เป็นความรู้ที่ได้จากการประชุมที่จังหวัดฉะเชิงเทรา จัดประชุมสัมมนาเชิงปฏิบัติการเพื่อขับเคลื่อนแผนพัฒนาจังหวัด ปี ๒๕๕๓ -๒๕๕๖ และแผนปฏิบัติราชการจังหวัด ประจำปี ๒๕๕๔ ซึ่งได้เชิญวิทยากรจากสำนักงบประมาณได้บรรยายเรื่อง “การบริหารและการจัดการระบบงบประมาณมุ่งเน้นผลงานตามยุทธศาสตร์” โดยได้นำเสนอเทคนิคการเขียนโครงการเพื่อของบประมาณ ตามหลักและแนวทางการพิจารณาโครงการของสำนักงบประมาณ จึงนำเสนอเป็นความรู้และแนวทางในการเขียนโครงการของบประมาณตามแผนปฏิบัติราชการจังหวัด/กลุ่มจังหวัด เพื่อสนับสนุนการดำเนินงานพัฒนาชุมชน ดังนี้ รู้ ๓ เทคนิคการวางแผนและจัดทำโครงการ ๒. รู้เทคนิคการวางแผนและจัดทำโครงการ ๔ ๓ ๑ ๒ อริยสัจสี่กับกระบวนการแก้ปัญหาเทคนิคการเขียนโครงการ ๑. ชื่อโครงการ - ระบุให้สอดคล้องกับกิจกรรม เป้าหมาย วัตถุประสงค์ - ใช้คำกิริยา ส่วนมากมาจากงานที่ต้องปฏิบัติ (กิจกรรมหลัก) - เขียนให้ชัดเจนว่า จะทำอะไร แก่ใคร เรื่องอะไร ๒. หลักการและเหตุผล - ระบุความเป็นมาของโครงการตามนโยบาย แผน มติ ครม. - ระบุสภาพปัจจุบัน - ระบุสภาพปัญหา/ความต้องการ สาเหตุต่าง ๆ และความจำเป็นที่ต้องจัดทำโครงการ (เกิดปัญหาอะไร กับใคร ที่ไหน เมื่อใด โดยมีสาเหตุมาจากอะไร) - ต้องบอกถึงความจำเป็นที่ต้องจัดทำโครงการว่าได้ไม่ทำจะมีผลเสียหายอย่างไร ถ้าทำจะช่วยแก้ไขปัญหาหรือพัฒนาอย่างไร - ถ้าเป็นโครงการเกี่ยวกับการพัฒนา จะต้องบอกหรืออธิบายได้ว่าจะพัฒนาอะไร เกี่ยวกับอะไร สำคัญอย่างไร มีหลักการอย่างไร มีหลักฐานอะไร มีข้อมูลและข้อสนเทศอะไรบ้าง น่าจะทำอะไร เหตุที่ต้องทำและมีความจำเป็นเพียงใด หากทำจะได้อะไร เป็นต้น - ถ้าเป็นโครงการเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหา จะต้องบอกหรืออธิบายว่า อะไรคือปัญหา สำคัญขนาดไหน มีข้อมูล/ข้อเทศอะไรบ้าง มีหลักการ ทฤษฎี ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับปัญหาและแนวทางแก้ไขอย่างไร คาดว่าน่าจะแก้ปัญหาด้วยวิธีการใด อย่างไร แต่ยังไม่ได้ทำจึงได้เสนอโครงการขึ้นมา เป็นต้น หลักการในการเขียน ส่วนแรก หรือย่อหน้าที่ ๑ โดยทั่วไปมักจะกล่าวอ้างถึงนโยบาย มติ คำหลักที่ควรใช้ในส่วนที่ ๑ ....เนื่องด้วย จาก ตามที่ ปัจจุบัน ส่วนแรก หรือย่อหน้าที่ ๒ มักจะกล่าวถึงสภาพปัญหาที่เป็นอยู่ ซึ่งหากไม่ดำเนินการแก้ไขหรือปรับปรุงแล้วย่อมจะทำให้ “ส่วนแรก” เกิดความเสียหายได้ คำหลักที่ควรใช้ในส่วนที่ ๒ ....ดังนั้น จึง โดย ส่วนแรก หรือย่อหน้าที่ ๓ มักจะกล่าวถึงกิจกรรมที่โครงการนี้ควรดำเนินการ หรือหากดำเนินการแล้วจะช่วยแก้ปัญหาได้อย่างไร และเกิดประโยชน์กับใคร คำหลักที่ควรใช้ในส่วนที่ ๓ ....เพื่อให้เกิด เพื่อพัฒนา เพื่อสร้าง เพื่อเป็นประโยชน์ ๓. วัตถุประสงค์โครงการ มีหลัก ๕ ข้อ - ระบุถึงความสำเร็จหรือสิ่งที่ต้องการให้เกิดขึ้นเมื่อทำกิจกรรมเสร็จและสิ้นสุดโครงการใครได้ประโยชน์อย่างไรจากโครงการ - กรณีเป็นโครงการแก้ไขปัญหา เขียนให้อยู่ในรูปการลดหรือขจัดปัญหา ป้องกันปัญหา หรือพัฒนาสิ่งที่ต้องการเพิ่มขึ้น ไม่จำเป็นต้องเขียนหลายข้อ (ควรมี ๑-๓ ข้อ) - เป็นการตอบคำถามทำไปทำไม เพื่อใคร (for whom) - สอดคล้องกับกิจกรรมและเป้าหมาย ทำอย่างไร สิ่งที่ได้ นำไปใช้ประโยชน์ - ใช้หลักการ SMART · ชี้ชัด เฉพาะเจาะจง ชัดเจน (S=Sensible