง ใน ของ ที่ 71 เป็น จริง ทาง น้ทำ ไป เถอะ ต้อง ไม่ เห น้อย ยาก เปล่า ต้อง ลัาเ ริจ แน่ นอน พัน ตำรวจ เอก คิริ คชหิ รญ พร อม ด้วย บรรดา ท่าน ทิตัง ไจ ทํๅห ลัก เฏื อง ประ จํๅ จังหวัด ยะ ล' เชอ ว่า เป็น ผู้ สร้าง อมตะ แห่ง ชีวิต ใน โอกาส ทิม าร์บ ราชการ และ มา ประกอบ อาชีพ' ใน จังหวัด น ชอ ว่า ไต้ ดำ เน้น วิถี แห่ง ชีวิต สร้าง ลัง อัน เป็น ประโยชน์ อย่าง ท่เห่ น ไต้ ชัด ๆ คอ การ พัฒนาการ สถาน ทิน้ใ ห้ป็ วัตถุ วิจิตร ส์ลป เป็น สง่า แก่ ผู้ท้ ไป มา ผ่าน มาท างน้ ถ้า ยิ่ง ผู้ที่ พบ เห็น ไต้ น้อม เอา หลัก เม่อ งท้ ช่าง แกะ เป็น รูป พรหม 4 หน้า มา เป็น หลัก ธรรม คอ เมตตา กรุณา มุทิตา และ อุเบกขา ไว้ ประจำ ใจ ก็ จะ เป็น ประโยชน์ อัน ยิง ใหญ่ หริ อ เปลว เพลิง อยู่ เห น้อรู ป พรหม จตุร กัก ตร์ มา เป็น หลัก ประจำ จิต สร้าง ความ น้าว หน้า รุ่ง เริอ งใน้ แก่ ตน แก่ ชาติ ศาสนา ก็ จะ เป็น คัล ลอง วิถี ท ไง ดำ เน้น ชีวิต ของ ตน ไน้เ ปัน แก่น สาร เพราะ ร่าง กาย คน เรา ไม่ นาน นัก ก็ จะ ต้อง สลาย ไป ตาม ปัจจัย ส์ที่ห มด คุณภาพ ตาย แล้ว ไม่ เป็น ประโยชน์ อะไร สุ ร่าง กาย ของ ลั' ตว็๋ก็ ไม่ ไต้ เพราะ วัว ตาย ยัง ได้ เขา และ หนัง เป็น ประโยชน์ แต่ คน เรา เน่า เปีอ ยเป็ นที ร่ง เกียจ ของ ผู้อน ขา พ เจา ขอ สดุดี ผล งาน เน้อ ง ใน การ ร่วม กำลัง กาย กำลัง ท ริ' พย็๋ และ กำลัง ความ คิด ของ พัน ตำรวจ เอก คิริ คชหิ ริ ญ และ ข้า ราชการ พ่อ ถ้า ประชาชน สร้าง หลัก เม่อ ง เอา ไว้ ไห้ เป็น มิ่ง ขวัญ แก, ชาว จังหวัด ยะลา ด้วย โครง 4 สุภาพ ดัง ต่อ ไปน้ วัว ควาย ข้าง และ ม้า กระดูก ขน หนัง งา มนุษย์ ตาย ข ขวา ด ข้า ท ทำ ไว้ ม รณา ประ โยชน์ ได้ เน่า เปีอ ย น่อง ให โลก เห็น ขอ ความ สุข สวัสดี จง ป็แต่ ท่าน ผู้ อ่าน โดย ทว กัน เทอญ. 72 หล ก เมือง หลัก เม อง เป็น ท ลัง สถิต ของ เทพ ยตๅ ผู้ วัก ษๅศ ลๅ นที ไม่ แต่ ใน ประเทศ ภาค พน ตะวัน ออก ทมห ลกเ มอง แตเ กอบ ทัว โลก ม การส ราง หลัก เม อง แต่ ว่า เขา ไม่ ได้ สร้าง เป็น เสา ไม้ กลม อย่างๆ องเรา สวน มาก ปรากฏ เป็น อนุสาวรีย์ และ ลัง ก่อ ส ร้าง ตาน แบ นที ล ป กรรม ข คงแ ต่ ละ ช ๅติ แต่ ละ ประเทศ การท ม หลัก เม อง หรอ ท สถิต ของ เทพ เจา ผูเ ปน เด้า ของ สกๅ นที มีรๅ ก ฏอย่ ใน ใ กก ก็ เพรๅะ ก่ๅ มกุษ ย์ เรๅ เป็น อัตว ผู เจริญ ยอม มี ความ กคัญ ญร้ คุณ ผู้ทีมี คุณ แก่ อัง คม หมู่ คณะ กระทง ถิง ชาติ และ ประเทศ ดัง นันเ มอ บุคคล นัน ตาย ไป แลว คน อยู่ ข้าง หลัง ก็ นก ถิง คุณ งาม ความ ด็จง พา กัน สร้าง ลัง ที่ ระ ล ก^า หริ' บ คน ด เอา ไว และ ลังท้ ระ ลกป็ เอง ก็ เลยกลาย เป็น ที เคารพ บุชๅ ของ คน รุ่น หลัง ๆ ต่อ มา หลัก เมีอ ง จง เป็น เส มีอน หน งท ตัง แห่ง คุณ งาม ความ ด สามารถ ยด ถือ เป็น หลัก ทาง ใจ ของ มนุษย์ ได้ เมอ หลัก เม อง เป็น วัตถุ อัน เป็น ท้ตัง ของ ความ เคารพ บุชๅ ของ คน ทัง หลาย แอ้ร ใน ที่ สุด ลัง นก็เ กีด ความ อัก ดลัท ธ ด้วย ทิพ ย สภาวะ และ ด้วย เท วา นุ ภาพ ปรากฏ เป็น อัศจรรย์ หลัก เม อง ใน ประเทศ ไทย ได้ พบ ใน เมี อง โบราณ ของ หลาย สมัย อาทิ หลัก เมีอ ง ของ อาณาจักร ลพ บุร หลัก เมี อง ใน ดิน แด นที ราบ สุง (นคร ราช สํ มา) หลัก เมีอ ง แห่งกรุง สุโขทัย หลัก เมีอ ง แห่ง กรุง ศรีอยุธยา ใน สถาน ที่ พบ วัตถุ อัน ทรง อิทธิพล มี ร่อง รอย หลายอย่าง แสดง ว่า อาณา ประชา รา ษฏร ใน บาน เม อง นันฺมี ความ เคารพ ต่อ หลัก เม องคุ จ เทพ เด้า ประจำ ตัว ที เดียว กล่าว คอเ มอ คน มีเริ่ อง ทุกข์ ร้อน ด้วย ประการ ใด ๆ ก็ ตาม ก็ จะ พา กัน มา บนบาน อ้อน วอน ให้ เทพ เด้า ที่ ลัง สถิต อยู่ ที่ หลัก เม่อ ง เป็น ผู้ ช่วย เห ถือ ความ ทุกข์ ของ คน เรา บางอย่าง ก็ด้อ งอ าอัย ลัง อัก ดส์ท ธซง เป็น เทพ เด้า เข้า ช่วย ด้วย เพ ระ เทพ เด้า เป็น ผู้มี ภูมิธรรม สุ งก ว่า มนุษย์ (ยก เว้น เทพ ที่ เป็น มิจฉาทิฐิ) มี เมตตา กรุณา บางอย่าง ก็ ใคร่ ท้จะ ประสงค์ ช่วย สงเคราะห์ มนุษย์ ใน เม อมนุษย์ ภูกค วาม ไม่ เป็น ธรรม เมีย ด เมีย น เอา การ นำ ไม้ มาสร้าง หลัก เมีอ ง ตาม ตำ วับ วิชา ล กลับ จะด้ อง มี การ กัด เถือก ไม้ นั้น กัน อย่า งพิถื พ้ลัน มาก เริ่ม ตั้งแต่ พระ มหา กษัตริย์ ทรง ให้ นาย ขมัง ธนุยิ งธนุ ไป ตาม ทิศ ทาง ที่ เป็น มงคล อัน โหร หลวง ได้ คำนวณ คูกต้ อง ตาม ตำ วับ โหราศาสตร์ แอ้ ว เม อ ลูก ธนุที่ นาย ขมัง ธนุ ยิง ตก ไป ณ ตรง จุด ตำบล ใด ราชบุรุษ ก็ จะ นำ กง ช้ยพ ฤกษ์ ษัก อาณา บริเวณ อ้อม รอบ ลูก ธนุ นั้น เส์ย คราว ห นง ก่อน ขั้น ส่อ ไป จะด้ อง ตรวจ ลักษณะ ของ ไม้ นั้น ว่า เข้า อยู่ ใน ลักษณะ เทพ สถิต หรีอ ไม่ ไม้ เทพ สถิต น เป็น ลักษณะ หน งซง มี ตำรา คู ลักษณะ ไม้ อยู่ ใน คัมภีร์ อา ถร รพ เวท ไม้ ที่ต็ คอ ไม้ อัก ทอง ราชพฤกษ์ ชัย พฤกษ์ ฯลฯ มี ลักษณะ ตรง ไม่ คด ไม่ มี รอย ตำหนิ มี ใบ เขียว ชะ ซุ่ม อ้า1 ใบ แก่ จะ' ไม่ เที่ยว ย่น แต่ กลับ มีลัคุ จ ใบ ทองคำ นอก จาก นั้น แอ้ ว ใน ขณะ กระทำ พิธี ขุด ไม้ เพ อ นำ มาสร้าง หลัก เมีอ ง แส่ ละ คราว จะด้ อง กระทำ พิธี อัญเชิญ เจ้า ทุ่ง เจ้า ท่า เจ้า ป้า เจ้า เขา เจ้า ห้วย ละ หาร ธาร ลก มา ชุมนุม เป็น อักขี พยาน และ อวย ชัย ให้ พร ใน การ พิธี ขุด ไม้ หลัก เมี อง แต่ ละ อ รัง อีก อ้วน ห นง ซง เป็น พิธี มโหฬาร มาก ใน อ้วน ห นง ของ คัมภีร์ อากร รพ เวท ไอ้ กล่าว สรรเสริญ ผู้ กระทำ พิธี สร้าง หล กัเฏื องไว้ ว่า มี คุณ ส่อ ไพร่ ฟ้า คุจ พ่อ ลับ ลูก (สมัย ก่อน กษัตริย์ เป็น ผู้ ดำเนิน การส ร้าง หลัก เมีอ ง) มี นัย ใน คัมภีร์ โดย พิสดาร ดัง นั้น การที่ พัน ตำรวจ เอก ลัริ คชหิ ริ ญ ไอ้ กระทำ การส ร้าง หลัก เมีอ ง จังหวัด ยะลา ใน 73 ค รังนี ก็ เทา กับ เป็น พ่อ เม อง ยะลา อย่าง แท้ จริง ทั้ง เป็น ผ้ที่ สมควร ไท้ รับ ความ ยกย่อง ว่า สามารถ ทำ ให้ ความ ฅ์ม พันธ์ ระหว่าง ทิพ ย สภาวะ กับ สกา ๅะม บุบย์ โบ ไลก ไท้ ติ ดต่ 0 เชอ ม โยง ถงกั น อัน นบ ว่า การ ส ราง หลัก เม องของ จังหวัด ยะ ลา ใ นค รั้ง นื้คว ร ชน ชมแ ละ ควร สดุดี, ใน ก ๅรก ระ ทำ ข อง ผูว่า ราช การ จังหวัด ยะลา เป็น อย่าง ยิ่ง ขอ ให้ หลัก เม องของ จังหวัด ยะลา จง อยู่ สถิต สถาพร เป็น มิ่ง ขวัญ แก่ อาณา ประชา ราษฎร อำนวย ความ สุข ความ เจริญ ทั้ง มวล และ ขอ, ไท้ ผล นจง สะท้อน เป็น มหา กุสล, ใน การส ร้าง ปูชนี ย วัตถุ ได ลัาเ รึจ แก่ พัน ตำรวจ เอก หิริ คช หิรัญ และ ตระกูล วงท้ ตลอด จน ขา ราชการ พ่อ ท้า ประชาชน ท้ไท้ ร่วม แรง ร่วม ใจ กัน ตลอด ชว กาล นาน เทอญ. พระ ราชครู วาม เทพ มุน้ ประธาน พร าห ม ณ์แห่ ง ประ เท ศ ไทย 5 เมษายน 2509 74 การส ราง ศาล หล กเ มอง ปีงห ๅดย ะลๅ ด้วย อานุภาพ ของ ความ พร้อม เพรียง ความ เสัย สละ ความ สามัคคี ร่วม กัน เป็น นำ หนึ่ง ใจ เดียว กัน ใน การ ที จะ ก่อ ให้ เกิด นึ่ง ยึด เห นึ่ยว นึ่าใ จ ของ บรรดา ประชาชน พ่อ ด้า ขา ราชการ ใน จังหวัด ยะลา กระทรวง มหาดไทย ได้ อนุมัติ ให้ จังหวัด ยะลา ได้ กระทำ พิธี สร้าง ศาล หลัก เมี อง ขน ใน ใจ กลาง เม อง คณะ ผู้- ก่อ การ มี พ. ต. อ. ก็ริค ช หิริ,1 ญ ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา ได้ ลง มติ เห็น พอง ต้อง กัน ที่ จะ สร้าง ศาล หลัก เม อง ภาย ใน บร้เ วณ วง เวียน ห ห้า ศาลา กลาง จังหวัด ซิ่ง บริเวณ ดัง กล่า วนึ่ ผู้ ชำนาญ เชี่ยว ชาญ ใน ทาง ไสย ศาสตร์ ได้ พินิจ พิจารณา แล้ว ปรากฏ ตาม ทาง ลัน น้ษ ฐาน ว่า ได้ เคย มี หลัก ไม้ แก่น มัก ไว้ ก่อน แล้ว ครั้ง ใด สมัย ใด ไม่ ปรากฏ แสดง ว่า เจ, าเมี อง หรีอ ผู้ร้ ใน สมัย โบราณ ได้ เคย มี โครงการ หรีอ ได้ มัก หลัก ศูนย์ กลาง เม่อ ง เอา ไว้ ก่อน แล้ว ฉะนั้น การ ดัด ลัน ใจ สร้าง ศาล หลัก เมี อง ในที่ ดัง กล่าว นั้จืง เท่า กับ เจตนา รมย์ ของ บรรพบุรุษ ใน อดีต จะ เป็น ที่ สบ อารมณ์ และ เชิด ช เก็ย รติ แก่ ชาว เม อง ยะลา ลับ ไป แผน การ ปลูก สร้าง ศาล หลัก เม่ อง จึง ได้ เริ่ม ขน ในปื พ. ศ. 2504 โดย พ่อ ล้า ประชาชน ได้ ร่วม กัน บริจาค ท ร้พย์ ใน การ ก่อ สร้าง ใน ศ รั้ง แรก รวม เป็น เงิน ทั้ง นึ่น 500,000 บาท กรม ค้ล ปา กร ได้ กรุณา ออก แบบ ตัว ศาล และ บริเวณ รั้ว รอบ ขอบ ชิด ให้ อย่าง สวย งาม ดง ปรากฏ อยู่ ใน ปัจจุบัน นิ ซง นับ เป็น นึ่ง กอ สร้าง ที่ สวย งาน แห นั้หนิ่ งขอ ง ประ เห ส และ จะ เป็น โบราณ สถาน ที่ลัา กัญ แห่ง หนึ่ง ใน อนาคตกาล 75 พิธี วาง ส์ลา ฤกษ์ สร้าง ศาล หลัก เม อง จังหวัด ยะลา เริ่ม ขน เม อ 21 พฤศจิกายน 2504 เวลา 09.00 น. ผู้ ทำ พิธี โหร จัด เตรียม เคริ่ อง ลัก กา ระ บูชา เคริ่ องลั งเว ย พร้อม เวลา 09.45 น. พระ สงฆ์ 9 รูป เจริญ พระ พุทธ มนต์ จบ แล้ว เจิม แผ่ นที ลา ฤกษ์ แผ่น ทอง แผ่น เงิน แผ่น นาก และ ยันต์ จตุ โร เวลา 09.50 น. ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด จุด เทียน เงิน เทียน ทอง เทียน ประจำ บัตร พสี เทียน เทวดา อัฏ ฐทีศ เสร็จ แล้ว อธิษฐาน ขอ พร เทวดา โหร ประกอบ พิธีกรรม เวลา 10.30 น. ปลัด จังหวัด เสนอ รายงาน การส ร้าง หลัก เม อง ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด กล่าว ตอบ แล้ว อาราธนา พระ คุณ เจ้า พระ ครู สถาพร พุทธ มนต์ วาง ยันต์ จตุ โร พระ คุณ เจ้า พระ ราช ป้ญญ า เมธี วาง แผ่น ทอง พระ คุณ เจ้า พระ ทีริ สาร โสภณ วาง แม่น เงิน พระ คุณ เจ้า พระ พุทธ ไสยา รํกษ์ วาง แผ่น นาก ตาม ลำดับ พระ สงฆ์ สวด ชย มงคล คาถา ตลอด เวลา เวลา 10.30 น. ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด วาง แผ่ นที ลา ฤกษ์ แล้ว บรรดา ขา ราชการ พ่อ คา ประชาชน เจ้า ไป โปรย ขาว ตอก ดอก ไม 76 คำ กล่าว ของ พ. ต. อ. สิริ คชหิ ร์ญ ผู้ ว่า ราชการ ขิง หว้ค ยะ ลา ใน พิธ วาง ก็ ถา ฤกษ์ สร้าง ศาล เจ้า พ่อ หลัก เม อง จังหวัด ยะลา ท่าน ประธาน และ ท่าน ผูม เก พลิ ทั้าห ลา!! ขา พ เจ้า ปี ความ ยิน ด็เปี นอ ย่าง มาก ท่ได้ ริบ เข็ญ ให้ มา เป็น ประธาน ใน พิธี วาง ลัลๅ ฤกษ์ สร้ๅ ง ศาล หลัก เม องของ จังหวัด ยะลา ใน วัน น ก่อ นอน ข้าพเจ้า ขอ ขอบ คุณ บรรดา ท่าน จ้า ราช การ ท่าน พ่อ คา ประชาชน จังหวัด ยะลา ทุก ท่าน ท่ไห้ ร่วม มอ ร่วม' ใจ กัน เป็น เอก ฉันท์ ใน การ สร้าง ศาก หลัก เ ปีก ง' ให้ เป็น ผล ลัาเ ร็จค รั้งน์ ข้าพเจ้า ได้ พ่ง รายงาน ของ ท่าน ปลัด จังหวัด แล้ว ปี ความ เห็น ว่า การ ก่อ สร้าง บ้าน สร้าง เม อง นั้น ประเพณี ลับ เนอ ง แต่ โบราณ กาล มา ก็ จะ ต้อง สร้าง หลัก เม อง ลง ณ บริเวณ กลาง ใจ เม อง ด้วย ด้ง เช่น ใน จังหวัด อ นของ ประเทศ ไทย ก็ ได้ สร้าง หลัก เม อง ทุก จังหวัด โดย เฉพาะ อย่าง ยิง จังหวัด ป้ต ตา น์ซง เป็น จังหวัด ที่อย่ ใกล้ เคียง กับ จังหวัด ยะลา ของ เรา ก็ไสั สร้าง หลัก เม อง เสร็จ ลัน ไป แล้ว เม อ พ. ศ. 2496 ข้าพเจ้า ขอ ยีน ยัน ว่า การส ร้าง หลัก เม อง น้ไม่ เกี่ยว กับ ลัทธิ ศาสนา ใด ๆ ทั้ง ลัน แต่ เป็น ลัญ ญ ลักษณ์' ใน ประการ ลัา กัญ กี่ ว่า เม อ สร้าง เสร็จ แล้ว บ้าน เปี อง จะ ได้ สถิต สถาพร ยิน นาน ประชาชน พณปี อง จะ ได้ อย่เ ยีน เป็น สุข ปราศจาก ภัย พิบัติ ทั้ง ปวง และ เป็น หลัก ชัย ที่ จะ นำ มา แต่ ความ ส์ริส วัสด พิพัฒน์ มงคล แก่ จังหวัด น้ ยิ่ง ไป กว่า นั้น ข้าพเจ้า มน ใจ ว่า เม อ ได้ สร้าง หลัก เม อง ขน แล้วจะ เป็น นิมิต มงคล จะ เป็น ทาง ก่อ ให้ เสริม กำลัง น้ำใจ แก่ ประชาชน ใน กัน ที่ จะ ประกอบ แต่ คุณ งาม ความ ดี ให้ ปี ความ สามัคคี กลม เกลียว กัน เป็น เคร็ อง บำรุง ขวัญ บำรุง น้ำใจ ทั้ง ใน ทาง ตรง และ ทาง ด้อม นับ วัน จะ เพิ่ม พูน ผลิตผล และ ราย ได้ ให้ แก่ ประชาชน ของ จังหวัด น้มิ่ง ขน อ นง การ ก่อ สร้าง หลัก เม อง นั้น ท่าน ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ใน อดีต หลาย ท่าน ก็ ได้ ปีก ารริ เริ่ม ที่ จะ ก่อ สร้าง หลัก เม อง มา แล้ว ข้าพเจ้า เป็น เพ้ ยง ผู้ ดำเนิน การ เสริม สร้าง ให้ เป็น ผล ลัาเ ร็จ ตาม ความ มุ่ง หมาย ลัง กล่าว เท่า นั้น มัดน้ ได้ เวลา อัน เป็น มงคล ฤกษ์ แล้ว ข้าพเจ้า ขอ ตั้ง ปณิธาน อัญเชิญ อานุภาพ แห่ง ลัง กัก ดลัท ธ ทั้ง หลาย ที่ ชาว เรา นับ ถอ ได้ ดล บันดาล ให้ ศาล หลัก เปี อง แห่ง น้ได้ สถิต สถาพร เป็น มิ่ง ขวัญ ของ ชาว จังหวัด ยะลา ส์บ ต่อ ไป ขอ ให้พิ่ ห้อง ชาว ยะลา ที่ เคารพ ร้ก ทั้ง หลาย ทุก ท่าน ได้ ประสบ แต่ ความ สุข ความ เจริญ กง พร้อม ด้วย จตุร พ้ธ พร ชัย มงคล สม บรณ์ พูน ผล ตาม ปรารถนา ทุก ประการ ข้าพเจ้า ขอ วาง แผน ลัลา ฤกษ์ ส ราง ศาล หลัก เม อ งจ้ง หวั ดยะลา ณ ป่คน้ 77 รูป ลักษณะ ของ ศาล หล ณ มอง ยะลา ตัว ศาล ก่อ สร้าง ด้วย คอนกรีต เสริม เหล็ก ตบ แต่ง ด้วย หิน ขัด ทั้ง หลัง เป็น รูป จตุร มุข ออก แบบ โดยกรม ก็ล ปา กร หัน หน้า ไป ตาม ทิศ ทั้ง 4 ทิศ มี บันได ข็น ทั้ง 4 ทิศ รูป ลักษณะ สํ เหลี่ยม หัก มุม ทั้ง 4 ด้าน หลังคา มุง ด้วย กระ เบ อง เคล็ อบ สลับ ส์ ตัว ศาล กว้าง 6.00 เมตร ยาว 6.00 เมตร สูง 6.50 เมตร ตั้ง อยู่ บน เน้น ดิน ซ์ง ถม ปรับ เป็น วง กลม รัศมี ห่าง จาก ตัว ศาล 10 เมตร โดย รอบ สูง จากระ สับ ถนน 1.50 เมตร มี ถนน ทาง เขา 4 ทิศ หล ก เมือง ตัว หลัก ทำ ด้วย ไม้ ชัย พฤกษ์ ซง ได้ รับ ความ กรุณา จาก อธิ บด็ก รม ป้า ไม้ ปัจจุบัน จัด หา ไม้ จาก ป้า จังหวัด กาญจนบุรี มี ลักษณะ เป็น แท่งกลม ด้น เสา วัด โดย รอบ ได้ 105 ซม. ปลาย เสา 88 ซม. สูง 1.25 เมตร ลง รัก (ปัด ทอง เห ล็อง อร่าม ซง ประชาชน ผู้เลี่ อม ใส พา กัน ปัด ทอง ภาย หลัง พิธี แล้ว) มี เทพา ขักษ์ จาก กาญจนบุรี มา ประจำ อยู่ ฐาน รอง ริบ หล ก เมือง มี ลักษณะ กลม แกะ สลัก ลวด ลาย แบบ ไทย สวย งาม ลง รัก ปัด ทอง รอบ ฐาน ชั้น บน และ กลาง แกะ สลัก เป็น รูป เทพา รักษ์ ชั้น ล่าง ฐาน แกะ สลัก เป็น รูป นัก รบ โบราณ ถิอ โล่ และ ดาบ กล่าว กัน ว่า (จาก ผู้ที่ วิญญาณ มา เข้า ทรง) เป็น วิญญาณ ของ แม่ ทัพ คน ห นิ่ง ของ พระ เว้า กรุง ธนบุรี ทั้ง เทพา รักษ์ และ วิญญาณ นัก รบ ตัง กล่า วจะ คอย ลัง สถิต ปก ป็ก รักษา หลัก เมีอ งนิ่ ไว้ ยอด เสา หล ก เมือง แกะ สลัก ด้วย ไม้ ชัย พฤกษ์ เป็น รูป พรหม ส์ห น้า อัน เป็น หลัก แห่ง ความ เมตตา กรุณา มุทิตา และ อุเบกขา ซิ่ง เป็น หลัก การ ปกครอง ของ ผู้ ครอง ม้าน ครอง เมีอ ง ลง รัก ปัด ทอง ทั้ง องค์ ยอด เสา หลัก เมีอ งนิ่ องค์ พระ บาท สมเด็จ- พระ เว้า อยู่ หัว ได้ ทรง พระ สุห ร่าย ประพรม และ ทรง เจํม และ พระ ราช ทาน แก่ พ. ต. อ. หิริ คช หิรัญ ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา เม อ วัน ศุกร์ ที่ 18 พฤษภาคม 2505 ซิ่งผู้ ว่า ราชการ จังหวัด' ได้ อัญเชิญ มา ถิง จังหวัด ยะลา เม อ วัน ที่ 21 พฤษภาคม 2505 และ ประกอบ พิธี ได้ ฤกษ์ ฝัง เสา และ ปัก ยอด หลัก เมี อง ใน วัน ที่ 25 พฤษภาคม 2505 เวลา 12.11 น. บริเวณ หล ก เมือง ตั้ง อยู่ กลาง ใจ เมีอ ง ยะลา ล้อม รอบ ด้วย ถนน สาย ใหญ่ และ รั้ว เหล็ก เป็น รัศมี วง กลม แบบ เดียว กับ รั้ว อนุสาวรีย์ สมเด็จ พระ นเรศวร มหาราช ที่ ดอน เจดีย์ จังหวัด สู พรรณ บุรี ซิ่ง ได้ รับ ความ กรุณา แบบ จากกรม สืล ปา กร เส้น ฝ่า ศูนย์ กลาง วง กลม ของ รั้ว รอบ หลัก เมีอ งนิ่ วัด ได้ 158 เมตร วัด รอบวง กลม ได้ 500 เมตร มี ประตู ทาง เว้า ส่หลั กเมี อง ทั้ง 4 ด้าน ค่า ก่อ สร้าง เฉพาะ รั้ว ตัง กล่าว คิด เป็น เงน รวม ทั้ง ลัน 140,000 บาท ซง ได้ รับ บริจาค จาก บรรดา พ่อ ล้า ประชาชน และ 78 ขา ราชการ ชาว จง หวัด ยะลา ได รวม เจ กน ก่อ สร้าง ช่นหั ง ลัน (ม ช่อผ อุทิศ ถวาย ทุก ช่อง ๆ ละ 700 บาท) บรเ วณห ลกเ มอง ล อมร อบ ดวย สระ นำ หำ 4 ดาน ประ สับ ป ระดา ด้วย ไม ดอก นานา พนธุ ซ าไม ดอก ด้ง กลา วน ทาง วัง หวัด ได้ พยายาม จ้' ดหๅ ไม ไน วร รณ คด ไทย มา ปลูก ไว เพ อเ ปน สถาน ทลัา หร้บ ห่ก ษๅ และ ท้พัก ผ่อน หย่อน ใจ ใน ยาม ว่าง ของ เยาวชน และ ประชาชน ทว ไป สํำห รบ ความ งาม ของ ศาล ห อิก เม อง และ นา' 5 ป ระ ลับ ประดา ตกแต่ง บริเวณ ภาย ใน จะ ขอ ยก เอา พระ ราช นิพนธ์ เร้ อง อิเหนา ตอน บุ ษมา ช มศาลดังต!อ ใบ่ 1 ใ ฯลฯ โอ ศาล งาม ประเสริฐ เพริด แพร้ว พระ วิมาน สาม หลัง ด้ง นฤมิต ร พื้น สะอาด ลาด ล้วน ลัลา เลี่ยน ณ สถาน ลาน วัด จังหวัด วง รุก ข ชาติ ดาด ดา น่า ชม น่า เที่ยว น่า เล่น เย็น สบาย ล้วน แล้ว ด้วย อุไร ไพ จิตร มี ระเบียบ ต่อ ติด เป็น วง กง แล เสีย น ไม่ มีธุล็ ผง บรรจง ปราย โปรย โรย ทราย ร้น ร่ม บัง แสง สุริย ฉาย มา เถิด มา รำ ถวาย เท. วา และ อีก ตอน ห นง ร่น ร้น บุบ ผา สาระ พัน แก้ว พิกุล กรรณิการ์ สาร มี ช่วย กันเ กีบ บุบ ผา บรรดา มี จะ ได้ ทำ บุหงา ร้า ไป ฯลฯ มสื วัลย์ เกด กระถิน ลี่นจี่ กลีบ จำปี หอม พิง จรุง ใจ ถวาย พระ บุตร่ ศร้ ใส ถวาย ไท เท วา เวลา เย็น ฯลฯ และ จาก บท วรรณกรรม กาพย์ ห่อ โคลง “ประพาส ธาร ทอง แตง” ข0ง เจ้า ฟ้า ธรรม าธิเ บศร์ ได้ ทรง พรรณนา พันธ์ ไม! จ้อ ย่าง ไพเราะ เพราะ พร้ง พั งจะ ขอ ยก มา ลัง น- เล็บ นาง งาม แส ล้ม สุ พร รณิ กาก ระ ท้ง เล็บ นาง แน่ง หน่วย น้อย นาง แย้ม แกม ดอง ดง สุ พร รณิ กาก ระ ท้ง ราชพฤกษ์ ทร่ก ดวง ย้อย ตน นาง แย้ม แกม ดอง ดง ดอก ราชพฤกษ์ ตร่ก ไทร ไต ว พอ พง อีก ย้อย บาน แบ่ง ภ่เพื้ ยง ไทร ไตร 79
