การประยุกต์ใช้โปรแกรมเอกซ์เซลสำหรับคำนวณการวิเคราะห์การถดถอยและสหสัมพันธ์ เพื่อพิจารณาความสัมพันธ์ของข้อมูล โดยทั่วไปอาจนำมาใช้ในการวิเคราะห์ทางเคมี 2 ประเภท ดังนี้ Show 1) ความสัมพันธ์เชิงฟังก์ชันแบบกราฟเส้นตรง (linear function) ซึ่งอยู่ในรูปสมการ y = ax + b เมื่อ y คือ ตัวแปรตาม x คือ ตัวแปรอิสระ a คือ ความชันของเส้นตรง และ b คือ จุดตัดแกน y ในที่นี้ขอยกตัวอย่างความสัมพันธ์เชิงฟังก์ชันแบบกราฟเส้นตรงที่เกิดจากการสร้างกราฟมาตรฐานความเข้มข้น โดยมีข้อมูลผลการวิเคราะห์ค่าการดูดกลืนแสงที่ความยาวคลื่น 527 nm ของอนุภาคนาโนเมตรของทองคำ ที่มีความเข้มข้น 0.010, 0.050, 0.100, 0.200, 0.400 และ 0.600 mg/L และมีค่าการดูดกลืนเป็น 0.0045, 0.0284, 0.0561, 0.1416, 0.2853 และ 0.4364 ตามลำดับ ขั้นตอนการคำนวณการถดถอยและสหสัมพันธ์ด้วยโปรแกรมเอกซ์เซล ดังนี้ 1) เปิดโปรแกรมเอกซ์เซล บันทึกตัวเลขที่ต้องการหาความสัมพันธ์เชิงฟังก์ชันแบบกราฟเส้นตรง กำหนดแถบเลือกข้อมูล>เลือกเมนูแทรก>เลือกแผนกระจาย (X, Y) จะปรากฏเส้นจุดที่แสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลที่เลือกระหว่างแกน x และ y 2) คลิกขวาที่จุดใดจุดหนึ่งบนแนวเส้นกราฟ จะปรากฏแถบข้อมูล x เลือกเพิ่มเส้นแนวโน้ม (Add trendline) จะปรากฏแนวโน้มเส้นกราฟ และแถบเมนูตัวเลือกแนวโน้ม ดังภาพ 3) แถบเมนูตัวเลือกแนวโน้ม (y) เลือกเส้นแนวโน้มเป็นเชิงเส้น และทำเครื่องหมาย Pที่ช่องตั้งค่าจุดตัดแกน (ถ้าต้องการกำหนดตำแหน่งจุดตัดแกน) ช่องแสดงสมการบนแผนภูมิ (เพื่อให้แสดงสมการเส้นตรง) และช่องแสดงค่า R-squared บนแผนภูมิ จากตัวอย่างจะเห็นว่าได้สมการเส้ตรงเป็น y = 0.7396x - 0.0089 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เท่ากับ 0.9991 (z) ซึ่งแสดงความสัมพันธ์เชิงเส้นตรงของสารอนุภาคนาโนเมตรของทองคำในช่วงความเข้มข้น 0.050 - 0.600 mg/L ดังภาพ กราฟหรือแผนภูมิที่ดีนั้นเป็นสิ่งที่ช่วยให้เราสามารถแสดงผลลัพธ์ของข้อมูลในรูปแบบที่เข้าใจง่ายขึ้น แบบว่า คนดูมองเแล้วเห็นภาพ และรู้ได้ทันทีว่าข้อมูลที่เรากำลังแสดงอยู่หมายถึงอะไร ดังคำกล่าวที่ว่า รูปภาพ 1 รูปแทนคำนับพัน นั่นเอง ดังนั้นกราฟหรือแผนภูมิจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อการนำเสนองานเป็นอย่างยิ่ง เพราะช่วยประหยัดเวลาในการอธิบาย และทำให้การนำเสนอน่าสนใจ และเป็นที่จดจำมากขึ้น นอกจากนี้จากการวิจัย และประสบการณ์ส่วนตัวของหลายๆคน เห็นว่า คนเราจำภาพได้ดีกว่าตัวอักษรแน่นอน จริงมั๊ยครับ วันนี้ผมจะมาแนะนำการทำกราฟเบื้องต้นก่อน ไล่ตั้งแต่เทคนิคการเลือกกราฟที่เหมาะสมเลย เพราะเป็นพื้นฐานที่สำคัญมาก แต่ในบทความถัดๆ ไปเราจะมาเจาะลึกเทคนิคขั้นสูงขึ้น เช่น การผสมกราฟ การใส่แกน X หรือ Y 2 อัน เป็นต้น
Step ของการทำกราฟ มีดังนี้
เรามาดูที่ Step แรกกันก่อนครับ 1. Think : คิดวัตถุประสงค์ของการนำเสนอกราฟวัตถุประสงค์ของการทำกราฟนั้นมีอยู่ค่อนข้างหลากหลาย ส่วนตัวของผมเองมองว่าที่สำคัญคือเราต้องรู้ว่าเราอยากจะสื่อสารอะไร และถ้าเป็นไปได้ ควรวาดภาพในใจก่อนว่ากราฟควรจะออกมาหน้าตาแบบไหน (ทำในจิตนาการก่อน ค่อยทำใน Excel) วัตถุประสงค์ที่เจอบ่อยๆ เช่น
Tips ในการเลือก Chart ที่เหมาะสม
2. Prepare : เตรียมข้อมูลการเตรียมข้อมูลเพื่อการทำกราฟ หลายๆครั้ง เราอาจต้องพึ่งพาความรู้พื้นฐานเหล่านี้ก่อน
3. Create : การสร้างกราฟมาถึงขั้นตอนนี้ก็เข้าหน้าที่หลักของ Excel แล้วล่ะครับ 4. Customize : ปรับแต่งกราฟต่อไปเป็นขั้นตอนสุดท้าย นั่นคือการปรับแต่งกราฟ ซึ่งการที่เราจะปรับแต่งกราฟได้นั้น เราต้องรู้จักส่วนประกอบของกราฟซะก่อนครับ ส่วนประกอบของกราฟ หลักๆ มีดังนี้
วิธีที่ง่ายที่สุดที่จะเข้าใจส่วนประกอบของกราฟ ก็คือ ให้ไปที่ Ribbon Layout ที่อยู่ภายใต้ Chart Tools เลยครับ (ต้องเลือกที่กราฟก่อน) ในนั้นจะแบ่งออกเป็นหลายๆ หมวด ดังนี้
เป็นอย่างไรครับกับพื้นฐานการทำกราฟ การปรับแต่งกราฟไม่ได้จบแค่นี้ เดี๋ยวตอนหน้าเราจะมาเจาะลึกลงรายละเอียดมากกว่านี้ครับ ทั้งการผสมกราฟ การทำกราฟแกน y 2 อัน หรือแกน x 2อัน การประยุกต์สร้างกราฟที่ไม่มีให้เลือก และอื่นๆ อีกมากมาย อย่าลืมติดตามกันต่อไปนะครับ แชร์ความรู้ให้เพื่อนๆ ของคุณ |