and Specific) · วัดได้ เป็นรูปธรรม จับต้องได้ (M=Measurable) ๒Q๒TP · ทำได้ สามารถปฏิบัติได้ (A=Attainable) กระทำได้จริง · ไม่เพ้อฝัน ทำให้เป็นจริงได้ (R=Realistic) · รู้วันเวลา มีกรอบเวลาชัดเจน (T=Time) ๔. เป้าหมายของโครงการ มีหลัก ๕ ข้อ - เป็นผลที่มาจากการทำกิจกรรมหลัก รอง และสนับสนุน - ตอบคำถามว่าได้อะไร จากการทำกิจกรรม - เป็นผลงาน (Output) ที่เกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดโครงการ สามารถวัดได้ทันทีทันตา - สอดคล้องระหว่างกิจกรรมและผลลัพท์ ทำอย่างไร สิ่งที่ได้ นำไปใช้ (ใคร) - มีตัวชี้วัด ๔ มิติ เชิงปริมาณ เชิงคุณภาพ เวลา และต้นทุน (QQCT) ๕. วิธีดำเนินการ - ระบุกิจกรรมโครงการทั้งหมด - ระบุขั้นตอนในการดำเนินกิจกรรม - ระบุกิจกรรมหลัก กิจกรรมรอง และสนับสนุน ตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงกิจกรรมสุดท้าย ถ้าไม่เป็นโครงการที่ไม่ซับซ้อนมากนักจะนิยมใช้แผนภูมิเกณฑ์ (Gantt chart) หรือแผนภูมิแท่ง (Bar chart) ๖. ระยะเวลาดำเนินการ ระบุระยะเวลาเริ่มต้นโครงการและระยะเวลาสิ้นสุดโครงการ ๗. สถานที่ดำเนินการ ระบุสถานที่ตั้งโครงการว่ากิจกรรมจะทำสถานที่ใด เพื่อสะดวกต่อการจัดเตรียมที่ก่อนดำเนินการ ๘. ผู้รับผิดชอบโครงการ เป็นการระบุว่าใคร หรือหน่วยงานใดเป็นผู้รับผิดชอบโครงการ ๙. งบประมาณ - เป็นการระบุค่าใช้จ่ายที่ต้องใช้ในการดำเนินกิจกรรมขั้นต่าง ๆ - แยกเป็นหมวดค่าตอบแทน ใช้สอยและวัสดุ / หมวดครุภัณฑ์ ที่ดิน สิ่งก่อสร้าง - ระบุแหล่งที่มาของงบประมาณแผ่นดิน งบเงินกู้ งบบริจาค งบเงินช่วยเหลือจากเอกชน หรือจากต่างประเทศ ๑๐. การประเมินผลโครงการ เป็นการแสดงรายละเอียดว่าจะมีวิธีการควบคุมติดตามผลและประเมินผลโครงการอย่างไร - วิธีการประเมินผลโครงการ (๓ส ๑อ) - ระยะเวลาประเมินผล - ตัวชี้วัด ความสำเร็จของโครงการคือะไร ๑๑. ผลที่คาดว่าจะได้รับ - ระบุผลประโยชน์ที่กลุ่มบุคคลหรือพื้นที่หรือสังคมโดยรวมจะได้รับ - ระบุผลกระทบในด้านบวกที่จะตามมาจากการมีโครงการ (Impact) กรอบ ๕ ความ (๕C) ในการเขียนโครงการ ๑. ความถูกต้อง (Correct) ๑.๑ ความถูกต้องในรูปแบบ (Format) - โครงสร้างครบถ้วน - การจัดลำดับ เบื้องต้น-เนื้อหา-สรุป - ความเชื่อมโยง เป็นตรรกะ - แยกประเด็นชัดเจน ๑.๒ ความถูกต้องในเนื้อหา - เป็นเหตุผล เชื่อมโยง ไม่วกวน - รายละเอียดสัมพันธ์กับหัวข้อ - เป็นข้อมูล-ข้อเท็จจริง-ความเห็น ๑.๓ ความถูกต้องในหลักภาษา (ใช้ภาษาเขียน ไม่ใช่ภาษาพูด / ตัวสะกด ประโยค หลักภาษา) ๒. ความชัดเจน (Clear) - กระจ่างใจ อ่านแล้วเข้าใจง่าย ไม่สะดุด ไม่สงสัย - กระจ่างตา เขียนหนังสือมีย่อหน้า แยกประเด็น (ไม่เขียนติดกัน) ๓. ความรัดกุม (Confirm) - สามารถยันสิ่งที่เขียน ทั้งข้อมูล/ข้อเท็จจริง อ้างอิงกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ - อ่านไม่ต้อง “ตีความ” - สรุป ไม่เขียนลอย ๆ กว้างไป ๔. ความกระชับ (Concise) - ๓ ความ : สั้น กระชับ กะทัดรัด - ๔ ไม่ : ไม่ฟุ่มเฟือย ไม่วกวน ไม่ซ้ำซาก ไม่ซ้ำกันในที่ใกล้กัน - หลักเพื่อตอบ ใคร ทำอะไร ทำไม ที่ไหน เมื่อไหร่ และอย่างไร (๖W ๒H) ๕. ความโน้มน้าว (Convince) - เพื่อไปสู่จุดหมาย อย่างเพ้อฝันเกินจริง จริงใจ ภาษาจะงดงาม นางศศิฉาย สุคนธฉายา นักวิชาการพัฒนาชุมชนชำนาญการ |