• กำจัด สลัด ได ขน แค คาง ยาง ยูง ดง สลัด ได กำจัด ต้น บน ภภเ ขา สูง แค คาง ยาง ผูงคู ง ตระ แบก แปลก กัน ขน
• ชง โค ตะโก ขบ หว้า ชอบ กล ต้น มหา หงส์ ชง โค ตะโก ขบ หว้า คุม กา กาฝาก ลง นม แมว มหา หงส์ มะ เด อ ดก ลูก งอม ไต้
• แค ฝอย ข่อย เข้ม ช้า งว งับ พลับพลึง บาน แค ฝอย ข่อย ข้า ขน เข ม กา ลาด อก บาน งง งับ พลับพลึง บาน นว แน่ง งาม ดง แกล้ง พน เฟ์น ภภเ ขา สุง ต้น ตระ แบก แปลก กัน บาน หาง ยูง หย่ง หยน ตรง โตรก เก ลอน กลุ้ม บาน ไสว ต้น คุม กา กาฝาก ลง มะ เด อคูก ลูก นม แมว ดาษ ดง ติด ไม้ เห็น อยู่ แสะ ทง สอย กิน ต้น กา ลา น่า ดอก บาน นวม อ เปรียบ เรียบ เทียน กลึง ขนด ขนาน ที่ แข้ง มอ เรียบ ฟัน ด้วย เทียน กลึง 80 พระ คณาธิการ สม ณศ กดิที เจริญ พระ พุทธ มนต์ ใน งาน พิธี ฝัง หล ก เมือง จ้งห ว้ด ยะลา จ้งห วิด ป็ต ตาน จง หวด ยะลา พระ เทพ ญาณ โม ล ประธาน ฝ่าย สงฆ์ พระ ราช ป ญญา เมธี รอง ประธาน ฝ่าย สงฆ์ พระ ครู พิสัย สม ณ กิจ พระ พุทธ ไสยา ริก ษ็๋ พระ ปริยัติ ว รา กร พระ ก็ริ สาร โสภณ พระ ครู มนัส สม ณ คุณ พระ ครู สุวรรณ ไพบูลย์ พระ ครู พิชัย ธรรมธาดา พระ ครู วิธาน ปริยัติ กิจ พระ ครู มบูญ สม ณ การ พระ ครู มุข ธรรม ประยูร พระ ครู โอภาส ธรรม สาร พระ ครู สุนทร ธรรม คณี พระ ครู วิ สุทธิ สังฆ คุณ พระ พ้ก็ษ ฐ์วินั ย การ พระ ครู บริหาร ฐา ปน กิจ พระ ครู นิธา น ธรรมคุณ พระ ครู วิเศษ ธรรม ประ ยุต พระ ครู ไพบูลย์ วุฒิ ญาณ พระ ครู พิทักษ์ พุทธ เกษตร จง หวิด นราธิวาส พระ ครู สุนทร ธรฺ รม ภาน้ พระ ครู ไพโรจน์ ศา สน กิจ 81 ราย ชอ คณะ ข้า รา ชก ๅรสํ ๅนํก พระ ราช วงที่ มา ช่วย เหลอ ใน งาน พิธี นาย อยุท ธ วา ส ภูม และ คณะ ราย ชอ คณะ พราหมณ์
• พระ ราชครู วาม เทพ มุนี ประธาน คณะ พราหมณ์
• พระ ครู อัษฎ าจๅ รย็๋
• พราหมณ์ ย้อย ริ' ตน ะ พราหมณ์
• พราหมณ์ ขาบ นาค ะเว ทิน ราย ชอ โหร โหร หลวง บาง เส ม เสริม สุข และ คณะ 82 พิธี ฝัง เสา หลัก เม อง ประกาศ เร้ อง กำหนด พิธีการ ฝัง หสํก เม อง จง หวด ยะลา ตาม ที่ จ' ง หวัด และ พ่อ ค้า ประชาชน ชาว จังหวัด ยะลา ไค้ ร่วม ค้น ดำเนิน การ สร้าง ศาล หลัก เม อง จังหวัด ยะลา ข็น เพ้อ ให้ เป็น มิง ขวัญ เป็น เครือ ง ยืด เหนียว ผูก จิต ใจ ของ ประชาชน ลัง ความ สม บรณ็ พูน สุข ใน ทาง เศรษฐกิจ ให้ แก่ ห้อง อิน เป็น ปอ เกิด แห่ง ความ คํกด็ ลัทธิ ลัน ควร แก่ การ ลั' ก กา ระ บชา ลัน จะ นำ ความ ร่ม เย็น เป็น สุขมา ลั อาณา ประชาชน ใน ขอบ เขต ปริมณฑล แห่ง จังหวัด ยะลา ลับ ไป และ ใน การ ดำเนิน กา รน ไค้ วับ ความ เหีน ชอบ จากกระทรวง มหาดไทย แล ว นั้น บัด น การ ก่อ สร้าง ศาล หลัก เมือง ได้ เสรี จ ลัน ลง แล้ว จิง ได้ กำหนด การ กระทำ พิธี ฝัง หลัก เมือง ตาม ฤกษ์ ทาง โหราศาสตร์ ขืน ได้ ดัง ต่อ ไปนี พิธีมณฑล ให้ ตั้ง พิธี ณ ที่ สร้าง หลัก เมือง บริเวณ ศนย็ กลางวง เวียน หนา ศาลา กลาง จังหวัด ยะลา วน จินท ร์ทํ 21 พฤษภาคม 2505 เวลา 15.00 น. ขา ราชการ ทหาร ตำรวจ พนักงาน เทศบาล พนักงาน องค์การ รัฐบาล กรรมการ อิส ลาม สมาชิก สภา จังหวัด สมาชิก สภา เทศ บาฤ ลูก เส์อ คร นัก เรียน พ่อ ค้า ประชาชน ฯลฯ พร้อม กัน ณ สถานี รถ ไพ่ ยะลา เพ อร อ วับ เสา หลัก เมือง ที่ จะ อัญเชิญ มา โดย ขบวน รถ ด่วน จาก สถานี กรุงเทพฯ 83 '^{แแ ฒ& เวลา 15.45 น. ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด อัญเชิญ เสา หลัก เม อง ลง จาก ขบวน รถ ด่วน แล้ว อัญเชิญ ขน ประดิษฐาน บน ราชรถ ใน ระหว่าง นั้น พระ สงฆ์ สวด ชอัญ โต นก บวช ใน ศาสนา อิส ลาม สวด อวย พร แตร วง บรรเลง เพลงมหาฤกษ์ ตั้ง ขบวน แห่ เสา หลัก เม อง จาก สถาน รถไฟ ยะลา ไป ประดิษฐาน ยัง โรง พิธี บริเวณ ศาล หลัก เม อง เพ อก ระ ทำ พิธี ต่อ ไป วัน อังคาร ที 22 พฤษภาคม 2505 เวลา 08.00 น. ถวาย ภัตตาหาร แส่ พระ สงฆ์ ที่ วัด พุทธ ภูมิ เจา หน้า ท้จัด ตัง เครือ งบ ชา ประดิษฐาน พระ พุทธ รูป ตั้ง อา สน สงฆ์ สวด พระ ปริต ตั้ง อา สน สงฆ์ สวด ภาณ วาร ตั้ง อา สาน สงฆ์ นั้งป รก และ คู้ เทียน ไชย ตั้ง บา ยศ ริ เงิน ทอง และ เค รอง เวียน เทียน ตั้ง ศาล บ ชา เทวดา ทัง 5 มิ บาย ศริต อง 3 ชั้น ยอด บาย ศ? มิ พุ่ม ดอก บาน- ไม่ รูไร ย และ เครือ ง บัตร พล (คอ น้าว ธตร ฐ น้าว วีรูฬ หก น้าว คุ เวฬุ ราช และ พระ หลัก เป๋อ ง) ล้อม ด้วย ราช วัตร ลัด ร ธง ผูก ด้วย กล้วย ล้อ ย ประจำ ทิศ และ' โยง สาย สิ ญจษ์ มา ยัง พิธีมณฑล เตรียม ไ ว่ไน้ พร้อม เสร็จ และ นิมนต์ พระ สงฆ์ สม ณ ศักดิ 23 รูป เจริญ พระ พุทธ มนต์ เวลา 15.30 น. ขา ราชการ พอ คา ประชาชน พร้อม กัน ณ พิธีมณฑล ห่าน ประธาน ใน พิธี จุด ธูป เทิย นบ ชา พร้อม ด้วย เครือ งนบั สกา รส มา ทาน ศีล ประธาน สงฆ์ ให ศีล เสร็จ แล้ว ประธาน สงฆ์ อ่าน คำ ประกาศ เทวดา เวลา 16.34 น. คู้ ว่า ราชการ จังหวัด จุด เทียน ทอง ถวาย ประธาน สงฆ์ ประธาน สงฆ์ จุด เทียน ไชย ชาว พนักงาน ประโคม ฆ้อง ชิ' ย ดุริยางค์ และ พระ สงฆ์ ทั้ง นั้น เจริญ พระ พุทธ มนต์ จน เสร็จ จาก นั้น พระ สงฆ์ จะ ไล้ ผลัด เปลี่ยน กัน สวด ภาณ วาร เป็น ชุด ๆ ไป จน ครบ กำหนด วัน พิธี 1 84 วัน พุธ ที่ 23 พฤษภาคม 2505 เวลา 06.00 น. เจา หนา ท้จด ตัง เครือ ง บูชา คลุม ผ้ๅ 6 โต๊ะ ป็เ ทยน เงิน เท้ย น ทอง คู่ ห นง กับ พาน ดอก ไม สด ตั้ง กลาง ทก โต๊ะ พร้อม ทั้ง เก้า อลำ หร \ แก้ ไห น้า ที่ นังจ ารืก หัน หน้า ลํส์ริ มณฑล ทิศ ตาม ลำดับ คล โต๊ะ จา รืกด ว. ง ชะตา เม อง แผ่น ทองอยู่ แถว ดัน กัด ไป โต๊ะ จารึก ดวง ชะตา เม อง แผ่น เงิน โต๊ะ จารึก ดวง ชะตา เม อง แผ่น ทอง แดง โต๊ะ จารึก ท้น อ่อน ลง โสฬ ศ มหา มงคล โต๊ะ จารึก แผ่น เงิน ลง ยันต์ ไตรส รณ คมณ์ และ โต๊ะ จารึก แผ่น เงิน ลง ยันต์ ธาตุ ทั้ง 4 เปิน ที่ สุด ตัง โต๊ะ เครือ ง บา ยศ รึ มี เครือ ง ส' งเว ยท้ ชาลา หน้า พิธีมณฑล ตั้ง บาย ศรึต อง 3 ชั้น ซ้าย ขวา ลำ หริ บ บูชา พระ ฤกษ์ เวลา 07.12-07.25 น. ไดัฤ กษ็ หลวง อรรถ วิภาค ไพศาล ย์ รอง ปลด กระทรวง มหาดไทย ประธาน ใน พิธี จุด เท้ย น เงิน เท้ย น ทอง ที่ โต๊ะ จารึก ทั้ง 6 โหร ลน ฆ้อง ชัย พระ สงฆ์ เจริญ ชัย มงคล คาถา ประโคม แตร และ ดุริยางค์ ตลอด เวลา พราหมณ์ ห กัง นำ สังข์ ที่ ดวง ชะตา เมีอ ง แผ่น เงิน แผ่น ทอง แผ่น ทอง แดง และ แผ่น ท้น อ่อน ที่ จารึก แก้ว นั้น แก้ว หอน้ วน แผ่น ดวง ชะตา เมี อง ตัว ย ผ้า แพร แดง พัน ไหม เบญจพรรณ เสร็จ แก้ว เชิญ ดวง ชะตา เมีอ ง วาง บน พาน ทอง ตั้ง ณ หน้า พระ พุทธ รูป ต่อ จาก นั้น พราหมณ์ เบิก แว่น เวียน เท้ย น สมโภช ดวง ชะตา เมีอ ง ชาว ผนัก งาน ประโคม สังข์ แตร และ ดุริยางค์ ครั้น ก้วน 3 รอบ แก้ว พราหมณ์ เจิม แผ่น ดวง ชะตา เมีอ ง ห่อ มวน ดวง ชะตา เมี อง ทั้ง 3 แผ่น บรรจุ ใน องค์ เสา ห กัก เมีอ ง ปด ส กัก ตัว ย แผ่น เงิน ลง ยันต์ ที่ ปลาย และ 85 เวลา 08.00 น. วน พฤห สบ ด่ที 24 พฤษภาคม เวลา 07.00 น. เวลา 09.00 น. เวลา 11.00 น. เวลา 13.00 น. วน ศุกร์ ที่ 25 พฤษภาคม 2505 โคน เสา เสร็จ แล้ว พระ สงฆ์ สม ณศั กด เริ่ม สวด ภาณ วาร ต่อ ไปเ ปีน ชุด จน ตลอด รุ่ง เช่น วัน แรก และ 11.00 น. ถวาย ภัตตาหาร แด่ พระ สงฆ์ ที่ พิธีมณฑล 2505 ใน วัน น พระ สงฆ์ จะ ได ผลัด เปลี่ยน ภัน สวด ภาณ วาร เปีน ชุด ๆ ต่อ จาก วัน ก่อน ข้า ราชการ พ่อ ล้า ประชาชน พร้อม กัน ณ พิธีมณฑล ถวาย ภัตตาหาร เช้า แด่ พระ สงฆ์ พระ สงฆ์ สวด ภาณ วาร ต่อ ไป ถวาย ภัตตาหาร เพล แด่ พระ สงฆ์ พระ สงฆ์ สวด ภาณ วาร ต่อ ไป ตลอด วัน เวลา 08.00 น. และ 11.00 น. ถวาย ภัตตาหาร แด่ พระ สงฆ์ เวลา 10.30 น. แขก ที ไล้ วับ เชิญ มา พร้อม กัน ณ บริเวณ พิธีมณฑล เวลา 11.30 น. พระ สงฆ์ สม ณ ศํกดิ ทัง 23 รูป ท่าน ประธาน ใน พิธี ช้า ราชการ สมาชิก สภา วัง หวัด สมาชิก สภา เทศบาล กรรมการ อิส ลาม โต๊ะ- อ หมา ม โต๊ะ อา เล็ม ตำรวจ ทหาร ลูก เส์อ ครู นก เ ร็ยน กำ น' น ผู ใหญ่ บ้าน พ่อ ล้า ประชาชน พร้อม กัน ณ พิธีมณฑล แล้ว ประธาน สงฆ์ จะ ได้ สวด ดับ เทียน ไชย เวลา 11.50 น. ผู้ ว่า ราชการ วัง หวัด กล่าว รายงาน เชิญ ท่าน ประธาน ใน พิธี อัญเชิญ เสา หลัก เม อง ลง หลุม และ เปิด งาน สมโภช หลัก เม อง ประธาน ใน พิธี กล่าว ตอบ แล้ว เตรียม ทำ พิธี (ขณะ ที่ เข้า หนา ที่ ยก เสา หลัก เม อง มี นาย อินทร์ นาย วัน นาย มน และ นาย คง จะ ไล้ เตรียม การ ช่วย เหลอ ทาง กำลัง ไว พร้อม) 86 เวลา 12.11-12.38 น. ได้ กำหนด ฤกษ์ ประธาน สงฆ็ โปรย ข้าว เปลือก ข้าว สาร และ ทราย รอบ บริเวณ หลุม หลัก ฌอง แล้ว โหร ผู้ เห ญ่หรี อ พราหมณ์ วาง ศิลา ยันต์ ลง ใน หลุม เสร็จ แล้ว โหร ประจำ ทิศ ทั้ง 4 คอ บูรพา ประจิม อุดร ทักษิณ ซี่ง สมมติ แทน เทพ ย ดา ทั้ง 4 ทิศ ทำ พ้ข็ที่ งติน ลง หลุม เส รํ่จ แล้ว ท่าน ประธาน ใน ฟ์ธีชิ ก เชือก อัญเชิญ หลัก เม อง ลง หลุม ขณะ น พระ สงฆ์ สวด ชิ ย มงคล คาถา พนักงาน ประจำ โคม แตร และ ดุริยางค์ พราหมณ์ เป่า สังข์ และ ไกว บัน เฑา ะว์ กรรมการ อิส ลาม โต๊ะ อิหม่าม โต๊ะ อา เล็ม สวด อำนวย พร ตาม ลัทธิ ศาสนา เข้า หน้าที่ จุด พลุ 9 นัด เคร็ อง บิน ของ กอง ทัพ อากาศ โปรย ข้าว ตอก คอ คไน้ และ บรรดา อัด วา อาราม สัา นัก สงฆ์ สุเหร่า มัสยิด ต่างๆ ใน ทัอง ที่ จัง ห อัด ยะลา จะ ได้ ยา ฆ้อง กลอง ระฆัง เปีน สัญญาณ พระ สงฆ์ สวด ช ยัญ โต นัก บวช ใน ศาสนา อิส ลาม สวด อวย พร ตาม ลัทธิ ศาศ นา ได อทั้ว อิง และ พ ข้อ ม เพรียง กน เม อ การ ยก เสา หลัก เม่อ ง เสร็จ เรียบ ข้อ ย แล้ว ผู้ ว่า ราชการ จัง ห อัด ยะลา จะ ได้ อ่าน คำ ประกาศ สัจ จา ธิษ ฐาน และ อ่าน คำ ประกาศ สัจ จา ธิษ ฐาน ภาษา มลายู จบ แล้' ร ท่าน ประธาน ใน พิธี จุด ธูป เทียน พ ข้อ ม ด้วย เค รอง นมัสการ บูชา หลัก เม่อ ง พราหมณ์ เบิก แว่น สมโภช หลัก เป๋อ ง พระ สงฆ์ สวด ชิ ย มงคล คาถา ผู้ ที่ มา ประชุม อับ แว่น เวียน เทียน จน ครบ' 3 รอบ พนักงาน ประโคม แตร และ ดุริยางค์ ต่อ จาก นั้น ท่าน ประธาน ใน พิธี ผู้ ว่า ราชการ จัง ห อัด กรรมการ จัง ห อัด และ ข้า ราชการ จะ ได้ ถวาย จตุปัจจัย ไชืย ทาน แด่ พระ สงฆ์ 87 การ แต่ง กาย วน ท 21 พฤษภาคม 2505 และ ว นที 25 พฤษภาคม 2505 ข้า ราช การ พลเรือน แต่ง เครือ ง แบบ ปกติ ทหาร ตำรวจ เสือ คอ แบะ ส์ ตาม เหล่า ผู้ ไม่ มี เครือ ง แบบ ปกติ ให้ แต่ง เค รอง แบบ ตรวจ ราชการ ได้ นอก นั้น แต่ง กาย สากล ทรอ แต่ง กาย สุภาพ ตา มล ทธิ นิยม วน ท 21 พฤษภาคม 2505 และ ลัน ที 25 พฤษภาคม 2505 ข้า ราชการ พลเ รอน แต่ง เค รอง แบบ ปกติ ทหาร ตำรวจ เสือ คอ แบะ สี ตาม เห ลำ ผู้ ไม่ ป็เค ร้อง แบบ ปกติ ให้ แต่ง เคร อง แบบ ตรวจ ราช การ ได้ นอก นั้น แต่ง กาย สากล หร้อ แต่ง กาย สุภาพ ตาม ลัทธิ นิยม วน ท 22-24 พฤษภาคม 2505 ขา ราชการ พลเรือน ทหาร ตำรวจ แต่ง เครือ ง แบบ ตรวจ ราช การ นอก นันแต่ง กาย สากล หรือ สุภาพ ตาม ลัทธิ นิยม การ สม! ภชห ลกเ มอง ให้ ม การ สมโภช หลัก เม อง ตั้งแต่ ลัน ที่ 25-31 พฤษภาคม 2505 ซี่ง ได้ กำหนด ไว แห้ว ตาม หมาย กำหนด การ ลัด งาน สมโภช หลัก เม อง ลัง ห ลัด ยะลา ฉห้บ ลง ลัน ที่ 18 เมษายน 2505 ศาลา กลาง ลัง ห ลัด ยะลา ประกาศ ณ ลัน ที่ 1 พฤษภาคม 2505 พ. ต. อ. สิริ คชหิ รณ (ศร คข หรื ญ) ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา 88 หน้า ต้น ตำรา ฝัง หล ณ มอง ตำรา ฝัง หลัก เม อง ใหป ลูก โรง พิธ สง ฆ์ก ลาง เมีอ ง 5 ห้อง ข็อก ห้าง 8 ศอก ม่ เฉลียง รอบ โรง หน ง 4 ทิศ เม อง 3 หอ ง ขอ กวาง 6 ศอก มี เฉลียง รอบ พน สูง 2 ศอก เสมอ กัน ทั้ง ใน ประทาน, เฉลย ง, เด ยว พอ สมควร กับ ขอ แล วให ม ราช ตัต็, ฉัต ธง ผูก ต้นกล ว ย, อ้อย รอบ โรง พิธี เห มีอน กัน ทง 5 โรง ๆ พิธก ลาง เม อง ทิน ทำ ศๅล เท วตๅ 4 ศาล ลำ ห ริบ บูชา พระ อิน ท ร, พรหม, อิศวร, นา ราย ณ โรง 4 ท้ศเ มี อง ตัง ศาล เทวดา โรง ละ ศาล ลำ ห รบ บูชา ห้าว จ0 ตุ' โลก บาล แต้ว ให้ ปลก โรง พธพ รา หมณ กลาง เม อง ตรง ท จะ ฝัง หล กเ 1 ห คง 2 โรง 3 ห้อง ข็อก ห้าง 5 ศอก พินใ น ประทาน สง ศอก คบ พน เฉลย ง สูง ศอก หน ง ม ราช ว ติ, กัต ธง ต้น กต้ว ย, อ้อย รอบ โรง พ้ทธี เห มีอน กัน ทั้ง 2 โรง แล วใ ห' ขุด หล มท้ จะ ฝัง หล กเมี อง ก ห้าง เป็น 12 เห ลี ยม ๆ ละ 10 นว ฦกนั้ นภอ แผ่น ศิลา รอง ตน ผล กล ง ไป หลง แผน ศิลา ขน มา จน กระ กัง ปาก หลุม/เก 79 ทิว แต้ว ให้ มี ราช วติ, กัด ธง ล อม ทัง 4 ดาน ให้ มี ศาล เทวดา ทีหกั กเฏื อง ด้วย 2 ศาล มีเส์ ยง รอง พระ พุทธ รป เชิญ พระ พุทธ รป ตัง ใน โรง พ้ทธี ทัง 5 โรง และ โรง กลา งเมี อง นั้น ให้ ตั้ง กระโจม เท้ย น ไชย สูง 4 ศอก ก ห้าง 6 ศอก เอา ผา ขาว วง ใหร อบ ตัก ษๅ เพลิง หมี ให้ ดับ แต้ว จง เอา ยันต์ ปิด ต้น, ปลาย ห กัก แต้ว จง เชิญ ห กัก กับ แผ่น ศิลา รอง ต้น ห กัก เอา ชะตา เมีอ งม าเ ขำ มน ทน ไห้ ใน โรง พิทธี กลาง เมีอ ง แต้ว ให้! ป ขุด เอา ติน มา แต่ ทิศ ทัง 4 มา!] น ต้อน ให้ กล. ม เท่า ผล มะตูม แต้ว ทา ดินสอ พอง ทั้ง 4 ต้อน เอา เข้า มน ทน ไห้ ต้วย ให้ ตัง บาตร, นำ, ทราย, ทุก โรง แต้ว จึง วง ด้าย สาย ส์ณย์ รอบ เมีอ ง รอบ โรง พิธี สงฆ์, พราหมณ์ และ รอบ หลุม ทิจะ ฝัง ห กัก เมีอ ง ไห้ ต้วย ให้ พระ สงฆ์ ลี อ สวด ต้วย และ รอบ เมี อง นั้น ให้ วง สาย สิน คา ด้วย อีก ชั้น ห นิ่ง แต้ว ทิม นพ ระ สวด พระ พุทธ มนต์ โรงก ลาง เมีอ ง 20 รูป โรง 4 ทิศ โรง ละ 10 รป เข้า กัน เปิน พระ สงฆ์ 60 รูป ตัน แรก เพลา บ่าย พระ สงฆ์ พ ห้อม แต้ว สมาทาน ศิล แต้ว จึง ให้ เจ ำเมี อง เอา เทียน ชะ น วน เข้า ถวาย พระ สงฆ์ องค์ ใด องค์ หนี่ง ซี่ง เป็น มหา เถร ไป จุด เทียน ไชย พระ สงฆ์ ตับ เอา เทียน ไป จุด เทียน ไชย เม อ จะ จุด นั้น ให้ ว่า พุทโ ธ สพุพ ญณต ญา โน ธมฺ โลก ตฺต โร ณวกั โฆ จ มคค ผล โต อิจ เจต0 รตูต นตยํ เอ ตสิ อาน ภา เวน อนฺต ราย าปิ วินสุ สนฺตู อเส สใต ฯ ว่า 3 ที จุด เทียน แต้ว จึง มา พ ห้อม กัน จำเริญ พระ ปริต ตัน แรก สวด สัต ตะ ปริต ตัน กลาง สวด ทะ วา ทศ ปริต ตัน สุด สวด พระ ธรรมจักร, มหา ไส มย สวด มนต์ จบ แต้ว จึง ผลัด เปลี่ยน กัน อยู่ โรงก ลาง เม อง สวด นคร ถา ณะสู ตร์ โรง 4 ทิศ เม อ สวด พระ จัตู กาล วาล ทั้ง กลาง ตัน คน ทั้ง 5 โรง ครั้น เพลา เช้า พ ห้อม กัน ถวาย พร พระ แต้ว? ง กัน เพลา เพล กัน โรง ละ 5 รูป เห มอน กัน ทัง 3 ตัน ใน เพลา บ่าย เม อ จะ สวด มนต์ นั้น ให้ ตั้ง ใบ ศรี ตอง 3 ชัน เครี อง กระ ยาบ วดห้ ง 8 ศาล ให้ โหร บูชา เทวดา เสิย ก่อน แต้ว จึง สวด มนต์ ทั้ง 3 ตัน ครัน รุ่ง ข็น วน เม อ จะ ฝัง หล กเมี อง ให ตัง ใบ ศรี ตอง 5 ชน ศรี ษะสุ กร เครี อง กระ บวด บน ศาล ท่หล ก* ม อง ทัง 2 ศาล ครัน ได ฤกษ จง ใหป ระ โคม ดริย างค์ ดนตรี พระ สงฆ์ พ ห้อม กัน เจริญ ไชย มัง คะ ละ ปริต ทั้ง 5 โรง แต้ว' ให้ โหร ผู้' ห นิ่ง กับ คนผู ใหญ่ 4 คน บ่ง ขาว ห่ม ขาว ทั้ง 5 คน ผ่ ใหญ่ 4 คน นั้น ให้! ป เอา ต้อน ด็นท่ เข้า มน ทน ไห้ มาลี อ ยืน อยู่ ทั้ง 4 ทิศ หลุม โหร ผู้ ห นง 89 จง ถาม เป็ น อุทิศ เท วะ สังห ร ว่า ท่าน ถึอส์ งอ" น ใด ผ่ถอ จึง บอกว่า ข้าพเจ้า ถึอ ก้อน ดิน ก้อน ต็นน้ คอ ป๋ถว่ ธาตุ เป็น สาระ วัฒนะ จึง ถาม ว่า สาระ วัฒนะ นั้มี คุณ ประ กๅร ใด ผ่ถอ จึง บอกว่า ป๋ถวี ธาตุ สาระ- วัฒนะ น้มพ ระ คุณ จะ ทรง ไ วัช ง อายุ กมเ มอง ใก้บ ริบู รู ณ์ดว ย คาม นิคม เป็น ที่ ประชุม ประชาชน พ ส- ภา หน ะ ตัง แส่ ป ถม ตราบ เก้า ถึง อะว ะลๆ ร- แก้ว จึง ถาม ส่อ ไป ใน ทิศ คำ รพ สอง ว่า ท่าน ถึอสิ่ งอ" น ใด ผูถอ จึง บอกว่า' ขๅพ เจ้า ถึอ ก้อน ดิน ก้อน ต็นนั้ คอ อาโป ธาตุ เป็น มหา วัฒนะ จึง ถาม ว่า มหา วัฒนะ น มคุณ เป็น ประ การ ใด ผูถอ จึง บอกว่า อาโป ธาตุ มหา วัฒนะ นบ คุณ อาจ ใก้ผ่ ครอง เม อง กรมการ และ ราษฎร ทัง ปวง จำเริญ อายุ วณะ ศุขพ ละ ศิริส วัสด็ มงคล ต่าง ๆ ตั้ง ป ถม ตราบ เก้า ถึง อะ วะ สาร แก้ว จึง ฝ็นห นา เปตา ม ใน ทิศ คำ รพ 3 ว่า ท่าน ถึอ สิ่ง วัน ใด ผูถอ จึง บอกว่า ข้าพเจ้า ถึอ ก้อน ดิน ก้อน ดิน คอ เตโช ธาตุ เป็น เต ชะ วัฒนะ จึง ถาม ว่า เต ชะ วัฒนะ นม คุณ ประ การ ใด ผ่ถอ จึง บอกว่า เตโช ธาตุ เต ชะ วัฒนะ น์ม คุณ อาจ ให โยธา ทหาร ไพร่ พล ทั้ง ปวง แกก้ วก ก้ๅ มด ะบะ เดชะ ได ช" ย ชำ นะ แท่ หมู่ ข้า ศก ศัตรู ใน ทิศ ต่าง ๆ ตัง แส่ ป ถม ตราบ เก้า อะ วะ สาร จึง ผินห นา ไป ใน ทิศ คำ รพ 4 ถาม ว่า ท่าน ถึอ สิ่ง วัน ใด ผูถึอ จึง บอก วา ขๅพ เจา ถึอ ก้อน ดิน ก้อน ดิน คอ วาโยธาตุ เป็น อะ ลังกา ระ วัฒนะ จึง ถาม ว่ๅอ ะ ลังกา ระ วัฒนะ นินิ คุณ ประการ ใด ผูถึอ จึง บอกว่า อะ ลังกา ระ วัฒนะ นม พระ คุณ อาจ ให จำเริญ โภค สม บ" ติ ธะ นะ ทัน ยา หาร กะ สิ กรรม วา นิจ ชะ กรรม ต่างๆ ใน เม อง น แก้ว จึง ที่ง ลง ไป ใน หลุม ทั้ง 4 ก้อน โดย วัน ลับ วัน แล ว จึง เชิญ แผ่น ศิลา ลง ใน หลุม แก้ว จึง เชิญ หล" กเ มอง ลง ประดิษฐาน เห นิอ แผ่น ศิลา อยู่ ใน ดิน 79 น้ว บน ดิน 108 น้ว ยัด ใก้ แน่น อย่า ใหห ลัก เอ ยง ไป ได้ ทั้ง 8 ทิศ แก้ว จึง เอา ยันต์ ชะตา เม อง ประจุ บน ยอด หลัก เชิญ เทวดา ประจำ ร" กษา หลัก เม อง แก้ว ใก้พ ระ สงฆ์ ผ่จุด เทิย น ไชย มาก" บเทิ ยน ไชย เม อ จะ ตับ นั้น ใก้เ อา ใบ พถูที่ ดี 7 ใบ ชุบ นำ พระ พุทธ มนต์ แก้ว ว่า คาถา ว่า สพพ โรค วิน้ มด โต สพพ สน ตา ป วชช์ โต สพุพ เวร มติ กก! เโต นพ พุ โต จ ตุ ว0 ภว ว่า 3 ทิฯ แก้ว จึง เอา พลุ ดับ ใหส์ น ทั้ง เปลว, ท่าน แก้ว จึง นิมนต์ พระ สงฆ์ ออก ประ นำ, โปรย ทราย ใ หรอ บเ มอง ที่ หลัก เม อง ด้วย ครั้น เพลา น่าย ตั้ง ใบ ศรี สมโภช เวียน เทียน หลัก เสรี จก ๅรผ่ ง หลัก เม อง แต่ เท่า นั้,, 90 คำ ประ กาก เทวดา คา ประกาศ เท ว ดา 14 ประธาน สง วา เป็น ผู 0 ๅนห ลัง จๅก ไน สิ ล เ ก' รู; คู กลัก ตาม ตำนาน โบราณ เปน การ เชิญ เท วตๅ เขา สิง ส ลิต ใน หล กเ มอง ลัน เป็น พ้ธ โดย พศด ๅรู ทาง ไส 0 ศ-เส ตรู มี ข้อ ความ ที่ น่า ศก ษา ดัง ต่อ ไป น.