สระ ผม ทุก วัน ดี หรือ ไม่

ปกติแล้วคุณสระผมบ่อยแค่ไหน? ทุกวัน วันเว้นวัน สองวันครั้ง หรืออาทิตย์ละครั้ง เรารู้สึกผู้หญิงที่สระผมวันละ 2 ครั้ง เช้าครั้ง เย็นครั้ง พูดง่ายๆ คือสระผมทุกครั้งที่อาบน้ำ เขาอาจจะเหงื่อออกง่าย และผมสั้น จึงไม่ขี้เกียจสระผม แต่การสระผมบ่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นผู้หญิงผมยาวๆ หรือผู้ชายผมสั้นๆ จะมีปัญหาอะไรหรือไม่?

สระผมบ่อยๆ ทำให้ “ผมร่วง” จริงหรือไม่?

ตามปกติแล้ว ใน 1 วัน เราอาจพบว่ามีเส้นผมหลุดร่วงได้วันละ 30-70 เส้น หากเกินวันละ 70 เส้น ถือว่า “ผมร่วงมากผิดปกติ”

อาจจะคิดว่า คนที่สระผมบ่อยๆ อาจทำให้ผมร่วงมากกว่าคนอื่นๆ แต่อันที่จริงแล้ว หากไม่ได้สระผมนานๆ โดยเฉพาะคนที่มีหนังศีรษะมัน หรือหนังศีรษะมันมากกว่าปกติ อาจจะพบว่ามีเส้นผมร่วงมากกว่า 200 เส้นได้เลยทีเดียว ซึ่งก็ยังถือว่าเป็นจำนวนที่ยังปกติอยู่

ดังนั้น การสระผมบ่อยๆ อาจจะไม่ได้ทำให้ผมร่วงมากขึ้น แต่อาจเป็นการทำให้หนังศีรษะแห้งจนเกินไป จนอาจเป็นสาเหตุของรังแค หรือหนังศีรษะมันมากขึ้น (เพราะหนังศีรษะแห้งเกินไปจนต้องผลิตน้ำมันออกมาเคลือบ)

โดยปกติผมร่วงทุกวัน วันละ 30-70 เส้น หากเกิน 70 เส้นถือว่าผิดปกติ แต่ในคนที่ไม่ได้สระผมเป็นเวลานาน เมื่อมาสระผมผมอาจจะร่วงเยอะถึง 200 เส้น ก็ถือว่าปกติ ดังนั้น การสระผมบ่อย ๆ ไม่ไช่สาเหตุของผมร่วง

คำแนะนำ

ㆍควรสระผมวันเว้นวัน ไม่ควรสระทุกวัน

ㆍในผู้ที่หนังศีรษะมัน สามารถสระได้ทุกวัน แต่ไม่บ่อยเกินกว่าทุกวัน

ㆍไม่สระผมด้วยน้ำร้อน เพราะทำให้เส้นผม เปราะ แห้ง

หากมีภาวะผมร่วงผิดปกติเป็นเวลานาน ควรพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา

ข้อมูล ณ วันที่ 26 พฤศจิกายน 2561

ที่มา : รศ.ดร.พญ.รัชต์ธร ปัญจประทีป

หากไม่สระผมนานเกินไปอาจทำให้มีสิ่งสกปรก เหงื่อไคล ฝุ่นควัน รวมถึงน้ำมันที่ผลิตจากต่อมไขมันสะสมอยู่บนหนังศีรษะและเส้นผม ส่งผลให้เส้นผมและหนังศีรษะมัน เสี่ยงรูขุมขนอุดตัน หนังศีรษะอักเสบหรือติดเชื้อจนมีอาการคัน หนังศีรษะแห้งลอกเป็นรังแค เป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคหรือปรสิตอย่างเหา ผมร่วง หรืออาจเกิดสิวตามหนังศีรษะและบริเวณใบหน้าที่สัมผัสกับผมที่มีน้ำมันมากเกินไปได้ จึงควรสระผมเป็นประจำเพื่อชะล้างสิ่งสกปรกต่าง ๆ ออกจากเส้นผมและหนังศีรษะ ช่วยให้เส้นผมสะอาดและมีสุขภาพดีอยู่เสมอ

