การดูแล รักษา อุปกรณ์ งานช่าง ป. 4

ข้อแนะนำเกี่ยวกับ วิธีใช้ วิธีเก็บรักษา เครื่องมือช่าง เครื่องมือที่มีความจำเป็นต้องใช้ในงานซ่อมแซม หรือ งานช่างต่างๆ เครื่องมือแต่ละชิ้นถูกออกแบบมาให้เหมาะสมกับลักษณะของงานหนึ่งๆ การเลือกใช้เครื่องมือให้เหมาะสมถูกต้องและรู้จักบำรุงรักษเครื่องมืออย่างถูกวิธีจะช่วยให้เราปฏิบัติงานได้ผลดียิ่งขึ้น

เครื่องมือวิธีใช้และการเก็บรักษา

1. ประแจ

ประแจ คือเครื่องมือสำหรับ ขันเกลียว น็อต ยึด อุปกรณ์ต่างๆ หรือใช้คลายสกรู นอต สลักเกลียว มีลักษณะเป็นด้ามยาวส่วนหัวมีรูปทรงพอดีกับอุปกรณ์ โดยส่วนใหญ่จะผลิตจากเหล็กกล้า สามารถแบ่งได้หลายชนิดตามการใช้งานในแบบต่างๆ
การบำรุงรักษา
1. ไม่ใช้ประแจตอกหรือตีแทนค้อน
2. ทำความสะอาดหลังเลิกใช้งาน
3. หลีกเลี่ยงการใช้ประแจที่มีขนาดใหญ่กว่าสกรูหรือนอต
4. ใช้ไขควงให้เหมาะสมกับกับลักษณะงานและร่องของนอตสกรู
5. หลังใช้งานเช็ดทำความสะอาด แล้วเก็บใส่กล่องเครื่องมือ

2. ไขควง 

ไขควง คือเครื่องมือสำหรับขันและคลายสกรูให้แน่นหรือคลายสกรูออก ไขควงทั่วไปประกอบด้วยแท่งโลหะ ส่วนปลายใช้สำหรับยึดกับสกรู ซึ่งมีรูปร่างแตกต่างตามสกรูชนิดต่าง ๆ และมีด้ามจับเพื่อจับเครื่องมือในการใช้งาน โดยในปัจจุบันไขขวงมีทั้งชนิดที่ไขด้วยมือ หรือไขควงบางชนิดใช้การหมุนด้วยมอเตอร์ 
ไขควงแบ่งออกเป็น 3 ส่วน
ด้าม ใช้สำหรับจับทำจากไม้ โลหะหรือพลาสติก
ก้านหรือแกนกลาง ใช้สำหรับส่งแรงบิดไปยังส่วนปลาย ทำจากโลหะมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมกลม
ปากหรือปลาย ใช้สอดหรือสวมเข้าไปยังร่องของหัวสกรูหรือสลักเกลียว ทำจากโลหะ ปากมี 2 แบบ คือ ปากสี่แฉก และปากแบน 
การบำรุงรักษา
1.ใช้ไขควงให้เหมาะสมกับกับลักษณะงานและร่องของนอตสกรู
2.หลังใช้งานเช็ดทำความสะอาด แล้วเก็บใส่กล่องเครื่องมือ

3. ค้อน 

ค้อน เป็นเครื่องมือที่ใช้แรงกระแทกสำหรับการตอก วัสดุต่างๆ โดยค้อนจะแบ่งได้หลายชนิดตามลักษณะการใช้งาน และความต้องการแรงในการกระแทก และบริเวณส่วนหัวค้อนจะมีการเลือกใช้วัสดุต่างๆ เพื่อให้การตอกมีระดับแรงที่ส่งไปที่วัสดุแตกต่างกันไปตามความต้องการตามลัษณะของชิ้นงาน 
การบำรุงรักษา
1.เลือกชนิดของค้อนให้เหมาะกับงาน
2.เมื่อใช้งานเสร็จควรเช็ดทำความสะอาด แล้วทาน้ำมันที่หัวค้อนเพื่อป้องกันสนิม

4. คีม 

คีม เป็นเครื่องมือที่ใช้แรงบิดสำหรับการจับ ยึด ดัด และตัดสิ่งต่างๆ เช่น โลหะแผ่นบาง สายไฟ ท่อขนาดเล็ก และเส้นลวด ใช้มากในงานโลหะแผ่น งานซ่อมวิทยุหรืออิเล็กทรอนิกส์ และรถยนต์ คีมมีหลายชนิดแต่ที่สำคัญ คีมปากแบนหรือคีมปากจิ้งจก คีมปากขยาย คีมล็อก คีมตัด และคีมตัดปากทแยง เป็นต้น
การบำรุงรักษา
1.ใช้คีมให้ถูกประเภทกับงาน
2.ไม่ควรบีบคีมแรงเกินไปเพราะจะทำให้คีมหัก
3.ไม่ควรใช้ค้อนทุบคีมแทนการตัด
4.ไม่ใช้คีมแทนค้อนหรือเครื่องมืออื่นๆ
5.เช็ดทำความสะอาด หยดน้ำมันที่จุดหมุน แล้วชโลมน้ำมันหลังการใช้งาน