- นม ามิ เท วา ติ เท ว0 นม ามิ อตูต ม0 ธม ม0 นม ามิ ธม ม ทายาท0 โสตถิ ยาก รวตู คูน0 หญญ นูตุป ทุ ทวา เน กา อิฏฐ ากนุ ตา ม นา ปา จ สัมฺ พุทธ0 โสตถิ เท สก0 สตู ตาน0 โสตถิ ยาว ห0 ลัฆ0 สุโส ตูถิ การก0 นม การ สุส เตช สา ต ถา ต ถา อนิฏ ฐ กา สพุพ โ สตูถิ กวน ตู โน ข้าพเจ้า ขอนอบ น้อม นมัสการ ซี่งพ ระ ส้ม พุทธ ศาสดา จา รูย์ เท วาด็ เทพ ลัน เร็ อง เดช ผู้ แสดง ซ งสลั สติ ประเภท โดย เอ นก มัย แก่ เหล่า สรรพ สัตว์ ทวไ ตรู ภพ 0 ที่ง ข้าพเจ้า ขอนอบ นบ อภิวาท ซิ่งพ ระ ธรรม นุ สา สน่ ลัน สูง สุด นำ มา ซิ่งค วาม บร็สุ ทชี่สิ ริสมั สด็แ ก่หม่ สัตว์ ทว มนุษย์ และ เทพ ย ดา ผูปฎิ บ ติด อน้ง ขา พ เจ้า ขอนอบ ลัญช ส์แต่ พระ อริ ย สง ฆ พุทธ สาวก ผ้รำ ามรู ดภค 0 ส มัสดิ ธรรม สม บติ กระทำ ซงพุ ทธมั ตติย สวส ดึใน้ ปรากฏ มี ใน ตน โดย สาบ ๅรูภ ดัวย 00 ๅหๅ จแมั ง ควๅม นมัสการ ซง โสตถิ ยา กร วตคู มัว ทัง สาม ไตร รํตน์ ขอ ให้ สรรพ พิมัติ อุปัท ลัน ตรา ย และ 0 นิ หฐๅ รูบณ์ ทัง หลาย จงเ ส้อม สูญ หาย สน้ท ส้วน อิฏฐ ๅ รมย์ ลัน เป็น ทิช น จิต เจริญ ใจ ทั้ง สรรพ สิริ สลั สด นิราศ มัย จง บังเกิด มี บริบูรณ์ เพ้ม พุนดั าย ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ทุก ประ การ แด่ ท่าน หลวง อรรถ วิภาค ไพศาล ย์ ผู เป็น ประธาน และ บรรดา มวล ข้า ราชกา รพ จ้อ ม ด้วย ประชา ราษฎร พสก นิกร ไน ลัง ห ลัด 0 ะ ลๅที่ ซ์ง มา สโมสร สันนิบาต ใน กุศล พระ ราช พ้ธฝ็ ง หลัก เมี 0 ง ใน ครั้ง ที่ ซง ข้าพเจ้า จะ ไดัป ระกา ศ เท วดๅ ลัน เป็น จารีต ประ เพ ณ์ส์บ มา แต่เ บอ ง โบราณ กาล ขอ เช์ญ ท่าน ตั้ง โสต ประสาท ต่าง ภาชนะ ท 0 ง ค0ย รอง ลับ สดับ คำ ประกาศ ณ กาล มัด ที่ สร ชุ ช0 ส เสน0 ส พนุธุ นรินุ ท0 ปริต ตา นุ ภา โว สทๅ รกุข สูติ ผริตู วาน เม ตู ต0 ส เม ตู ตา ภทนุ ตา อวิกุ ขิตูต จิต ตา ปริต ต0 ภนนุ ตู ภ ทน ตา ข้า แต่ พระ ผู้ เป็น เจ้า ทั้ง หลาย นิมนต์ พระ ผู้ เป็น เจ้า ส้า รวม จิต อย่า ให้ ส้าย ไป ใน อารมณ์ จง ประกอบ ดัวย เมตตา พรหมวิหาร แผ่ ไป ใน สรรพ สัตว์ ทั้วจ ตูร ทิศ แล้ว พร้อม มัน สวด พระ ปริตร อธิษฐาน จิต ล่ำ ห ร่าย พร ว่า ขอ อานุภาพ พระ ปริตร น่จง คุ้ม ครอง ปอง กัน สมเด็จ บ รูบ หพิ ตรู พระ ราช สมภาร กับ ทั้ง สมเด็จ พระ บรม ราชินี ประ ราช ศฤงคาร ม1 ไห ศว รส มมัต็ และ พระ บรม วงศา นุ วง ศ ข้า ราชการ พสก นิกร ประชา ราษฎร์ ให้ ปราศจาก สรรพ อป๋ท ลัน ตรา ย นิราศ ทุกข์ เจริญ สุช สิริ สลั สด เป็น น้พัฒ น็น้ร้ แด ร แล้ว พร้อม กัน ตั้ง อธิษฐาน จิต ประ ส์ทธ ประสาท พร ให้ พระ หลัก เมี 0 งที่ ทรง มี ประ สิทธิ ภาพ เป็น ลัน ด สัมฤ ทธิเ ปีน มห ทธิ ฤทธ อา นุ ภาพ ลัน สัก ดา เดช1 ให้' ปรากฏ แผ่1 ไพศาล 91 ไป ทั' ว อาณาเขต รัช สิ มา เป็ นที สักการะ บูชา เคารพ1 ของ นิกร ชน ภาย ใน และ ภาย นอก ประเทศ ดวย เดช อธิษฐาน จิต แห่ง พระ ผู้ เ!] น เจ้า ผู้ สวด พระ ปริตร ตลอด 3 ทิวา ราตรี สคเ ค กาเม จ รูเป ท้เป รฏเ ฐ จ คา เม ภุม มา จา ยนตุ เท วา สิริ ลิขร ตเฏ จน ตลิภุ เข วิ มา เน ตรุ วบุค หเณ เคห วตุภุ มุห้ เขต เต ชล ถลวิ ส เม ยก ขคนุ ธพุพ นาคา ติฎฐ นุ ตา สน ติ เก ย0 มุนิ วรว จน0 สา ธ โว เม สุณน ตุ ลูกา สะ ข้าพเจ้า ขอ ประชุม เชิญ เทพ ย ดา เจ้า ทั้ง หลาย ล้วน สัก ดส์ท ธ สคเ ค ย่อม สถิต ใน สุราลัย เท ว สถาน กาเม จ ใน อมร พิมาน หก เม อง ห่า ตั้งแต่ จาตุ ม มหา ราชิ กา ดาว ดึง ษ ยา มาตุ สิ ตา นิม มาน รต็ และ ปรนิ มมิต สวดึ รูเป จ ทั้ง เทพ ย ใน รา ษ์โส ฬศ ไก วัลย์ ส์ภัก ตรี ผ่อง พรรณ วรร โณ ภาณ สถิต เห น้อ แท่น อุบล อาสน์ อัน อำไพ ศิริลิ ขรต เฏ ทั้ง เท วัน เนา ว์ใน สิขเ ร ศรี ในเ ถอน ถา ทุก ประเทศ เขต เขา ขาด จน ตลิก เข วิ มา ณ อก องค์ อมร อากาศ อุดม เดช และ เทพ ย ย่อม สถิต ใน พิมาน เม ศรี เม อพโ ยม บน ทิเป จ และ สุร ราช เจ้า เนา ว์ใน สากล ทุก เกาะ แก่ง แห่ง หน อัน หาญ ฤทธิ รัฎเ ฐ จ ทั้ง ทวย เทพ ย่อัน ศ กด สิทธี คอ พระ เส์อ เม อง พระ ทรง เม อง และ พระ สยาม เท วาธิ ราช ผู้ มีฤ ทธิ อำนาจ สถิต ใน แว่น แคว้น แดน นคร ของ องค์ อดึ ศร มหา สมมุติ เทเวศ รี อัน เป็น ป่น ปักนั คเร ศรี ราช ธาน์ คา เม จ อีก เทพ เท วัน เรี อง รัง ษ์ผู้มี มหิ ทธิ ฤทธ เป็น จอม เจ้า สถิต ใน คาม นิคม อุดม ยศ และ ถิ่น ฐาน ชนบท บรรดา มี ตรุ วน คหเ ณ และ บรรดา อมร อัน เรีอ งฤท ธทั้ว สากล ย่อม สถิต ใน มณฑล รุก ข วิมาน อัน มี อยู่ ใน พนม พนัส สถาน ทั้ว ทุก ทิศ เคห วตฺภุ มุห้ เข ตุ เต อีก เทพ ย เจ้า ผู้เถ ก็งฤ ทธีเ รี อง เด ชา เนา ว ใน คาม เขต เคหา ทุ่ง ท้อง นา ตำแหน่ง สวน มาก ประมวล โกฏิ ลัลป้ ไม่ นับ ได้ ภุมฺ มา จ ทั้ง อา วักษ์ เทพ ไท ภุมี เทเวศ รี อัน สถิต ทั้วป ระ เทศ พน สุธา ดล ใน อนันต์ สากล ทั้ววั กร วาฬ ชล ถล วิส เม จ อีก เทพเจ้า อัน เนา ว์ใน ชลธาร ละ หาร ส์นธุ ทั้ง ที่ ล่ม ดอน บน ดิน ลูเอ นก แต่ ล้วน เป็น เอก องค์ อติเรก อัคร เทเวศ รี ยก ข คน ธพพ นาคา ทั้ง มหา ยักษ์ ผู้ วิเศษ วิ สุทธิ จิต เป็น กุศล สุจริต เจริญ ใจ ทั้ง คน ธร รพิ เทพ ไท ธำรง พิณ ท้าว ภุชงค์ ส์ทธุ พิมาน จะ สถิต สถาน ณ ที่ ใด ๆ ข้าพเจ้า ขอ เชิญ มา สถิต สโมสร สันนิบาต ณ โรง ราช พิธี ฝัง หลัก เมีอ งน เถิด ขอ เทพ ย เจ้า อัน ล้า เลิศ ที่ กล่า วถิง ตั้งแต่ เทพ ย ดาผ สิง สถิต อภิบาล วัก ษาพ ระ หลัก เมีอ ง จง' มี สมัน นา หาร สดับ คำ ประกาศ แห่ง ข้าพเจ้า ตาม เ รอง ราว การ ส ว้าง พระ หลัก เมีอ ง น ด้วย ทิพ ยโส ต ประสา ทน เทอญ. ก็ แหละ การส ว้าง หลัก เมีอ ง ประจำ จังหวัด ยะลา เพราะ เหตุ ที่ พัน ตำรวจ เอก สิริ คชหิ วัญ ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา ปัจจุบัน นมี จิต ประกอบ ด้วย เมตตา พรหม วิหารธรรม ประสงค์ จะ ท้อ ม นำ มา ซี่งค วาม สิริ สวั สด พิพัฒน์ มงคล แก, ประชาชน จังหวัด น จึง มา คำ นง ถิง จารีต ประเพณี แห่ง ชาว ไทย ใน โบราณ กาล ว่า บรรดา ปฏีรุ ป เท ว สถาน อัน ท่าน บุรพ ชน ด้น สกล ไทย ส ว้าง บาน ส ว้าง เม อง จะ เถิด ความ สถาพร รุ1 งเรี อง มน คง สมบูรณ์ ด้วย ธ นาสา รส มบต็ และ ความ สุข สิริ สวั สด อุดม มง คล สมบูรณ์ พูน ผล ด้วย สิ่ง พิง ปรารถนา อยู่ เย็น เป็น สุข ปราศจาก ทุกข์ นัย เพราะ อาศัย ท่าน บุรพ ชน เหล่า นั้น ประกอบ พิธี พูทธ ศาสน์ และ ไสย ศาสตร์ ฝัง หลัก เมีอ ง ไว้ เป็น ที่ง ขวัญ เหตุ นั้น บรรดา เมี อง ลำนั ญ ใน ประเทศ ทั้ง 70 จังหวัด ท่าน ซีง่จึ ดใท้ มี พระ ราช พิธี ฝัง หลัก เมีอ ง ไว้ เป็น ส่วน มๅ ก หๅก จะ มี เห ล้อ อยู่ บาง ก็ เป็น ล้วน ท้อ ย เพ อใท้ เป็น การ คล้อย ตาม คติ นิยม จารีต ประเพณี สิบ ๆ มา พับ ตำรวจ เอก สิริ คช หิรัญ ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะ ลาน จึง ได้ น0 ามุล คดึที่ จะ ใหป็ พระ ราช พิธี ฝัง หล ำๅเ มี อง 92 โดย นา เสน อเร อง ไป ยง กระทรวง มหาดไทย พร อม ดวย หลํก ฐๅน ท่าน ริ ฐ มนตรี ว่า ก ๅร กระทรวง มหาดไทย ปัจจุ บน น ได รู' มไ วพ จา รณ าโ ดย 1 I รี ช ๅญ ๅณ เห็น ว่า การ ฝัง หลัก เม อ งนช อบ ด้วย ประ เพ ณ จา รด ของ ชาว ไทย เหตุ ว่า เย น มิ่ง ขวญ นำ รง น0 ๅ! จข 0 ง ป ระชๅรๅษฎ} ข็งไ ด3' ปี ศัาสั ง 0 ทุ ญๅ ตเ ปีน ทาง ราชการ ^{ใหส ราง สรร คพ ร ะ ห ล กเ มอง ไๅ เ ปบ ศิง ศิ, ๅ 0 ลุเ ของ จัง หวีด ยะลา ให้ เปีน มิง เฉลิม ศรี เสมอ ด้ว ย จัง หวัด ที่ไ สัจัด ฝัง หลัก เม อ ง1 ไว* แต่ฌื้ 0 ง บุ รา ณ กาล นบ ว่า สม ด้วย ปณิธาน ข 0 งน้ กร บระ ชา ราษฎร หมด วาม ปี รา รถ นา จะ ไหม พระ หล ก (1 ม 0 งไว่ ใ ไง จง ห ว่ดน ทุก ด้วน หห้ๅ บด น ถง วาร ะสุภ มงคล ตถท 22 พฤษภาคม 2505 เปีน ด้น ปฐมฤกษ์ ประกอบ พระ ราช พิธี สง หลัก เม อง เนอ ง ด้วย พิธี พทธ ศาสตร์ และ ไสย ศาสต ร ๘ ท่าน ขา ราชกา รม หลวง 0 ร รถ ธีกๅ คใพศๅล รอง ปลด กระทรวง มหา ไห ย เปน ประธาน พร อม ดวย ทาน ธน บดี พ่อ ด้ๅ ประชา ราบ ฎร็ ห้ ม เกย รติ ทงห ลาย ได มา สโมสร สน น บาต ประ ชม กบ ถไ โรง พ้ธลั นม อาสนะ สงฆ์ 23 องค์ เจ ริฌพ ระ' พุทธ มนต์ แล ว ผล ด เปล ยนเ วยน วาน เ ปน! 1' ว รส วด ภา ณ วา รตล 0 ต 3 ทิวา ราต ร กาล โดย กำหนด และ ดา ตาด ไป ด้วย สิง ของ ทัง หมด ลัาห ด้บป ระ ก 0 บ พระ ราช พิธี มีดวง ชะตา เม 0 ง แผ่น ศิลา ลง โสพ 'ศม หาบ งก ถ แผ่ น เงน ลง ยนต พระ ไตรส รณ ไ คม น และ แผน ทอง ลง ยนต จตุ ธาตุ รอง โรง พิธี ประ ตบ ประ ตา ด้วย ราช วตร ฉตร ธง ท สุด อาสนะ สง ฆ ม ทบ ชา โติะ หมู มูกต์ ด้น วิจต ร เปีน ทิ สถิต องค์ พระ พุทธ ปฏิมากร พร อม ด้วย เทียน ไชย ด้น งาม ง 0 นก บหม 0 ห้า พระ พุทธ มนต์ และ บาต รท รา ย สาย สิ ญจน็๋ แวีบ เวียน เทียน กล วย ออ ย บายศรี และ มูล ดิน ทั้ง 4 ทิศ ทุกๆ ทิศ และ ท่า มก ลาง โรง พระ ราช พิธี ไห ตัง ศาล เทวดา รวม 5 แห่ง โดย ถูก ถ วน บรรดา สิง ของ ทั้ง มวล ที บรรยาย มา ให้ ตั้ง แวด ด้ 0 บ (ชี่ง หล ก เม อง เนอ ง ตาม พิธี ไสย ศาสตร์ และ พุทธ ศาสตร์ ด้น พระ สงฆ์ 23 พราหมณ์ 5 โหรา 5 จะ ได ประสาท ประ สิทธิ พิธีการ ถง ฤกษ์ กำหนด ฝัง หลัก เมี 0 ง ไน ด้น ท 25 พฤษภาคม พุทธ ศักราช 2505 เวลา 12.11 น. ตาม เย ยง อ ยาง ประ เพณิ เคย กระทำ มา แต่ เบ 0 ง โบ รา ณ สมัย ด้นเ ปีบ จารี ต ขน บ ธรรม เนียม ของ ชาว ไทย สิบ ๆ กัน มา ด้วย ประการ ฉะ น ขอ เชิญ เทพ ย นิกร ผู้ มี1 ไมตรี การุญ จิตเ ปีน เอก ฉัน ท, ใน หมี มนุ ษย็๋ ประชา คอย แสวง ทา โอกาส เออ เพ่อ สนับ สน น ใจ กิจการ ห้อย ใหญ่ ทุก ประ การ จง มา เปิน กัลยา ณมีต ร ใน สันนิบาต สถาน ราช พิธี ฝัง หลัก เมีอ งมิ่ โดย สา นัคค์ ธรรม นำ ให้ กิจการ ถงค วาม สิาเ ร็จ โดย สด้ สดี ด้วย อำนาจ มหิ ทธิ ฤทธี แห่ง เท วาน ภาพ ด้น เรีอ งฤ ทธิ อ นง ขอ หมู่ อมร ผูศั กด สิทธิ ตั้ง ด้น แต่ เทพ ย ผู้; สิง สถิต พิทักษ์ รก บา พระ หลัก เมี องมิ่ จง มี สมานฉันท์ พร้อม เพรียง กัน เปิน ด้น ดี มี กมล ปราโมทย์ ประกอบ ด้วย เมตตา พรหม วี หาร ช่วย อกิบ าลด้ กษา สมเด็จ พระ มหา กษัตริย์ ด้น ทรง ผ่า นม ไห ศว รส มนัดิ ณ กรุงเทพ มหา นคร แล้ว จง สิาห ร่าย พร' ให้' พระองค์ จง ทรง พระ เจริญ' ใน สิริ ราช สม ษัต็ช่ ชวา ลย์ ด้วย พระ ศักดา อดิเรก ยศ ปรากฏ แผ่ ไป ใน นานา ประเทศ ทุก เขต ขัน ฑสํ มา ทรง พระ ชน มา ยู เจริญ ยิ่ง ด้วย ร้อย พรรษ กาล ทรง บำรุง บริหาร ประชา ราษฎร์ พ ศก นิกร ด้วย ทศ พ้ธ ราชธรรม นำ ความ สันติ สุข ขจัด สรรพ ทุกข์ อา สูร พุน สุข เกษม เปรม ป รีด ทั้ง น ด้วย พระ ราช กฤษ ดา กิน้ หาร และ พระ บรม โพ ธิสม ภาร ได้ ทรง สร้าง สมมา แต่ อดีตชาติ อ มิ่ง ขอ ให้ ขัา ราชการ ทั้ง หลาย ทั้ง ฝ่าย ทหาร และ พล เรีอ น บรรดา มี อย่ ใน' ขอบ เขต ยะลา น้ปริ มณฑล นัว ไ ปี จง ม นำ ใจ บรีสุ ทธิ สะอาด ซอ ลัด ย้สุ จริต ส่อ กรุงเทพ มหา นคร และ มี นา' ใจ ด้น อาทร ต่อ ประชา ราษฎร์ ที่, มา ติ' ด ต่อ สรร พ กา ร งาน, ใน หนา ที่ โดย มี อุดมคติ ว่า ช่วย เปล อง ทุกข์ บำรุง สุข ของ ประชาชน ด้วย 1 จด ป, ระ กอบ ด้วย กศล พรหม วี หา ร ธรรม นำ หมู, นิกร ชน ไป 93 ดวย ความ ไมตรี ชิต สถิต ใน ภ รา ดร ภ-เพ ปราบ เหล่ ๅดัส กร ปรปักษ์ ด้วย อา ร" ก ขาว รโณ บาย ป๋อ ง ด้น ภัย พิบัติ อันตราย อัน จะ เถิด ฏีต่อ ประ ชๅจิ ป ไต ย ร กษา ความ เปิ น1 ไท คอ ชาติ ศาสนา พระ มหา กษัตรี ย์ และ ร์ฐ ธรรม บุญ ไห ตั้ง บัน ไพบูลย์ เป็น เอก ราช อยู่ ช' วพ่ๅ ตินส ลาย อน้ง ขอ ไห2 บรรดา บรรพ ช์ต นัก บวช และ คฤบั สถ์ ซง อยู่' ใน ขอบ เขต ยะลา ปริมณฑล ทำ ไป บรรดา ท้มา สโมสร สน นิบาต ณ มงคล สถาน น้ ห รีอท้ ได้ ร่วม กุศล บุญ รา ศ แส่ มี ได้ มา ประชุม เหตุ อยู่ ไกล จง มีน0 าใจ บริสุ ทธิ สะอาด ซอ สัตย์ สุจริต ต่อ กรุงเทพ มหา นคร ถวาย ความ จงร่ 7 กด้ กด ต่อ สมเด็จ พระ มหา กษัตริย์ อธิ ราช ของ ตน ให้ ประสบ ผล คอ ประกอบ กิจ ด้วย จิต เป็น กุศล สมมา ช์พ ทุก ประ การ จง มี ความ สุข เกษม สัา ราญ สิริ สด้ สติ พิพัฒ น มงคล สม บุรณ์ พูน ผล พ ร่อ ม ด้วย อิฏฐ ผล คอ อายุ วรรณะ สุข ะ พละ ปฏิภาณ คุณ สาร สมบัติ ปราศจาก สรรพ โรคา อุป๋ท ด้น ตรา ย นานา ประการ อ นิ่ง ขอ จง บันดาล เสก สร รพิ ให้ ภูมิภาค ปริมณฑล ที่ ประ ติษฐ ๅนห สัก เมีอ งนิ่ ด้บ ทั้ง ห้อง นิ่ต่อ เนิ่ อง ด้วย ใ กล ไกล ให้ ถิง สุด เขต อาณา จิ กร ไทย รํฐ ให้ สม บุรณ์ พูน สุข พ ทั้ง พ ด้อม ด้วย สมบัติ ทั้ง หลาย เป็น นิ่นนิ่ ชุม บุ มด้า ขาย ของ พ่อ คา พาณิชย์ นานา ชาติ กับ ขอ ให้ ประ สิทธิ ประสาท ให้ ฝน ตกด้ อง ตาม ฤดู กาล เก อ กุล แก่ สรรพ ธิญญ า หาร หรีอ ผล พฤกษา ลดา ชาติ ยัง เหล่า สัตว์ จตุ บาท ทวิ บาท ให้ ปราศจาก อันตราย เถิด สิบ พันธุ เจริญ แพร่ หลาย เป็น อุปการ แก่ มนุษย์ ประชา อ นิ่ง ขอ ให้ ไทย ด้ฐสํ มา และ พระ ศาสนา เจริญ มน ทั้ว ทุก ทิศ สัาแจ ด้วย ความ ศก ดส์ท ธมหิ ทธิ ฤทธ แห่ง เทพ ย เจ้า ทุก ช่อ ชั้น โดย นัย ประกาศ พรรณนา มา ด้วย ประการ ฉะนิ่ ธ มุม สุ สวน กา โล อยมุ ภทบุ ตา ธ มุม สุ สวน กา โล อยมุ ภทบุ ต คา ธ มุม สุ สวน กา ใล วปมุ ภทบุ ตา 94 ประกาศ สัจ จๅธิ ษซิๅ น ของ พ. ต. อ. ศิริ คชหิ รณ ผู้ ว่า ราชการ จง หวด ยะ ลๅ ประกาศ ณ วน ท 25 พฤษภาคม 2505 เวลา เ ช'' ไ ก่อน ฤกษ์ ฝัง หลีก เม อง ขา พ เจ า ขอน อม นม สกา ร พระ พูทธ พระ ธรรม พระ สงณ์ เปิน ท้พง ท้ระ ล่ก ขา พ เจา' ขอ อัญ เชิญ เทพ ยดๅ ทั้ง ปวง ดง น โกณ โต เท ว สง ขา โย ขา แด ฝูง เทพ ย นิกร อมร พรหม มิ นทร็๋ อั มริ นทรา ธรา ช สัค เค กาเม ซงส ถตย ทพย พิมๅ นม ๅสเ ม่อ งสว รรค ช่อ ชัน กามา จร อัน มีม เห ศร ศักดา เดช ซี่ง สิง สถิต ขอบ เขต เขา จก ร วาล จน ตลก เขว มๅเ น อก ทัง เทพ เจา อากาศ พิมาน! 1 ปน อาทิ ทัง ท้าว ธ ตรขิ ราช ท้าว วิรุฬ หก ทา ว วรุฬ ปัก ษ และ ทๅว กุเว รุ ราช พระ เส อ เม อง พระ ทรง เม อง อัน เรี อง ฤทธ จง มา สโมสร สันนิบาต ใน พธ มณฑล และ สง สถต ใน พระ หล ก เม อง นโห เถิด กๅนุ เๅๅ แนิบ นิศัด ติ สิ} เ ^{เปัน ทัสัก กา ระ บชๅ อึด เหนี่ยว นำ ใจ ใท้เ ปัน นี่งข อัญข อง ประชาชน บรรดา นี่ อาศัย 0 ยู่ ใน อัง ห ชัด ยะล ๅ ปริมณฑล นี่ สิบ1 ไป ข้า พ เจา ม เจตนา อัน แน่ว แน่ นี่ จะ ให อัง ห อัด ยะลา ม ความ เจริญ สวย งาม เปัน ศริส ง่า และ สงบ ราบ คาบ ราษฎร อยูเ ย้นเ ปน สุข ส นก สบาย ประกอบ สัมมา ช่พเ พิม พูน โก 0 ท อัน ย์เ, จริณ บริ นิ ภราดรภาพ ส อัคร สมาน สา มัคค ใน. หมู ขา ราช การ และ ประชาชน ทัว ไป ดวย อำนาจ สัจ วาจา นิ จืง ขอ อานุภาพ คุณ พระ อัด นดอั ย อับ ทั้ง เทพ ย ด ๅบเ หศวรทั้งหลๅย จง บน ดาล ไห เสนา อาม ๅตย ทงส มณพ รๅห มณๅ จาร ย อัก บวช พอ คา ประชาชน ไม ำำ เหล่า ศาสนา ใด บรรดา ห้อ าศัย อยู่ ใน ขอบ เขต ยะลา ปริมณฑล จง นิ น้ำ' ไจ บ-ริ สุ ทธ สะอาด ซอ สัต ย็๋สุจ ริดต่ 00 รุงเ ทพ พระ มหา นคร ถวาย ความ จง รก ภ กด และ สวา มิ อัก ติด 00 ง 0 0’ บ เด จ พรู ะมท ๅเๅ อัด รู า ‘ฐิรู าชเ อั-เ สิบ ช ริ น รน ดร และ ขอ ใหป ระ กอบ กจห นาท ข 0 ง ตน ดวย จิดเ ปน กุสล สัมมา ชพเ พิม พน โก 0 ท อัพ ย สบอั ติ สุข เกษม สัา ราญ สิริ สอั สด พิพัฒ นม ง ค ล มก มล เจริญ ด้วย ส์ล ธรรม เปิน ประจำ ไม่ เส 0 มถ 00 อับ ทัง' ขอ1 ให ประชาชน จง ม ใจเ 0 อเฟิ อเผ่ 0 แผ่ เห็น แก่ การ สาธารณะ 0 น เปัน สิว น รว ม อย่า รุกล้ำ แม่ นำ ลำ คลอง เขต การทาง ถนน หน ทาง และ นี่ ดิน ของ หลวง อป็ง ขอ ให อัง ห อัด ยะลา เปิน แหล่ง อา ช่พ อัน สมบูรณ์ เปิน นี่ ชุมนุม การ 0 ๅ ป็ 0 วาม เจริญ กาว หนา ประกอบ ด้วย เคหสถาน เปัน ปัก แผ่น แน่น หนา อนามัย สวย งาม เปัน ศรี สง่า เจริญ ดา เจริญ ไจ ยิ่ง เทอญ ขอ เทพ เจา จง ประ ส์ทธ ขอ เทพ เจา จง ประ สิทธิ ขอ เทพ เจา จง ประ สิทธ ดัง ข้ไพ เจา พรรณนา อธิษฐาน มา นั้น เทอญ. 95 ประกาศ สํจจ ๅธิษ ฐาน เป็น ภาษา มลายู พ้น เมือง โดย นาย หะ ยืส มา แอ เบญ หา วน ต๊ะ โต๊ะ ยุติธรรม ศาล จง หวด ยะลา อิส ติ ฮาร์ จา กา ปัน เมีย ต ยัง กบ ายิกั น มำ บอ รีต าฮุ ปา ดา 25 ฮา ริ!) ลัน พฤษภาคม 2505 วะ ดู ปาฆี ๆ กะส์ กา ยัง ไบด์ มีอ นา นำ กัน คู รูสบั คริ ลูเล ะห็ พ. ต. อ. สิริ คช หิริ ญ คู วัน บอ ซาร์ บา ฆ จังหวัด ยะลา ซา ยา ด็อ งัน คอ เซา ะห็๋ ตะ วา เดา ะหิ ลูธุส อิคค ลา ส กะ ปา ดา สะ กา เลียน มะ แล กัด ๆ นาบ ๆ ดาน สะ ฆา ลา เอา เลีย ซาร์ ตา สะ ฆา ลา ก รา มัด ๆ สะ ปา ยา มัน ยาต็ กัน ตำ ปัด ปา ร์ตุม ปา งัน ดาน ปาร์ อี งา กัน ซา ยา มำป าร์ซี ลา กัน สะ กา เลียน มะ แล กัด ๆ มาฆี มา นอ ยัง อา กัน ดี สะ บุตกั น ต็บา วะห์ อีน้ ซา ยา ปูฮน กัน กะ ปา ดา