ในห่วงโซ่อาหารอาจแสดงในในลักษณะของสามเหลี่ยมพีระมิดของสิ่งมีชีวิต (ecological pyramid) แบ่งได้ 3 ประเภทตามหน่วยที่ใช้วัดปริมาณของลำดับขั้นในการกิน1. พีระมิดจำนวนของสิ่งมีชีวิต (pyramid of number)แสดงจำนวนสิ่งมีชีวิตเป็นหน่วยตัวต่อพื้นที่ โดยทั่วไปพีระมิดจะมีฐานกว้างซึ่งหมายถึง มีจำนวนผู้ผลิตมากที่สุด และจำนวนผู้บริโภคลำดับต่างๆ ลดลงมา  แต่การวัดปริมาณพลังงานโดยวิธีนี้อาจมีความคลาดเคลื่อนได้เนื่องจากสิ่งมีชีวิตไม่ว่าจะเป็นเซลล์เดียวหรือหลายเซลล์ ขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ เช่น ไส้เดือน จะนับเป็นหนึ่งเหมือนกันหมด แต่ความเป็นจริงนั้นในแง่ปริมาณพลังงานที่ได้รับหรืออาหารที่ผู้บริโภคได้รับจะมากกว่าหลายเท่า ดังนั้นจึงมีการพัฒนารูปแบบในรูปของปิรามิดมวลของสิ่งมีชีวิต 2.พีระมิดมวลของสิ่งมีชีวิต (pyramid of mass)โดยพีระมิดนี้แสดงปริมาณของสิ่งมีชีวิตในแต่ละลำดับขั้นของการกินโดยใช้มวลรวมของน้ำหนักแห้ง (dry weight) ของสิ่งมีชีวิตต่อพื้นที่แทนการนับจำนวน พีระมิดแบบนี้มีความแม่นยำมากกว่าแบบที่ 1 แต่ในความเป็นจริงจำนวนหรือมวลของสิ่งมีชีวิตมีการเปลี่ยนแปลงตามช่วงเวลา เช่น ตามฤดูกาลหรือ ตามอัตราการเจริญเติบโต ปัจจัยเหล่านี้ จึงเป็นตัวแปรที่สำคัญ อย่างไรก็ดีถึงแม้มวลที่มากขึ้นเช่นต้นไม้ใหญ่ จะผลิตเป็นสารอาหารของผู้บริโภคได้มาก แต่ก็ยังน้อยกว่าที่ผู้บริโภคได้จากสิ่งมีชีวิตเล็กๆ เช่น สาหร่ายหรือแพลงก์ตอน ทั้งๆที่มวล หรือปริมาณของสาหร่ายหรือแพลงก์ตอนน้อยกว่ามาก ดังนั้นจึงมีการพัฒนาแนวความคิดในการแก้ปัญหานี้ โดยในการเสนอรูปของพีระมิดพลังงาน (pyramid of energy) 3. พีระมิดพลังงาน ( pyramid of energy)เป็นพีระมิดแสดงปริมาณพลังงานของแต่ละลำดับชั้นของการกินซึ่งจะมีค่าลดลงตามลำดับขั้นของการโภค จากลำดับที่ 1 ไป 2 ไป 3 และ 4 ดังแสดงในรูป ในระบบนิเวศ ทั้งสสารและแร่ธาตุต่างๆ จะถูกหมุนเวียนกันไปภายใต้เวลาที่เหมาะสม และมีความสมดุล ซึ่งกันและกันวนเวียนกันเป็นวัฏจักรที่เรียกว่า วัฏจักรของสสาร (matter cycling) ซึ่งเปรียบเสมือนกลไกสำคัญ ที่เชื่อมโยงระหว่างสสารและพลังงานจากธรรมชาติสู่สิ่งมีชีวิตแล้วถ่ายทอดพลังงานในรูปแบบของการกินต่อกันเป็นทอดๆ ผลสุดท้ายวัฎจักรจะสลายในขั้นตอนท้ายสุดโดยผู้ย่อยสลายกลับคืนสู่ธรรมชาติ วัฏจักรของสสารที่มีความสำคัญต่อสมดุลของระบบนิเวศ ได้แก่ วัฎจักรของน้ำ วัฎจักรของไนโตรเจน วัฎจักรของคาร์บอนและ วัฎจักรของฟอสฟอรัส ���������à (food web)� �����ǧ������÷��Ѻ��� �����Ҩ�Դ�ҡ��������ѹ��ͧ�������ǧ������à Show ������ҧ�ͧ� Food� Web ����Դ�ҡ�������ѹ�� �Ѻ�ͧ��� Food Chain� (Rickefs,1983� ��ҧ�ҡ� ������Է��,�ѳ����� 2541) ในระบบนิเวศจะมีการถ่ายทอดพลังงานจากสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งไปยังสิ่งมีชีวิตหนึ่ง เริ่มต้นจากผู้ผลิตได้รับจากแสงอาทิตย์ มีน้ำและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์เป็นวัตถุดิบ ซึ่งจากกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง พลังงานจากดวงอาทิตย์เปลี่ยนไปอยู่ในรูปของสารอาหารและถ่ายทอดไปยังผู้บริโภคซึ่งมี 2 ลักษณะดังนี้
รูปแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในรูปขิงโซ่อาหาร 2. สายใยอาหาร (food web) เป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตที่มีการถ่ายทอดพลังงานที่ซับซ้อนมีโซ่อาหารที่มีความสัมพันธ์กันหลายๆ โซ่อาหารในระบบนิเวศ รูปแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในรูปของสายใยอาหาร นักเรียนอาจสืบค้นข้อมูลหรือสำรวจการถ่ายทอดพลังงานของสิ่งมีชีวิตที่นักเรียนพบในระบบนิเวศที่ที่นักเรียนสนใจ แล้ววาดรูปแสดงสายใยอาหารพร้อมทั้งระบายสีผู้ผลิตและผู้บริโภคลำดับต่างๆ แล้วนำมาอภิปรายกับเพื่อนๆ เพื่อให้เข้าใจยิ่งขึ้น จำนวนสิ่งมีชีวิตที่กินกันเป็นทอดๆ ในระบบนิเวศตั้งแต่ผู้ผลิตไปจนถึงผู้บริโภคลำดับที่ 2 ผู้บริโภคลำดับที่ 2 มี จำนวนมากกว่าผู้บริโภคลำดับที่ 3 จนกระทั่งถึงผู้บริโภคลำดับสุดท้าย ซึ่งมีจำนวนน้อยที่สุด สามารถเขียนพีระมิดโซ่อาหารของสิ่งมีชีวิตได้ ดังรูป รูปแสดงพีระมิดโซ่อาหารของสิ่งมีชีวิต การถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศจากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคลำดับต่างๆจนถึงผู้สลายสารอิรทรีย์ พลังงานจะลดลงไปในแต่ละลำดับ และเมื่อพิจารณาจำนวนผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคลำดับต่างๆ จะมีจำนวนลดลงตามลำดับ ซึ่งคล้ายกับการเปลี่ยนแปลงมวลสาร ซึ่งทั้งการถ่ายทอดพลังงาน จำนวนประชากร และมวลของสิ่งมีชีวิตจะมีลักษณะเป็นรูปพีระมิด ซึ่งมี 3 แบบดังนี้
1.พีระมิด จำนวนของสิ่งมีชีวิต ( pyramid of numbers ) ผู้ผลิตจะมีจำนวนมากกว่าผู้บริโภคและผู้บริโภคลำดับที่ 1 จะมีจำนวนมากกว่าผู้บริโภคลำดับที่ 2 ผู้บริโภคสุดท้ายของโซ่อาหารจะมีจำนวนน้อยที่สุด 2.พีระมิดมวลของสิ่งมีชีวิต ( pyramid of biomass ) สร้างขึ้นจากการคาดคะเนมวลของน้ำหนักแห้งของสิ่งมีชีวิตที่ถ่ายทอดพลังงานตามลำดับโซ่อาหารแทนการนับจำนวน เพราะจำนวนของสิ่งมีชีวิตอาจคลาดเคลื่อนได้ เนื่องจากขนาดของสิ่งมีชีวิตต่างกัน จึงเสนอความสัมพันธ์ในรูปของมวลซึ่งมีความถูกต้องมากกว่าพีระมิดจำนวนของสิ่งมีชีวิต 3.พีระมิดปริมาณพลังงาน ( pyramid of energy ) เป็นพีระมิดที่แสดงอัตราการถ่ายทอดพลังงานในรูปของสารอาหาร (คือส่วนที่กินได้) ไปตามโซ่อาหาร ซึ่งมีความชัดเจนมากกว่าพีระมิดแบบอื่น และเป็นพีระมิดที่มีฐานกว้างเสมอ การถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศมีอะไรบ้างห่วงโซ่อาหาร (food chain) คือการถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศในรูปของอาหาร จากผู้ผลิต ซึ่งได้แก่ แพลงก์ตอนพืช พืชสีเขียว ไปยังสิ่งมีชีวิตต่างๆจากผู้บริโภคในลำดับต้นๆไปสู่ผู้บริโภคในลำดับต่อไป โดยการกินเป็นทอดๆ
การถ่ายทอดพลังงานแบ่งเป็นกี่ประเภทการถ่ายทอดพลังงานในโซ่อาหาร การถ่ายทอดพลังงานในโซ่อาหารอาจแสดงในในลักษณะของสามเหลี่ยมพีรามิดของสิ่งมีชีวิต (ecological pyramid) แบ่ง ได้ 3 ประเภทตามหน่วยที่ใช้วัดปริมาณของลำดับขั้นในการกิน
พีระมิดการถ่ายทอดพลังงานมี 3 แบบ คืออะไรบ้างการถ่ายทอดพลังงานในสิ่งมีชีวิต. พีระมิดจำนวน (pyramid of numbers) ใช้จำนวนของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศนั้นๆ มาเขียนเรียงลำดับโดยผู้ผลิตอยู่บริเวณฐาน ผู้บริโภคลำดับต่างๆก็จะเรียงลำดับต่อขึ้นไป มีหน่วยเป็นจำนวนต่อตารางเมตร. พีระมิดมวลชีวภาพ (pyramid of biomass) ... . พีระมิดพลังงาน (pyramid of energy). พีระมิดนิเวศมีกี่ประเภท6. พีระมิดทางนิเวศวิทยา ( Ecological pyramid ) การแสดงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในแต่ละลำดับขั้นการกินของห่วงโซ่อาหารในรูปของกราฟพีระมิดซึ่งมี 3 ชนิด ได้แก่ ... 1. พีระมิดแสดงจำนวน ( Pyramid of Numbers ) 2 . พีระมิดแสดงมวลชีวภาพ ( Pyramid of Biomass ) 3 . พีระมิดแสดงพลังงาน ( Pyramid of Energy )
|
การถ่ายทอดพลังงานในระบบนิเวศ มีกี่ประเภท
ลิขสิทธิ์ © 2024 ihoctot Inc.
