การพฒั นาองคก์ ารตามหลกั การบริหารงานคุณภาพ 1. ความหมายของคุณภาพ กาหนดไว้ แผนภาพท่ี 6.1 แผนภาพท่ี 6.1 คุณภาพตามความคิดด้งั เดิม แผนภาพท่ี 6.2 คุณภาพตามความคิดสมยั ใหม่ คณุ ภาพในความหมายของผบู้ ริโภค "คุณภาพ" หมายถงึ คณุ สมบตั ิทุกประการ ของผลติ ภณั ฑแ์ ละบริการท่ีตอบสนองความตอ้ งการและ สามารถสร้างความพงึ พอใจให้แกล่ กู คา้ มีความปลอดภยั ตอ่ ชีวิตและสภาพแวดลอ้ ม คณุ ภาพในความหมายของผผู้ ลิต คณุ ภาพ หมายถึง ขอ้ กาหนด (Specification) ของสินคา้ ที่ผูผ้ ลิตกาหนดข้นึ และตอ้ งเหนือกวา่ คู่ แข่งขนั ในอนุกรมมาตรฐาน มอก.9000 คณุ ภาพ หมายถึง ความเหมาะสมสอดคลอ้ ง กบั ความตอ้ งการ มีความปลอดภยั ในการใชง้ านและยงั ให้ ความมงั่ ใจไดว้ ่า การใหบ้ ริการหรือผลติ ภณั ฑน์ ้นั ไดร้ ับการออกแบบผลิตข้นึ ตรงกบั ความตอ้ งการของ ลูกคา้ สรุป คุณภาพ หมายถงึ คุณลกั ษณะเฉพาะ (Characteristics) ของสินคา้ หรือบริการท่ีสามาตอบสนองตามความตอ้ งการและสร้างความ พงึ พอใจ ให้แกล่ กู คา้ ไดแ้ ละไม่เป็นภยั ตอ่ ส่ิงแวดลอ้ มรวมถึงประโยชนต์ ่อสังคม 2. ความหมายของการบริหารงานคณุ ภาพ (Quality Management) การบริหารงานคุณภาพ หมายถึง กระบวนการเพือ่ ให้บรรลุจดุ มุง่ หมายคุณภาพ ขององคก์ ารประกอบดว้ ยนโยบายและวตั ถปุ ระสงคเ์ ชิง คณุ ภาพ การจดั การ โครงสร้างหนา้ ท่ีความรับผิดชอบของแต่ละฝ่ายท่ีเอ้อื อานวยตอ่ การทางาน โดยมีเป้าหมาย ให้เกิดคณุ ภาพที่ สามารถ ตอบสนองความตอ้ งการของ ลูกคา้ ในนิยามศพั ท์ ISO 8402 กลา่ วว่า การบริหารงานคณุ ภาพ หมายถงึ ความ มงุ่ มนั่ และแนวทางดาเนิดการทางดา้ นคุณภาพท้งั หมดของ องคก์ ารที่ได้ แถลงไวอ้ ยา่ งเป็นทางการโดยผบู้ ริหารระดบั สูง สรุป การบริหารงานคุณภาพ หมายถงึ กระบวนการดาเนินงานดา้ นคณุ ภาพ ท้งั หมดอยา่ งตอ่ เน่ืองโดยมีเป้าหมายท่ีสนองความ ตอ้ งการ ของ ลูกคา้ วิวัฒนาการของการบริหารงานคุณภาพ วิวฒั นาการของการบริหารงานคุณภาพ สามารถแบ่งเป็นช่วงที่สาคญั ได้ 3 ช่วง ดว้ ยกนั คอื 1. ช่วงที่ 1 ช่วงก่อนการปฎิวตั อิ ุตสาหกรรม ในช่วงน้ีการจดั การคณุ ภาพจะอยใู่ นรูปแบบของการตรวจสอบ (Inspection) จะเป็นการผลิตสินคา้ เพือ่ ตอบสนองความตอ้ งการ ของ ลูกคา้ ซ่ึงมจี านวนไม่มากนกั จึงมีวธิ ีการในการควบคุณภาพโดยเนน้ ที่การ ตรวจสอบสินคา้ ก่อนที่จะส่งถึงมอื ลกู คา้ เป็นการ ควบคมุ คุณภาพ โดยวิธีการแยงของดีออกจากของ เสีย 2. ช่วงท่ี 2 ช่วงของการปฎิวัติอุตสาหกรรม อตุ สาหกรรมตา่ ง ๆ มีการใชเ้ คร่ืองจกั รแทงแรงงานคน การผลิตสินคา้ เป็น กระบวนการผลติ จานวนมาก (Mass Product) ผลติ ที่ออก จากกระบวนการ ผลิตในแตล่ ะรอบมีปริมาณมากทาให้ตอ้ งพฒั นาวิธีการควบคุมคุณภาพโดยการนาเอา เทคนิคทางสถติ ิมาใชใ้ นการสุ่ม ตวั อย่างเพอ่ื ตรวจสอบสินคา้ ท่ีผลติ เสร็จแลว้ โดย ทาการตรวจสอบสินคา้ ท่ีผลิตไดว้ ่าเป็นไปตามขอ้ กาหนดหรือมาตรฐานที่ใชอ้ า้ งอิง หรือไม่ ดงั น้นั ในช่วงน้ีจึงเป็นการควบคุณภาพในกระบวนการผลติ มกี าร ตรวจสอบคณุ ภาพของสินคา้ ท่ีผลติ ไดเ้ ปรียบเทียบกบั เกณฑ์ หรือ มาตรฐาน ที่กาหนด 3. ช่วงท่ี 3 เป็ นช่วงของการแข่งขันที่เข้มข้นขนึ้ ในช่วงน้ีเป็นยคุ ของโลกาภิวฒั นเ์ ปิ กโลกเสรีการคา้ ส่งผลใหเ้ กิดการแข่งขนั หลกั การบริหารงานคุณภาพ Principle) ในการดาเนินงานเพื่อให้เกิดคุณภาพในหน่วยงานเพอื่ เป้าหมายการ 1. องค์กรที่มุ่งเน้นลูกค้า (Customer-Focused องคก์ รตอ้ งกาหนดนโยบายและวตั ถปุ ระสงคข์ ององคก์ รให้เป็นนโยบายและ 1. การกาหนดนโยบายและวตั ถปุ ระสงคข์ ององคก์ ร ตอ้ งมีขอ้ มูลความ 2.
การตอบสนองความตอ้ งการของลกู คา้ ตอ้ งมีความสมดุลกบั การ 3. ทาใหบ้ ุคลากรทว่ั ท้งั องคก์ รยอมรับ และดาเนินการตามนโยบายและ วตั ถปุ ระสงคข์ ององคก์ ร ไว้ คอื ความพึงพอใจของลูกคา้ 2. การบริหารดว้ ยความเป็นผนู้ า (Leadership) " ผบู้ ริหารขององคก์ รทุกระดบั ตอ้ งใชภ้ าวะผูน้ า จดั
การบริหารให้องคก์ รดาเนินงาน 1. การจดั ระบบการบริหารงานคุณภาพตอ้ งการผนู้ าท่ีมี "ภาวะผนู้ า" ซ่ึง (1) ผนู้ าที่มบี คุ ลกิ ภาพโดดเดน่ (2) มคี วามรู้ความสามารถรอบดา้ น โดยเฉพาะเรื่องขององคก์ ารเอง (3) มีความมน่ั คงทางอารมณ์ (4) มีความสามารถในการแกไ้ ขปัญหา (5) มวี สิ ยั ทศั น์ในการบริหารท่ีกวา้ งไกล (6) ทศั นคติในการบริหารควรเป็นแบบประชาธิปไตย 2. แนวทางปฏิบตั