สะ กา เลียน มะ แล กัด ๆ ยัง มัน ร็นต ะห์ ดาน มัน ยา ฆา จัก ราว าฬา ดาน ยัง มัน ยา ฆา ด็สะ ฆ นับ ปัน ยู รู อา ลำ ยัง มำปุ ญาอี ปา ร์กัว ซา อัน ช์ลา ละห์ คู รน มัน ยอ ละ มา ริ บา รฮิม ปน ดาน บา รส ะกุคู ด็ดา ลำ ป กริยา อัน มัน ดีริกั น คูรุส ฟ้คริ อีมี สะ ปา ยา ด็ยา ดี กัน ซาด ตำ ปด กุน โยง ๆ งัน ดาน ยาด็ กัน ตำ ปัด ปู ยา ๆ อัน ยัง ก๊วด ดาน ตะ โ ฆะห็ กะ ปา ดา สมา งัต บาฆี ฮัม มอ รายั ต มา นอ ๆ ยัง อา ดา มา นุมป๋ ง สู โต๊ะ ดี ดา ลำ นัคริ ยะลา ดาน ดี ดา ลำ กาว าซัน ญา สะ เฮง ฆา กะ ปา ดา บอ บาร์ รา ปา ปาร์ ฮุบ ง งัน ๆ กลี อค ซา ยา ยา เก็น ดาน ปา ร จา ยา ยัง ตะ กับ ด็อ งัน ส ปีน าร์ ๆ ญา ดี ฮา วับ กัน กะ ปา ดา อา ล ละห็๋ ชุบ ฮา นาฮ วา ตา อา ลา คูฮัน สะ รู สะ กา เลียน อา ลำ จูโจ กัน ระ หะมั ตรา ฮิม ญา กะ ปา ดา นัคริ ยะลา อีป็ มอ นำ ปาด กัส ลา มา ต้น ดาน กะ ซำป าร์ นา อัน ซา ร ตา มา ยู ปา ดา ซอ ร บา ปา ระกา รา ยัง บูเล ะห์ มัน ยาด็ ซา คูนัค ริ ยัง จอ แมล ลาฆี บา รส ะริ ๆ ฆลัง ฆำ มี กัง จา ห ยา ญา ดาน สะ กา เลียน ระ ยา ต ยัง อา ดา มะ นุมป๋ ง คู โต๊ะ ดี ดา ลำ ญา มัน ยา ดี สะ นังลี นัง ซา ร ตา ซิฮัต บา ต้น ญา บา รธุน ตง ปา ดา มาตา ปัน จา ริ ยัน กะฮี โต๊ะ ปัน บา ร ตำ บะห์ ชุ โบร์ ดาน กะ อา ดา อัน กะ คู โต๊ะ กัน บา ร ซา มา รา ตา บา ร ซา คู ฮา ดี กะ สะ มอ ญา มา กา ด็องั น กัลเ บฮัน กะส์ เมา ะห์ ยัง บา รก ะ บายิ กัน อีน้ บาร์ ฮา วับ ละห็๋ ซา ยา กะ ปา ดา สะ กา เลียน กร ามัต ๆ ดาน กะ ปา ดา เด วา ตา มา เลีย รา ยา ยัง ดีมู กา บมีอี มีคู ลง มัน ยา ฆาอี ดาน ฮำโ มร์กั น ซาร์ บอ นิมัต ต็องั นลิม ปะห์ การ เมีย ร สะ ปา ยา มี มะ มูร์ภั นก ะ ปา ดา ปะ ฆา ไว ๆ ยัง ดี บา วะห์ เปร น ตะ ห์ฮัน ญา ดาน กะ ปา ดา สะ กา เลียน บูป็ปั ตรา ห์ยัง ชัน ต ยา, ซา ตออั ต สะ ดี ยา ซา มา อา ดา เซา เด ฆาร์ ชัน ด ริ ดาน กะ ส มัว ระยั ตนัค ริ ติด ะห์ ดี กะ จัว วลี กัน มา นา ๆ ปน ฮา ญาล ะห์ กะ ปา ดา สะ กา เลียน ยัง อา ดาม ะนุม ปัง คู โต๊ะ ต็ดา ลำ กา วา ชัน นัคร้ ยะลา ปา ดา ฮาล์ กะ สะ มัว บาร์ ฮา ตี คูลุส อีคค ลา ส กะ ปา ดา มหา นา ฆา รา บางกอก ดีอ งัน ตอ อ๊าต สะต็ ยา กะ ปะ ดา ติ ตะห์ เปร น ตะห์ ยังห่ มา มาลี ยอ บะฆี น ดา สะ ริ มหา ราย าป็อ ซาร์ สะ ลา มา ๆ ญไ ยัง ดี ฮา วับ กัน มา ซิง ๆ อีดู มัน ยา กัน กัน ตะ นา ฆา กะ ริ ยาบ วัต มะ งิใก็ ะ กอด าร์ กัง โง งัน กะ วา ยิป๋น ญา ดี อง น ฮาส์ ยัง กะ บายิ กัน สะ ปา ยา บาร์ ตำ เมา ะห็๋ๆ ฮา ร ตา บัน ดา บา รฆัน ดา ๆ ลาฆี บาร์ ซา มาๆ 96 มะ นะ ร มา กา สนๅ งัน ดอ งัน สะ สา มัต ซำปิ อร นอ ฏีลฮั มา ชิง ๆ บาร์ ฮๅส์ ลรุส ตุ ลง มะนู ลง ตอน ตา รา ซา ตซา มา เลน อุนโ ต็ะ มำ แล หะ รา กน ซา ระ บอ ยอ นิส ยัง อา ดา ดืดๅ ลำ ญา ยา งัน มะ รูเ วา ะ กน ซา มา อา ดา มังค ยา นัด สะ ปๅร์ ตี ตะ ปี ๆ สุ! ง ยา ลน รา ยา อา ตะ วอ ตา เนา ะห็ ๆ ปอ เกาะ ๆ กๅยู บา นา ตง ๆ ยัง ดปูญ ๅฏี อ เละ ห์ กราย ายัน ด็อ งัน ชิม โป ลน อมัน ญา ยัง ตะ โ ฆะห์ สะ เฮง งา กะ ปา ดา ปลา ๆ มา ซา ปน สะ ปา ร กา รา ลาฆี ด็ฮา ริบ กัน นัคริ ยะลา ฏีป มัน ยๅดื สะบู วะห์ นัครี ตำ ปัด ตุมป กัน มัน จารี กะ ฮิใด๊ ะ ปัน ยัง ซ0 าปา ร์นา ลา ฆีแม ไว าะห์ ดาน ยๅดี ตำ ปัด ปา ร์ฮิม โปนั น ปาร์ เนย ฆาอั น ยัง สลา มัด ซา ร ตอ มา ยู ดอ งัน ซำบ อร นา กะ ปา ดา สะ บา กัง ปๅร์ กา รา ดาน ยฆอ ด็ตํม ปัด ๆ กะ ดโด๊ ะ กัน ตุม ปา งัน อีคู มัน ยาด็ บอ นุห์ บาร์ ซอ เซาะ ๆ ซา ร ตา ดือ งัน บา ร มัด โต ลัน ปละ ปาด ามับ ๆ กะ เซ ฮา กัน ดอ งัน กะ กัน เต็ะ กัน มัน ยาดื สะ รี ช์นๅ กัน จฺะ หะ ยา ๆ ญๅ ซอ ดับ ปา ดา ปา นัง งัน สะ ยูห์ฮ าต็ ดือ นัง ปิเก กัน ดาน มัน ยาดื ฮัลลู วา ตะลี งา ปา ดา สะ โปะ ๆ กัน ยัง ดืป็ เลียน ต็ปูฮ น กัน ยู วา กะ ปา ดา ยัง มำปู ญาลี ปา ร์กกั ซา ลิมเ ปา ะห์ มังกร น้ยอ กัน ก็ อม ะมูกั นญา สะ บา! ฆ ปา ร กา ตา อัน ยัง ซา ยา ดือ ละห์ ญา ตอ กัน ดือ ๅกัส ตาดื อา ดา ญา. 97 ประกาศ เมือง ยะลา เน้อ ง จาก ใน วัน น ขา พ เจ้า พัน ตำรวจ เอก สิริ คช หิริ ญ ผู้ ว่า ราชการ จง หวด ยะลา จะ1! ด กระทำ การ ตั้ง หล" กเ มอง ยะลา โดย ได้' ริบ พระ บรม ราช โองการ ของ องค์ พระ มหา ก พัด ริย กรุง ส ยา ม ประเทศ ไทย ใน วัน น์ ข้าพเจ้า จง ขอ อัญเชิญ ท่าน เทวดา ผู้ สัญจร ไป มา และ ท่าน เจ้า เขา เจา ป่า อสุรกาย แล!] ศาจ ทั้ง หลาย ที่ ตาย ทั้ง 32 ประการ ทั้ง จตุ โลกบาล และ อักโข เท วา พระยา ยม และ บริวาร ปีศาจ มาร" บเค รอง สังเวย และ ช่วย ดูแล ใน การ พิธี น อย่า ใ หมี อันตราย ใด ๆ บ" ง เกิด ข็น ใน งาน พิธี น้. (ลง นาม) พน ตำรวจ เอก ศิริ คช หิริ ญ (ศิร คขห ร ญ) (ศร คขห ร ญ) ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ยะลา (ประทับ ตรา ประจำ ตำแหน่ง เปน สำคัญ) หมาย เหตุ ประกาศ ฉบบ น ประ บ บด รา แผ่น คน ด้าย กล่าว กน ว่า เท อให ภูดผ่ ปีศา} ลัๅ ม ฉะนั้น ^{ไม่ เาว่ ศ ว่า เ ปีน ปี ระ ก าศข อง บา งร าข การบ รก V อ งแผ่น คน ช้ริ ง 98 คำ กล่าว เช้ญ กระ ทำพิ ธีฝัง หล ก เม อง และ เ ปี ด งาน สมโภช ห ลกฌ อ ง ของ พ. ต. อ. ศิริ คชหิ ร์ญ ผู้ ว่า ราช การ จํ้ง หวด ยะลา ขอ ประทาน กราบ เรน น ท่าน รอ ร ปลัก กระทา วาบ หาก ใบ ห กระ ผม' ใน นาม1 ของ คณะ กรร มก ๅรก่ อ ส ร้า ง และ จัด งาน สมโภช หลัก เม อง จั งหวั ' ด ยะ ลๅ ร้สก ซา บซง ใน ความ เมตตา ปราน เป นอ ยาง ยิง ใน การ ที ท่าน ได้ กรุณา ให้ เกียรติ ม-แป น ปรู ะฐๅ นัเน พิธี ฝัง หล กเ มอง จง หวด ยะลา ใน วน ที ก่อน อีน กระผม ใคร่ ที จะ ขอ ประ ทานกราบ เรียน ก่ง ควาน เปีน นา ของ การส ร้าง หลัก เม องของ จังหวัด ยะลา โดย สังเขป ดัง ต่อ ไป น นับ ตัง แด ได ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ ให้ สถาปนา เม อง ยะลา ขนเ ปน จังหวัด ห นิ่ง โดย เฉพาะ เม อ ประมาณ พ. ศ. 2333 นับ เปิน ระยะ เวลา ประมาณ 172 ปี มา แล้ว ที ขอ ที่ นำ สังเกต ว่า ได ที การ ยาย ที ตัง ศาลา กลาง จังหวัด มา แล้ว ก่ง 4 ครั้ง ด้วย กัน คอ ครั้ง ที่ 1 ได้ ตั้ง ศาลา กลาง จังหวัด ขน ที่ห้ๅ น ยะ ล อณู บ อำเภอ เม อง ยะลา ครั้ง ที่ 2 ที่ บาน ตำบล ท่า สาบ ครั้ง ที่ 3 ที่ ห้า น ตำบล สะ เต ง และ ครั้ง ที 4 ได้ ยาย ศาลา กลาง จังหวัด มา ตัง ที ห้า นที บง คอ ศาลา กลาง จังหวัด ป๋จจุ นันนิ่ การที่ ด้อง ยาย ที่ ตั้ง ศาลา กลาง จังหวัด ก่ง 4 ครั้ง นิ่ นอก จาก จะ เปิน ด้วย เหตุ ที่ ตอง การ จะ เลอ ก หา พน ที่ที่ เหมาะ สม ที่ สุด แล้ว กล่าว กัน ว่าเ ปีน เพราะ จังหวัด นิ่ไม่ ที หลัก เที อง ดัง เช่น จังหวัด อน ๆ ของ ประเทศ ไทย ด้วย เหตุ นิ่ กระผม บรรดา ขำ ราชการ และ พ่อ คา ประชาชน ชาว จังหวัด ยะลา จง ได้ ดำริ ที่ จะ ดำ เน้น การ ก่อ สร้าง ศาล หลัก เม อง ขน ได้ รายงาน ขอ ความ เห็น ชอบ ไป ยัง กระทรวง มหาดไทย และ เม อก ระ ทรวง มหาดไทย ได ให้ ความ เห็น ชอบ ใน ความ ดำริ นิ่ทุก ประการ แล้ว จังหวัด ก็ ได้ กระทำ พิธี วาง ศิลาฤกษ์ ก่อ สร้าง ศาล หลัก เม อง เม อ วัน ที่ 21 พฤศจิกายน 2504 ลัาห วับ เสา หลัก เม อง นั้น ได้ วับ ความ กรุณา จากกรม ป่า ไห้ จัด หา ไห้ ชิ ย พฤกษ์ ให้ และ กรม ศิลปากร ได้ กรุณา ออก แบบ ใน การส ร้าง ศาล หลัก เม อง และ ออก แบบ แกะ สลัก เสา หลัก เม อง ให้ จน เสร็จ เรียบ ร้อย ได้ กระทำ พิธี พุทธ าภิเ ษกแ ละ พิธี ทาง ไสย ศาสตร์ แล้ว ก่ง 2 ครั้ง และ นอก จาก จะ' ได้ กระทำ พิธี ทาง1 ไสย ศาสตร์ ลัง กล่าว แล้ว พระ บาท- สมเด็จ พระ เจา อยู่ หัว ยัง ได้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ พระ ราช ทาน ยอด เสา หลัก เม อง ให้ แก่ จังหวัด ยะลา เม อ วัน ที 18 พิฤษ ภา คม 2505 กระผม ได้ กัญ เชิญ ยอด เสา หล ก เม อง จาก จง หวด พระ นคร มา ก่ง จังหวัด ยะลา เม อ วัน ที 21 พฤษภาคม 2505 การ ก่อ สร้าง หลัก เม อง ขน เป็น ผล ล้น รึจโ นก รั้ง น เป็น ผล มา จาก การ ทีชิตฺ ศรัทธา อย่าง แรูง กล้า การ เส์ย สละ และ ความ ร่วม ที อช อง บรรดา, ข้า ราช การ ทุ, ก แผน, กก การ พ่อ คา ประชาชน ชาว จังหวัด ยะลา ทั้ง หลาย ได ำเริ จา ค เงิน ช่วย เห ล้อ โน การ ก่อ สรีว่ งก รั้ง น รวม เป็น เงิน ทั้ง ศินป ระมา ณ 500,000 บาท (ห้า แสน บาท) นอก จา กน ยัง ได้ วับ ความ ร่วม ทีอ จาก หน่วย ราชการ อืน ๆ องค์การ ของ รัฐบาล เทศบาล บริษัท ห้าง ร้าน ธนาคาร ต่าง ๆ เป็น อย่าง ด็ยิ่ง โดย เฉพาะ อย่าง ยิ่ง จังหวัด ได้' วับ คำ แนะ นำ' ช่วย เห; ล้อกั ใ นวย ความ สะดวก ทุก' ริก ทาง จาก ล้ านัก พระราชวัง ตลอด จน ได้ จัด 99 เจ้า หน้า ที จาก ลัำน "ก พระราชวัง พราหมณ์ และ โหร มา ช่วย ใน งาน พิธี โดย ตลอด การ ท้ได รบ ความ ร่วม มอ จาก ฝ่าย ต่าง ๆ ด้วย ความ พร้อม เพรียง อัน เปิน การ แสดงออก ซง สามัคคี ธรรม อ อ่าว ลูำ เช่น ที ท0 าใน้ กระผม รู สก ปลาบ ป ลม และ ป๋กำ ลัง ใจ ใน อัน ท้จะ เพียร พยายาม ดำเนิน การส ราง ศาล ห อัก เม อง ขน จนเ ปีน ผล อัาเ ร็จ ทั้ง น ก็ ด้วย ความ ศร้ท ธาเ ช่อ มัน ใน อัน ท้จะ ใน้จ ง หวด ที ใด บี หลัก ช" ย อัน ศ" กด สิทธี เปีน ที่ ยืด เหนี่ยว นำ ใจ ของ ประชาชน ชาว จ" งหว "ด ยะลา ทุก ชาติ ศาสนา ใหป็ ความ สามัคคี กลม เกลียว ประกอบ แส่ คุณ งาม ความ ด็ฏีข ว" ญ และ จิต ใจ มัน คง เพ อ ความ อด ม สม บูร ณ ของ ทอง ถน และ ความ สงบ สุข ของ บาน เป๋อ งเปิ นอัา ค" ญ มัด นี่ ใกล้ จะ ได้ กำหนด เวลา อัน เปิน มงคล ฤกษ์ แล้ว กระผม ขอกราบ เรียน เชิญ ท่าน ประธาน กระทำ พิธี อัญเชิญ เสา หลัก เป๋ อง ลง หลุม และ เปีด งาน สมโภช หลัก เป๋อ ง เพ้อ1 ให้เ ปินส์ ริสวั สติ พิพัฒน์ มง คง แก่ จังหวัด ยะลา ต่อ ไป. 100 คำ กล่าว เปิด ของ หลวง อรรถ วิภาค ไพ ศ ๅลย์ รอง ปลด กระทรวง มหาดไทย ท่าน ผูว่า ราชการ จังหวัด ยะลา และ ท่าน ผูม เกย รด ยั้ง หลาย งา นพ ธ ฝัง หล ก เม อง จง หวด ยะ ลา ค รู้ งน ฯ พ ณฯ รฐ มนตรี ว่า การ กระทรวง มหาดไทย ท่าน ตง ใจ มา เอง แฅ เผอิญ ทาน ติด ราช การ สั าอัญ ไม สาม ารถ จะ ม าได้ จึง มอบ ให้ ข้าพเจ้า มา แทน ข้าพเจ้า รูสณ ปน เกย รต็อ ยาง สูง ท ได ป๋โอ คาส มา รวม ใน งๅ นนี งาน พิธี ฝัง หลัก เป๋ อง นับ ว่า เป็น งาน ลัๅศั ญ ยิ่ง ฯพณ ฯ นาย กรี ฐ มน ตรม ความ สนใจ เป นอน มาก จึง ได้ มอบ สๅส์ นมๅ ถงพิ ห้อง ชาว จำ บ วดน ะถๅ ข้ว ข้าพเจ้า จะ ได้ นำ มา อ่าน ณ บ กน . สาส์ นของ ฯพณ ฯ นายก ร์ฐม นตร ฌอง ใน งาน พิธืฝ็ งหสํ ณ มอง ปร ะ จำ จง ทวด ยะลา ท่น้ อง ขาว จังหวัด ยะลา ทวัก ยั้ง หลาย วน น นำ ฑ่า เป็น อัน มหา มงคล ยิ่ง ที่พี่ห้ อง ชาว อัง ห อัด ยะลา อัน มผู้' ว่า ราชการ อัง ห วิด เป็น ประธาน ได พร อม ใจ กัน อัด งาน พิธี ฝัง หลัก เม อง ขื้น ข้าพเจ้า รู้ สก เป็น เกียรติ และ ขอบ คุณ ท่ได้ รบ เชิญ ใ หมา ร่วม1 ใน งาน อัน เป็น ลัริ มงคล น แต่ เน้อ ง จาก ข้าพเจ้า ติด ภารกิจ ลัาอั ญ ไม่ สามารถ เกิน ทาง บา ร่วม งาน ได ขา พ เจ้า จึง ต้อง' ขอ อกัย ด้วย ข้าพเจ้า ได้ ขอ ให้ ท่าน ร์ฐ มนตรี ว่า การ กระทรวง มหาดไทย มา เป็น ผู ประกอบ พิธี แทน และ ได้ มอบ สา ส็๋นน้ มา กับ ท่าน ทั้งน้ ก็ ด้วย1 ใจ รำลึก ลง คุณ ความ คีที่ ท่าน ทัง หลาย ได้ ป๋ใจ สมาน ลัน ท์ ร่วม กัน อัด ส จ้าง หลัก เป๋ อง ขน ขอ ให้ ความ สา นัคกี ใน การส จ้าง หลัก เม่อ งครั งน้ จง เป็น นิมิต หมาย อันด็ ใน การส จ้าง เสริม ความ สามัคคี ระหว่าง พ ห้อง ชาว ยะลา ใน ภาย ภาค ห ห้า ตลอด ไป การส จ้าง หลัก เมิอ ง นับ ว่า เป็น ประเพณี ที่ ชาติ เรา มิ มา เป็น เวลา ชา นาน ตั้งแต่ ครั้ง สมัย กรุง สุโขทัย เพราะ ใน สมัย โบราณ เรา มิค วาม เชอ มน กัน ว่า หลัก เป๋อ งที่ส จ้าง ขน ได้ จะ เป็น หลัก ชิ' ย ให้ พี่ ห้อง ประชาชน ห้อ าศัย อยู่ ใน เป๋ อง นั้น มิค วาม ร่ม เย็น เป็น สุข ทำ มา ค้า ขาย ขน ปราศจาก โรค พยาธิ และ พิบัติ ทั้ง มวล เรา จึง ได ให้ ความ เคารพ เลอ ม ใส เชอ มน ใน ความ ศักด ส์ทธ ของ หลัก เป๋ อง กับ เนอ ง กัน ตลอด มา ทั้งนั้ งาน พิธี ฝัง หลัก เป๋ อง มิ ได้ เป็น พิธีการ ใน ศาสนา ใด ๆ ทั้ง สน ยอด ปรารถนา' ของ รัฐ บาล ใน สมัย ปฏิวัติ ก็ คอ ความ ผาสุก ของ พี่ ห้อง ชาว ไทย ทุก คน ด้วย เหตุ นั้จ้ฐ บาล จึง ได้ เร่ง จ้ด พัฒนา ประเทศ ใน ด้าน ต่าง ๆ เช่น ใน ด้าน การ เกษตร การ ชล ประทาน การ คมนาคม การทำ สวน ยาง การ เห มอง แร่ และ สา ธาร ญ ปการ เหล่า นิ เป็น ด้น เพี่อ เป็น การส นับ สน น ให้, พี่ ห้อง ราษฎร ทั้ง หลาย สามารถ ทำ มา หา ก็ห้ ให้! ด้ผล ยิงข็ น ซง การ น้เ ป็น การ พัฒนา เพี่อ ความ ผาสุก โดย ตรง ของ ท่าน ทั้ง หลาย โดย แห้ จึง ควร ท้ทุก ท่าน จะ ได้ (ห การส นับ ส ทุน โดย ปฏิบัติ ตามนโยบาย ของ จ้ฐ บาล อย่าง จริง อัง และ ปฏีบ ด้ฅน เปิน พล เป๋ อง ดี ม ความ วิริยะ อุตสาหะ ข อัน ข้น แข็ง ใน การ ประกอบ สัมมา อา ช่พ เพี่อ ความ สุข สมบูรณ์ ของ ตัว เอง และ ครอบ ครำ ต่อ ไป กับ ขอ ให้ ทุก คน จง ได้ 101 ระ ลืก อยู่ เสมอ ว่า ชาติ ไทย นั้น ย่อม มี ความ สิาคั ญ เห น้อส์ งอืน ใด ทัง สิน จง' ขอ ไห ทุก ท่าน พ รอน นจ ะ เส์ย สละ ชีวิต เลอ ด เนอ ของ ตน เพ อชา ต็ที่อั ก ของ เรา ได้ ทุก เวลา ด้วย ใน วาระ อัน เป็น มหา มงคล สุก ฤกษ์ ที่มี การ ประกอบ พิธี ฝัง หลัก เมี องของ จง นวด ยะลา}น ครั้ง น ข้าพเจ้า ขอ ตั้ง สัตย์ อธิษฐาน อัญเชิญ อานุภาพ สิ่ง สัก ดส์ท ธทั้ง หลาย ทีป วง ชน ช'1 ว ใน ยเคารพ นับ ถอ ได้ ดล นัน ดาล ใ หหอั กเมี อง ใหม่ ที่ จะ ได้ ประกอบ พิธี ฝัง ใน อัน ที จง สถิต สถาพร เป็น มิงข วญ แก่ อัง ห อัด ยะลา ตลอด ไป และ ขอ ใ หพิ่นั อง ชาว อัง ห อัด ยะลา ที อัก ทัง หลาย จง ประสบ แด่ อ วาน สม บรณ์ พูน สุข เพียบ พร้อม ด้วย จตุร พิธพ รชิย และ ปราศจาก อุป๋ท อันตราย จง ทุก ประการ จอม พล ส. ธน ะ รํตน์ (ส ฤษด อ นะ ร ขต์) นายก รัฐ มนตรี 21 พฤษภาคม 2505 นัด น ได้ อุดม มงคล ฤกษ์ แล้ว ข้าพเจ้า จะ ได้ ประกอบ พิธี ฝัง หลัก เมีอ ง อัง หวัด ยะลา ใน นาม ของ ฯพณ ฯ อัฐ มนตรี ว่า การ กระทรวง มหาดไทย ต่อ ไป. 102 คำ ปราศ ร์ย ของ ผู้ ว่า ราช การ จง หวด ยะลา ใน ว่นฉ ลอง สม และ สมโภช ห สัก เมือง วน ที่ 25 พฤษภาคม 2505 ท่าน ทศ กน กร ข อง} ปีะ บาท สมเด็จ ท ระ เจ้า ฎทู่ท วทั้า หล าท วนน้ เป็น วัน อด ม ฤกษ์ มงคล อย่าง ยิง แห่ง ชาว เมือง ยะ ลๅเ รๅ เป็น วำเ ได้ มา โดย สมบูรณ์ ซง มิงข วญข อง เมือง และ ปูชนี ย อัน ศักดิ สิทธ ชอง เรา ทัง ม ลา ย กล่าว คอ เย น วัน ฝัง และ ฉลอง สมโภช พระ ห วัก เม อง ยะลา ของ เรา ซง ใน นาม แห่ง ประชาชน ชาว จังหวัด ยะลา ทัง ท มด ได้ พร้อม เพรียง สัพ ส ราง ขืน เมือ วน ที 21 พฤศจิกายน 2504 ดัง ที เรา ทั้ง หลาย ได้ มา ชุม นม ทำ พิธี สัน ครั้ง ห นง แล ว วัน ความ จริง แทที สุด พระ ห วัก เมือง ที ไม่ ใช่ เปิน จารีต ประ เพณี ของ ประชา ชนก ล่ม ใด โดย เฉพาะ และ ไม ใชเ ยนล ทธิ ศาสนา ใด ใน โลก อย่าง เด็ด ชาด แต่ กีเปิ นห วัก วัฒนธรรม ทาง จิด ใจ วัน จำ เป็น ของ เม อง หน ง ๆ โดย ตรง ห? อ จะ ว่า เป็น สิริ มิง ขวัญ ประดับ เมือง ของ เรา และ เรา ผเป็ พ เจา ของ เมือง เช่น ปิรา มิด เก่า แก่ หรีอ โบราณ วัด ถอน ๆ ก็ ได้ อีก โสด ห นง ด้วย จิงมั 'บ ได้' ร่า พระ หลัก เมือง เท วา ลัย สถาน ที ย่อม ได้ ผลดี งาม ทั้ง ทาง วัต สุ และ ทาง จิด ใจ เพราะ เป็น หลัก ปราก ฏรป เป็น ที่ รวม แห่ง ภราดรภาพ วัน สูด ด็ม คอ ความ เมตตา อารี หวัง ด็ต่อ กัน1 ใน ระหว่าง พี่ นอง ร่วม ถิ่น ซิ่งอ ย่ใน อ้อม อก ของ เจ้า พ่อ หลัก เมือง องค์ เดียว กัน น ท่าน ทั้ง หลาย มน ษย์ ปกติ สามัญ และ พวก เรา ทุก คน คง เห็น พอง ตอง กัน ว่า สิ่ง ใด สิ่ง หนี่ง วัน ไม่ มี หลัก สิ่ง นั้น เป็น ที่เชี่ อ ก่อ ไม่ ได้ และ ไม่มื ความ ดี งาม อะไร เลย คน เรา หาก เป็น คน โลเล ไม่ มืห ลัก ก็ เป็น คน หลัก ลอย กลาย เป็น คน จรจัด เป็น เสนียด สังคม ไป ประเทศ ชาติ ขาด ประมุข ผู้ เป็น หลัก ก็ ขาด หลัก ใน ทาง คณะ บริหาร กิจการ งาน เป็น ไป ไม่ สะดวก เรียบ ร้อย บ้าน เรีอ น1 ไม่ มืพ่อ เรีอ น แม่ เรีอ น เป็น หลัก ก็มับ วัน แส่ จะมื ความ เส์อ ม โทรม ฉิบหาย ธนาคาร ไม่มื หลัก ประกัน วัน มน คง ประชาชน ก็ ไม่ เชอ ก่อ โคก ระ บอ ไม่มื หลัก ผูก ก็ จะ กระเจิด กระเจิง ไป กัง วัน ตรา ย สะพาน ไม่ มืเ สา เป็น หลัก คำ ก็ เดิน ไป มา ไม่ ได้ ประเทศ ชาติ ขาด กฎหมาย เป็น หลัก ก็ พา กัน ระ สิ่า ระสาย จลาจล รวม ความ ว่า ทุก สิ่ง ทุกอย่าง ใน โลก จะด้ องมื หลัก และ ดัง ฉะ น ลัน ใด เมือง ทุก เมือง ก็ ลัน นั้น จะ ด้อง มืพ ระ หลัก เมือง เป็น ธง ไชย เฉลิม นคร เป็น ที รวม แห่ง ภราดรภาพ วัน ไพศาล และ เป็น ผู้ป็ องกัน วัก ษาทั้ ง ใบ้ ความ ร่ม เย็น เป็น สุข แก่ บรรดา เรา ผู้ เป็น ลูก ๆ ซงอ ยู ไน' ขอบ เขต ปริมณฑล ทั้ง มวล และ โดย เฉพาะ อย่าง ยิง ประชา ชาติ ชาว สุวรรณ ภมิป ระ เทศ ตลอด แหลม ทอง นบ ตั้งแต่ สิงคโปร์ และ สห พัน ธม ลา ยา ขืน ไป ก่ง การ เชอ ก่อ จะ ผิดแผก กัน 1ป บาง มาก นอ ย แส่ ก็ สรุป ลง ได้ ว่า การ เป็น อย่ รวม กัน ของ ชาว สุวรรณ ภูมิ เรา หรอ อ ยาง ชาว อา รย ชน ทำ ไ, ป ยอม ข นอ ยู่ กับ ความ คุม ค รอง ป้องกัน ของ เท วะ ห? อท้ เรียก ใน ภา ทาม ลา ยู วา “แด วอ,, ดัง เรา ได เห็น จาก วรรณคดี เก่า แก่ บาง เ รอง ของ มลายู เป็น ตัวอย่าง และ แด วอ หรอ เท วะ ผู้ วัก ษา บ้าน เมือง และ ใบ้ ความ ร่ม เย้ น เป็น สุข แก่ ประชา มน ษย์นั้ พวก เรา ก่อ กัน ว่าป็ เทพเจ้า ผู้ศั กด สํทธ เก? อวใ กร อยู่ 4 พระองค์ คอ 103
