ความสงบเรียบร้อยของประชาชนถือเป็นเจตนารมณ์ ความปรารถนา หรือนโยบายของรัฐที่จะให้เกิดขึ้นในบ้านเมืองตลอดเวลา ถ้าหากมีปัญหาใด เรื่องใด ที่มีผลกระทบต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนแล้ว รัฐจะต้องเข้าปกป้องคุ้มครองดูแลทันที แสดงให้เห็นว่า สิ่งใดที่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนแล้ว เป็นเรื่องสำคัญยิ่ง เพราะความปลอดภัยของประชาชนเป็นกฎหมายสูงสุด (salus populi suprema lex หรือ The safety of the people is the supreme law)หากประโยชน์ของเอกชนขัดกับผลประโยชน์ของสังคมแล้ว ผลประโยชน์ของเอกชนย่อมต้องพ่ายแพ้ไป Show และย่อมเป็นธรรมดา ที่รัฐซึ่งมีอำนาจอธิปไตยเป็นของตนเอง จะยอมรับใช้หรือรับรู้กฎหมายของประเทศอื่น อันเป็นการขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนในประเทศ มิได้ ข้อยกเว้นทำนองนี้มีบัญญัติไว้เช่นกัน ในกฎหมายขัดกันของนานาประเทศ ในประเทศไทยได้บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติว่าด้วยการขัดกันแห่งกฎหมาย พ.ศ. 2481 มาตรา 5 ความว่า”ถ้าการใช้กฎหมายต่างประเทศนั้น ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนแห่งประเทศสยามแล้ว ก็ห้ามมิให้ใช้กฎหมายต่างประเทศนั้นบังคับ” ซึ่งแท้ที่จริงแล้วเป็นอุบายสำหรับเอากฎหมายภายในของประเทศตนบังคับใช้กับคดีที่มีลักษณะต่างประเทศ ไม่ว่าคู่กรณีจะเป็นคนสัญชาติใด เป็นการขยายขอบเขตการใช้ทฤษฎี lex fori โดยใช้หลักความสงบเรียบร้อยของประชาชนเป็นจุดเกาะเกี่ยว (connecting point) อนึ่ง กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคลว่าด้วยการขัดกันแห่งกฎหมายเป็นกฎหมายเกี่ยวกับนิติสัมพันธ์ของเอกชน(Private Law) ที่มีองค์ประกอบต่างประเทศ (Foreign elements) ในทางแพ่ง หากเป็นนิติสัมพันธ์ภายใต้กฎหมายมหาชนแล้วย่อมไม่เข้าหลักเกณฑ์ว่าด้วยการขัดกันแห่งกฎหมาย กล่าวคือ กฎหมายที่ใช้บังคับคือ กฎหมายแห่งรัฐเจ้าของดินแดน (territorial state) เขตอำนาจตามหลักบุคคล (personal jurisdiction) จะถูกยกเว้นไม่ใช้ แต่จะใช้เขตอำนาจตามหลักดินแดนแทน (territorial jurisdiction) ในตำรากฎหมายขัดกันทั่วไปต่างยอมรับตรงกันว่า กฎหมายอาญาของรัฐต่างประเทศ ไม่อาจมีผลใช้บังคับกับอีกประเทศหนึ่งได้ ผู้พิพากษา Marshall กล่าวว่า”ไม่มีประเทศใดที่ศาลจะบังคับใช้กฎหมายอาญาของอีกประเทศหนึ่ง” ท่านศาสตราจารย์ Francescakis เห็นว่ากฎหมายประเภทนี้ศาลบังคับใช้ได้ทันที โดยไม่ต้องผ่านขั้นตอนของหลักเกณฑ์ว่าด้วยการขัดกัน หรือที่ท่านอาจารย์ชุมพร ปัจจุสานนท์ เรียกว่า กฎหมายที่พึงบังคับใช้ทันที กฎหมายประเภทนี้ได้แก่กฎหมายมหาชน เช่น กฎหมายอาญา กฎหมายปกครอง กฎหมายวิธีพิจารณาความ กฎหมายภาษี กฎหมายว่าด้วยสัญชาติ กฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง กฎหมายแรงงาน เป็นต้น ข้อความเบื้องต้นในการศึกษาหัวข้อความสงบเรียบร้อยของประชาชนในกฎหมายขัดกันมีข้อสำคัญแยกพิจารณาดังนี้ 