5. ตลับเมตร 

ตลับเมตร คือเครื่องมือที่ใช้วัดระยะทาง หรือขนาด ของวัสดุต่างๆ สายวัดภายในตลับทำด้วยโลหะ สามารถสปริงตัวได้ดีบอกค่าได้ทั้งนิ้วและเมตร
การบำรุงรักษา
1. ระวังรักษาขอเกี่ยวปลายเทปไม่ให้หัก
2.เมื่อจะปล่อยเส้นเทปกลับมี่เดิมต้องค่อยๆผ่อน ถ้าปล่อยให้กลับเร็วเกินไปปลายของเกี่ยวอาจชำรุดเสียหายได้
3. ทำความสะอาดหลังเลิกใช้งานแล้วเก็บให้เป็นระเบียบ

6. ตะไบ 

ตะไบ คือเครื่องมือทำด้วยโลหะมีรูปร่างหลายแบบตามลักษณะการใช้งาน เช่น ตะไบกลม ตะไบสามเหลี่ยม ตะไบครึ่งวงกลม ตะไบสี่เหลี่ยม และตะไบแบน ตะไบเป็นเครื่องมือที่ใช้ตัดหรือเฉือนพื้นผิวของชิ้นงาน มีฟันขนาดเล็กๆจำนวนมากโดยฟันจะทำจากโลหะที่แข็งมาก จึงสามารถตัดหรือเฉือนวัสดุที่อ่อนกว่าได้ เศษโลหะหรือไม้ที่ได้จะมีขนาดเล็กมากหรือน้อยขึ้นกับฟันของตะไบ นำไปใช้งานตกแต่งผิวโลหะให้เรียบ ลบส่วนที่คมหรือทำให้เป็นรูปร่างต่างๆ ตามต้องการ ความยาวของตะไบจะมีขนาดประมาณ 3-18 นิ้ว
การบำรุงรักษา

1.ตรวจดูความเรียบร้อยของใบกบก่อนเก็บเข้าที่

2.ทำความสะอาดตัวกบโดยใช้แปรงปัดเศษไม้ออก

3.ชโลมน้ำมันใบกบก่อนเก็บเข้าที่เก็บ

4.ไม่ควรวางตะไบทับกันเพราะจะทำให้คมตะไบสึกหรอได้ง่าย

7. เลื่อย 

เลื่อย คือเครื่องมือสำหรับตัดวัสดุต่างๆให้ขาดออกจากกันโดยฟันของซี่เลื่อยเรียงตัวซ้อนกันเป็นแถว ไปตามความยาวของใบเลื่อย โดยฟันของใบเลื่อยจะมีความขนาดและถี่ที่แตกต่างกันไปตามความเหมาะสมกับการใช้งาน 
การบำรุงรักษา
1.หลังจากการใช้งานให้คลายใบเลื่อยออกเล็กน้อย เพื่อยืดอายุใบเลื่อยให้ใช้งานได้ยาวนานขึ้น
2.ใช้แปรงปัดทำความสะอาดทุกส่วน ทาด้วยน้ำมัน แล้วเก็บไว้ในที่เก็บหลังการใช้งาน

8. สกัด 

สกัด คือเครื่องมือทำด้วยโลหะมีรูปร่างหลายแบบตามลักษณะของหัวสกัด สกัดเป็นเครื่องมือซ่อมแซมที่ใช้งานร่วมกับค้อน โดยจะใช้สกัดในงานตัดเศษโลหะส่วนเกินบนผิวโลหะ ตัวน็อตหรือสกัดเกลียวที่ถอดไม่ออก ตัดรอยเชื่อมส่วนเกิน ตัดแผ่นโลหะ และเซาะร่อง
สกัดทำมาจากเหล็กเนื้อดี มีความแข็งและเหนียวมากว่าเหล็กทั่วไป มีขนาดยาว 4-8 นิ้ว ส่วนด้านปลายซึ่งจะใช้เป็นคมสำหรับตัดโลหะจะมีหลายแบบ เช่น ปลายแบน ปลายแหลม ปลายมน และปลายตัด ปลายแต่ละแบบต่างก็มีความเหมาะสมในการใช้งานแตกต่างกัน

การบำรุงรักษา
1. ห้ามดัดแปลง แก้ไข ตัวสกัด
2. ห้ามใช้สารเคมีที่มีฤทธิ์เป็นกรด และด่างทำความสะอาด
3. ควรสวมใส่ถุงมือขณะทำงาน ป้องกันอุบัติเหตุ และการลื่นหลุดมือ
4. ควรทำความสะอาดเครื่อง หลังการใช้งานเสร็จทุกครั้ง