• พระ เท วาธิ ราช (หรอ สยาม เทวัญ)
• พระ หลัก เม อง
• พระ เส์อ เม อง และ
• พระ ทรง เม อง ผู้เปี นรัฒ ขิาภิ บาล และ ประชา บริรั กษ์ อัน สูง สุด ซี่ ง ถา จะ เทียบ โดย ปุคค ลา ธิษ ฐาน แล ว ก็ ได้แก่ ประมุข ผู้ บริหาร ประเทศ 1 กฎหมาย วัฐ ธรรมนูญ และ ศาล สถิต ยุติธรรม 1 ราชการ กลาโหม 1 และ ราชการ มหาดไทย 1 จึงเ ปีน อัน ต้อง ยอม วับ โดย ปราศจาก เ งอน ไข ว่า ประชาชน ทุก ชาติ ทุก ภาษา ใน โลก น ย่อมอยู่ ภาย ใน กฤษฎา ถิน้ หาร ของ แด วอ หริ อ เท วะ ทั้ง 4 องค์ น และ ใน บรรดา แด วอ หริ อ เท วะ ทั้ง 4 น ด้า จะ มอง โดย ผิวเผิน แล้ว คง จะ เห็น ว่า พระ เท วาธิ ราช สูง สุดกว่า เทพเจ้า องค์ อน แด่ ปรากฏการณ์ ทั้ง ทาง นิตินัย และ พฤตินัย พระ เท วาธิ ราช จะ นัญ ชา การ อย่าง หน งอ ย่าง ใด ลง ไป ก็ ตอง อาศัย พระ หลัก เม อง เปิน มาตรฐาน ดัง เหตุ ฉะ น จึง โดย แท้ จริง แล้ว พระ หลัก เม อง ย่อม ยิง ใหญ่ กว่า เทพเจ้า หริ อ แด วอ ทั้ง ปวง คอ การ คุม ครอง วัก ษา ถิ่น ประเทศ และ การ บำบัด ทุกข์ บำรุง สุข แก่ ประชา นิกร ตอง ทำ ตาม เท วะ บัญชา ของ พระ หลัก เม อง และ เม อม ความ ขัด ของ หริ อ ประชา ราษฎร์ ได้ วับ ความ ไม่เ ปีน ธรรม ก็ด้อ งเ ปีน หน้าที่ แก่ ไข ปรับ ปรุง ของ พระ หลัก เม อง ผู้ เดียว และ เปิน ผู้ ดัด สิน ช ขาด ด้วย จึงเ ปีน อัน ตอง ยอม วับ โดย เอกฉันท์ และ ดุษณ์ ภาพ ว่า การที่ เรา สร้าง ท้ส์ง สถิต อยู่ ของ แด วอ หริ อ เท วะ ผู้เปี นพ ระ หลัก เม อง น นับ ว่า เปิน การส ร้าง เท วา ลัย ที่ บัญชา งาน ใ ท้แก่ จอม เทพ ผู้ รักษา เม อง ยะลา ของ เรา และ เปิน ที่ มา รับ เท วะ โองการ ไป บริหาร บำบัด ทุกข์ บำรุง สุข และ ป้องกัน รักษา พวก เรา พี่ น้อง ชาว ยะลา ผู้ จง รัก ลัก ต็ด่อ พระ หลัก เม อง ตลอด กาล พี่ น้อง ชาว ยะลา ที่ รัก ทั้ง หลาย ใน วัน นเปิ น วัน ที่ เรา ไต้ ลุ ดม ฤกษ์ ประดิษฐาน พระ หลัก เมีอ ง ยะลา ของ เรา แล้ว เรา จะ ได้ เห็น ว่า นอก จาก ความ เก ริ ยง ไกร ใหญ่ ของ แด วอ หริ อ เท วะ แล้ว เรา ยัง ได้ บุญ ญา บารมี ทิคุณ ของ ศาสนา ทั้ง สาม ศาสนา คง จะ แผ่ ปก คลุม พวก เรา อยู่ ด้วย ความ เมตตา ป ราณ์ ยง ล้า ใคร ได้ เห็น พิธี ใน วัน น แล้ว แน่ นอน เก็ อบ จะถิ งดัว ลอย เพราะ ความ ปริ ดา ปราโมทย์ และ ตน ดัน ใจ ใน ความ หวัง ดี จาก ตัว แทน ของ พระ เจ้า ทั้ง สาน คอ พระ สงฆ์ ตัว แทน พระ พุทธเจ้า โต๊ะ อิหม่าม- โต๊ะ ซา เล็ม ตัว แทน พระ อา ร์หล่ าห็เ จ้า และ พราหมณ์ ตัว แทน ของ พระ ปร เม ศว ร เจ้า จึง เปิน อัน กล่าว ได้ ว่า พระ หลัก เมีอ ง ยะลา ของ เรา เปีน ของ พวก เรา ชาว ยะลา ทุก คน โดย พสก เรา ชาว ยะลา และ เพี่อ พวก เรา ชาว ยะลา ชำนิ รัน ดร เรา สมานฉันท์ สามัคคี กัน ลุ ทิศ ถวาย แด่ แด วอ หริ อ เท วะ ผู้ นคร ภิ บาล ทั้ง ประชา พิทักษ์ และ แผ่ รัศมี อยู่ ด้วย เมตตา ธิคุณ ของ พระ พุทธเจ้า พระ อา ร์หส่ าห็เ จ้า และ พระ ปร เม ศว ร เจ้า ผู้เปิ น สรณะ อัน สูง สุด ของ ชาว โลก ด้วย และ ตั้งแต่ บัด น วัน นเ ปีน ด้น ไป จังหวัด ยะลา ของ เรา ที่ ได้ สร้าง ขน นั้น ได้ มี ราก ฐาน ฝัง ไวั อย่าง แน่ นอน แล้ว พวก เรา ชาว ยะลา ทั้ง หมด ขอมอบ จิต ใจ อัน บริสุ ท ธไว่ ภาย ใต้ บารมี ภิน้ห ไรย์ ของ พระ หลัก เมีอ ง ยะลา ต้วย ความ สวามี ลัก ด และ คารวะ อย่าง ยิ่ง ด้วย เด ชา บุ ภาพ ของ เจ้า พ่อ หลัก เม อง จะ เปิน หลัก ชัย ใท้ ประชาชน ผู้ อยู่ ร่วม ทัน ใน น้า บเมี อง อยู่ เย็น เปิน สุข รุ่ง เริ อง สถาพร ตลอด กัลปาวสาน 104 ใน ท สุด น ขา พ เจ าขอ แสดง ความ ข 011 คุณ แด ทุก ท1' านท่ มสั วน ช่วย เห ลอ! น การส ตัาง เท วาล ย สถาน อทศ แด พระ หลัก เม อง ยะลา' ของ เรา และ นอก เห นอ ไป จาก กฤษฎา ภิน้ หาร ย้ข อง แด' ว อ หรอ เท วะ แล ว ขา พ เจา ขอ ตัง สัตยาธิษฐาน ถูๅง 10 ๅคุ ณ พ ระ ทุ ทธเ ^{-เ พระ อๅร์ ษ ล่า เจ้า พระ ปร เม ศวร์ เจ้า และ สง ศก ดสท ธทง หลาย2 [นส ๅก ล! ลก จง คุม ครอง ตัก ษๅ ทุก ท่าน ท่มๅ ร่ๅ ม! นงๅ นอ รั้ง ท่ และ ขอ ทุก ทาน จง ประสบ แด ลาภ ยส สรรเสริญ สุข ทุกทิ พารา ตริ กาล เท อ ล). 105 พระ เศวต สุรค ชา ธาร ฯ ใด ย ม. ส. บ. การ ขัด งาน ฉลอง วัน พระ บรม ราช สมภพ ครบ 200 ใ) ของ พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลศ หลา นภาลัย ทำ ให้ คน ไทย อีก จำนวน ไม' นอ ยหด็ ต ตาม ผล งาน และ ใฝ่ ใจ ใน พระ ราช กร อาย กร) ลัน บง เกด ใน รัช สมัย ของ พระ มหา กบัต รืย่พ ระ องค์ นั้ ได เพํ่ม ความ รู้ เย นพ เศษ อีกอ ย่าง ห นง คือ พระ อง ส์ทร งม พระ เศวต ชา ตกุฌ ชร มาลั พระ บา รม่คื ง 3 เชือก และ พระ คชาธาร' คืใต้ ลัก บณะ คชลั กบ ณ์อืน อืก จน ปรากฏ พระ นาม ว่า พระ เจ้า ช้าง เฝ่ อก จน ใช้ ธง ช้าง เผือก เม่น ธง ประจำ ชาด็ ใ' กย มา ตั้งแต่ ใน สมัย นั้น เพิ่ง เปลี่ยน เม่น ธง ไตรรงค์ ใน ร ช สมัย ร ชกา ลหี่ 6 นั้เ อง เม่อ กล่าว คืงพ ระ เศว ด ช าต็กุ อ) ช ร แล ว ยอม ลอก นฺวา เป นม งขว อุ) มงคล ชอง ประเทศ ชาด และ เม่น ของ คู' บุญ บา รม่ข อง พระ มหา ก บัด รยํ่ สบ มา ‘คุก สมัย ฉะนั้น ใน ป๋จจุ บัน น การท ม พระ เศวต บัง เกด ขน แล วถ ง” 3 เช์ อก ใน รัชกาล ของ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ บัว ก็ ย่อม เม่น น้ม่ต ร หมาย ลันคื เช์น เด็ย ว กัน ดัง จะ ขอ ยก บท น้พน ธ์ข อง คุณ หญง สม โรจ นํ ส วัสต็ กุล ณ อยุธยา บาง ตอน ใน คำ ฉันท์ ดฺษฎ สังเวย กล' อม ช้าง ใน งานพระ ราช พ้ธ รับ สมโภช และ ขน ระวาง พระ เศวต สุรค ชา ธาร ท จังหวัด ยะลา เม อ ต้น เด็อ นม่ นา คม ศกน้ หมาย เหตุ ส? รคคี เาย วน ค' คล อ กา) ากฺ ห นัว สอ “สยาม วัฐบั บ่อ าบํฉิ าเ ปี! นํ’' ปี' ที่ 1- 4 ฉบับ ทิ 42 วัน อาทิ คย็ทิ 7 เมษ า ยน 2511 และ ฉบับ ทิ 43 วัน อาทิ คยํทิ 14 เมษายน 2511 บ่า ะ บัน ธ่ใค ยม. ต. บ. 106 สร ว ม เด ข อง ค} ง ระ นวม ะร าม เ ถ สง ร่ต น โก สน ท รล้ห ไม ล ภมืพ ส พระ นาม บา ร มืพร ะ ทันคื าไ ข พ า พสก สร่าง เ ข็ญ เย็น เคย ร ล้าง เสวย รา ขัย เ พร าะ พระ เมตตา เ พ็ญเ พ่มๅ ดน ฟ้า โมทนา สา อุ การ ตลอด กาล จำ เนย ร เทพ ไท ใน สวรรค์ ทัน ตาล พ ทัศ จร รย็จ อม ไทย ใหญ่ หลวง หล้า ลอ ระ มือ ขาน สาม คาบ สาม สาร เศวต สรวง เบ อง บาท ภบต่ ศร่ ศร สวรรค์ ห่งบำบ วง คาบ สาม นมื เศวต ค ขน ทร์ คขลั กษ์ล อร ะบล อุบ ตส่พ ระ บา รม..... ใน ตอน ห นง ของ คำ กราบ บังคม ทุ ลพ 5 ะ กรุ ณๅบั 0 มเ กคํ' ๅฯ ถวาย ช2'- าง ๙ ๅคํ ญ ของ รฐม นตเ ช' วย วา การ กระทรวง มหาดไทย ท จง หวิด ยะลา ใน วิ นพ ■ระ ราช พิธี มีวำ ...ช้า ง พลาย ๙ ไค0 ญ ชง ข้า พระ พุท ธ เจ้า ข อ พระ ราช ทาน พัอ ม เก ล* ๅฯ ถวาย ใน พัน นิ เดิม ได้ รน การ ขนาน นาม ตาม ภาษา พน เมี อง มี ความ หมา ยวิๅ “พลาย งาม” มี กำเนิด มา จาก ช้าง ป่า 1ดยเ มี 0 วน ท 30 มิถุนายน 2510 นาย เจ๊ะ กะ มะ ตาด็ ได้ นำ ช้าง พัง สะอาด ซิ่ง เป็น ช้าง ข คง นา ย เจ๊ ะเฮง ห ะระ ดิ กำ พัน ตำบล กาล อ อำเภอ รา มัน ห ไป เลียง บน เขา บ้า นบ 0 เจา ะดิ 0 กง หมี ที่ 2 ตำบล กาล อ อำเภอ รา มัน ห ดัง ที เคย ป ฏิบต็ มา เมีอ ได้ ผูก ทอด ไว เป็น ที่ เรียบ ด้อย แลำ นาย เจ๊ ะ กะ มะ ตๅดิ ก็ ไป พัก 0 ย ที บาน บน ไหล่ เขา ต่อม ามีพ วก ชาว บาน ซงก ลบ จาก หๅสู กก ระ ๅๅน น 0 กวิๅ ได้ พบ! ข ลง ช้าง ป" 1 ประมาณ 30 เชอ ก . โปรด ติดตาม บทน้ พนธี ใน คำ พัน ที ต่อ -.. ไล้ นาน เส ยง แหว แต่ ไกล ดวย เส ยง ทัง สะอาด ของ ตน ขวน สหาย วง ลง จง ยล อา อุรา ว เจ ค เต่อ น ปลาย ยน ใกล้ ฟ' ง สะ อ าดเ ต่ย วด าย เหมือน ใคร่ บง ฟง นาง ทัง เจ ะ งะ ละล้า ลัง ขับ ฝง จาก ล้า ฆ่า นาง จง เร่ง แล้ เข อก ทัง ท ลาง หลบ มา เคหา สหาย แต่ โอ เอ็น ดพ่อ พลาย ตาม ต่ด ไม่ คด คน ดง เจ๊ะ งะ ตกใจ พลาย น้อย เศวต สก นธ์ ห่วง บ พ่อ พลาย เกรง ขาง โขลง ขลัง รบ ลัด หา ทาง วง ต่อย ตะกาย 107 เคล ย ขา ฒ าง ทัง ดัง จง ใจ จด ปลด ปลง ขอ อยู่ 'ด้วย ช่วย เอ็น ด.... ข่าว น่า อัศจรรย์ น ล่วง รู้ถง หู พ. ต. อ. สิริ คช หิริ ญ ผู้ ว่า ราชการ อัง ห อัด จึง เร่ง อัด การ ให้ อับ ห้าง พลาย ห้อย เข้า มา แห้ ว่า จะ ม อุปสรรค บาง ประการ ข้ดข วาง แต่ ด้วย อำนาจ บุญ ของ คช สาร อัก ษณะ ด็เชี อกนั้ ก็ห้น ดาล ให้! ด้เ ข้า มา พำห้ กอ ยู่ ใน เม อง ใกล้ จวน ผู้ ว่า ราชการ ใน ที สุด แล้ว ทาง อัง ห อัด? ง ได้ รายงาน ไป ยัง กระทรวง มหาดไทย ขอ' ให้ อัง ผู้' ชำนาญ มา ตรวจ สอบ พิจารณา คช อัก ษณะ ซง ทาง สัานั ก พระ ราช อัง ได้ ล่ง พระ ราช อัง เป๋ อง อดีต อธิบดี กรม ห้าง และ เข้า ห ห้า ที่ อีก หลาย คน มา ตรวจ สอบ ปราก ฎ ว่า ลูก ห้าง พลาย สัาอั ญเชี อก นั้สม บูรณ์ ด้วย สุภ มงคล อัก ษณะ 11 ประการ อัด อยู่ ใน ตระ กล “พรหม พงศ์,, ลำดับ นาม “ดาม พ หัต อี,, ด้อง ตาม ตำรา พระ คชอั กษณ ะ สมควร ข็น ระวาง เปิน พระยา ห้าง ด้น เปีน ที่ น่า สังเกต ว่า นับ ตั้งแต่ ได้ ข้าง อัาดั ญน บรรดา ราษฎร ชาว อัง หวัด ยะลา ถอ เป็น สุก นิมิต ร อัน ดี ปราก ฎ ว่า พ้ชพั น ธิอัญ ญา หาร อุดม สมบูรณ์ ราษฎร ทำ มา ล้า ขน ตั้ง มน ใน สิล ธรรม อัน ดี งาม โดย เฉพาะ ห้าง พลาย เช์อ กน ไล้ ละ ที่ง แม่ และ โขลง ห้าง ป่า เข้า มา พึ่ง พระ บรม ใพธิ สมภาร โดย แห้ พระ ราช อัง เมิ อง ยืน ยัน ว่า เป็น ของ ธรรมดา ล้า ลูก ห้าง เชอ ก ใด แม่ ตายลง จะด้ อง มี แม่ เลย ง1 ใหม่' ใน หัน ที ห้าง ทั้ง โขลง จะ ไม่ ยอม ให้ ลูก ห้าง ห้อย ตก ระกำ ลำบาก ขาด แม่คู แล แต่ การที่ ห้าง พลาย อายุ 7 เดีอ นน้ ดัด ใจ ทั้ง พ่อ แม่พิ่ ห้อง เข้า มา อยู่ อับ คน ใน ชว ชีวิต ของ พระ ราช อัง เป๋ อง ยัง ไม่ เคย เห็น และ มิ เหตุการณ์ ที่ บ่ง' ชิด อีกว่า ความ จริง ห้าง พ่อ แม่ นั้น ยังม่ ชีวิต อยู่ ได้ มา ยืน ข้อง เรียก ถง 3 คน แส่ ห้าง พลาย ห้อย ลักษณะ ประ หลา ดนั้ก็ ไม ไยดี ใน พวก ห้อง เดิม คู ประ ห นง จะ ตั้งใจ สละ ป่า เข้า มาส วา มิภั กด สม อับ ได้ นาม ใน ภาย หลัง ว่า “พระ เศวต สุรค ชา ธาร บรม นฤ บาล สวา มิ กัก ด....,, ห้าง “พลาย งาม,, สละ แม่ ห้าง โดย กำเนิด ของ ตน เข้า มา อยู่ ใน ความ คู แล ของ ภริยา ผู้ ว่า ราชการ จังหวัด ซิ่งเ อีนคู สัตว์ ห้อย นั้ดัง ลูก ใน อก ได้ ประ ดิษฐ์ คิด ทำ ขวด นม พิเศษ จาก ยาง ใน รถ ยนตร์ และ ซอ นม ผง “คลิ ม,, อย่าง ดี ละลาย ป้อน พ่อ พลาย เม อ เกิด สัญชาตญาณ ของ สัตว์ ว่าด้ องการ อาหาร ชนิด นั้ คุณ พรรณ พิมพ์ ค ชท้อั ญ หรีอ นายก เหล่า กาชาด อัง หวัด ยะลา จึง ทำ หนา ที่ ไม่ ผิด อ่ะ ไร อับ แม่ ที่ม่ ต่อ ลูก “พลาย งาม,, ใน ระยะ แรก นั้ ห้าง ห้อย ดม นม ถง อัน ละ 7 ครั้ง ม่มอ กลาง คินเ หมอน ทารก อ่อนๆ ด้วย กลาง อัน มิ นำ ข้าว ตม เละ ๆใล่ น้ำตาล ล้า ไม่ หวาน ถูก ใจ พ่อ พลาย ก็ จะ ไม่ กิน จึง ปราก ฎ ว่า ต้อง ให้ น้ำตาล ถงเ ดีอน ละ กระสอบ กล้วย สุก นั้น ตอง ปอก ก่อน จึง จะ ยอม กิน และ เพียง มอ เดียว เท่า นั้น ล้า ผิด เวลา ก็ ไม่ กิน คน ป้อน อาหาร ก็ ตอง เป็น คน ประจำ คอ “คุณ แม่,, และ คน เลย ง เท่า นั้น คน แปลก หนา จะ ให้ อะไร พ่อ พลาย เป็น ไม่ ยอม อับ ที่ก็ เป็น อัก ษณพี เศษ ที่ แสดง ถงค วาม เฉ ส์ยว ฉลาด' ของ ห้าง เชีอ กนั้ เข้า ใจ คำ พูด ของ คน ทุกอย่าง ทั้ง ที่ ออก มา จาก ป่า เพียง ไม่ กี่เดี อน เช่น ฝึกหัด ให้ข้ อัก ยก งวง ขื้นจ บ แสดง ความ เคารพ ไม่ ค่อย ยอม ทำ ง่าย ๆ ล้า “คุณ แม่,, พูด ว่า “ไม่ ด้ องการ ให้ พ่อ พลาย ทำ ให้ ฉัน หรอก หัด ทำ ไว เวลา พระ เข้า อยู่ หัว เสด็จ มา ต่าง หาก,, นั่น แหละ พลาย งาม จะ รีบ ทำ หัน ที แห้ จะ เป็น สัตว์ แต่ ก็มิ กิริยา และ อารมณ์ เห ม่อน เด็ก ๆ ที่ ชอบ ล้อ น มารดา พอ ถูก ตุ นิด หน่อย ก็ จะ อาย วิ่ง เถล ไถล ไป เลย สัก ครู่ จึง จะ หวน กลับ มา อีก 108 เม อม าถง เม อง ใหม่ ๆ ผูว่ๅ กา รฯ จด1 ให้ ปลูก สร'- 1ง โ รง ข้' ไง ข นที่ข้ ๅง ๆ สมาคม ล' ง เสริม าฒน ธรรม หญง พอ พลาย ได เพ คูน เคน ถูก ใลู คอ สุห่ข ดัวเ ม่อสี ขๅๅ ต่ๅง ๆ ดํๅ ๆ รูปร่าง ผอม พิการ ตวห นง และ เดก ชาย ลูก คนขิ บวก ผูว ๅคๅ รฯ สุนัข ดัวนํ คน ท! ใริ 0 งด็แ ล้ วจะ ตอ ง ร้อง วาแ ป ลก มาก เดิม ท้ เดียว เย น สุนัข วิ่ง ตาม ถนน เย น โร คล ม ชก ป ากเ ป็ยว แต่ ม่สญ ชา ต ญาณ อะไร ไม่ ทราบ คอย เที่ 0 ว อาบ กิน นาท คน เลย ง อาบ ใ} ฟ่อ พลาย นาน ๆ เข้า อาการ โรค ก ๘ หาย เกิ อบ เปิน ปกพิ รูป ข้าง ไห ญ' โต อวน ทวน ขน เลย สวา มก กด เฝ็ๅ โรง ชๅง ของ พลาย งาบ ไม่ ยอม ไห คน แปลก หข้ๅ เข้า ใกข้ ทั้ง คลา ง คน กลาง วน หวง กน พอ พลาย เปน ท สุด ติดตาม ไป ดวย ทุก หน ทุก แห่ง แต่ ห้า เป็น เวลา ที่ พลๅ อง ๅบ ออก สง คม (ทำ ทา ทาง เดน ต่าง ๆ) แม่ สุน์ขิ นอ ยก็ จะ หมอบ เห่า ด เงียบ ๆ ไม่ ร่วม การ แสดง ด้วย ม่ ท่า ทาง คารวะ อยู่ ในทิ พลาย งาม มพ เลย ง สมัคร ใจ สูแ ลให หลาย คน ทมศ ริ" ทธๅ แก่ กล้า มาก ได้แก่ ท่าน หะ ฏีคน ห นง ทง บาน ชอง การ งา นอน มา ชวย เลย งให่ โดย ไบคิ คสีน รู-) งว ค หะ ย็ท่า นนี ผ่าน กๅรู จาริก แสวง บุณ ท เมกกะ มา แล ว และ คง จะ ลูลก ทณะ ชๅง เป็น จง ดป็ก ใจ ดัก ใคร่ นับ ก่อ ข้าง พลาย งาม มาก บาง เสียง กิ เลา ว่า ใน ปาก พอ พลาย ม่ปๅ น ดำ ใหญ่ เวลา เจา' ของ อา ปาก ยก งวง ชู ขน สูง จะ แล เห็น ได้ ลบ 'ค คน ไทย ทมับ ถอ ศาสนา อิส ลาม ใน ยะลา จึง เลอ บไล 'บาก ก่ง ล้บริ อ่าน ขอ นำ มนต์ จาก ข้าง พลาย ห่อ ย จนเ ปนทั้ รู จก ล้น ด ใน หมู ชาว ไทย อิส ลาม ขาว นีสี วง ไป เข้า ห “คุณ แม่” ของ ฟ่อ พลาย ซิ่งนั งเอิ ญ เป็น โรค าเซ็ บเน อง จาก หก ลม และ กำ ดัง ขา ทาน นำ หนัก ของ รูๅง ก-เย ไม่ ก่คย ได้ ทำ' ไห่ คุณ พรรณ พิมพิ ม่ค วาม ลำบาก ใน การ เดิน เหิน จง มผูแ นะ นำ ให ขอ นำ มนต์ จาก ข้าง “พลาย งาม” ท่จ ะ, ขน ระวาง เป็น พระยา ชา ง ตน บาง เธอ เล่า ว่า เธอ จ" ด หา โอ่ง มังกร ใบ ย่อม ๆ ใสี นำ ลอย ดอก ไม สด 7 สี แล้ว ตั้ง ไว่ ใน ที่ สง พอท่ ฟ่อ พลาย จะ ไม่ เห็น ดอก ไห่ท่ ลอย ใน นำ เพราะ เป็น ลูก ข้าง ที่ ข เล่น ซน เด ย วจะ จบ ดอก ไห่ เล่น ทำ เสีย หมด แต่ แล ว เหตุ การ ณ็๋กดั บ ตรง ล้น ข้าม พิธี กรร มน เริ่ม ก่อน ที่ พระ อาทิตย์ จะ ขน ข้าง พลาย งาม ผู้ เชย- ว ชาญ การทำ นำศั กด ส์ทธ เริ่ม วาง งวง พาด บน ขอบ โอ่ง นำ นิ่ง อยู่ สัก ครู แล้ว จึง จุ่ม งวง ลง ไป ใน นำ กวน ไป รอบ ๆ อยู่ หลาย รอบ ผล สุด ทาย จึง ยก งวง ขน เป่า ลง ไป ใน นำ ดัง ฟ่ด ใหญ่ เป็น เสร็จ พิธี นำ มนต์ นีแห ละ ที่ “คุณ แม่” ใข้ ทา ตาม บริเวณ ขๅที่ เจ็บ ปวด แต่ เท่า นั้น ยัง ไม่ พอ เวลา ที่ คน เส์ ยง ปล่อย ให่ข้ างพ ลาย งามออก มา วิ่ง เล่น ฟ่อ พลาย ไล้ เข้า ไป เคล้า เคลีย “คุณ แม่” แล้ว เพิ่ม เต็ม การ ริ" กษา ให้ อิก โดย ยก งวง ขน เคา ๆ ตาม ขา ที่ เจ็บ นั้น หลาย ครั้ง ทำ เช่น นิ่จน ใน ที่ สุด “คุณ แม่” ก็ ยอม ริบ ว่า อาการ ปวด นั้น ทุเลา ลง จริง ๆ และ ทุก ดัน นิ่เธ อ เดิน เหิน ได้ ตาม ปกติ แล้ว โดย ที่ นำ หนัก ของ ร่าง กาย ก็ม่ ได้ ลด ห้อย ลง เลย ใคร ที่ รู ดัก คุณ พรรณ พิมพ์ ดี ย่อม รู้ ว่า เธอ เป็น หญิง ที่ คล่อง แค ส่ว สามารถ เกิน หนา ที่ หญิง หลายอย่าง เป็น ด้น ว่า ยิง ปีน แม่น และ ข0" บ รถ ยนต ร็เ อง ใน ระยะ ทาง ไกล จาก ดัง ห ดัด ภาค เห น้อ มา ภาค ใด้ ได้ รวด เดียว โดย ไม่ แพ ชาย กำหนด การ เสด็จ พระ ราช ดำ ฌิน มา จง หวด ยะลา ใกณ้ ข้า มา ทุก ท้ ชาว เม อง ใน ดัง ห ดัด ยะลา ใหม่ ต่าง ตนเ ด้น ปีติ ยินดี เตรียม การ ดับ เสด็จ อย่าง มโหฬาร เพราะ นอก จาก จะ มีพิซ็ พระ ราช ทาน พระ พุทธ นว ราช บพิตร ประจำ ดัง หวัด แล้ว ยัง มี พระ ราช พิธี ขืน ระวาง สมโภช ข้าง ดัาล้ ญ คอ “พลาย งาม” นิ่อิก ด้วย ดัน ที่ 9 มีนาคม 2511 อากาศ ใน เมีอ ง ยะลา เย็น สบาย แสง แดด ไม่ ดัอน ดัด มี ฝน โปรย ให้ ความ ช่ม ชน แต่ เข้า เวลา เท่ ยง ดัน พระ อาทิตย์ ตรง ศร ษะพ อด ชาว ยะลา ต่าง เงย หนา ขนม อง ตาม เสียง 109 เฮลิคอปเตอร์ พระ ที่ นำ ที บิน ผ่าน ศีรษะ ไป และ อีก 2 เคร์ องท้ ตาม เสด็จ ก็ จะ ลง จอด ท สนาม ให ญ หน้าที่ ประทับ ซิ่ง อยู่ ใน บริเวณ ศูนย์ ช่วย เหลอ พัฒนา ชุมชน ผวา ราชการ จำ หวด ยะลา และ ขา ราช ลา ร ทหาร ตำรวจ ต่าง รอ ริบ เสด็จ กัน พร้อม เพรียง เสวย พระ กระยาหาร กลาง วน พร อม ดวยขาราชการ ผูให ญ, ทั้ง ที่ มาร้ บ เสด็จ และ ตาม เสด็จ มา กง เวลา 16.30 น. ทัง สอง พระ อง ค เสด็จ พระ ราช ดำ1 นน ไป ยัง พลับ พ ลา พิธี หน้า ศาลา กลาง จำ หวัด เม่อ พระ ราช ทานพระ พุทธ รูปท้ ทรง พระ กโ ณ าใ บ่1 ดเกลาฯ ให้ สร้าง ขน และ บรรจุ ผงศั กด ส์ทธ ต่าง ๆ ทัง ใน พระองค์ และ จาก จำ หวัด ทัวพ ระ ราช อา ณา จ0 กร ใ ดย ทรง ขนาน พระ นาม พระ พุทธ รูป ปาง มาร วิชิย หน้า ลัก ก ร้าง 23 ซม. สูง 40 ซม. น วา “พระ พุทธ นว ราช บพ้ ธ,, ซิ่งเ ปน นิมิต หมาย แห่ง คุณ พระ รำ) น ดร ย อน เป็น ที เคารพ บูชา สู นว ราช บพ้ ธ,, ชิง เม่น นิมิต หมาย แห่ง คุณ พระ วัต นต วัย อัน เป็น ท เคารพ สูง สุด ของ พุทจ สาส มก ช ม ทั้ว ไป แล้ว ยัง เปิน ห่วง ใช่ ผูกพัน