1. อะไรคือความสงบเรียบร้อยของประชาชน 2. เมื่อใดจึงจะถือว่าการใช้กฎหมายต่างประเทศขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชน 3. เมื่อปรากฏว่าการใช้กฎหมายต่างประเทศนั้นขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนแล้วศาลจะวินิจฉัยอย่างไร โจทย์ปัญหาข้อ 1. อะไรคือความสงบเรียบร้อยของประชาชน? เมื่อเรากล่าวถึงความสงบเรียบร้อยของประชาชนในกฎหมายขัดกัน เราต้องแยกแบบแห่งเนื้อหา ออกจากแบบแห่งหน้าที่ กล่าวคือ 1.แบบแห่งเนื้อหา ว่าอะไรคือความสงบเรียบร้อยของประชาชนเป็นเรื่องกฎหมายสารบัญญัติ ก่อนที่ศาลจะดำเนินการพิจารณาไม่ยอมรับกฎหมายต่างประเทศ ศาลจะต้องหาแบบแห่งเนื้อหา ของความสงบเรียบร้อยเสียก่อน ซึ่งอาจจะเป็นแบบเนื้อหาของกฎหมายภายใน หรือ เป็นแบบเนื้อหาระหว่างประเทศซึ่งเป็นหลักกฎหมายทั่วไปอันเป็นที่ยอมรับของนานาประเทศหรือเป็นหลักสากล 2.แบบแห่งหน้าที่ เป็นนิติวิธีตามกฎเกณฑ์ว่าด้วยการขัดกันฯ 1.1 นิยาม (แบบแห่งเนื้อหา) กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ได้แก่กฎหมายที่บัญญัติถึงเรื่องต่าง ๆ ดังต่อไปนี้คือ (1) กฎหมายที่กำหนดให้นิติกรรมบางอย่างต้องทำตามแบบพิธี เช่น การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ ต้องทำสัญญาเป็นหนังสือและจดทะเบียน การสมรสต้องจดทะเบียน การจำนองอสังหาริมทรัพย์หรือเรือต้องทำเป็นหนังสือและจดทะเบียน ฯลฯ นิติกรรมต่าง ๆ เหล่านี้เป็นเรื่องสำคัญทั้งแก่ตัวคู่กรณีเอง และมีผลต่อบุคคลภายนอกด้วย กฎหมายจึงได้กำหนดแบบพิธีขึ้น คู่กรณีจะตกลงกันว่าไม่ทำตามแบบพิธีที่กำหนดไว้ไม่ได้ (2) กฎหมายที่บัญญัติเพื่อคุ้มครองบุคคลภายนอก เช่น บทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เกี่ยวกับการเพิ่มทุนลดทุนของบริษัทจำกัด เพื่อให้บุคคลภายนอกที่จะติดต่อกับบริษัทได้ทราบว่าบริษัทมีทุนเท่าไร( 3) กฎหมายที่บัญญัติขึ้นเพื่อคุ้มครองบุคคลบางจำพวก เช่น ผู้เยาว์ คนไร้ความสามารถ (4) กฎหมายที่บัญญัติเพื่อศีลธรรม เช่น ให้ชายมีภริยาได้คนเดียว (5) กฎหมายที่บัญญัติขึ้นเพื่อป้องกันมิให้บุคคลทุจริต เช่น กฎหมายในเรื่องประกันภัยที่ได้กำหนดให้ผู้รับประกันไม่ต้องรับผิดในความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์ที่เอาประกัน อันเกิดจากการกระทำโดยทุจริตหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงของผู้เอาประกันภัยหรือของผู้รับประโยชน์ เช่นนี้ จะตกลงกันว่าแม้ผู้เอาประกันภัยทุกจริต ผู้รับประกันก็ต้องรับผิดในความเสียหายที่ผู้เอาประกันก่อให้เกิดขึ้นนั้นไม่ได้ (6) กฎหมายที่บัญญัติขึ้นเพื่อสาธารณประโยชน์ เช่น กฎหมายว่าด้วยสาธารณสมบัติของแผ่นดิน รายงานการประชุมตรวจร่าง พ.ร.บ. วางกฎเกณฑ์วินิจฉัยข้อขัดกันระหว่างกฎหมายนานาประเทศ รายงานการประชุมอนุกรรมการฯซึ่งมีการกล่าวถึงคำว่า public order หลายครั้งหลายหน เช่น ในการประชุมครั้งที่ 1/2481 เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2481 มีข้อความต่อไปนี้ปรากฏ “ม.