ิของผบู้ ริหารในหลกั การบริหารดว้ ยความเป็นผูน้ า ไดแ้ ก่ (1) กาหนดวิสยั ทศั น์และพนั ธกิจขององคก์ ารและหน่วยงานใหส้ อดคลอ้ งกบั (2) สร้างแรงจงู ใจ กระตนุ้ ให้บุคลากรมีส่วนร่วมบริหารงานในหน่วยงาน (3) มคี วามตื่นตวั ในการดาเนินการใหเ้ ป็นแบบอยา่ งแก่บุคลากรในองคก์ ร (4) สร้างความเชื่อมน่ั ใหแ้ กบ่ ุคลากร (5) ต้งั เป้าหมายที่ทา้ ทายความสามารถของบคุ ลากรและพร้อมให้ความสนบั
นนุน (6) ฝึกอบรมและพฒั นาทกั ษะของบคุ ลากรพร้อมใหโ้ อกาสทางการศึกษา (7) จดั ให้มรี ะบบการส่ือสารท่ีมีประสิทธิภาพในการสร้างความเขา้ ใจทว่ั ท้งั 3. การมีส่วนร่วมของบุคลากร (Involvement of People) บุคลากรทกุ คนไมเ่ พียงแตท่ าหนา้ ท่ีของตนให้ดีท่ีสุดเท่าน้นั จะตอ้ งให้ความร่วมมอื ร่วมใจ แผนภาพที่ 6.4 ความสมั พนั ธข์ องหน่วยงานฝ่ายตา่ งๆ ในองคก์ าร แผนภาพท่ี 6.5 กระบวนการดาเนินงานต่างๆ (Process) ผลงานที่ไดจ้ ากกระบวนการ (Output) ซ่ึงผลงานที่ไดจ้ ะเป็นไปตาม แนวทางการบริหารตามหลกั การดาเนินงานอยา่ งเป็นกระบวนการ ไดแ้ ก่ หน่วยงานยอ่ ยในองคก์ ารมคี วามตอ่ เนื่องและราบร่ืน สิ่งสาคญั คือ ระบบการเชื่อมโยง 2. ให้ความสาคญั กบั ปัจจยั ที่ป้อนเขา้ สู่ระบบการทางานของทุกหน่วยงาน 3. ใหค้ วามสาคญั กบั วิธีการทางานทกุ หน่วยงาน การทางานในแต่ละข้นั ตอน 4. ประเมนิ ผลการทางานของทุกหน่วยงานที่อาจจะมปี ัญหาจากปัจจยั นาเขา้ แนวทางการบริหารงานอยา่ งเป็นระบบ การตดั สินใจท่ีถกู ตอ้ งและเกิดประสิทธิภาพตอ่ การบริหารงานต้งั อยบู่ น ขอ้ มลู ท่ีไดป้ ระกอบการตดั สินใจในการบริหารงานมีขอ้ มูลหลากหลายมาจาก ขอ้ เทจ็ จริงท่ีเชื่อถือไดก้ ่อนใชข้ อ้ มลู ตอ้ งมรี ะบบวเิ คราะห์ขอ้ มลู ที่มีประสิทธิภาพกอ่ น ตวั อยา่ งขอ้ มลู เชิงสถติ ิท่ีองคก์ ารสามารถนามใ่ ชเ้ ป็นขอ้ มลู ประกอบการตดั สินใจ 1. สถิติยอดจาหน่ายในปี ที่ผา่ นมา แผนภาพท่ี 6.6 ความสมั พนั ธข์ ององคก์ ารท่ีเก่ียวขอ้ งกนั ในการสร้างความพึงพอใจ จากแผนภาพ ผลสาเร็จของการดาเนินงานขององคก์ ารท้งั 3 องคก์ ารขา้ งตน้ จะ กระบวนการบริหารงานคณุ ภาพ กระบวนการบริหารงานคณุ ภาพ คอื กระบวนการดาเนินงานที่เก่ียวขอ้ งกบั แผนภาพท่ี 6.7 องคป์ ระกอบของกระบวนการบริหารงานคณุ ภาพ 2. องคป์ ระกอบของกระบวนการบริหารงานคุณภาพ ความตอ้ งการของลูกคา้ สร้างความพึงพอใจให้กบั ลกู คา้ ดงั น้นั ปัจจยั นาเขา้ ของ 2. กระบวนการดาเนินงาน (Process) เพอื่ ให้บรรลเุ ป้าหมายหลกั ของการ (1) ความรับผิดชอบดา้ นการบริหาร (Management (ก) การกาหนดกลยทุ ธ์การบริหารงานในองคก์ าร (4) การวดั วเิ คราะห์
และการปรับปรุง กระบวนการและผลิตภณั ฑ/์ บริการ วา่ สามารถดาเนินการไดต้ ามความตอ้ งการของลกู คา้ / ประโยชน์ของการบริหารงานคุณภาพ 5. เพิม่ ขวญั กาลงั ใจให้กบั พนกั งาน เนื่องจากองคก์ ารมกี าไร
พนกั เทคนิคการบริหารงานคุณภาพ (1) องคป์ ระกอบของกิจกรรม 5ส
เป็นเทคนิคการบริหารงานคุณภาพท่ียึด ซึ่งมีรายละเอยี ดดงั นี้ ข้นั ตอนในการจัดทา ส. สาง มีดังนี้ 3. ขจดั ของที่ไมต่ อ้ งการทิ้ง 1.
ศึกษาวิธีการเก็บวางส่ิงของโดยคานึงถึงความปลอดภยั คุณภาพ และ 2. กาหนดที่วางให้แน่ชดั โดยคานึงถงึ การใชเ้ น้ือท่ี ความรู้ความเขา้ ใจต่อกฎระเบียบ มาตรฐานการทางานต่าง ๆ เพอ่ื ให้สามารถปฏิบตั ิจนเป็น 2. ประโยชน์จากการทากิจกรรม 5ส เป็นการจดั กิจกรรม ท่ีทาให้หน่วยงานไดร้ ับ 1. บคุ ลากรจะทางานไดร้ วดเร็วข้นึ
มีความถกู ตอ้ งในการทางานมากข้นึ 2. เกิดความร่วมมือ ร่วมใจ จะเกิดข้ึน บคุ ลากรจะรักหน่วยงานมากข้ึน เป็นกิจกรรมกลมุ่ คุณภาพที่มีบุคลากรปฏิบตั ิงานอยใู่ นแผนกเดียวกนั รวมตวั กนั 1. วตั ถปุ ระสงคข์ องกิจกรรม Q.C.C มีดงั น้ี อิสระภายใตข้ อบเขต จดั ประชุมกลุ่มอยา่ งสม่าเสมอ โดยข้นั ตอนในการดาเนินการภายในการดาเนินการภายใน (1) คน้ หาปัญหา เป็นการระดมสมองคน้ หาปัญหาในการทางาน และตกลง แผนภาพท่ี 6.8 ผงั กา้ งปลาหรือผงั แสดงเหตุและผล (2) กาหนดเป็นหวั ขอ้ เร่ือง ตอ้ งเป็นหวั ขอ้ ท่ีสมาชิกทกุ คนยอมรับและเต็ม (3) กาหนดเป้าหมายที่ชดั เจนเป็นตวั เลขที่สามารถวดั ผลและประเมนิ ผล (4) สารวจสภาพปัจจุบนั สมาชิกท้งั หมดจะตอ้ งร่วมกนั สารวจสภาพ (5) แกไ้ ขตามข้นั ตอน PDCA ในการดาเนินงานมกี ารวางแผน การ (6) กาหนดเป็นมาตรฐาน เมอื่ สามารถแกไ้ ขสาเร็จแลว้ จะตอ้ งกาหนด 3.