ระหว่าง พระ มหา กษัตริย์ กับ พสก นิกร ของ พระ อ ง, ลทัว ไบ่ ดวย ตอ จาก นั้น พระ บาท สมเด็จ พระ เจา อยู่ หำ และ สมเด็จฯ พระ บรม รา ชิน นาถ ก็ เสด็จ พระ ราช ดำ เนน ไป ยัง โรง ช้าง ลัา กัญ ชิง ปลก อยู่ ไม่ ห่าง จาก พลับ พล าน้ก เสด็จฯ ขน เกย แล ว ทรง หลัง นำ พระ พุาา ธน นด พระ ราช ทาน ช้าง ชิง แวด น้อม ด้วย เร้า หน้า ท้คูแ ล ม่อา ทิพ ระ ราช วง เม่อ ง และ นาย แกว ผู เกย เลย ง พระ เศวต อด ลย เดช พา หน ฯ ม เก่อ น ช้าง ลัาค ญ รบ พระ ราช ทาน นำ และ ค ชา กร ณ ด วยก ว ยา นาน น ได้' วับ การ ฟิก ปรีอ มา อย่า งด็ เป็น ที น่า เอ็นดู ของ ผูท หอ มล อม ชม พระ วา ชพ้ธ อยูน วก น สม เด จฯ พระ บรม ราชินีนาถ พระ ราช ทานพวง มาลัย คลอง คอ ช้าง ก็ ถวาย เคารพ ดวย การ จม ดวย งวง และ เม อ ทั้ง สอง พระ องค์ เสด็จ พระ ราช ดำเนิน ออก จาก โรง ช้า งก สับ น้พ ลบ พล าเ พอ ทรง ม่ระ เกม ผ าใต ร แก พระ สงฆ์ ช้าง ลัา กัญ ก็ พุ่ง ตัว ถลา จะ วิ่ง แล่น โดย เสด็จ ห้าง เป็น ทีประ จักษ์ ตา แก่น้ คน ทัว ไป เจา หนา ที ก็ อนุโลม' ให้ แห้! ช่อ กคน้ อง ออก ช้าง ลัาลั ญก็ วิง นำ เสด็จ ไป ประ หน้ง จะ รู้ ความ ว่า จะ เสด็จ ไป ท้ก นาง ไหน เม อถง พลับ พ ลา ทั้ง สอง พระองค์ เสด็จ ข็น ไป แน้ว ช้าง ล่ำ กัญ ก็ เดิน วน เวย น หลาย รอบ ประ ดจ ทำ ประ ทักษิณ ณ บริเวณ นั้น และ เที่ยว เดิน หยอก เด้า ยว แหย่ คน เห ม่อน เด็ก ซน ๆ ชอบ เล่น เป็น ที่ น่า เอ็น สู อยู่ ตลอด เวลา พอ เสด็จ พระ ราช ดำเนิน ลง ช้าง ลัาลั ญซิ่ง รอ วับ เสด็จ อยู่ ก็ เริ่ม ทำ หน้าที่ นำ เสด็จ ต่อ ไป ทำ มก ลาง ฝูง ชน ที่ยน ห้อม น้อม ด้วย ใบ หน้า ยม แยม แว่น โส ทั้ง สอง พระองค์ ทรง ทักทาย ประชาชน สอง ช้าง ทาง หญิง ชรา บาง คน คลาน กราก เช้า มากราบ พระ บาท แล วน้ง ภาษา ป็กบ์ ให้ ยาว ยด กง แห้ จะ ไม่ เช้า พระ ทัยด็ แส่ ก็ ทรง แยม พระ สรวล และ วับ ส งตว ย นำ เรียน สตรี ยะลา ผูจะ ทำ หน้าที่ เม่น ล่าม ถวาย เดิน ตาม เสด็จ มา ไม่ ทัน ระหว่าง นั้ ช้าง ลัา กัญ คง เดิน นำ เสด็จ และ บาง ท้กีเ ดิน แทรก ระหว่าง กลาง ของ สอง พระองค์ แส่ ฏีช้อ สำ เก ต ได้ ว่า น้า ที่ ใดม่ ลาด พระ บาท เขา จะ ไม่ เดิน เหยียบ ยา บน นั้น เม่น อัน ขาด จน กระ ทั้ง ถง ศาล เร้า พ่อ หลัก เม่อ ง เสด็จ ขน ไป ทรง นมัสการ แลว เสด็จฯ ลง ทรง พระ ดำเนิน ต่อ ไป จน ถง รถ พระ ที่ ทั้ง จอด จง เสด็จ พระ ราช ดำเนิน กลับ จบ พิธี ใน วัน แรก รุ่ง ขน งาน เริ่ม ขน แต่ ตอน เที่ยง วัน เร้า พนักงาน นำ ช้าง สัากั ญ เดิน ลอด โขลน ทวาร เช้า กระบวน แห ซง ตั้ง แนว จาก สนาม เด็ก เล่ม ใม่ด้ ง ใ รงพระราช ฟ์ว่ กระบวน แพ่น ประกอบ ด้วย กระบวน หน้า ม่ ช้าง นำ 1 ค่ กอง แตร วง กระบวน ฟ้อน กระบวน อิสริยยศ ป็ธง สาน ชาย คู่ แห่ กลอง ชนะ สังข์ แตร เคริ่ อง สูง ฯลฯ พราหมณ์ เชิญ พระ เท ว กรรม ช้าง นำ และ ช้าง ตาม เม อสุ ดก ระ บวน อิส ริ ยศ 110 มก ระ บวน1 ชง ทาง จำ ห วิด จ ดส ม ทบ ตาม ยาตรา กระบวน ออก จาก สนาม เด็ก เล่น ไป ตาม ถนน เข'' ไล่ สถาน ท้ตัง มณฑล ประ กอบ พระ ราช พิธี' ขน ระวาง สมโภช เวลา 14 นาฬิกา พระ บาท สมเด็จ พระ เปึๅ อยู่ หัว และ สมเด็จฯ พระ บรม รา ชน นาถ ทรง ฉลอง พระ อง คค รง ยศ เสด จ., ท ระ รๅช ดำ เนิน ถงพ ลบ พ ลา หน์ 'า โร ง ^{เระ ราช พิธี พ ร ะยๅ ช' าง ต2', น แล่' ว รวก ระ บวน แห ชา งลัๅ ค ญผๅ ‘แหน ๅพรู ะภนํ วิ เริม ดวย กระบวน ชำ วแำ 4 เชอ ก ต่อ ไป เป็น แตร วง ร. ร. ตา รวจ ภูธร 60 คน ฟ้อน ร. ร. สต ร ยะลา 100 คน จง ถงก ระ บวน อิสริยยศ ซง จด จาก วิทยาลัย คร 419 คน ชา ง พัง สะอาด เดิน นำ อยูใ นก ระ บวน อิสริยยศ ด้วย ลัง กล่าว แล2' ว มี พราหมณ์ เช์ญ พระ เท ว กรรม พร าหม ณ เป่า สง ข กระ ฉิง เกล็ด เจา กรม ช่าง ลัน ๅช่า ราชการ ทำ ลับ ช่าง ลัน และ ถง ช่าง ลัาลั ญ นาม พลาย งาม ท จะ ขน ระวาง ตาม หลัง คอ คู่ แห่ ถอ แส้ มา 4 ผู้ เชิญ อ้อย กลัว ย หญ้า นำ ราช มิ ญเ' ชิญเ ครอง ยศ ฯลฯ มี ชา ง ตาม ลูก เส์อ ร. ร. คณะ ราษฎร บำรุง ถอ ธง ช' ไง 80 คน หมด กระบวน อิสริยยศ ด้วย วง ปิสก๊ ศต ร. ร. ตำรวจ ภูธร 4 15 คน ไม หมด แต เพ ยง เท่า น ลัง มีริว กระบวน ของ จำ ห ลัด อำเภอ และ องค์การ ต่าง ๆ ตาม ติด มา อก อ ยาง มโหฬาร เริม ดวย ผูถอ ป้าย ชิอ จำ ห ลัด ยะ ลๅ ธง ประจำ จำ ห ลัด พ่มด อก คณะ ฟ้อน พน เมี อง ของ วิทยา ลย ครู 100 คน กลอง ฟ้อน ผู้ แทน ผู้ ว่า ราชการ จำ ห ลัด แต่ง เค รอง แวบ เต็ม ยศ ภริยา กรมการ จง หวด และ, ขา ราช กา รส ตรี แต่ง กาย ไทย เริอ น ลัน กรมการ จำ ห ลัด ขำ ราช การ ขาย และ สต? แต่ง เคร อง เต็ม ยศ ดร0 ม เม เยอ ร์วง ดุริยางค์ ร. ร. คณะ ราษฎร บำรุง ต่อ ไป เป็น กระบวน ของ อำเภอ ต่าง ๆ มี นาย อำเภอ แต่ง กาย แบบ พน เมี อง ประชาชน หญิง แต่ง แบบ พน เม อง ชาย แต่ง พน เมี อง รวม ทัง หมด 5 อำเภอ คอ อำเภอ รา บัน ห์ (ท่ ได้ ชา ง ลัาลั ญ) อำเภอ เป๋อ ง ยะลา อำเภอ ยะ หา อำเภอ บัน นำ ส ตา และ อำเภอ เบ ตง (บาง อำเภอ มี ชาว เขา เผ่า ซา ไก มา ร่วม เขำ กระบวน ด้วย) กระบวน ของ องค์การ ต่าง ๆ ประกอบ ด้วย คณบดี พ่อ คำ ประชาชน และ คหบดี พ่อ คำ ประชาชน อินเดีย รวม เป็น ภาพ ที่ หาด ได้ ยาก ยิ่ง ลัาห ลับ ความ พร2' อม เพ? ยงด็ เช่น น เมีอ ช่าง ลัาลั ญ เช่า ยืน แท่น ใน โรง พระ ราช พิธี พระ สงฆ็๋ 10 รูป มี สมเด็จ พระ ราชา คณะ เป็น ประธาน เจริญ ชัย มงคล ถา คา พระ บาท สมเด็จ พระ เจำ อยู่ หัว และ สมเด็จฯ พระ บรม ราชินีนาถ เสด็จฯ จาก พลับ พ ลา1 ไป ลัง โรง พระ ราช พิธี โปรด เก ลำ ฯ ให้ เริ่ม พระ ราช พิธี ตาม ลำดับ แล้ว พราหมณ์ คู่ สวด อ่าน ฉัน ท่ ดุษฎี กล่อม ช่าง ลัาคั ญ เจา พนักงาน พระ ราช พิธี แกว่ง บัณเฑาะว์ ศิลปิน กรม ศิลปากร ชับ ไม ประกอบ ซอ 3 สาย กล่อม จบ แล้ว เสด็จ พระ ราช ดำเนิน กลับ เป็น ท่น่า สำ เก ต ว่า ลัน น ช่าง ลัาคั ญ ซ ง ถ้า จะเ ป? ยบก็ เห มีอน ยำ เป็น เด็ก ทารก ลัอง เข้า งาน เป็น เวลา นาน ถง 6-7 ช่ว โมง ย่อม มี ท่าท่ อึด อัด ไม่ ถูก อารมณ์ แต่ก็ ไม่ ได้ แสดง ฤทธ เดช เกิน แก่ เหตุ นอก จากว่า คราว ใด พระ บาท สมเด็จ พระ เจา อยู่ หัว ทรง ลูก ข็นเ พอ เสด็จ ไป ทรง จุด ธูป เท่ ย นบ ชา พระ เท ว กรรม ชำ ง ลัาลั ญ ก็ลัา แดง กริยา จะ ถลา หลุด ไป ใน ทิศ ทาง ท่ เสด็จ นั้น ด้วย ทำ ให้ ผู้ กำกับ ช่าง ลัน หลาย นาย ช่วย ลัน ดิง รั้ง เอา ไอ้ และ เม อ จะ เสด็จ พระ ราช ดำเนิน กลับ เขา ก็ ปลด ปล่อย ให้ ออก เดิน ได้ อิสระ เช่น คราว ที่ แล้ว ช่าง ลัาลั ญ คง เดิน นำ เสด็จ มา กง รถ พระ ท้น ง ทัง สอง พระองค์ ทรง พระ เมตตา ลูบ คลำ เม อ ใด เขา จะ ชู งวง ขน จบ อย่า งเ? ยบ อ้อย รถ พระ ท่นำ แล่น ไป แลว ชา งลัา ลัญก็ เดิน กลับ ค์นเ ขาส่ โรง พิธี อย่าง กับอ้ ประ เพณ์ ทำ ให้ ประชาชน ทเ ฟ้า ชม ตลอด เวลา ออก เส ยง ออ องกัน ด้วย ความ นิยม ชม ชน 111 วัน ที่ 11 อัน เปิน วัน สุด ท้าย และ สัาอั ญ ของ พระ ราช พิธี เวลา เช้า 6.30 น. เจา พ นก งาน ช้าง ต้น นำ ช้าง ด้าคั ญ ไป อาบ นา มี แตร สังข์ ประ โคม แต้ว ช้าง ตัก บาตร พระ สงฆ์ 30 รูป เวลา 14.00 น. เสด็จ พระ ราช ดำเนิน ไป ยัง พิธีมณฑล ณ โรง พระยา ช้าง ตน ทรง สาย สะพาย นพ วัต นิ ราช ว รา ภรณ์ ทั้ง สอง พระองค์ ไต้ เวลา พระ ฤกษ์ พระ บาท สมเด็จ พระ เจา อยู่ หัว เสด็จฯ ข์น เกย ช้าง ฌญ พรต จะ ทรง หลง นำ พระ พุทธ มนต์ สาย ตา ทุก คู่ ของ ผู้ ที ร่วม ชุมนุม ณ ท้นัน ยอน เห็น เปิน ประ วักษ์ พยาน ท้ว อัน ว่า ช้าง สัาอั ญที่แ สน ฉลาด เห มอน มี เทวดา คอย กระซิบ บอ กอ ย่ตล อด เวลา ไต้ ร้อง ขน และ ชุ งวง ขน สูง ถวาย ความ เคารพ ถีง 3 ครั้ง เวลา ทรง เจิม ที กระ พอง ชา ง สา0 ญ ก็ หยุด นิ่ง ถวาย โดย ด็ แต้ว จง พระ ราช ทาน อ้อย แดง ซิ่ง จาร กน ามท้ พระ ราช ทาน ข็น ระวาง เปน พระยา ช้าง ต้น ว่า พระ เศวต สุรค ชา ธาร บรม นฤ บาล สวามี อัก ด สุก ลัก ษณ เนต ราธิ คุณ ทศ กุล วิ ศิษฎ พรหม พงศ์ อดุล ยวง ศต ามพ หัตถี ประชาชน ะสวั สด็วิ บลย ศักดิ อัคร สยาม นาถ สุ รพา หน มงคล สาร เลิศ พิา แต้ว พระ ราชครู วาม เทพ มุนิ หลัง นำ เทพ มนต์ เจิม ช้าง ตาม ประเพณี พระ ราช ทาน เคร้ อง ต้น คชาภรณ์ ให้ พระราชวัง เม อง เชิญ ไป แต่ง ช้าง ตาม ยศ พระยา ช้าง ต้น มี เสมา ทอง พร อม ตวย สาย ค ต้อง คอ แต้ว ทรง พระ สุห ร่าย ทรง เจิม แผ่น ป้าย สุพรรณ หัฎ นาม พระยา ช้าง ต้น ลัาห วับ ไป ติด นิ่เ สา หน้า' โรง พราหมณ์ อ่าน สัน ที ดุษฎี กล่อม พระยา ช้าง ต้น อย่าง วัน ก่อน พระ เศวต มี อาการ สงบ เสงี่ยม เรียบ รอ้ย ผิด จาก เดิม มาก ครั้น แต้ว พราหมณ์ เบิก แว่น ช้า ราชการ วับ แว่น เวียน เทียน สมโภช ผู้ เวียน เทียน ต้วน ห นิ่ง ต้อง ลง ไป ยืน ที่ พน สนาม นอก โรง พิธี มี ประชาชน เช้า มารุม ต้อ มคู อย่าง ใกลั ชิด สตรี บาง คน มี ใจ ศวัท ธาแ ก่กต้ าถีง อับ แทรก เช้า มา ขอ ร่วม ดวย โดย พูด วา “ขอ สัน เวียน สัก แว่น เถิด” หัน หนา ไปลู ทาง ทิศ ไหน ก็ จะ พบ แต่ ผู้มี ใบ ห ท้า ยม แอ้ม แจ่ม ไส ช้อง มอง ที่ พระยา ช้าง ต้น อย่าง ชน ชม แม้ แต่1 ชาว ต่าง ประเทศ ก็ สนใจ พา อัน มา ร่วม การ เวียน เทียน ต้วย เสร็จ พิธี พระ ราช ทาน ของ ที่ ระ ลก ใน การ ไต้ ช้าง สัาค ญ มา แก่ ผู้ มีต้ วน เกี่ยว ช้อง และ ผู้มีส่ วน ช่วย ใน งานพระ ราช พ้ข็นิ่ ตลอด เวลา อัน ยืด ยาว หลาย ช้ว โมง พระ เศวต ไต้ วับ อาหาร นม คด็ม ผสม 1 มอ จาก ฟิมีอ “คุณ แม่” แต่สู พระ เส ว ตจะ ไม่ สู้ ยินดี ยินร้าย หัก คง จะ อิ่ม ทิพย์ เส์ย มากกว่า ถ้า จะ เล่า1 ไป ผู้ ที่1 ไม่ เชอ ก็ คง จะ' หัวเราะ แส่ ก็ ช่าง เถิด ความ จริง นิ่มีผู้ ใต้ เห็น ร่วม อัน หลาย คน และ หลาย ครั้ง รวม ทั้ง อดีต เช้า กรม ช้าง ต้น คอ พระราชวัง เมี อง เอง ต้วย กล่าว คอ ทุก ๆ วัน พระ เศวต มัก จะ มี อาการ ประหลาด เดิน ไป ตรง มุม รั้ว โรง ช้าง แต้ว ยก ขา ห ท้า เกาะ รั้ว ชง วง เงย หนา อ้า ปาก ตัง จะ ก ลน อาหาร ทิพย์ จาก สวรรค์ เม อผู้ แอบ มอง1 ไต้ ยิน เสียง กล นสัง เอื้อ ก แต้ว พระ เศวต ก็ เปลี่ยน ที่ ไป ทำ จน ครบ ทั้ง 4 มุม ตัง นิ่เปิ น ประจำ ถา ไม่ พูด ว่า เทวดา นำ อาหาร มา เลี่ยง ก็ ไม่ ร้จะ กล่าว ว่า อะไร ประกอบ อับ ความ เฉลียว ฉลาด เกีน สัตว์ หลาย ประการ ยิ่ง ทำ ใหผู้ คน สนใจ เมตตา เอ็น คู ยิ่ง ขน ใน เช้า วัน ที่ 12 ก่อน ที่ พระ บาท สมเด็จ พระ เช้า อยู่ หัว และ สมเด็จฯ พระ บรม ราชิ นิ นาถ จะ เสด็จฯ กลับ กรุงเทพฯ โดย เค รอง บิน เฮลิคอปเตอร์ พระ ที่ นง ที่ จอ ต ใน สนาม หนา ที่ ประ ท้บ เช้า 112 พนักงาน กำกับ พระ ยๅช ๅง ตน ก็ เชิญ พระ เศวต สุรคุ ชา ธๅร เดิน จาก โรง ชำ งม ๅเ พอ คอย กัง เสด็จ พอ เท น คุณ พระ ฯ มา เทา นันฝ ง คน ก็ เดิน มๅห้ อม ล้อม พระเ ห วต มี นาง สุนัข ห้อย ผู้ จง รัก กักด็ เดิน ตาม ติด มา ดาย แตน อนนั งอ ยู ห่าง ๆ ไม่ แสดง ทำ หวง กัน เพราะ พระ เศวต กำลัง ออก ประชาชน เดิน วน เวียน เท้ย ว ทักทาย คน นันมี คน น้ท้ ส์งท้ ชอบ ยำ คน มาก ที สุด คอ ตอน ใด มี ทราย หรอ ดิน ป่น ๆ ก็ จะ เอา งวง ลูดข็ น มา แล ว เป่า พ่น ใกัผู คน ให้ หัวเราะ กัน ค รน เครง หนำ ที่ ประทับ นั้น มี เนิน หญำ เขียว เรียบ พระ เศวต รู สัก จะ พอ ใจเ ป่น พิเศษ เดิน ขีนเ ดิน ลง ไม่ ได้ หยุด ตอน จะ ขน เน้น ก็ ทำ ท่า คลำ ย คน คลา นขีน พอ ตอน ลง ก็ ปล่อย ตำ ให้ ลืนถ ลา ลง ไป ทำ ซำ ๆ ซาก ๆ โดย ไม่เ บอ หน่าย บาง ที เห่ น คน นั้งเ กำ อ อยู่ ใน เต้น ที เพ้อ คอย กัง เสด็จ พระ เศวต ก็ จะ เร่ เ ข้า1 ไป หา ทำ ท่า จะ หย่อน กันลง นำ บน หัก ท่าน ผู้ นั้น จน มีเสํ ยง ร้อง เอะอะ กัน อย่าง สนุก สนาน พอ ใจ แกม ขบขี นิ ทัง สอง พระองค์ เสด็จ ออก จาก ประ ตที่ป ระ ทับ แรม พระ เศวต ก็ รีบ จบ ถวาย ทันที แล่ ว เลิก เล่น วก เวียน กับ คน อืน คง ยนเ ฝ็า อยู่ ใกล้' พระองค์ พระ เศวต มี ปกติ นิสัย ไม่ ชอบ ให้ ผู้ ได ลูบ ศร ษะ หรีอ แตะ ต้อง ตรง กัวน หนำ ผาก เลย แต่ เวลา ที่ ส อง พระองค์ ทรง ลูบ คลำ เขา ตรง ที่ นั้น ก็มี อาการ นิ่ง ไม่ ขีด ขวาง, “คุณ แม่,, ให้ คำ อธิบาย ว่าม่ รอย ประหลาด นุ นอ อก มๅที่ บริเวณ หนำ ผาก สู รูปร่าง คลำ ย อุณา โลม ลักษณะ ลัาลั ญ อก อย่าง หน้ง ก็ คอ ขน ตาม ร่าง พระ เศวต เวลา มี แสง กัอง ผ่าน จะ เหิน ชิ' ด เจน ว่า เป็น สํ ขาว ไม่ ผิด พู1 ท่ห้อ ย ขำ งหูทั้ สอง ขำ ง เวลา เครี อง คชาภรณ์ เลย และ ทาง นั้น ก็ ยาว เก็ อบ ละ ดิน อัน เปีน ลักษณะ ท่หๅ ไม่ ได้ ง่าย ๆ นัก ใน ชำ ง สามัญ สอง พระองค์ ก็ ทรง อาลัย พระยา ชำ ง ด้น มิ ใช่ ห้อย ทรง มี พระ กระแส รบ สง ให้ ผู้ ว่า ราชการ จัง ห หัด เลย งลูใ ห้ด็ และ จัดการ นำ กัง เข ำไป เลย ง อัง พระ ตำหนัก จิตรลดา แต่ เนอ ง ด้วย จะ เสด็จ แปร พระ ราช ฐาน ไป ประทับ ที่ หัวหิน ก่อน พระยา ชำ ง ด้น จิง จะ บิน จาก ยะลา มาส งที่พ ระ ราช หังไ กล กังวล ใน ราว ปลาย เด็อ น มีนาคม นั้ คุณ พระ ฯ เปิน สัตว์ มงคล นำ นิมิต รด็ มา กับ ำนเ มี อง และ เป็น ของ คู่ บุญ บารมี ของ พระ เจัา แผ่น ดิน ถำป ระ ทับ ณ ที่ ใด ไล้ มี พระยา ช้าง ต้น พระ เศวต สุรค ชา ธาร ที่เล ยง ไว ไกล ที่ ประทับ แล้ว จะ หังเ นิด ผลด็ เป็น ส หัสด็ มงคล นอก จาก นั้น ผู้ จง หัก กักด็ ต่อ คุณ พระ เช่น นาง สุนัข ห้อย และ ท่าน หะ ยีก็ จะ ได้ หับ พระ กรุณา ให้ มา อยู่ ใกล้ ชิด กับ พระ เศวต ที่ เขา หัก ส่อ ไป ด้วย เฮลิคอปเตอร์ พระ ที่ นำ กัง เส์ ยง คำราม ล้น เพ้ ยง ใด พระ เศวต ห้อย ก็มิ ได้ ตระหนก ตกใจ แส่ เจ้า พนักงาน คุม ไป ยน กัง เสด็จ ให้ ห่าง ไกล จาก ฝ่น ธุลี ที่ ลอย ตระ หลบ พระ เศวต มี อาการ เศร้า สร้อย เหิน ถนัด ตา และ ยิ่ง กว่า นั้น ได้ มีนั้า ตา ไหลพราก ลง อาบ ห ห้า เม อเรี อ พระ ท่นัง บิน ห่าง ไป่ เจ้า พนักงาน ทั้ง หลาย ตอง พา กัน ปลอบ ประ โลม และ พา เดิน กลับ กัโ รง ช้าง จวน ผู้ ว่า ราชการ ปรากฏ ว่า มี ประชาชน ชาว จัง ห หัด ยะลา ทั้ง หญิง ชาย ที่ เป็น ไทย พุทธ และ อิส ลาม เดิน เขา เป็น กระบวน แห1 ตามพระ เศวต ไป ด้วย เป็น ทิว แถว สุด ทำ ยนั้ ขอ จบ ด้วย คำ ฉิน ที ดุษฎี สัง เว ย ของ พระ เศวต สุรค ชา ธาร บท นิพนธ์ อัน ไพเราะ ของ คุณ หญิง สม โรจน์ ส หัส ด็กล ณ อยุธยา รก ห ายศ คัก ด อัคร กรน ทร์ เ กก กระสน ามน หร์ ขวิด ฟอก รอม ยอม กล 113 เฉก เข่น พระ ค ขน ฤบค “ไข ยาน ภาพ” อาบ ขัย ไว ขอ ไว้ ขา ตรา ข ไทย ไ ว1 ใน ประ วตศ า สตร์ ขา ตก ยาม สวา มภก ครก พระ น ว มะ ราม ยิ่ง ข นก ปก เกศ ก่อ กาย เพ อ นาม พ่อ จัก ขจร ขจาย เผอ กผู้คุ่ พระ บา รม นำ สรปู พระ จักร์ แสะ ป ประ ขา ขาว ไทย . นเรศวรทรง ม ไว้ ยศ คข ไทย ฝ ทรง พระ คุณ งาม สม เป็น พระยา พ สาย ปู ไทย ธานํ 114 ประ ขา ขน ทั้ง ภาค ใฅทั้ ฟ้า ใน งาน ราช นิธ ช้าง สำคัญ 115 4ฮ เ แต่ง เค รอง พ}ะ เศวต ตุ รฯ แล้ว นำ เข้า ฟ้า พระ บาท สม เด จ พระ เ ข้า อยู่ หัว ทรง I จม ข้าง นำ คญ 116 ส่า เสด็จ ส่ ศาล หล กเม ลง เสด็จ ตรวจ แกว ข้า รา ข การส่ง เสด็จ (โปรด ลัง เก ต หน้า แ ถ ว ขา รา ขก ารค อสุ นัข ท ติด® 7 ม^{ระ เศ ๅร เ) วัน เสด็จ น วตท ระ นคร หล! จาก เสร็จ ทธแ ลา-หระ เศ วก ส่ง เส® จ 117 พระ เศวต นอ ขมา ส่บุญ โดย สุนัข พเนจร ดิฉัน เป็น หญิง ไทย แท้ ค่ะ แท้ ว่า จะ เกิด ใน ดิน แดน 4 จำ หวัด ภาค ใด้เ ก็ อบ สุด ของ ประเทศ ค่อ จำ หวด ยะลา ตั้งแต่ จำ ความ ไท้ ก็ ไม่ รู้ ว่า พ่อ แม่ อยู่ ทาง ไหน ฉัน ท้า ง ฉัน จืงอ าสัย กิน นอน ตาม ท้อง ถนน ใน เม อง ไปเ ร้อย ๆ ฉัน ห นิ่ง เคราะห์ ร้าย อะไร ก็ ไม่ รู้ เกิด เป็น เจา โรค ประหลาด ท้น มา เฉย ๆ ม่อา การ ชก หงิก ๆง อๆ ไป ท้ว ทั้ง ตำ โรค นิ่ท้า เกิด ฉับ คน เขา คง เรียก ว่า ไท้ ฉัน นิบาต ใช่ ไหม คะ ปาก คอนิ่ เคย สวย งาม ก็ บิด ฌยว พิกล พิการ ไป หมด เล่า มา แค่ นิ่ม ใคร สงสาร ท้า งหรี อ ยัง คะ ออ ล้ม บอก ท่าน ผู้ อ่าน ไป ว่า ฉัน เป็น สุนัข ไทย ม่ผิว พรรณ สอง สํ งาม ขำ ขาว ดำ ประปราย ทัง ตำ ถา หาก เขา จะม่ การ ประกวด ความ งาม ฉัน แล ำม่ส ปอน เซ่อ รี ล่ง ฉัน ละ เห็น จะ ท้อง ขอ ช่อ ว่า ทว่ว ร รณ หรี อสุ จ ฉวี ช่อ ใด ช่อ ห นิ่ง เป็น แน่ แต่ แล้ว นิ่ไ หน ได้ พอ อายุ ฉัน เท้า ฉัย รุ่น สาว ก็ เกิด อาฉั พ ฉับ โชค เอา ตอ ๆ ลูก โรค ลม ชก พา ให้ หมด สวย งาม ไป ช่อ ด ๆ เพราะ ๆ ก็ เลย ไม่ ม ใคร แยแส หรีอ สนใจ จะ เรียก นอก จากว่า “แม่ ฌยว ” ห? อ “นัง เบย ว,, เป้ นอ ย่าง ไพเราะ ท่สุด ทำ ให้ ฉัน ท้อ ใจ และ ห้อย ใจ ใน วาสนา เป็น กำลัง ฉัน ห นิ่ง ขณะ ท่ฉัน กำลัง เพลิด เพลิน เดิน ผ่าน ห ท้า จวน ผู้ ว่า ราชการ จำ หฉัด ก็ เห็น ผูคน มาก มาย ล้น หลาม ยืน ล้อม รอบ มุง ลูอะ ไร ฉัน อยู่ ฉัน ก็ เลย ลอด แท้ง ลอด ขา เท้า ไป เม่ย งม อง คู บาง โอ่ โฮ ท่าน ผู้ อ่าน คะ ตำ อะไร ก็1 ไม่ รู้ ซ สูง ใหญ่ กว่า ฉัน ตั้ง แยะ คอ สูง ประมาณ 1 เมตร ละ ค่ะ ทั้ง สวย ทั้ง สง่า งาม ฉัน ไท้ ยิน คน เขา เรียก ฉัน ว่า ท้า ง ท้า ง ค่ะ ก็ เป็น สัตว์ 4 เท้า อย่าง ฉัน นิ แต่ หาง ยาว มาก เกิอ บ จรด พน ดิน จมูก ก็ ยาว ยาว เรียก ว่าง วง คู ช่าง ชุก ซน ไม่ อยู่ นิ่ง เลย แต่ ก็ ไม่ ดุ ร้าย อะไร ทั้งทั้ เป็น ชาย คน ละ เพศ ฉับ ฉัน ออ ภรรยา ผู้' ร่า การ เรียก ว่า “พ่อ พลาย,, คู เห ม่อน จะ ม่เส น่ห็ดี . ใคร เห็น ก็ อด ร0 กอด เอ็น คู ไม่ ได้ ท่าน ผวา การฯ สิริ ค ชบิร้ ญ ยืน