แต่ถึงอย่างนั้น ก็อาจไม่จำเป็นต้องสระผมทุกวัน เพราะการสระผมบ่อยจนเกินไป จะชะล้างน้ำมันบนเส้นผมออกไปหมด ทำให้ผมสูญเสียความชุ่มชื้น แห้งแข็ง แตกหักง่าย ทั้งยังอาจทำให้หนังศีรษะแห้งตกสะเก็ด คัน และระคายเคืองได้ นอกจากนี้ การสระผมทุกวันยังอาจยิ่งไปกระตุ้นให้ต่อมไขมันบนหนังศีรษะผลิตน้ำมันออกมาเคลือบเส้นผมมากขึ้น จนส่งผลให้ผมมันได้ง่ายและเร็วกว่าเดิม

โดยทั่วไป ควรสระผมทุก ๆ 2-3 วัน และควรใช้ครีมนวดผมหรือทรีตเมนต์ผมด้วยทุกครั้ง เพื่อช่วยบำรุงเส้นผมให้แข็งแรงและให้ความชุ่มชื้นแก่เส้นผม ทั้งนี้ ความถี่ในการสระผมอาจแตกต่างกันไปตามสภาพผมของแต่ละคน และปัจจัยดังต่อไปนี้

ทำไมเราจึงไม่ควรสระผมทุกวัน

การที่หนังศีรษะมันเหนอะหนะก็เหมือนกับความมันบนใบหน้า ในผิวหนังของเรามีต่อมที่ผลิตน้ำมันธรรมชาติที่เรียกว่า ‘ซีบัม’ (Sebum) ซึ่งซีบัมจะเป็นสิ่งที่ช่วยปกป้องผิวของเราจากความแห้ง ทำให้ผมชุ่มชื้น ไม่แห้งเสีย ผู้เชี่ยวชาญทางด้านหนังศีรษะมีความเชื่อว่าน้ำมันธรรมชาตินี้สามารถจับ ‘DHT’ ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้เกิดผมร่วงได้ ดังนั้นการสระผมบ่อยเกินไปอย่างการสระทุกวันหรือวันละหลายครั้งจะทำให้สูญเสียน้ำมันนี้ไป ถือเป็นการทำลายเส้นผม ทำให้ผมแห้งเสียมากกว่าเดิม ยิ่งถ้าเป็นคนที่ทำสีผมด้วยแล้วจะยิ่งทำให้สีลอกซีด แถมแชมพูหลายตัวยังมีส่วนผสมของสารเคมีอย่างรุนแรง เช่น สารซัลเฟตที่ทำให้เกิดฟอง นอกจากนี้เมื่อสระผมเสร็จแล้ว คุณจะยังต้องใช้ความร้อนอย่างไดร์เป่าผมอีก และนั่นก็ยิ่งทำให้ผมเสียได้เช่นเดียวกัน

“เมืองนอกกับประเทศไทยมีภูมิอากาศไม่เหมือนกัน อากาศประเทศไทยร้อนและมีความชื้นสูง ดังนั้นทำให้ตัวและหนังศีรษะเหนอะหนะได้ง่าย หากสุขภาพผิวและหนังศีรษะของคนปกติทั่วไปสระผมสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง หรือเป็นประจำทุกวัน วันละ 1 ครั้ง ก็สามารถทำได้ครับ ผมเคยไปดูงานที่ประเทศญี่ปุ่น ช่วงที่ไปผมร่วงทุกวัน เพราะอากาศหนาวและแห้งมาก หากสระทุกวันจะทำให้ผมร่วงมากยิ่งขึ้น จะมีคนญี่ปุ่นเป็นโรคศีรษะล้าน ผมร่วงทั้งหัว ไม่เหลือเส้นผมเลยเยอะ ทั้งจากกรรมพันธุ์และภูมิอากาศนั่นเอง” กล่าวโดย นายแพทย์ชเนษฐ์ ศรีสุโข แพทย์ปริญญาโทด้านผิวหนัง

