สุขภาพ ดี เริ่ม ต้น ที่ ตัว เรา

ยุคนี้ผู้คนมีพฤติกรรมการใช้ชีวิตแบบเร่งรีบ ทำให้หลายคนแทบไม่มีเวลาที่จะดูแลตัวเอง ทั้งที่การดูแลสุขภาพเป็นเรื่องที่ควรให้ความสำคัญเป็นอันดับต้นๆ เพราะหากร่างกายหรือสภาพจิตใจเสียสมดุล โรคภัยและอาการเจ็บป่วยอาจมาเยือนได้ ซึ่งการดูแลสุขภาพไม่ใช่เรื่องยุ่งยาก หนทางที่ดีที่สุดคือการสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายและจิตใจ และนี่คือ 6 วิธีดูแลสุขภาพเบื้องต้นที่ทุกคนควรทำ 

1. เปลี่ยนพฤติกรรมการกินอาหาร

อาหารเป็นปัจจัยที่สำคัญต่อร่างกายอย่างมาก การจะมีสุขภาพที่ดีควรเริ่มต้นตั้งแต่การเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อให้ร่างกายสามารถนำสารอาหารเหล่านั้นไปซ่อมแซมและดูแลสุขภาพภายใน ดังนั้น ในแต่ละมื้อควรรับประทานอาหารให้หลากหลาย ครบ 5 หมู่ ลดอาหารประเภทที่มีน้ำตาลและไขมันสูง หรือสำหรับใครที่กำลังเริ่มต้นอยากดูแลสุขภาพหรือควบคุมน้ำหนัก อาจลองเปลี่ยนมาทานอาหารคลีนหรือเมนูมังสวิรัติ ก็เป็นตัวเลือกที่ดีไม่น้อย 

2. ดื่มน้ำให้เพียงพอ

การดื่มน้ำให้เพียงพอเป็นอีกหนึ่งวิธีง่ายๆ ที่ช่วยดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง ทั้งช่วยปรับสมดุลในร่างกายให้ทำงานได้ดีขึ้น ดูแลผิวพรรณให้เปล่งปลั่ง สดใส ช่วยลดอาการเหนื่อยล้า สำหรับใครที่เป็นคนดื่มน้ำน้อย แนะนำว่าให้ลองกรอกน้ำใส่ขวดน้ำพกติดตัวไว้ตลอดเวลา และตั้งเป้าหมายในการดื่มน้ำให้หมดขวดในแต่ละวัน ค่อยๆ เพิ่มจนครบปริมาณที่ร่างกายต้องการต่อวันคือประมาณ 2 ลิตร เพื่อให้ร่างกายปรับตัว แบบนี้ก็ช่วยให้เราดื่มน้ำได้เยอะขึ้น

3. หาเวลาดูแลตัวเองบ้าง

หลายครั้งที่หักโหมทำงานอย่างหนัก มาส่องกระจกอีกทีเพิ่งรู้ตัวว่าโทรมลงไปมาก ดังนั้นการหาเวลาเพื่อดูแลตัวเองก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยฟื้นฟูสุขภาพกายและสุขภาพใจให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้ง โดยอาจเริ่มต้นด้วยการดูแลตัวเองง่ายๆ ไม่ว่าจะเป็น แช่อ่างน้ำ, ทำสปาผิวเองที่บ้าน นวดผ่อนคลาย หรือทำเล็บเจลสวยๆ รวมไปถึงการให้เวลากับตัวเองเพื่อคลายเครียด เช่น การดูซีรีส์เรื่องโปรดหรือฟังเพลงที่ชอบ 

4. ออกกำลังกาย

การออกกำลังกายเป็นสิ่งที่ควรทำเป็นประจำสม่ำเสมอ แต่สำหรับใครที่ไม่มีเวลาไปฟิตเนส ก็มีวิธีออกกำลังกายได้ง่ายๆ ที่บ้านมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ฮูลาฮูป กระโดดเชือก คาร์ดิโอ หรือโยคะ เป็นต้น ซึ่งการออกกำลังกายนอกจากจะช่วยเสริมสร้างร่างกายที่แข็งแรงแล้ว ยังเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยให้ร่างกายผ่อนคลาย ลดความเครียด และช่วยให้หลับสบายยิ่งขึ้น

5. พักสายตาจากโซเชียล

ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าทุกวันนี้โซเชียลได้เข้ามามีบทบาทต่อชีวิตอย่างมาก ซึ่งการจ้องจอเป็นเวลานานส่งผลให้เกิดปัญหาตาล้า ตาแห้ง และนำไปสู่ปัญหาสายตาได้ รวมถึงการรับข่าวสารที่มากเกินไปยังทำให้เสพติดโซเชียลเกินความจำเป็น และอาจเกิดอาการ Toxic ซึ่งอาจทำร้ายสุขภาพจิตใจเราได้ ดังนั้น ควรพักสายตาจากโซเชียลบ้าง เวลาว่างจากที่เคยหยิบโทรศัพท์มาเล่น ให้เปลี่ยนมาอ่านหนังสือแทน หรือเลือกทำกิจกรรมอย่างอื่นที่ตัวเองชื่นชอบ