จ. วรรณฯ รับสั่งว่า เรื่อง public order นั้นจะต้องมีตัวบทกฎหมายต่างประเทศซึ่งศาลไทยถือว่ากฎหมายนั้นเป็นการขัดกับ public order และจะต้องใช้กฎหมายไทยบังคับ “ผู้ร่างกฎหมายยกตัวอย่าง เรื่องที่เห็นว่าเป็นเรื่อง public order เช่น ในการประชุมครั้งที่ 5/2481 เมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2481 ที่ประชุมมีความเห็นว่า เรื่องอายุความเป็นเรื่อง public order ซึ่งเมื่อเป็นเรื่อง public order แล้วจึงไม่ต้องบัญญัติเรื่องอายุความไว้ ในการประชุมครั้งที่ 16/2481 เมื่อวันอังคารที่ 31พฤษภาคม 2481 ม.ร.ว. เสนีย์ฯ กล่าวว่า เหตุเพิกถอนการสมรส ควรจะแตกต่างจากเหตุหย่า เพราะเหตุเพิกถอนการสมรสเกี่ยวกับ public order นายอาร์.กียอง กล่าวว่า เรื่องแบบแห่งการสมรสเป็นเรื่อง public order ส่วนพระมนูภาณฯ กล่าวว่า ข้อที่ว่าจะเป็นเรื่อง public order หรือไม่นั้น ควรปล่อยให้เป็นหน้าที่ของศาลพิจารณา จากข้อเท็จจริงดังกล่าวข้างต้น เป็นที่เห็นได้ชัดเจนว่าผู้ร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้มีเจตนารมณ์ที่จะใช้คำว่า ความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน ให้มีความหมายรวมถึงทั้งกฎหมายและแนวความคิด หรือหลักการเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อย ความคิดเห็นของนักนิติศาสตร์ผู้ทรงคุณวุฒิ - พระยาเทพวิทูร อธิบายว่า สิ่งใดคือ ความสงบเรียบร้อยของประชาชนไว้เพียงกว้าง ๆ ว่า คือ สิ่งที่เกี่ยวด้วยผลประโยชน์ของมหาชนโดยทั่วไป ไม่ใช่เกี่ยวกับคู่กรณีโดยเฉพาะ - ศาสตราจารย์ ม.ร.ว. เสนีย์ ปราโมช อธิบายว่า ความสงบเรียบร้อยของประชาชน คือ การใด ๆ ที่เกี่ยวด้วยความปลอดภัยของประชาชนทั้งภายในและภายนอกประเทศ ตลอดถึงความเจริญผาสุกของประชาชนด้วยประการทั้งปวง และความปลอดภัย สันติสุข ของสังคมประเทศชาติ - ศาสตราจารย์ ดร.จิ๊ด เศรษฐบุตร อธิบายว่า ความสงบเรียบร้อยของประชาชน คือ ข้อห้าม ซึ่งสังคมบังคับแก่เอกชน เป็นการแสดงให้เห็นว่าสังคมย่อมอยู่เหนือเอกชน ทั้งนี้เพื่อสังคมจะได้ดำรงอยู่ได้ เพื่อคุ้มครองปกปักรักษาเอกชนซึ่งอยู่ในสังคมนั้นเอง - ศาสตราจารย์ ดร.อุกฤษ มงคลนาวิน อธิยายว่า ความสงบเรียบร้อยของประชาชน หมายถึง ประโยชน์ทั่วไปของประเทศชาติและสังคม ทั้งนี้เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยของประเทศชาติและสังคมนั้นเอง จากความหมายข้างต้นอาจจำแนกสาระสำคัญและหลักเกณฑ์การพิจารณาได้เป็น4กลุ่มดังนี้(โดยสังเขป) 1. ความสงบเรียบร้อยของประชาชนทางการเมือง การปกครองเช่น (เรื่องอำนาจฟ้อง)คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 350/2485,1050/2493,620/2539 เป็นต้น 2. ความสงบเรียบร้อยของประชาชนทางด้านครอบครัวเช่น คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 95/2484 (การให้เงินตอบแทนแก่การที่จะหาหญิงมาให้เป็นเมียน้อย) คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1913/2505,3972/2529 (การทำสัญญากับหญิงอื่นให้อยู่กินฉันท์สามีภริยา ทั้ง ๆที่ตนมีภริยาแล้ว) เป็นต้น 3. ความสงบเรียบร้อยของประชาชนทางด้านเศรษฐกิจเช่นคำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1288/2501,608/2527,2486/2544 เป็นต้น 4. ความสงบเรียบร้อยของประชาชนทางด้านการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน แนวคำพิพากษา คำพิพากษาที่ 1538/2511 การตกลงให้ใช้กฎหมายต่างประเทศบังคับแก่ข้อพิพาท ย่อมจะใช้ได้เพียงที่ไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนแห่งประเทศไทย จึงตกลงให้ใช้กฎหมายเรื่องอายุความต่างประเทศมาบังคับมิได้ คำพิพากษาที่ 698/2521 จำเลยทำสัญญาขายพริกแก่โจทก์ ทำสัญญาในประเทศไทย โจทก์มีภูมิลำเนาในสหรัฐอเมริกา กำหนดให้ชำระข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการในกรุงนิวยอร์กตามกฎของสมาคมการค้าอเมริกัน ซึ่งสามารถใช้บังคับได้หาได้ขัดต่อกฎหมายหรือความสงบเรียบร้อย คำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการให้จำเลยรับผิดบังคับในศาลไทยได้โดยไม่ต้องวินิจฉัยข้อเท็จจริงว่าจำเลยผิดสัญญาอีกและอายุความ 10 ปี ตาม ป.พ.พ มาตรา 193/30 กฎหมายขัดกันประเทศออสเตรเลีย บัญญัติว่า การใช้กฎหมายต่างประเทศนั้นต้องไม่ขัดต่อผลประโยชน์ของสังคม ศีลธรรมอันดี การเมืองและหลักความยุติธรรม Nygh ได้แบ่งความสงบเรียบร้อยของประชาชนออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้1. คุ้มครองผลประโยชน์ภายในประเทศ2. คุ้มครองผลประโยชน์ภายนอกประเทศ3. รักษาศีลธรรมอันดีของสากลโดย Nygh เห็นว่า public policy มีความหมายแคบกว่า ordre public ตามหลักกฎหมายฝรั่งเศส กฎหมายขัดกันของรัสเซีย The Civil Code of the Russian Federation มาตรา 1193 บัญญัติว่าA refusal to apply a norm of a foreign law shall not be based exclusively on a difference of the legal, political or economic systems of a relevant foreign state from the legal, political or economic system of the Russian Federation ฉะนั้น หลักความสงบเรียบร้อย มีคุณสมบัติเฉพาะประการหนึ่ง คือ สามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตามกาลสมัย ความเจริญเปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง แนวความคิดเห็นของประชาชน เหตุการณ์บ้านเมือง รัฐประศาสโนบาย และปัจจัยอื่น ๆ อีกหลายประการและยังแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ ด้วยเหตุนี้อาจเป็นไปได้ว่า ประเด็นนี้ถือว่าเป็นปัญหาอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนในสมัยหนึ่ง แต่ต่อมาอาจไม่ถือว่าเป็นประเด็นปัญหาอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนต่อไปแล้ว หรืออาจเป็นไปได้ว่า