ประโยชน์ท่ีไดร้ ับจากกิจกรรมกล่มุ Q.C.C บริหารงานทาให้บริษทั ไดร้ ับประโยชน์ ดงั น้ี (2) ประโยชนต์ อ่ พนกั งาน มกี ารใชก้ ิจกรรมกลุม่ Q.C.C ที่ทาให้ (1) พนกั งานมโี อกาสแสดงความคิดเห็นในการทางาน (3) พนกั
งานเกิดความรักและสามคั คี ประเทศ 3. กิจกรรมขอ้ เสนอแนะเพอื่ ปรับปรุงงาน (Suggestion) ส่วนร่วมในการบริหารเพือ่ เสนอความคิดเห็นตอ่ ฝ่ายบริหาร ข้ึน 2. หลกั การของกิจกรรมขอ้ เสนอแนะเพอ่ื ปรับปรุงงานมดี งั น้ี ขอ้ เสนอแนะน้นั จะตอ้ งมขี
อ้ มลู ทางดา้ นวทิ ยาศาสตร์ มายนื ยนั เพอ่ื การตดั สินใจ ตดั สินใจดว้ ยเหตุผล (3) หลกั บริหารจากล่างสู่บน เป็นหลกั การในการบริหารในการเสนอแนะ (4) หลกั ผลประโยชนร์ ่วมกนั เมือ่ มีการปรับปรุงงานทาให้เกิดคณุ ภาพใน (5) หลกั การสร้างขวญั และกาลงั ใจใหพ้ นกั งานมสี ่วนร่วมสร้างคุณภาพ แผนภาพที่ 6.9 หลกั การของกิจกรรม Suggestion 3. การดาเนินกิจกรรมขอ้ เสนอแนะเพ่อื ปรับปรุงงานมดี งั น้ี กิจกรรม (3) ใหข้ องขวญั หรือประกาศเกียรติคณุ แกข่ อ้ เสนอแนะของพนกั งานที่ (4) ติดตามประเมินผลกิจกรรม Suggestion 1. ความหมายของการพฒั นาองคก์ าร เปลี่ยนแปลง องคก์ ารอยา่ งมีแบบแผน มกี ารวเิ คราะหป์ ัญหา/วาง แผนยทุ ธศาสตร์และใช้ Wendul L. Irenchและ Ceci H. Bell ได้ ใหค้ วามหมายการ Jack K. Fordye และ Reymond Well ได้ ใหค้ วามหมายการ การพฒั นาองคก์ ารจะสาเร็จได้ ถา้ องคก์
ารมีแผนและใชค้ วามรู้ทางพฤติกรรม 2. ข้นั ตอนในกระบวนการพฒั นาองคก์ าร (Step in the OD ข้นั ตอนที่ 1 การกาหนดปัญหา(Problem recognition) เป็นการ ข้นั ตอนท่ี 2 การส่งตอ่
ให้กบั ทีมที่ปรึกษา(Entry of change ข้นั ตอนที่ 3 การรวบรวมขอ้ มลู และการวเิ คราะหป์ ัญหา(Data ข้นั ตอนท่ี 4 การปรับแผนสาหรับเปลยี่ นแปลง (Development of ข้นั ตอนที่ 5 การดาเนินการเปลีย่ นแปลงในเบ้ืองตน้ (Change ข้นั ตอนที่ 6 การทาให้มนั่ คงและจดั ทาให้มีข้นึ (Stabilization and ข้นั ตอนท่ี 7 การป้อนกลบั และการประเมินผล (Feedback and 3. เทคนิคในการพฒั นาองคก์ าร (OD Techniques) ภายหลงั จากการ 1. การสารวจการป้อนกลบั (Survey Feedback) เทคนิคน้ีทีมท่ี 2. การอบรม
(Training) ทีมที่ปรึกษาอาจใชว้ ธิ ีการอบรมในลกั ษณะ 3. การสอนงาน (Coaching) และการใหค้ าแนะนา 4. การสร้างทีมงาน (Team Building) หรือการสร้างกลมุ่ ในการพฒั นา วธิ ี 5. การทาใหบ้ ุคคลท่ีสามเขา้ มาแทรกแซง (Third-Party) เมอื่ เกดิ ความ จะตอ้ งสังเกต ถงึ การกระทาและคุณภาพระหวา่ งสมาชิกในองคก์ ร และจดั เตรียมขอ้ มลู 1. ความหมายองคก์ ารแห่งการเรียนรู้ พฒั นาการเรียนรู้สภาวะของการเป็นผูน้ าในองคก์ าร (Leadership) และการเรียนรู้ ผบู้ ริการในปัจจบุ นั น้ีกาลงั เผชิญกบั สภาพแวดลอ้ มท่ีเปลี่ยนแปลงในอตั ราที่รวดเร็ว 2.