ความร้อนจากไดร์เป่าผมยิ่งทำให้ผมเสียได้เช่นเดียวกัน

แล้วเราควรสระผมเมื่อไรล่ะ

ถึงแม้การสระผมบ่อยๆ จะไม่ดี แต่การสระผมน้อยเกินไปก็ไม่ส่งผลดีเช่นเดียวกัน เพราะจะทำให้น้ำมันบนหนังศีรษะสร้างตัวมากเกินไป ทำให้เกิดรังแค หรือถ้าร้ายแรงมากๆ ก็อาจทำให้ผมร่วงได้ ดังนั้นแล้วตามกฎทั่วไป ผู้เชี่ยวชาญส่วนใหญ่แนะนำให้สระผมทุกๆ 2-3 วัน และแน่นอนว่าขึ้นอยู่กับปัจจัยเหล่านี้ของแต่ละคนด้วย

1. ประเภทผิวหนัง

ถ้าสภาพผิวหนังและเส้นผมของคุณไม่ได้มันมากและไม่ได้แห้งมาก คุณอาจสระผมแค่ 1-2 ครั้งต่อสัปดาห์ก็พอ แต่ถ้าหนังศีรษะของคุณมันเยิ้มได้ง่ายก็อาจจะต้องสระบ่อยกว่านั้น

2. ลักษณะเส้นผม

ลักษณะเส้นผมมีผลกับการทำงานของซีบัมที่ช่วยผลิตน้ำมันและกระจายตัวไปตั้งแต่รากผมจนถึงปลายผม แต่ละคนก็มีลักษณะเส้นผมที่แตกต่างกันไป ซึ่งเส้นผมของคุณจะเป็นตัวบอกว่าเมื่อไรที่คุณควรจะสระผมกันแน่ เช่น ผมที่มีลักษณะแห้งหยิก หรือผมที่ผ่านการทำสี ซีบัมจะแพร่กระจายน้ำมันได้ช้า ดังนั้นถ้าคุณมีลักษณะเส้นผมแบบนี้ก็ไม่จำเป็นต้องสระบ่อย อาจสระประมาณ 1-2 ครั้งต่อสัปดาห์ก็พอ ส่วนเส้นผมที่มีลักษณะตรงหนาหรือสีเข้ม ผมแบบนี้จะมีโอกาสมันเยิ้มได้เร็วกว่า และควรต้องสระบ่อยกว่าปกติ อาจจะประมาณ 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์หรือมากกว่านั้น แต่สำหรับชาวเอเชียผมสีเข้มแบบเรา ส่วนใหญ่จะมีหนังศีรษะที่ผลิตน้ำมันได้มาก ดังนั้นอาจต้องดูแลมากกว่าปกติ

ลักษณะของเส้นผมก็ส่งผลต่อความมัน

3. การใช้ชีวิตและการจัดแต่งทรงผม

อีกหนึ่งปัจจัยที่ควรต้องนึกถึงก็คือลักษณะไลฟ์สไตล์ของแต่ละคน ถ้าหากว่าคุณออกกำลังกายแล้วเหงื่อออกมากๆ หรือต้องทำงานในสถานที่ที่เต็มไปด้วยมลภาวะก็มีผลต่อการสระผมเช่นกัน รวมถึงวิธีการจัดแต่งทรงผมและการดูแลเส้นผมของคุณด้วย ถ้าหากใช้อุปกรณ์ในการตกแต่งผมมากไป หรือเส้นผมถูกทำร้ายด้วยสารเคมีต่างๆ คุณอาจต้องสระผมมากขึ้น ส่วนคนผมยาว ถ้ามีสารเคมีติดบนศีรษะนานๆ ก็ทำให้ระคายเคืองได้มากกว่าคนผมสั้น

บางครั้งการใช้น้ำเปล่าสระผมอาจจะดีกว่า

อย่างที่บอกว่าการสระผมขึ้นอยู่กับความรู้สึกเหนอะหนะและความสกปรกของผม จำนวน 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ถือว่าดีที่สุดกับการสระผมด้วยแชมพู สำหรับวันอื่นๆ นั้น ถ้าต้องการความรู้สึกสดชื่นกับกลิ่นดีๆ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้สระด้วยน้ำเปล่า หากผมไม่ได้ดูเหนียวหรือทำให้รู้สึกแย่ก็ยังไม่จำเป็นต้องสระ สามารถเก็บไว้ก่อนได้ แต่ถ้าคุณรู้สึกแหยงกับผมตัวเองก็โอเคถ้าจะล้างด้วยน้ำเปล่า เว้นเสียแต่ว่าคุณกลับมาจากการออกกำลังกายจนเส้นผมมันเยิ้ม การล้างด้วยน้ำเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ  