ประเด็นนี้ถือว่าเป็นปัญหาอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนในประเทศหนึ่งแต่ไม่อาจถือว่าเป็นปัญหาอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนในอีกประเทศหนึ่ง ตัวอย่าง เช่น ประเทศอังกฤษถือหลักสมรสภรรยาเดียว ฉะนั้น ในอังกฤษโดยเฉพาะประเพณีมีภรรยาหลายคนในเวลาเดียวกันถือเป็นสิ่งที่ขัดกับหลักด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน แต่ในประเทศอินเดียถือว่าถูกต้องตามกฎหมาย ตัวอย่างเช่น ในอดีต รัฐเวอร์จีเนียประเทศสหรัฐอเมริกา บัญญัติห้ามการสมรสระหว่างคนผิวขาวกับคนผิวดำโดยถือว่าเป็นเรื่องเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชนในรัฐเวอร์จีเนีย ฉะนั้น ถึงแม้ว่ากฎหมายแห่งประเทศไทยจะอนุญาตให้คนผิวขาวแต่งงานกับคนผิวดำได้ คนต่างด้าวจะทำการสมรสในอาณาเขตเวอร์จีเนียโดยฝ่าฝืนบทบัญญัตินี้ไม่ได้ แต่คนชาวเวอร์จีเนียจะทำการสมรสประเภทนี้ในประเทศไทยย่อมพึงทำได้ ศาลไทยย่อมไม่รับรู้ซึ่งกฎหมายของรัฐเวอร์จีเนีย เพราะเป็นการขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนในประเทศไทย ปัจจุบันกฎหมายนี้ได้ถูกยกเลิกแล้ว อนึ่ง มีข้อน่าคิดว่า กฎหมายที่เป็นการเลือกปฏิบัติเพราะเหตุสีผิว ย่อมเป็นการขัดต่อหลักสิทธิมนุษยชนอันเป็นหลักกฎหมายระหว่างประเทศ ซึ่งประเด็นนี้เป็นการขัดต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชนอันเป็นหลักสากล และปรากฏอยู่ในคดี Oppenheimer V.Cattermole (Inspector of Taxes) ศาลออสเตรเลียได้ยอมรับหลักพื้นฐานสิทธิมนุษยชนว่าเป็นเรื่องเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ความสําคัญของกฎหมาย มีอะไรบ้างกฎหมายทาให้เกิดความสงบและความเป็นระเบียบขึ้นในสังคม เพราะหลักกฎหมายเป็นลักษณะของ ข้อห้ามมีบทลงโทษสาหรับผู้ควรทาผิดที่ชัดเจน ดังนั้นกฎหมายจึงท าให้ประชาชนทุกคนมีความยาเกรงเพราะการฝ่าฝืนกฎหมายจะได้รับการลงโทษ อย่างเฉียบขาด เป็นเครื่องมือสาคัญที่ทาให้เกิดความสงบสุขของประเทศชาติ
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงของคนทั้งประเทศเรียกว่ากฎหมายอะไรกฎหมายความมั่นคง เป็นกฎหมายที่มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการรักษาความมั่นคง ความปลอดภัย และความสงบเรียบร้อยของรัฐ รวมทั้งเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการปกป้องดินแดน (Territory) ประชากร (Population) และอ านาจอธิปไตย (Sovereignty) ซึ่งเป็นองค์ประกอบของรัฐ ประเทศต่าง ๆ จึงก าหนดให้กฎหมายความมั่นคงบางฉบับเป็นกฎหมายพิเศษที่ใช้ใน ...
กฎหมายเอกชน มีอะไรบ้างกฎหมายเอกชน ได้แก่ กฎหมายแพ่ง และกฏหมายพาณิชย์ (ประมวลกฎหมายแพ่งพาณิชย์)
กฎหมายเอกชนมีความหมายว่าอย่างไรกฎหมายเอกชน คือ กฎหมายที่มีบทบัญญัติ เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนกับเอกชน หรือเอกชนกับนิติบุคคล ทั้งนี้กฎหมายเอกชนเป็น เรื่องที่เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิและเสรีภาพของ บุคคลกับบุคคล
|