บัญชาการ ให้ คน งาน ฉัด การ ปลูก สร้าง โรง นิ่พัก พ่อ ท้า ง พลาย ขน ขาง ๆ สมาคม ล่ง เสริม ฉัฒน ธรรม หญิง ซึ่ง อยู่ ไม่ ห่าง จาก จวน ของ ท่าน เท่าไร นัก ล่วน ภรรยา ของ ท่าน นั้น ยืน ติด แจ อยู่ ขาง ๆ พ่อ พลาย ห้อย เตย ว ๆ ก็ ลูบ ๆ คลำ ๆ ด้วย ความ เอ็น คูเส์ ยท่ เห มอน ฉับ ว่า เขา เป็น ลูก เป็น หลาน อย่าง นั้น แหละ ค่ะ แหม ทำไม, ไม่ มี' ใคร ๆ ริก และ เอ็น คู ฉัน อย่าง พ่อ พลาย เช่ อกนิ่ ห้าง นะ นิ่แห ละ ตรง ฉับ คำ พำ เพ ย ว่า แข่ง อะไร ก็ พอ จะ แท้ง ได้ แส่ จะ แข่ง บุญ แข่ง วาสนา ค่ะ เห็น เสํย แล้ว ว่า ทำ ไม่ ได้ ฉัน ได้ ยิน คน พูด เป็น ทำนอง ว่า พ่อ พลาย นิ่ไม่ ใช่ ท้า ง ธรรมดา เส์ย แล้ว ทั้ง นิ่ม อายุ เพ้ย ง 6-7 เ ดอน ก็ม่ ลักษณะ ดี ๆ หลายอย่าง ว่า จะ เป็น ท้า งลัา ฉัญ ส่อ ไป คุณ นาย ผู้ ว่า การฯ ท่าน เลย ประคบ ประ หง ม ใหญ่ จะ เลิ่ ยง ให้ เห มอน ลูก เพราะ ทั้ง 2 ฝ่าย ส่า งก็ม่ สัญชาติ ญาณ ส่อ ฉัน ฉันท์ แม่ ฉับ ลก จริง ๆ เสํย ด้วย ท่าน จง สง ซึ่อ แป้ง นม คลิม กระป๋อง ใหญ่ ๆ มา ชง เลย ง เพราะ เม อ ตอน ออก จาก ป่า ใหม่ ๆ นั้น พ่อ พลาย ม่ปร ะฉัต็ ว่า อ ตอ ยาก และ ม บาด แผล ตาม เนิ่อ ตำ เป็น นิ่น่า สงสาร มิ ใช่ ห้อย สารคดี เรอ งนิ่ คัด จาก นิตยสาร สกุล ไทย ราย สัปดาห์ ปท 14 ฉปป ท 701 ประจำ ฉันจํ นิ ทร็นิ่ 1 เมษายน 2511 118 ท ระ เศวต ออก เคน รอบ ๆ น ศก เนอ ออก กำ กง ให้ อาหาร ท ระ เศวต 119 ด้วย ความ อยาก ร้อย ไก เห็น ตาม ประสา หญิง ดิฉัน ก็ เลย เท ยว ฟัง ๆ คน เขา อุย กน ชา วอ สาน แถว นั้น มี มาก ต่าง ตนเ ด้น มา ห้อม ล้อม คู ช้าง พลาย กัน เน่0 ง แน่น คน โนน ก็อุ ยอ ยาง นัน คน น นก อุย อย่า งนั้ แส่ ฉัน เลอ ก ฟัง เฉพาะ คน ที่ แน่ ใจ ว่า อยู่ ใกล้ ชิด ด้น ตอ และ ความ จริง ที สุด อ0 คูณ พรรณ พมพ ภริยา ผว่า การฯ และ กำนัน ชาว อิส ลาม ที นำ ช้าง มา มอบ เท่า นัน ซึง ทัง สอง ก็ เลา ความ สอ ตอ0 อ งตองกน เชน อย่า งดิ ท่าน ผู้- อ่าน ฟัง นะ คะ ฉัน จะ ถ่าย ทอด ให้ ฟัง ต่อ เด ยวน่ ณ ฤกษ์ งาม ยามดี ฉัน ที 30 มิถุนายน ช 2510 น เอง ชาว ไทย อีส ลาม ผู้ ห นง ชอ นาย เจ๊ะ กะ มะ ตา ดี นำ ช้าง พัง สะอาด ของ กำนัน ตำบล กาล อ อำเภอ รา มันห็ ไป เลย งบ น เขา ใน ป่า อย่าง เคย เม อ ผูก ทอด ไว้ ดี แล้ว ก็ที่ง ช้าง ไป ส่อ มา มี พวก ชาว ห้า นช์ง ไป หา ของ ป่า กลับ มา เลา ว่า ไต พบ โขลง ช้าง ป่า ประมาณ 30 เช์ อก พอ ได้ อิน ดัง นั้น นาย เจึะ กะ มะ ตาด็ ก็ ตกใจ กล ว ว่า ฝูง ชา ง จะ มา ทำ อันตราย ช้าง พัง สะอาด ของ กำนัน จง ริบ ไป คู ก็ พบ ว่าป็ ลูก ช้าง พลาย เชอ กหน้ ง ย่น อยู่ ขาง ๆ ช าง พัง สะอาด ทั้ง ที่ โขลง ช้าง ป่า นั้น วน เวียน อยู่ ใน บริเวณ ไม่ ไกล นัก เขา จึง ริบ นำ พัง สะอาด กล บอน มา ห้า น กำนัน แส่ ลูก ช้าง ห้อย นั้น ก็ ยัง เดิน ตาม มา ด้วย เห็น ไหม คะ ว่า นำ เอ็น สู แค่ ไหน ช้าง พลาย เช์ อก ห้อย ๆ ยอม ทั้ง พ่อ แม่ ญาติ มิตร และ ป่า เขา อัน เชน ถิ่น กำเนิด เช้า มา อยู่ กับ คน ส่อ จาก นัมา อก 3 คน คน ใน บาน กำนัน ต่าง ได อิน เสียง ชา ง มาร อง เริ ยก ไกล ๆ ใน ตอนกลาง คน ทุก คน แส่ พ่อ พลาย แสน รู้ ก็1 ไม่ ยอม คน หลัง เช้า ป่า อก ข่าว มหัศจรรย์ นิ ลวง รู้ ไป ถีงผู้ ร่า ราชการ จัง หวด ท่าน ดีใจ เต็ม ประดา ริบ สีง ข่าว มา ที่ กระทรวง มหาดไทย ให้ แจง สีา นัก พระ ราช ฉังส่ งผู้ช ำนา ญ มา ตรวจ ลักษณะ ตาม ตำรา พระ คช ลักษณ์ ผล ก็ คอ พระ ราช วง เมีอ ง อดีต เช้า กรม ช้าง รายงาน ว่า ลูก ช้าง น มี ลักษณะ มงคล อยู่ ใน ตระ กล “พราหมณ์,, ตระ ถูล ช้าง 10 หมี ชอ “ดาม พ หัตถี,, สมควร ขน ระวาง เชน พระยา ช้าง ด้น คู่ พระ บารมี เอา ละ เม อ พ่อ พลาย ห้อย น ซึ่ง ผู้ พบ คน แรก ได้ ขนาน นาม เป็น ภาษา อิส ลาม อัน แปล ตรง เชน ภาษา ไทย ได้ ว่า “พลาย งาม,, จะ เป็น ผู้มี บุญ หน ฉัาศั กด ใหญ่ ส่อ ไป ภาย ภาค ห ห้า ฉัน นาง หมา น่อย ธรรมดา ๆ ก็ จะ ขอ ฝาก เนอ ฝาก ตัว ที่ง ใบ บุญ ของ ท่าน ฉัน จะ ไม่ ระเห เร่ ร่อน ไป ใ หน อีก ละ โรง ช้าง ของ พ่อ พลาย งา มน แหละ จะ เป็น แหล่ง นอน ของ ฉัน ท่าน ผู้ อ่าน โปรด อย่า คิด ว่า ฉัน จะ ละ ลาบ ละ ล้วง เช้า ไป นอน ร่วม กับ ท่าน นะ คะ ฉัน จะ ขอ อยู่ เพียง นอก โรง เท่า นั้น เอง ทั้ง กลาง ฉัน ภ ลาง คิน ใคร ไป ใคร มา หา สีพ่อ พลาย งาม จะ ไม่ คลาด สาย ตาขอ ง ฉันใ ป ใล้1 ม่ น0นขาด จะ ได้ เชน อง คฉัก ษ์รู จัก หอน เห่า ทุก โมง ยาม พิทักษ์ จัก ษาต ลอด เ วาที เดียว คุณ พรรณ พิมพ์ เป็น ธุระ ปะ ปง กับ พ่อ พลาย งาม ไป เสีย เก็อ บ ทุกอย่าง จน ใคร ๆ ยกย่อง เริ ยก เธอ วา เป็น “คุณ แม่,, ของ ช้าง เธอ คิด วิธี เอา ยาง ใน รถ ยนดี ทุ่ม ๆ มา ผ่า ออก ตาม รูป ยาว แล้ว เชอ ม1 ให้ ติด ทาง ด้าน ที่ ตอง การ' ให้’ ดู เห : ม่0' น เชน รูป ขวด นม เม อ ละลาย แข้ง คลิม ใส่ นำ ตาล ให้ หวาน ดี แล้ว ก็ เท ใส่ ขวด นม ยาง นนำ ไป ป็0 นพ์0 พลาย จึง ได้ ดม สะดวก ดาย เหม0 นเดี กอ่0 น ๆ ถีง ฉัน ละ 7 ครั้ง บาง คราว ป็เห ถี0 ห้าง นิดๆ หน่0 ย ๆ เธอ ก็ เท ให้ ทาน แก่ ฉัน แต่ ไ0 ฟังส์ คะ 120 ฉัน มีเร อง ประหลาด อีก แล ว คอ นับ แต่ ได้ มา อา ฉัย อยู่ กิน ห ฉับ นอน เฝัา พ่อ พลาย งา มน เวลา พี่ เลย ง จูง เขา ไป อาบ นำ ทำ ความ สะอาด ซง ท่าน ผู้ อ่าน ก็ คง หลับ ตา นก ได้ บำง ล่ะ ว่ๅไ นนํๅ นั้น จะ มี อะไร เจอ ปน อยูด วย ฉัน คอย ถอ โอกาส วิเศษ ที่ รอง ฉับ น้าศั กด ฉัทธ จ-เก ตำ พ่อ พลาย ทั้ง อาบ ทั้ง กิน เป็น นิจ ฉัน เขา อาบ ใหกั นถง วัน ละ 3 ค รัง ฉัน ก็ ได้ นำ นั้น เปิน ยา รักษา ตัว 3 ครั้ง เห มอน กัน ผล เลย เห็น ทัน ตา เท่ ยว ค่ะ อาการ โรค ฉัาย ทุเลา เบา บาง ไป มาก ตัว เนอ ท่ เคย ผอม โซ เพราะ อด อยาก ก็มีเ นอ มี หนัง ขื้น ฉัน เลย มี เรียว แรง วิง เล่น กับ พ่อ พลาย เวลา คน เลย ง เขา ปล่อย ใ หริ่ง เล่น ใน สนาม เด็ก ชาย อายุ 6-7 ขวบ ถูก คน ขับ รถ ท่าน ผู้ ว่า การฯ หา ลูก บอล มา เตะ ใ ทัด ครา วน สนุก กัน ใหญ่ พ่อ พลาย ชอบ ใจ เตะ ไป เตะ มา ถา ลูก ก ลง ไป ไกล ๆ มาก ก็ ฉัน มี แหละ ที่ริ่ง ไป เตะ ลีงคิ น มา ตกลง เรา เลย เป็น เส มีอน 3 สหาย เล่น สนุก กัน ทุก วัน เคย มีฝรั้ งมา ยืน คู แล้ วลี ง ภาษา กัน ว่า ชา ง นฉัา กัญ ท่เด็ ยวมี ทั้ง 80} ก- 16 กอ และ ๐11-1 ก- 16 กอ คง ไม่ เหงา คิด ถง พ่อ แม่ ใน ป่า พวก อิส ลาม เคร่ง ศาสนา กัน มาก แส่ พ่อ งาม ของ เรา ก็มี เส น่ห็ด็ มี ความ ศ' กด ฉัทธี อย่าง ที่ ฉัน ได ฉับ ผล มา แล้ว ท0 าใทั เขา เฮโล กัน มา ขอ นำ มนต์ จาก พ่อ พลาย กัน ฉัน เฝ็า ยืน มอง คู เขา เอา ปีบ ใหญ่ ๆ ใฉั นำ มา วาง ตรง หนา แล้ว คน เลียง คน หมี งท่ เป็น อิส ลาม เห มีอน กัน ก็ฉัง ภาษา ของ เขา กับ พ่อ พลาย คู เอา เถิด ไม่ ว่า ใคร จะ พูด ภาษา อะไร ด้วย พ่อ พลาย ผู้ป็ บุญ เป็น ต3 อง เข ำ1 ใจ หมด เขา จง ยก งวง ขื้น วาง พาด ปาก ปีบ สัก คร่ห นง แล้ว ก็ จุ่ม งวง ลง, ใน นำ คน เฉัย หลาย รอบ เสร็จ แล้ว ยก งวง ขน เป่า ฟูด ๆ เป็น ครั้ง สุด ทัาย นาย อิส ลาม คน นั้น จง จะ ยก เอา ปีบ นำ ไป เป็น ฉัน ว่า เสร็จ พิธี ทำ นำ มนต์ ทัก ดฉัท ธ ฉัน คิด ว่า เขา ก็ คง เอา ไป อาบ ๆ ทา ๆ รักษา โรค เห มีอน กัน ยิ่ง นาน วัน เข้า กิตติ ศัพท่ ก็ ยิง มาก ขน ท่าน ผู้ อ่าน เชอ ไหม คะ เด ยวน มี ชาว อิส ลาม ยก ปีบ นั้าม าใทั พ่อ พลาย ของ ฉัน ทำ น้ำมนต์ กัน วัน ละ 10 ปีบ แล้ว อย่าง ที่ เล่า ใทั ท่าน พิง แล้ว ว่า คุณ พรรณ พิมพ์ เอา เป็น ธุระ เลียง คู พ่อ พลาย เป็น อย่าง ดี นอก จาก นั้น ยัง มี คน เลย งที่ มา จาก ฉัา นัก พระราชวัง ชอน าย แล้ว มา ช่วย เลียง ด้วย นัย ว่า เป็น ผู้ เคย ฟิก ทัด เลย ง พระ เศวต อดุล ย เดช พา หน ฯ ที่ โรง ข้าง หลวง ใน เขา ดิน วนา มา แล้ว และ ยัง มี ท่าน หะยึ ชรา ใจ ดี อิก ผหป็ ง อาสา ขอ เลียง ร่วม ด้วย อิก ท่าน ผู้ป้ เคร่ง ศาสนา มาก เดิน ทาง ไป เมกกะ มา แล ว แด ช ตา คง ด้อง กับ พ่อ พลาย จง ยอม่ ใทัข้ างเ ล่น ด้วย ทุก ฉัง ทุก อ ย่าง เช่น ท่าน มี หมวก สวม ตาม ประเพณี ศาสนา บาง เวลา พ่อ พลาย ก็ แกล้ง เอา งวง ดง ออก มา เลีย แล้ว โยน ลง กับ พน เห ยืยบ เล่น เลีย แบน ไป หมด ท่าน หะ ยืก็ ไม่ ว่า อะไร คง หัวเราะ แบบ ผู้! หญ่ใ จต็ ตาม เคย แต่ แล้ว พ่อ พลาย งาม เอง ด้วย ความ ฉลาด คง จะ รู้ ตัว และ เลีย ใจ ที่ ได้ ล่วง เกิน ก็ เดิน เข้า มา เคล้า เคลีย เป็น เชิง ขอธุ กะ โทษ เอง ที่ แหละ ค่ะ เขา ผัก น้ำใจ คน เก่ง นัก ท่าน หะยื เลย สละ บาน ช่อง มา เลย งไห็ ไต ย ไม่ คิต ค่า ตอบ แทน อะไร เลย และ ก็เ ปีน เห ตหที่ งที่ ทำ ใทัดี งคูด ใจ บรรดา ชาว ไทย ที่ลีอ ศาส นาอิ ล’ ลาม ที่ ^{หญิงชายมาร,วมวัก ร่วม นับ ถอพ์ อ พลาย งาม ฉัน ได้ ยิน เขา คุย กัน ว่า เวลา พ่อ พลาย ยก งวง ขน จน สูง ๆ ปาก อา เต็ม ที่ เขา เห็น มี ปาน ดำ ใหญ่ ใน ปาก ซงเ ขา เชอ กัน ว่า เป็น ลักษณะ ของ ความ ทัก ตลีท จอ ย่าง ทที่ง จง พา กัน เทียว มา ขอ ใ ทัทำ นำ มนต์ ส & เห ยำ มีเร้ อง ตนเ ด้น ยิ่ง กว่า น อีกก่ ะ พวก เรา หลาย คน แอบ สังเ กด ดพ่อ พลาย ม กิจวัตร เป็น พิเศษ ประจำ วัน คอ ล้า เวลา ปลอด ผู้ คน เขา จะ เดิน ไป ที่ มุม คอก ยก ขา หนา สอง ขา ขน เกาะ เสา แล้ว 121 แหงน หน้า ยก งวง ขน สุง อ้า ปาก ทำ ท่า เห มีอ นก ลน อะไร ใน อากาศ ก็ ไม่ รู3 ดง เอีอ ก ใหญ่ 1 ค รัง แล วก็ เปลี ยน อิริยาบถ เดิน' ไป ทำ อย่าง นั้อีก จน ครบ 4 มุม หร้อ 4 ทิศ ฉัน เป็น สัตว์ โง่ ๆ เห็น แล้ว ไม่ เข้า, ใจ ว่า เขา ป็ค วาม หมาย อะไร ที่ ทำ อย่าง น แต่ บูก็ ไว ตาม เคย อีก แหละ ค่ะ ไอ้ ยิน พระ ราช วง เม่อ งบ อก ฉับ ท่าน ผู้ ว่า การฯ ว่า พ่อ พลาย ม เทวดา นำ อาหาร ทิพย์ มา ให้ อย พ่ง แห้ว ขน สุก ไหม คะ ใคร ไม เชอ ก็ ช่าง แต่ ฉัน ว่า คง จริง เพราะ เท่า ที่คู แห้ว พ่อ พลาย งาม เชือก นั้มี ลักษณะ พิเศษ แปลกกว่า ลูก ชา งอน ๆ ทิว ไป มาก เขา กิน อาหาร ตาม เวลา ไม่ พรำ เพ ร้อ เลอ กภิ นก ห้วย แส่ มอ กลาง ฉัน ม่อ เดียว ผิต จาก นับ 1ป เป็น ไม่ แตะ ตอง คน ที่ จะ ให้ อาหาร ก็ อ้อ ง เป็น คน ประจำ ผิด ตำ ก็ ไม่ ยอม ฉับ จาก คน แปลก หนา เวลา ตั้งใจ ทำ ดี แห้ว เรียบ รอย น่า เอ็นดู ขน บันได จวน ไป หา “คุณ แม่,, ทุก ฉัน ไม่ เคย ทำ ของ แตก เสีย หาย เลย ถอลั ว ไว้ ยศ ตาม สมควร ไม่ ยอม ให็ ใคร แตะ ต้อง จับ อ้า นห้ว หรอ หน้า ผาก และ ไม่ คุก เช่า ยอม จบ แก่ ใคร ง่าย ๆ แต่ ห้า พูด ว่า ให็ ฟิก บัด ไว้ เวลา พระ เจ้า อยู่ หัว เสด็จ มา พ่อ พลาย จะ ไอ้ ทำ ลูก อ้อ ง เท่า นัน แหละ พลาย งาม ผู้ แสน รู้ เป็น รีบ ทำ ทันที ฉัน ที่ 9 มีนาคม ศก น เป็น ฉัน ที่ ชาว จัง หฉัด ยะลา ต็นเ อ้น ยินดี เป็น ทิสุด เพราะ จะ ไอ้ ฉับ เสด็จ พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หัว และ สมเด็จ พระ บรม ราชินีนาถ เสด็จ พระ ร ราช ดำเนิน มาทรง ฉับ การ น้อม เก ห้า ฯ ถวาย ช้าง ลัาลั ญ และ ทรง พระ กรุณา โปรด เก ห้า ฯ ให้ ตั้ง การ พระ ราช พิธี ฉับ สมโภช และ ขน ระวาง พระ เศวต สุรค ชา ธาร เห็น ไหม คะ ผู้ทิ ฉัน จง ฉักบั กด็ เฝ็า ปก ป๋กฉั กษา กำลัง จะ ไอ้ ฉับ ยศ เป็น ถง พระยา ช้าง อ้น ป็ชอ พระ ราช ทาน พิเศษ สัาห ฉับ เป็น ช้างออก ศก เสีย อ้วย ดู ช่าง สม ฉับ สถาน การณ์ น้า นเมี อง ใน ยา มน เสํย จริง ๆ ฤกษ์ งาม ยามดี ตาม เคย เช้า ฉัน น ฝน ปรอย ลง มา แต่ เช้า จัง หฉัด ยะลา ซึ่ง แห้ง แห้ง มา 2-3 เ ดอน แล้ว ช้กมี บรรยากาศ ลัก ตัก สด ใส ขน เพราะ พวก เรา รู้ ว่านอก จาก จะ เสด็จ มา ใน พระ ราช พิธี ของ ช้าง ล้า คํญ แล้ว ยัง จะ ไอ้ ทรง นำ พระ พุทธ นว ราช บพ้ธ ซึ่ง เป็น พระ พุทธ รูป ปาง มาร วิช้ย ซึ่ง ทรง มี พระ ราช ดำริ ให้ ส ราง ขน เพ อ ประดิษฐาน ประจำ จังหวัด ต่าง ๆ ทั้วพ ระ ราช อาณาจักร ต่อ ไป น ยะลา จะ ไอ้ ร่ม เย็น สมบูรณ์ พูน สุข ฉัน เสีย ที สุภน้ มิตร ลันด็ งาม ก็ เริ่ม ปรากฏ ห้าง แห้ว ตั้งแต่ ตอน ไอ้ ช้าง ลัาลั ญ มา โจร ผู้ ว้าย ลัาลั ญ ๆ ถูก ปราบ ปราม ลง ไอ้ ราบ คาบ เป็น ที่ ลุ่น อก คุ่น ใจ แก่ ราษฎร เป็น อัน มาก พอ พระ อาทิตย์ ขน ตรง เหน่อ หัว ฉัน ก็ ไอ้ ยิน เสียง เฮลิคอปเตอร์ ลัง กระ ที่ ม ผ่าน โรง ช้าง ที่ฉัก ของ ฉัน ไป คง จะ ร่อน ลง ที่ สนาม กว้าง หน้าที่ ประทับ ถง จะ ตน เอ้ นอ ย่าง ไร ฉัน ก็ ไม่ ที่ง พ่อ พลาย งาม ไป หรอก คง เผ่า ปรนนิบัติ อยู่' ใกล้ ๆ อย่าง เคย เพราะ อีก ไม่ กี่ช้ว โมง แห้ว เธอ ก็ จะ ขน ระวาง เป็น คุณ พระ เห น้อ ช้าง ทั้ง ปวง ระหว่าง น ท่าน ผู้มีค วาม รู้ ทั้ง หลาย เช่น พระ ราช ฉังเ มี อง ต่าง ก็ ผลัด ลัน มา อบรม สง สอน ให้ เขา ใจ ใบ พิธีการ ต่าง ๆ ที่ จะ เริ่ม มี ใน ตอน บ่าย ฉันนี พอ ไอ้ เวลา เขา ก็ เชิญ พ่อ พลาย งาม ไป ยัง โรง ช้าง ลัาลั ญที่ป ลูก ขน ใบ บริเวณ หน้า ศาลา กลาง จังหวัด แต่พู ท โธ่ เอย ฉัน จะ ติดตาม ไป อย่าง ใกห้ ชิด ไม่ ไอ้ เสีย แห้ว เพราะ ฉัน1 ไม่ มี ตำแหน่ง เสืา ก็ อ้อ ง ถก ก็ดฉั น ไป อย่ เสีย ค่อน ขาง ใ กล แต่อี งอ ย่าง นั้น พอ ใต้!0 ก าส ฉัน ก็ พยายาม สอด แทรก เช้า มา คู พิธี ลับ เขา จน ไอ้ เสียง เพลง สรรเสริญ พระ บารมี ตัง ขน ก็ เป็น ทิรู้ ลัน ว่า สอง พระองค์ เสด็จ มา กง แห้ ส่อ จาก นั้น ฉัน ซึ่ง อยู่ เพียง ใ กล ๆ ก็ ไอ้ ยิน พระ กระ แสด0 าฉัส แก่ ประชาชน ใน การ พระ ราช ทาน พระ พุทธ นว ราช บพีธ ส่อ มา อีก สัก ครู่ เดียว เท่า นั้น แหละ เจ้า ประคุณ เอย ฝน จาก ฟ้า ก็ เท ลง มา จก ๆ ไม่ ใช่ ปรอย ๆ ประพรม อย่าง ตอน เช้า เลย ตอง เรียก ว่า เท ลง มา เป็น ที่ น่า อัศจรรย์ อากาศ ที่ร้อ น ผ่าว 122 กลบ เย อก เย น ลง ทน ท ผูคน ทหัง อยู่ ใน พิธพ น กาว เปียก ป ถ} แต่ ข้า ราช การ ฝ่าย ชาย เช่น ผวา ราช การ จง หวด กย นอ ยู กล ๅง สาย ฝน ดวย ทๅ ทาง บัน คง1 ไม่- หวา ด ห ว น ต่อ พระ พิรุณ ประชาชน ที่ มา ชุมนุม อยู่ มาก มาย ก สู' ไม ม' ใคร แสดง ทา โกรธ เก รยว ตอ ค วาม วิป ริตข อง อา กา ค ( กลบ แสดง ความ ชน ชม ยินดี กน ทวห นา วา ตอ1 ใป น ชาว ยะลา จ ะ รน เย็น เปิน สุข เหม อ นสุภ มิตร ที ป ราก ฎ ส่อ ตา ใน วน น ฝน ลง ห หัก ประมาณ 15 นาท ก ขาด เม็ด ลง ฉับ พลัน พระ อาทิตย์ ช่อง แสง เ รีอเ รอง อ่อนๆ อากาศ แจ่ม ใส สบาย ท้น ที คราว นีก็ถ งพิข็ ของ พ่อ พลาย งาม ของ ฉัน บๅง ละ พอ เสด จ พระ ราช ดำเนิน มา กง เสด จข็น เกย ทรง หลัง นำ พระ พูทฐ บน ต์แก่ พระ เศวต สุรค ชา ธาร ซง ตอ ไป นฉน จะ ตอง ยิง นบ นก บ ตอ ทๅน บ-เก ช ท จะ ขอ เรียก ลัน ๆ ว่า คุณ พระ ฯ คุณ พระ ฯ ยก งวง ขน ถวาย เปน ท ประ ลัก ษ สาย ตา แกผู ท เพิง ได เถย ช บด วํำ แรก เปีน ขลัญู ตๅ เลั ยง สาว ๆ สด ปา กรี อง “คุย นๆ เอ็น ด จริง,, ลัน ไป ตาม ๆ พอ คุณ พระ ทรง เครี อง คชาภรณ์ พูด ง่าย ๆ ก็ ว่า เค รอง แต่ง ตำ ของ ชา ง นะ คะ เสรี จ แล ว “คุณ แม่,, ก็ เข้า ไป ถวาย พวง มาลัย แก่ สมเด็จฯ เพ่อ พระ ราช ทาน คลั อง คุณ พระ ฯ คุณ พระ ฯ ปฏิบัติ ส์ว นา รัก มาก เปีน พิเศษ เม็อ 2 พระ อง ค์จะ เสด็จ จาก โรง ข้าง พิธี คุณ พระ ฯ ก็พ่ง ตำ ออก ไป ขาง หนา จะ ตาม เสด็จ บาง เจ้า หน้า ที จึง ปลด ปล่อย เครี อง ผูก รีต ไ บัเ ปีน อิส วะ ควๅ วน แหละ คุณ พระ สนุก ใหญ วิง นำ หนา เสด็จ แต่ ม็' ข้อ สำ เก ต ว่า คุณ พระ ฯ ไม่ เคย เดิน เหยียบ บน ลาด พระ บาท เลย เพ ยงแต วิง นำ เสด็จ ไป ขาง ๆ เท่า นัน เม็อ เสด็จ ขน พลับ พลๅ หยอก ลิ อ คน นั้น บาง คนที บัาง เรียก เส์ ยง หำ เราะ ลัน ค รน เครง เสด็จ พระ ราช พิธี ลับ ข้าง ข็น ระวาง ใน วัน นั้น แล ว พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ หำ และ สมเด็จ พระ บรม รา ชิน นาถ ก็ เสด็จ ลง คราว นํคุณ พระ ฯ ทำ หนา ที เสด็จ แทน นาย ตำรวจ ผู้ เคย นำ เสด็จ ทุก ครั้ง ตรง ไป ยัง ศาล เจ้า พ่อ หลัก เม็อ ง ตอน ใด ที สอง พระองค์ ทรง พระ ตำ เน้น คู่ เคียง ลัน คุณ พระ เศวต ฯ จะ เดิน อยู ระหว่าง กลาง ไห สอง พระองค์ วาง พระ หัตถ์ บน ศีรษะ ของ ท่าน ได้ อย่าง สบาย ใคร ได้ เห็น ได ชม ภาพ ตอน น้ก็ย่ อม จะ อด คิด, ไม่ ได้ ว่า ที แหละ หนา อยู่ คีงก ลาง ป่า กลาง ดง ก็ ยังม็ เทวดา นำ มา ล1 พระ บรม โพธี สมภาร หับ เป็น บุญ ญาธี การ ของ คุณ พระ เศวต นอ ย ฉะ นแล ฉัน ทำ หนำ ที่ โฆษณา และ อง คลัก ษ์ให คุณ พระ ฯ มา นาน สมควร แก่ เวลา แลำ จำ จะ ขอ อำลา ท่าน ผู้ ย่าน ไป ก่อน เ รอง ราว ของ คุณ พระ ฯ ยัง ไม่ จบ ลัน แต่ เพียง น ท่าน จะ ม็บท บาท ใหญ่ ยิ่ง ต่อ ไป เม อ คุณ พระ ฯ ได้ เดิน ทาง มา กรุงเทพฯ โดย พระ มหา กรุณาธิคุณ เม อ ใด แล้ว ฉัน ก็ คง จะม็ วาสนา ได้ ติดตาม บา พิทักษ์ ว' กษๅ ท่าน ส่อ ไป อ็ก เป็น แน่ สอง พระองค์ ทรง ม็สา ย พระ เนตร แหลม คม มาก คง ทราบ เป็น อย่าง ด็ว่า ฉันลั ลัก ด็ต่อ คุณ พระ ฯ พระ ราช พาหนะ คู่ บุญ ของ พระองค์ ท่าน ม็ ประวัติ ช่วิต อัน สมควร อยู่ ใกลั ชิด ลับ I พระ เศวต สุรค ชา ธาร เพียง1 ไร สวัสดี นะ คะ พบ กัน ใหม่ ใน กรุงเทพฯ 123 คำ ฉนท์ ดุษฎี ส์งเ วย กล่อม พระ เศวต สุรค ชา ธาร คุณ หญิง สม โรจน์ สว้ส ดิคุล ณ อยุธยา นพ นธ์ ทูล เกล้าฯ ถวาย พระ คร พราหมณ์ อ่าน ใน งานพระ ราช พิธี วน ที่ 10 มีนาคม 2511 กาพย์ ฉบัง 16 ลา 1 ขอ พร ศรี ล้ทธ วิ วิธ บวร ก้ม เกล้า กฤ ตา ญ ชลี ส รวม คุณ1 ไตร รัตน์ รูจี ล1 อง สว่าง กระจ่าง พสุ น ธรา ป้อง ปัด ข วัด ภัย นานา จง