สิ่งที่อยากให้สังเกตนอกเหนือจากความมันของหนังศีรษะนั้น นายแพทย์ชเนษฐ์แนะนำว่าคุณควรสังเกตอาการผมร่วงร่วมด้วย

“ถ้าระหว่างสระมีผมร่วงหลักหน่วยหรือหลักสิบอาจเป็นปกติ เพราะผมมีการหลุดร่วงทุกวัน แต่ถ้าร่วงมากขึ้นเยอะก็ควรพบแพทย์ เพราะแพทย์จะมีการตรวจผมที่เรียกว่า Hair Pull Test โดยใช้มือกำเส้นผมและกระตุกเบาๆ เพื่อดูว่าร่วงเกิน 10% ของจำนวนผมที่กำหรือไม่ สมมติว่ากำกระจุก 100 เส้นโดยประมาณแล้วกระตุกเบาๆ ปรากฏว่าผมหลุดร่วงเกิน 10 เส้น ก็แสดงว่าผมร่วงมากผิดปกติ ต้องรักษาและควรลดความถี่ของการสระผม”  

ภาพประกอบ: Pichamon W. 

ภาพ: Shutterstock

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์

อ้างอิง:

• www.menshealth.com/grooming/a23711669/how-often-should-you-wash-your-hair/?fbclid=IwAR3VpW83K4raxT9CuxRTj4EtXc9L7D_KTxir1-ocLFhOJeijvsOQReOXn0E

  สระผมทุกวันจะเป็นไรไหม

  การสระผมบ่อยเกินไปก็ส่งผมเสียต่อหนังศีรษะเช่นเดียวกันคือ ทำให้ผมและหนังศีรษะแห้ง ส่งผลให้เส้นผมเปราะบางและฉีกขาดได้ง่าย จะเห็นได้ว่าการสระผมก็มีความสำคัญในการดูแลสุขภาพหนังศีรษะมาก ๆ เลย แต่ถ้าหากเราสระบ่อยเกินไปก็ส่งผลเสียมากกว่าผลดี แล้วเราควรเลือกสระผมบ่อยแค่ไหนดีล่ะ?

  ควรสระผมทุกกี่วัน

  1. คนที่มีเส้นผมหยาบหรือหยิก การกระจายตัวของน้ำมันที่มาจากต่อม sebaceous จะช้ากว่าคนที่มีผมตรง ดังนั้นควรสระผมสัปดาห์ละ 1 ครั้งพอ ในขณะที่คนที่มีเส้นผมเล็ก ผมเยอะ หรือผมตรง ก็สระบ่อยกว่าคนที่ผมหยิก 2. หากคุณเป็นคนที่มีหนังศีรษะปกติ คือ ไม่มันและไม่แห้งจนเกินไป ควรสระผมสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง ก็เพียงพอ

  ทำไมถึงห้ามสระผมทุกวัน

  ทำความสะอาดเยอะไปก็ไม่ดี เพราะจะลดการผลิตน้ำมันบนผิวหนัง ทำให้เกิดความแห้งมากกว่าเดิม นั่นเป็นสาเหตุของรังแคและสะเก็ดหนังศีรษะลอก เมื่อเกิดปัญหานี้ก็จะไปทำให้รากผมไม่แข็งแรง การเจริญเติบโตของเส้นผมก็ช้าลง หรืออาจทำให้หนังศีรษะมันมากขึ้น เพราะหนังศีรษะแห้งเกินไปจนต้องผลิตน้ำมันออกมาเคลือบ สีผมหลุดไวขึ้น

  ผมมันสระผมทุกวันได้ไหม

  สระผมเป็นประจำทุกวัน เป็นการดูแลสุขอนามัยที่ควรทำโดยเฉพาะคนที่มีผมมัน เพราะหากไม่สระผมหรือสระผมมากกว่าวันละ 1 ครั้ง จะทำให้ต่อมไขมันผลิตซีบัมออกมามากเกินไป จนทำให้ผมมันได้