6. พักผ่อนให้เพียงพอ

อย่างสุดท้ายคือการพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายสามารถฟื้นฟูและซ่อมแซมได้อย่างเต็มที่ โดยควรนอนพักผ่อนอย่างน้อยให้ได้ 6-8 ชั่วโมง สำหรับใครที่มีปัญหาการนอนหลับยาก อาจจะลองหาเครื่องพ่นไอน้ำอโรมาหรือหาเทียนหอมกลิ่นที่ชอบมาจุด เพื่อเพิ่มความผ่อนคลายและทำให้หลับสบายยิ่งขึ้น

สำหรับใครที่ไม่ค่อยได้ดูแลสุขภาพ และอยากที่จะเริ่มต้นเปลี่ยนพฤติกรรมใหม่ อาจค่อยๆ ลองปรับที่ละอย่างไปเรื่อยๆ เข้าใจว่าช่วงแรกอาจจะยังรู้สึกฝืนเล็กน้อย แต่หากทำเป็นประจำและปรับให้ร่างกายเคยชิน ก็จะนำไปสู่การมีสุขภาพดีในที่สุด

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมชีวิต (Lifestyle modification) เพื่อสร้างสุขภาพดีประกอบด้วยปัจจัยหลัก 3 ประการ คือ

อาหาร ออกกำลังกาย และอารมณ์ ซึ่งสอดคล้องกับ Meta-analysis ของ Yamaoka และคณะ1 ที่พบว่า

ผู้ที่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมชีวิตมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานน้อยกว่าถึงร้อยละ 46 เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม

โดยเรื่องโภชนาการเป็นปัจจัยสำคัญที่มีอิทธิพลต่อสุขภาพอย่างยิ่ง เพราะคนเราต้องรับประทานอาหารทุกวัน

ดังนั้น ถ้าเราเลือกรับประทานอาหารได้อย่างถูกต้อง เหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย อาหารเหล่านี้เปรียบเสมือนยาที่ช่วยทำให้สุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์

แต่ในชีวิตจริง แม้ผู้คนส่วนใหญ่จะทราบว่าอาหารคนไทยส่วนใหญ่เลือกซื้ออาหารตามความชอบ รสชาติ และความอยากรับประทาน มากกว่าคำนึงถึงคุณค่าทางโภชนาการ

คนไทยมีแนวโน้มรับประทานอาหารรสหวานและรสเค็มมากขึ้น ในขณะที่รับประทานผัก ผลไม้ลดลง จึงไม่น่าแปลกใจที่พฤติกรรมดังกล่าวส่งผลให้คนไทยมีแนวโน้มเจ็บป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs Non-Communicable Diseases) เพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย

คงยังไม่สายที่เราทุกคนควรเริ่มหันมาใส่ใจสุขภาพโดยเริ่มต้นด้วยการเลือกรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วน

ซึ่งคำว่า “ครบถ้วน” นั้น หมายถึง ครบถ้วนทั้งปริมาณและสารอาหารที่มีความจำเป็นต่อการทำงานของร่างกาย

โดยทั่วไป ถ้าในทุกวัน ทุกมื้อ เราสามารถรับประทานอาหารตามปกติได้ครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ ในปริมาณที่เหมาะสม ถือว่าเป็นวิธีที่ดีที่จะได้รับสารอาหารและโภชนาการ

ควรจะต้องเข้าใจถึงวัตถุประสงค์ในการใช้อาหารทางการแพทย์ได้อย่างถูกต้องสอดคล้องกับภาวะโภชนาการของแต่ละบุคคล

การสร้างสุขภาพดีเป็นเรื่องไม่ง่าย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่เป็นไปไม่ได้ เพียงแค่เราเริ่มลงมือทำอย่างจริงจังและต่อเนื่อง

สุขภาพดีที่หวังไว้คงไม่ใช่แค่ความฝันอีกต่อไป เราสามารถเป็นผู้กำหนดสุขภาพของตนเองได้ ขอเพียงเริ่มต้นทุกวันด้วยโภชนาการที่ครบถ้วน ถือเป็นก้าวแรกที่จะพาทุกคนไปสู่ “สุขภาพดี”

สุขภาพที่ดีต้องมีอะไรบ้าง

หลัก 5 อ. เพื่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดี มีอะไรบ้าง

คนที่มีสุขภาพดีมีลักษณะอย่างไรและมีสาเหตุมาจากอะไร

ประโยชน์ของการมีสุขภาพที่ดีมีอะไรบ้าง