ที่มาของแนวคดิ องคก์ ารแห่งการเรียนรู้ (Learn Organizations) ต่างๆ ซ่ึงยอ้ นหลงั ไปเม่ือประมาณ ค.ศ. 1978 คริส อาร์จีริส (Chris Argyris) กลบั มาไดร้ ับความสนใจและตระหนกั ถึงความสาคญั ในศกั ยภาพ แต่ยงั คงไดร้ ับความ 3. แนวคดิ ของความสามารถในการเรียนรู้ ความสามารถในการเรียนรู้ขององคก์
ารที่สาคญั มี 2 ประการ โดยมีรายละเอยี ดดงั น้ี ที่ทาใหเ้ กิดความสะดวกเป็นผลมาจากโครงสร้างภายในองคก์ ารและกระบวนการ ซ่ึง (2) วิธีการเรียนรู้ (Learning Mode) วิธีการเรียนรู้ไดแ้ สดงให้เห็น 4. วนิ ยั 5 ประการขององคก์ ารแห่งการเรียนรู้ ไดร้ ับความนิยมไปทวั่ โลก คือ คาว่า องคก์ ารแห่งการเรียนรู้(Learning องคก์ ารแห่งการเรียนรู้ในฐานะเป็ นกลมุ่ บคุ
คลซ่ึงทางานร่วมกนั ในการเพมิ่ พูน วนิ ยั ประการที่ 1 การคิดอยา่ งเป็นระบบ (Systems Thinking) วนิ ยั ประการที่ 2 การรอบรู้แห่งตน (personal Mastery) เป็น วินยั ประการที่ 3 การสร้างวสิ ยั ทศั นร์ ่วมกนั (Shares Vision) วินยั ประการท่ี 4 แบบจาลองความคดิ (Mental Model) คอื พยายามท่ีจะคน้ หาตวั เองและนามาพจิ ารณารวมท้งั ความสามารถท่ีจะรักษาสภาพการ วนิ ยั ประการท่ี 5 การเรียนรู้เป็นทีม (Team Learning) การเรียนรู้ 5.
วิธีการเรียนรู้หรือกระบวนการเรียนรู้ ซ่ึงไดแ้ ก่ syllabus-Based programmers) จะประกอบดว้ นวีการใชก้ รณีศกึ ษา (2) การเรียนรู้โดยการจดั โปรแกรม (programmed (3) การแสดงพฤติกรรมและการเรียนรู้แบบแสดงบทบาท จะเป็น (4) แบบจาลองทางธุรกิจ (Business Simulations) (Feedback) ซ่ึงผเู้ รียนจะต่องปฎิบตั ิการโดยการออกแบบสภาพแวดลอ้
มในการ (5) การเรียนรู้โดยการปฎิบตั ิและโปลแกรมกราพฒั นาภายนอก (6) กิจกรรมท่ีไมม่ ีใครสร้างที่สาคญั (Relatively สรุปสาระสาคัญ -หลกั การบริหารงานคณุ ภาพมี 8 ประการ ไดแ้ ก่ มงุ่ ลูกคา้ เป็นสาคญั มคี วามเป็นผนู้
า -กระบวนการบริหารคณุ ภาพ คือ กระบวนการดาเนินงานที่ใชอ้ งคป์ ระกอบ 3 ส่วน -ประโยชน์ของการบริหารงานคณุ ภาพ มดี งั น้ี เครื่องมอื ช่วยพฒั นางานใหม้ ีระบบ -เทคนิคการบริหารงานเพื่อใหก้ ารดาเนินงานเกิดประสิทธิภาพ ไดแ้ ก่
กิจกรรม 5ส |