สุ' ขทว แค' วน แดน สยาม ส รวม เดช องค์ พระ นวม ะ ราม เถลิง รัต น ใกล้ นทร์ ปีน ไทย บารมี พระ พ้น คำ ไข พา พสก สร่าง เข็ญ เย็น เส์ย ร เพราะ พระ เมตตา เพ็ญ เพียร ดิน ฟ้า โมทนา สาธุการ เทพ ไท ใน สวรรค์ บันดาล มหัศจรรย์ จอม ไทย ใหญ่ หลวง สาม คาบ สาม สาร เศวต สรวง เบื้อง บาท คูบด็ ศรี ล้ร คาบ สาม นมีเ ศว ตคชิ นทร์ อุบัติ ส่พ ระ บารมี เดชะ แห่ง กตเวที ใน หทัย ข้า เบื้อง บทมาลย์ เช ลง ฉันท์ กล่อม พระ คชาธาร ดุษฎี สังเวย หวัง ถวาย คุษฎ สํงเ วย ข้า ขอ ยอ กร ตัง วาย เรีอ งฤท ธสฤ ษดค เชน ท รา นอม กาย ประนม กร เปิน ประทีป ธา ตรี ไทย มน ศรัทธา ภมิพ ลพ ระ นาม ปาง เสวย ราช ย ตลอด กาล จำ เนียร หล้า ล่อ ระ บอ ขาน สวรรค์ ส่ง บำบ วง คช ลักษณ์ ล่อ ระบิล ธรรมะ อัน มี โปรด ดล คำ หวาน จตุร เทพ พรรณ ราย 124 ด้วย กลบ เกสร ปทุม า ส์บห ม่ส์ พงศ์ พัง พลาย จักรพรรดิ ราช ใด บุญ หลาย สาร วิเศษ นจัก ส์บุญ นบ องค์ ธาด าอลุ ลย์ ลิ พักตร์ คระ ไล หงส์ เหิน หาว นบ พระ จักร กฤษ ณ็๋ฤท ธรา ว คระ วิ ตรี คทา จักร สังข นบ พระ ศุส์พั ล ลังค์ ธ ครอง ไกร ลา ศส์ข ริน นบ องค์ พระ เพลิง เทพิ นทร์ มหิ ทธิ เดช ดำ แค ง แกร่ง ฉกรรจ์ สิ่นา มสิ่ เทพ ฤทธ อนันต์ ลิบ หม่ส่ พงศ์ ทรง ศรี นบ พระ เท วก รรท์ อัน มี อีก จัน ธ กุมาร ยรร ยง โผน ผยอง ล่อง ฟ้า อ่า องค์ ลิ่ว ลิ่ว ปลิว ใน เม ฆิน นบ พระ พิฆเนศ วร์ เก ศก ริน ทร์ และ องค์ โก ญ จน าเน ศว ร ” ะ อำ พระ เท ว ราช ทัง มวล อบ อาย บูชา อัญเชิญ ชม ชน พิธีกรรม จำเริญ พัณเ ฑาะ ว์เค าะศั พท์ส ดด็ เผด็ ยง เนา โรง ราช พิธี พิเศษ สังเวย ถวาย ส รวม ฤทธ อิทธิ เทพ ทั้ง หลาย จาก การ สมโภช คช สาร บ? ริก ษ์ส อง พระ นฤ บาล พระ ชน มา ยู ยืนยง เสวย ราชย์ จัฐ ไทย ธำรง อ? พินาศ ปราศ กลี คุ้ม ครอง ป็อง กัน พระ หัส ด ลิบ ชน มา อยู่ คู่ บุญ พัง เกิด ค ชา บา รม ระบุ ระบาย เพริศ พร์ง พระ คุณ ล่ม หด้า ฟ้า คราว อศภ ราช ฤทธ ขลัง เถลิง ระมาด ทมิศ จัง สฤษ ด็คช พันธุ เอิก อิทธิ ฤทธี มยูร อาสน์ ธำรง ชา, ชอง เชิง ศิลป็ ธูป ประทิ่น กลิ่น อวล เสนาะ ฉันท์ สรรเสริญ จับ สรรพ สิ่ง พลี ขจัด สร รพิ ภยันตราย ทรง เกษม ลัา ราญ เขต จัณฑ็๋ มน คง เผอ กผู้พิ เศษ ศ? 125 กำ ฌิดช้ ไง แถลง ปาง คช สารทรง คุณ โลม าสํท อง ผ่อง งาม จตุ เทพ รำ ถวาย จอม สยาม ยะลา ธานี ศรี ไทย สาร น้อย ส่บุญ ทรง ชัย ว่า เพราะ พระ เมตตา บารมี พระ ทรง แผ่ ทว ธรณี น้า สัตว์ พี่งโ พธิ สมภาร สาม สับ มิถุนายน วาร สอง พัน น้า ร้อย ส์บส มัย เจ็ะ งะ มะ ตา ดี ไทย- หมู่ น้า น บอ เจาะ ตอ ลง นำ' ช้าง พัง สะอาด ผูก ปลง เล็ม ล่า อาหาร เดียว ดาย ส่วน นาย เจ๊ะ งะ มน หมาย ประสา ชาว ป่า ป รา สัย ไป่ นาน เสํ ยง แหว แต่ ไกล ด้วย เสํ ยง พัง สะอาด ของ ตน ชวน สหาย วิ่ง ถงจี่ ง ยล อายุ ราว เจ็ด เดีอ น ปลาย ยืน ใ กล พัง สะอาด เดียว ดาย เห มีอน ใคร่ พึ่ง พิง นาง พัง เจ๊ะ งะ ละล้า ละลัง ขับ ฝูง จาก ป่า ฆ่า นาง จง เร่ง แล้ เชือก พัง พลาง หลบ มา เคหา สหาย แส่ โอ เอ็น คู พ่อ พลาย ตาม ติด ไม่ คด คน ดง เคล็ ยขัา ง นาง พัง ดัง จง ปอ อยู่ ด้วย ช่วย เอ็น คู เปิน ที่อัศ จร รย์ ตา ตรู แห่ง ท่าน ผู้ ว่า ราชการ เจา เมีอ ง ยะลา เบิก บาน เลื้ย งไว่ ใกล้ ชิด เคหา ผิว พรรณ เพียง อรุณ กำเนิด แค ร้น คาม ประจักษ์ ทว ไป ปวง ประ ชาชื พุทธ ศก ตก กาล อิส ลาม ห นง ใน บน เขา ชาย ดง มุ่ง หาสหาย เจ็ะ งะ ตกใจ พลาย น้อย เศวต สก นธ์ ท่วง ที พ่อ พลาย เกรง ชัาง โขลง ขลัง รีบ ลัด หา ทาง วิ่ง ด้อย ตะกาย ใจ จด ปลด ปลง ข่าว อึง ถี งห เร่ง รีบ ค ช สาร 126 กราบ บิ งคม ทูลพระ กรุณา ปรากฏ คช ลักษณ์ เลอ วรว ณ ตระกูล “พรหม พงศ์,, ทรง พรรณ สวย งาม “ดาม พ หัต ถี, พลาย น้อย สู้ สละ พนา ล หมาย พ้งยุ คล บาท กู บาล ใคร เห็น เป็น ที่ สงสาร น่า รัก กิริยา ท่าท้ ว่า นอน สอน ง่าย หมาย ดี พเล ยง พลอด พ รา คำ สอน ไป่ โหย ไห หา มาร ดร รู้ เล่น ใน โรง ลำพัง เหตุ น่เห็ นถพั ด ชิด หวง พลาย น้อย จง ต้อย ตาม บุญ ทรง พระ เมตตา กา รุณย์ เป็น พระยา ช้าง ต้น ตระการ “พระ เศวต สุร คชาธาร,, เนา โรง ร์ต นะ ใน เม อง โปรด ให้ ตรวจ ตรา ทอง แดง แสง สัน ที่งช นก ชน นิ เอ็น สู คชาธาร รู้ จำ วจี รู้ กิน รู้ นอน ใน บุญ จอม ลัง เตรียม คช ศรี สุนทรี เสพ สุข ทูกส ถาน ลา 2 ลา ไพร ว ลัน ต ดิลก ฉันท์ 14 อ้า พระ พระ คชส์ ริ บวร แตน ชวิ ตะ จะ ประ เ ท้อง เทพ ช่วย อำนวย สุข วิเศษ พา พ่อ ประสบ กุศล กรรม ลัด ใจ วิโ ยศ บิด รม ไ- ม่ งลู [พระ บาท พระ กูมิ พล ซบ เส์ย รส นอง พระ วร เดช ลัวย ลัก และ ภักดี กุว ไน ย ไป่ ทกข์ ทุเรศ สริ ระ ตน ร ^,1' เพ น คลอง และ ตอง อสูร ยาม ไหน พ่อ จะ ช้ำ กุระ ระทด คน หา ชนก ชน นิ ดัง พ่อ นก็ห งฅ์ก นก วร รณ โป้ง ป่า และ ปลัก สต ว เปรียว ตุจ ท่อน กุ ไร เรี อง อ็ เพราะ บุญ ญะ หนุน นำ เพราะ พระ เดช พระ ทรง ธรรม จร จาก พนา สณฑ์ ตุ และ ญาติ กา ตน มน ะ มน มิ หวน ไหว วรกุ ณ พระ จอม ไทย ดำริ พ่อ ฉะ น งาม ผิว ะ คน จะ หมาย ตาม จตุ บา ทะ บ่วง ขัง อป ยศ และ หมด หลัง ดุจ เดิม ณ ไพร เขียว ฤจะ ดั้น ณ ดง เดียว ฤจะ คู่ จะ ควร ครอง 127 ควร แต่ จะ เนา วรนิ วา ศน์ คู่ บุญ และ คู่ พระ ยศ ะ ของ พ่อ คอ พระ คชท ศ ตระกูล ควร เนา ณ โรง รต นะ ใน อยู่ เมิ อง จะเ รี อง สุข สวั ส- ลัาห รับ พระ บา รมิอุ ดม มาร ดร ไ} ดา พระ ค ชะ นั้น ของ ลูก มิ ผูก หทย พา อ้า พ่อ ค เชน ทร ฉวี อย่า หวน ละห้อย มน ส ใส ไพร พฤก ษ็่พ้ลึ กก ยะ ฉกาจ นอน กิน กะ ถิ่น ทุม ะ ระหง คลุก เค อ้า คละ โขลง ค ชะ สะกอ ชา งให ย จะ เบียด บท ะจร์ ล บาท พ่อ ก็ นอ ยก ษณะ น แม่ หนัก และ จำ ค ชะ จะ เอา ขวัญ พ่อ จะ แขวน ขณะ ระย่อ แม่ พ่อ จะ รอ ฤ จร ะ แล ยาม เย็น ยะ ยาน กะ พยับ เส์อ ศิงห็ ปิศาจ ศิจะ ประสาน แสน สาระ พัด พิพิธ ภัย อ้วน แส่ ระอา อุระ อนันต์ พ่อ ยอม ประจาก วน นิวาส บี บุญ แอ้ วน ะ พ่อ ชิ วะ จ ะ ใส กูญ ชร เศวต จร ะสนั คร์ จง ใจ คระ ไลส ละ พนา นต์ อโนดาต ฤก รง ทอง จก รพ รรดิ เกรียง ไกร ยศ ะ พูน พิบุล ช0 ย บุริ ร้น ส ราญ รมย์ ดิพิพั ฒนศั กด สม และ ก็ ยิ่ง ณ ยศ ฐาน์ จิต มน ณ บุญ ญา วรค ชะ คน ไพร วรว ร รณ ว รำไพ ทุรแดน กำเดา ดง ช์วะ อาจ มิเ ปีน องค์ ธุลิ อ้วน ระคาย ภัน สริรี พ่อ ก็ เยาว์ ค รี นิ วรค ชระ ทด เทา จร ลีมิ ทัน เขา สุ รเส์ ยง ตวาด แหว และ จะ ห้อ ระทม แด ก็มิ พัน ละ ลนลาน สุริย์ ลับ ณ รัตติ กาล ภิตะ ศัพท์ สยอง ขวัญ ระอุ ใน พนา วัน บมิ ควร จะ อาลัย นร ชาติ ก็ ชน ใจ บริสุ ทธ วิบูล สาร ศิระ ภักดี กู บาล ดุจ นมิ เคย เห็น ลา 3 ชม ฌอง อิน ท ร วิเชียร ฉันท์ 11 ใน เม อง ยะ ลานื้ สด ชน ระ ร้น เย็น ส์ธา นิ ทักษิณ ใหญ่ ยิ่ง มิ แพ้ สาม ขวัญ เอย พระ คช แก้ว ขอ ขวัญ คชาธาร ค ชะ ศรี จะ สร่าง เข็ญ ศิระ กว่า วนา หนาม ก็บุ ริน ยะลา งาม บุ ระ อนและ ชน บาน ร่ ^{นั้ จิต ะแผ ว เกษม ศานติ เตะ มน มิพ ร้น ผอง 128 ชม เม อง ประ เท้อ งแนตร สอง ฟาก วิถี มอง หญิง ชาย ก็ เก ลอน กล่น งาม เนตร และ หน้า งๅม ขำ คม นิยม นัก อ่า อง คะ ๙ าอา ง งาม ปวง บุรุษ ใต้ นา ส์กวิ ไลด็ ภูษา โสร่ง ทรง ชม ชาว ประชา สยาม ฟ่อ จัก สนาน ส นก มอง เม อง ยะลา เจริญ อาคาร สถาน รัฐ ตรุ ตา ส ถาน้ น ปลูก พรรณ พฤกษชาติ ดอก ใบ ก็ ราง ชา ง ภาค พน ถนน กวา ง ยำ ยาน ข วะ ไขว่ ถี จัญญ าผ ลา หาร เม อง ไทย วิไล ธร รม์ บุญ ฟ่อ จะ ไต้ ชม เห มอน เท วะ พารา ด้วย ราช พิธีการ สมโภช ะ ฟ่อ งาม ทวย ชน จะ ต้น ไหล ชม แห่ พระ คช สาร ถวาย พร พระ จอม ภู อ่งเ อก เกริก เพียง ขวัญ เอย พระ คช น้อย ฟ่อ น้อย จะ ผ่อง พรรณ ข่าย ทอง ตระพอง กา ญจน์ ภู จามรี วอน วัต คน วิมล มาศ ผ้า ปฤษฎางค์ ร ม- ธุ [นิเวศน์ ระ เรี อง รอง คฤหาสน์ และ ดี กราม จร ดล ถนน หลาม นิร ทักษิณา นาง วร พัก ตระ นวล ปราง อบุวั กษ์ป ระ เพณี ทวิ นัยน์ ก็ ศร ศรี กิริยา สง่า งาม พิศวง ณ เม อ ยาม บุริใ ด้หทั ย เพลิน นิร ะ ทุก ขะ สุข เกิน และ' จะ ลม พนา ? กัณฑ์ ก็อุทั ติ ถะ กล ควัน และ สง่า ศาลา กล่า ง ระ ดะ ดาด ประดับ ทาง ตะละ ต้วน วิเศษ สํ บมิ ว่าง เพราะ รถ มี ละ คระ ไลก็ หลาย พรรณ ก็ ตระการ อุดม สร รพิ ผล โภค มิ โศก ซา บุริ รม ย นาม ยะลา ทิว ะน จะ ยิ่ง งาม นฤ บาล พระ จอม สยาม “เศวต สุรค ชา ธาร” จร ใน ยะลา สถาน และ จะ ซ ร้อง สน นเส์ ยง และ พระ ค ชะ คู่ เวียง จะ สะทก สะเ ท้อ น สวรรค์ น ระ คอย จะ วับ ขวัญ เพราะ พิพ้ธ ค ชา ภรณี ก็ ลูฬา รอ ลง กรณี ทวิ โสต ระ พิง ชม ระ ดะ ดาษ ประดับ สม ย พินิจ วิจิตร พรรณ 129 เก้า แก้ว ก็ แวว จับ สร้อย ศอ สุพรรณ สรร- เสมา พระ ราช ทาน ทรง ค ก้อง ณ รอบ คอ ข้า ไท และ หมอ ควาญ คูษิต สน อบ สุ น- โรง ชา ง ระวาง เอก เพดาน ก็ แพร พรรณ แท่น ที่จธุ ง มาศ ทั้ง เพ นก พนัก หมาย นา หญ้า ผลาผล กก้ว ย ก้อย เอ นก เครือ เชิญ พ่อ สน้ท เนา โพย ภัย มิยา ยี ฤกษ์ งาม ณ ยาม ชัย ราช ธานิ นาม ขาน สนอง องค์ พระ ทรง ศักด ใกล้ บาท พระ คู บดินทร์ วะ วะ จับ ฉวี วร รณ ค วิเศษ ล้า ห จับ ศอ สุก กาญจนา ละ ออ ค ชะ นัอย ธ กา รุนย์ ก็ ตระการ ตระ กล บุญ ท ระ ส์ทวี สัน ต รุจิเ รข วะ วาว วร รณ ระ ดะ ดาร กา ราย พิศ ะฒญ พาด พราย นิทร ะ น่า สิา ราญ เหลอ บริโภค ะพ่ม เพิอ ธ บำรุง บำเรอ กรื นิทร ะ โรง ละ ออ ศรื ชิ วะ ชน และ ยีน นาน ก็ จะ ได คระ ไลส ถาน บุริจั ตน โกสินทร์ อภิ จัก ษ์สย ามิน ทร์ ยศ ะ พ่อ จะ เพิ่ม พูน ลา 4 สอน ช, ไง กาพย์ ฉบัง 16 ก้าพ่ อคช ลักษณ์ จำ รูญ จัง สิ พรรณ ราย ฉาย ฉัน ขอ พ่อ ผู้ พรหม พงศ์ พันธ์ ท พระ ครู พ รา รา สอน จับ ครวญ ลำนำ คำ กลอน เพิ่อ พ่อ ปฏินั ติ อัตรา พ่อ นัอย คอย ระมัด กิริยา ไน ยผู้ร้ การ อัน ควร ยาม เม อ หัตถาจารย์ มวล สอน สง จง ตั้งใจ จำ พ่อ จุ่งรู เกรง เย ง ยำ ตาม แต่ อำเภอใจ ตน ร้จัก เอ็น คูผู้ คน เลย ว ไล่ ไขว่ คว้า ควาญ หมอ งาม เพียง แสง สูรย์ สดับ คำ จำ น รรจ์ มธุ ร วาก ย์วิง วอน เช่น ชาติ อา ชา- ม าชเ ชิง ชวน อย่า ฝ่า ฟิน ทำ อย่า สนุก ซุก ซน 130 ถ'! แตะ เปะ ปา ยล ำย ศอ วุ่น วิง ชิง ขอ งอ งวง เควี่ ยง ขว้าง จัง แก โกรธ เก ร้ยว กระ ท้บ บาท ตวาด แ หว ร2 อง แล่น แป ร้น แปร โยก โคลง ถอน หมัก หัก เสา โกง เกก มะเหรก เกเร เขา เหิม มัน มน เมา ไม่ นก ถีงย ศคช ศรี อย่า พ่อ อย่า ด็อถี อด็ เร่ง เละ พยศ อด ออม โอน อ่อน นำ จิต คิด ถนอม ยอบ กาย หมาย จำ คำ ครู คา เช่า ชู งวง สาธุ ผู้ทรง พระ คุณ อุ่น เส์ย ร สุจริต คิด บำเพ็ญ เพียร มัก ดี แด, พระ คู บดินทร์ ริก ษาย ศศัก ด็อัค รก ริน ทร์ ช์วิต พ่อ พร้ อม ยอม พลี เฉก เช่น พระ ค ชน ฤบด็ “ไชยา นุ ภาพ” อาบ ชิ ย ไว้ ช่อ ไว้ ชาติ ราช ไห ย ไว้ ใน ป ระ ว้ต็ ศาสตร์ ชาติ สยาม สวามี มัก ด็จัก พระ นวม ะ ราม ยิง ชนก ปก เกศ ก่อ กาย เพ็อ นาม พ่อ จิก ขจร ขจาย เผอ กผู้คู่ พระ บารมี นำ ส์ริล [พระ จักรี และ ล [ประชา ชาว ไทย นั่น แ หละ เทพ ทุก สุราลัย ผาย แผ่ คุณ คุม คุม กัน คาบ น์ม่ สุข มหัศจรรย์ ล [พอง บรม บาท จัก? นทร์ ทวย ไทย ทวทั อง ธร ณิน ยอ กร สาธุการ ขาน ถวาย เผดียง พระ' ไตร ริ ติน์จ จัสพ ราย และ พระ ราช บุรพ กา รี เปิน ราช หัตถี ก กัญ ญสูย อม ถวาย พร จอม คู จัก ผู้ จัก เรียน เพ อ พระ ส ยา มิ นทร์ นเรศวรทรง มี ไว้ ยศ คช ไทย ผู้ทรง พระ คุณ งาม สม เปิน พระยา พลาย ล [ไทย ธานี จัก เออ อวย ชิ ย เชอ ชาติ ฉัททันต์ ร่วม ด้วย ฟ้า ดิน ทวย เทพ ทั้ง หลาย 131 ถวาย พระ จตุร พร ภบด็ พระ ราช โอรส ธิดา ทรง พระ เจริญ ชน มา¬ ย งก ว่า ศตวรรษ สมัย เสวย ชุข ทุกข์ โศก เส์ อม กษัย ยืนยิ่ ด้วย พระ บารมี พระ คุณ แฝทั้ วธา ษ ตรี ดับ อริ นทร์ พินาศ แพ้ ทุก ภาย ดาล ดล ทวย ไทย ทั้ง หลาย ริก ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ตลอด กาล เส นาม าตย์ ราช บริพาร มี แต่ สัตย์ ซอ ถ อธรรม ช่วย ดัน ปลด บาป บ่ม บ0 ไ- ช าต็เ รอง วิไล ไพศาล อุดม ขาว ปลา ผลาหาร ฝน ฟ้า ธารา ชน เย็น ขอ ส์ริ มงคล เพ็ย บ เพ็ญ สุข นิมิต ร อัน งาม ขอ เอกราช ชาติ ไทย สยาม ย็นอ ยู, คูน รัน ดร กาล ส์น ฟ้า หลา ล่ม แลง ธาร ส์น สูร ย์ลี่เ น จันทร์ ดาร กา อย่า รู้ส์น พระ นา มา แห่ง จักรี วงศ์ ทรง พระ คุณ อย่า จัส์น นาม เสนาะ สุนทรี คอ ชอ แห่ง “ชาติ ไทย สยาม,, จัง สรรค์ ฉัน ท พากย์ พยายาม โดย กตเวทิตา ธรรม ถวาย. บรม นาถ ราชิ นิ ยูส์บ พรรษา เถลิง จัฐ รา ชัย พระ เด ชน ฤบด็ สุจริต ใจ กาย อย่า แปร เปลี่ยน มาน บวง บุญ หนุน นำ ฤดู เด็อ น ตาม กาล เกิด แต่ พระ คชเ ปีน บรม วงศ์ องค์ ราม ขุน เขา อวสาน “ถู มิ พล ราชา,, ไพเราะ อดุล ย์ กล่อม เศวต คช งาม 132 กาพย์ ขบ ไม้ กล่อม พระ (ศว ตตุร คชาธาร นาย มน ต? ตรา โม ท แต่ง ทูน เกลา ฯ ถวาย ขา ราชการ กรม ก็ ลปๅ กร ขม ประกอบ ซอ สาม สาย และ บ ณเฑ าะว์ วัน ที่ 10 มีนาคม 2511 ส รวม ชีพ อัญช ลิต ไท้ เชิญ เสด็จ เหิน จวัล ล [สถาน พิธี อัน พิทักษ์ คชคู่ บาท ท้าว เทวัญ จรด ท้าว โอภาส ธเร ศรี พัน ภัย พาล ส รวม ช์พอั ญช ลิต ศว จอม ไกร ลา ศ วิฆเ น ศว ร ขัน โปรด ประ สิทธ สุ รพ ร ปราศ ทุก ข ปราศ โศก สุข ศรี ปรีดา จตุ พัก ตรี ศก ด็สิท ธ ทรง โค อสุภ ราช ธ กุมาร เท วก รรษ์ พระ เศวต กุญชร ปราศ ภัย ไรี โรค ฟัง พจน์ ภาษา (เพลง สาธุการ) ทรง หงส์ เหิน สวรรค์ หริ องค์ ทรง สุบรรณ เก ริกเ รอง ฤทธา วัต น ไอ ยรๅ ปราศ ผอง พา ลา หัตถาจารย์ สอน อา พ่อ อย่า ครุ่น ไหั ชนก, ชน น้คะ น์ง หัก จต จาก มิตร รีง อย่า ห่วง ปวง ถิ่น ท้อง ห่วง ถง ที่ น้อง เริง สนุก 1,1 , 0 เล่อ นก วาง อย่าง เพรง ท้า พ่อ อย่า1 ไหฺ อย่า คะ นง ถงผ อง เพ อนส นก คลุก คล อย่า ห่วง อาวั ญ อย่า ห่วง ปวง ถิ่น เถิ่อ นพ งด ง ดอน โหย หา อาลัย พลาย พัง พวก พอง เคย เกษม เปรม ปรีต็ พฤกษา ไพร สัณฑ์ เคย อย่ เคย กิน ล วน มก ลบ ร ใน ชนก ชนน้ เน้อ ง นอง น้อง ที่ อย่า เออ' อาว รณ โซก กรอก ซอก ซอน เคย วัก พัก นอน บ่อน เป็ย น ป๋ฑา 133 ใน ดง พง ชัฏ มาก ลำ ล้า สัตว์ อ สร พ่ษ นานา โขด หิน ระแหง หนาม แหลม แซม แทง เจ็บ ทว บา ทา ตรา ก ตรำ กา ยา ตาก ฝน ตาก ฟ้า เ รอง ทุกข์ ทรมาน พ่อ เหิน “พรหม พงศ์” ควร สัก ด็สา รท รง แห่ง องค์ ภมิ บาล ควร หรอ จก เนา เขต เข็น ป่า เขา ลำเนา กัน ดาน ควร แต่ สถาน ส ลิต ค ชา คา ร ใน ถิ่น ธาน (เพล งข้บ ไม้ บัณเฑาะว์) ยะลา ใหม่ ไพ ลา ศ เ รอน บาน สะ อาน สะอาด เลิศ เรอ งรูจ็ งาม ถนน หน ทาง ต็ก แถว แนว วาง จังหวะ วิถี หลาย หลาก มาก ม่ ล้วน สิ่ง สุนทรี ย์ ตระการ ลาน ตา งาม ถินส ถาน สถาบัน รัฐบาล อ่า โอ่ โอ ฬาร์ สม เป็น ธานิ น ไทย ภาค ทักษิณ เลอ ง ชอส์ อชา ผอง ชาว พารา รัก สันติ หรรษา โอบ เออ อาทร พ่อ จง สุข ศาน ต ณ โรง พระ ราช ทาน วิจิต ร บวร เปล่ อง ทุกข์ ขุก เข็ญ พ้น ระกำ ลำเค็ญ เป็น นิ รัน ดร ก่อ ง เกียรติ กำจร สม บุญ กุญชร พระ คชาธาร ทรง เชิญ เสพย์ สุข สวิส ด็ สม บูรณ์ สมบัติ ทุก สิ่ง บรร สงค์ กล' รย อ้อย นำ หญ้า รส ชาด โอชา จัก สรร บรรจง คอย หา มา ลำ ทัน ใจ จำนง ยัง โรง รจนา (เพลง สรรเสริญ พระ จน ทำ พ่อ จง ละ พยศ ร้าย แรง พาล อย่า ฉีด สลด ควาญ ไขว่ ค วา เชอ พ่งหั ตถ าจา รย์ เจน ศาสตร์ จง ร้กพ ระ จอม หล้า เลิศ ด้วย ภักดี พ่อ จง ละ พยศ โหด เห ยม ทรหด โทษ ร้าย แรง พาล อย่า สลัด ล้วง หมอ ถอน ชนัก ชัก ขอ ฉาย ฉุด ฉีด ควาญ อย่า กร้าว ร้าว ราญ ก่อ กรรม รำคาญ คว้า ไขว่ ไล่ คน จง รอด ออม รู้จัก อ่อน น้อม รู้ รั้ง ยั้ง กมล รัก ผู้' บริบาล เชอ หัตถาจารย์ กล่าว ขาน ฟิก ฝน อย่า ดอถี อ ตน จก เป็น มงคล พูน สวัส ดวัฒ นา จง รัก ภักดี ใน พระ บาท ธุลี คูธเ รศร์ ราชา ล่ำ นัก พระ คุณ พระ เดช อด ลย์ ทรง พระ กรุณา เกรง ราช อาชญา อย่า ล่วง เด ชา บุ ภาพ ภบด็ 134 หาก พ่อ เจริญ วัย สบ โฉลก โชค ชัย บ่ม บุญ บา รม่ อาจ ได ยูร ยาตร อยู่ ใกล้ พระ บาท ใน ราช ธาน้ เสริม ยศ สัก ดศรี หลาย หลาก มาก ม มวล สรรพ ศฤงคาร (เพลง เท วา ประ สิท ธ) อาภรณ์ พราว เพริศ พร์ง พร ายส์ ล้วน กนก แกม มณ์ เอ นก แพ วัว สม เกียรติ ราช กรี ไพโรจน์ พ่อ จุ่งพ้ ง ชิต แผ้ว ผ่อง ด้วย ภํกด็ อา ภร ณิพ ราว เพ รศ พร่าง พราย ข่าย มาศ คู่ งาม จามรี งาม ผ้า พาด ขน อง อุไร วัด งา วัต พัสตร์ โสภณ สารพัน อาภรณ์ คำรบ ครบ ควัน สม ศักด็ คชไ กร ขอ พระ เศวต สาร คู่ พระ บา ร เม ศ เถลิง วัฐ สวัสดี กนก งาม ล่า เลศ ปก ตระพอง โอ ภาษ กระ วิลท อง ล้อ งส์ ดอก งาม ลำยอง ซอง หาง เสา ว ภา สาย แถบ วัต คน ประดับ เกียรติ กญ ชร ปาน เอราวัณ พาหนะ ภูว ไน ย “สุ ร คชาธาร,, ภูม พลอดุลย เดช พิชิต ผอง ไพ รี (เพลงมหาชัย) สอด แซม แกม มณํ ดาร ารูซี แสง งาม อำ พน ล้วน ทอง ถก ล พ้ศยิ่ งพ่ง ยล เลิศ ลำ อำไพ เลอ ลักษณ์ วิไล หัต ถ เทพ ไท ป่น ไทย ธรณ์ วร ราช หัต ถ นรวั กษจั กรี ทำ หล้า สากล มนตรี ตรา โม ทผ้ ถวาย พระ ภูว ดล พระ บา ร เม ศส์ง กมล ยัง สติ ป้ญญ าใหั น้พน ธ ดิลก ไท้ มาด มน แตง ได้ ดัง ถวิล. 135 บริษ่ กิ สำ บท พิม ป] พ' ฌนกึ เก ษา 1าก ไ า เ}}^ 11^1 (ว) กํ' •'‘ก®'' ะ 133/9-10 ถนน รา?! ป รา รก นัก กระสัน ก ใ ร, 1 สิ!, สิ: 87/119-123 ถนน ษ! ต! นา การ อ่า เก อพ ระ ย! [กิ II เสก! ■ก กำ กก สิว! กแ ว!*: 133/9-1๐ ถนน รา?!! เรา รก นัก กระสัน กรุง!! ภ ษ! บ หาน 1715 I ษ! ธ. 24541 13. 2454109. 245325๐ โร (•สิ I! สิ: 07/1 19-123 ถนน ษ! ต! นา การ อ่า! กฮ ษ! ระ ย โน' ง กรุง! ษ! ษ! มหา นคร