������ҧ���������ѹ��㹡�÷ӧҹ ����;ٴ�֧����� "����ҹ" ���¤��������㹷�ȷҧ���ǡѹ����繡�÷ӧҹ�����ѹ�ͧ������ؤ�ŷ��������������ǡѹ ���������繡�÷ӧҹ���ⴴ�������§�������� ������š�ؤ������ûѨ�غѹ��÷ӧҹ�繷����������պ��ҷ�����ҧ�ҡ㹷ءͧ��� �������ǤԴ��������ҡ�÷ӧҹ�����ѹ�繷����鹨��˹�͡��ҡ�÷ӧҹẺ����õ���ѹ �ҷ��� ��ȹТͧ ������ ���� ����� (Peter R. Scholtes) ���������� "� �ҡ�ѡ ��褹�����Ǩ��դ��������л��ʺ��ó��㹷ء� ����ͧ �ѧ���㹡�èС�з����˹���������ҧ�դس�Ҿ��� ���ҡ���ǵ�ͧ�繼Ũҡ��÷ӧҹ�����ѹ�繷��" ����ª��ͧ��÷ӧҹ�繷��1. ��������÷ӧҹ������������ ���ͧ�ҡ����ҹ���ա���觧ҹ ��˹�ҷ������������ö��Ф����ӹҭ �����ŧ��ͷӧҹ������ö���Թ�ҹ���Ǵ���� �١��ͧ ����� �դس�Ҿ ������÷ӧҹ����ؼ�����稵������������ҧ�ջ���Է���Ҿ ��л���Է�Լ� 2. �������ҧ��������ѹ��㹡�÷ӧҹ ���ͧ�ҡ��Ҫԡ㹷���ҹ���պ��ҷ�Ӥѭ㹡�ê�������͡ѹ�ӧҹ ���д����ѧ�����Դ ������� ��������ö��л��ʺ��ó���¹��ȧҹ��������Ҫԡ� ����ҹ������������Ԥ��÷ӧҹ����Ǵ���� �١��ͧ �դس�Ҿ �͡�ҡ�����Ҫԡ㹷���ҹ����ö�������˹�ҷ���ҹ㹡�äǺ������š�÷ӧҹ����Դ����Է���Ҿ 3. �������ҧ��ѭ����㹡�÷ӧҹ ���ͧ�ҡ��÷ӧҹ�繷���դ�����������§��駷ҧ��ҹ���ѧ�����Դ ���ѧ�����С��ѧ� ����ö����ѹ���ͼ�֡���ѧ�ѹ�� ����繨ش�������ǡѹ������Դ����������������ç㹡�÷ӧҹ �������Դ����ҡ�ȡ�÷ӧҹ���� ��Ҫԡ��������ҹ���դ�������֡ʺ��������Դ��Թ�Ѻ��÷ӧҹ �֧�������Դ��ѭ����㹡�÷ӧҹ 4. �������ҧ������蹤���Ҫվ ���ͧ�ҡ����ҹ�ӧҹ�����ҧ�ջ���Է���Ҿ ����ö�����ż�Ե���ҡ��� ����������� �ա������� �ҹТͧ�Ԩ����˹��§ҹ�դ�����ԭ����˹�� �������Ҫԡ�ͧ����ҹ�դ�����蹤���Ҫվ 5. ���������ٹ��������֡㹡������Ѻ�Ѻ���㹡�÷ӧҹ ���ͧ�ҡ����ҹ��ͧ�ա�á�˹����˹����˹�ҷ��ͧ�ؤ�ŷ������㹷���ҹ �����˹�ҷ���ҹ ������ҹ�ҹ�ͧ����ҹ��黯Ժѵԧҹ�ͧ����ҹ �����Ҫԡ㹷���ҹ�е�ͧ�ա������Ѻ�Ѻ��͡ѹ�����ͧ���˹�����ӹҨ˹�ҷ�� ����֧��Ǻؤ�ŷ����������ҹ���͡���Ѻ��� ����դ������㨵�͡ѹ ��觨��繻���ª���͡�÷ӧҹ��ǹ��� ����ͷ�ҹ����繻���ª��ͧ��÷ӧҹ�繷���ѧ������������� �֧���ԭ�ǹ�������� ��ҹ����շ�ȹ������յ�͡�÷ӧҹ�����Ѻ������������¹�ŧ�����Դ��� �ѹ�������ç����㨡ѹ�ӧҹ�繷���дա��� ������ҹ͡�ҡ�����Һ�Ǥ����Դ�������ͧ�����ҡ�������� ����ѧ��Ӥ���������������ҹ ��觺ҧ���駡�÷���ҧ����ҧ�ӧҹ ������ա�û�֡������� ���������д������Դ�ѹ ����Ҩ������Һ�֧�����繵�ǵ�������ԧ�ͧ�������ͧ��âͧ����ͧ ���� ���������������觷������� �ѹ��͡�ú�����ѵ�ػ��ʧ��㹡�÷ӧҹ�����º�� ���������·��ͧ������ҧ��� ��è����ҧ����ҹ����ջ���Է���Ҿ��� ���ӧҹ��������е�ͧ�Ӥ��������������Ѻ����Ӥѭ 9 ��С�âͧ��÷ӧҹ�繷���ѧ����� 1. ������Ш�ҧ�Ѵ��ѵ�ػ��ʧ�� �����繴��¡Ѻ������� (Clear Objectives and agreed goals) ��Ҫԡ�ء���ͧ����е�ͧ�դ������������������ҧ�蹪Ѵ ������㨷��м١�ѹ ��������Դ���������� ������·������� 2. ����Դ����С��༪ԭ˹�ҡѹ (Openess and confrontation) ��Ҫԡ㹷���ҹ�դ�������ѹ��ѹ���ҧ�Դ�� �����ѵ�� �ç仵ç�� ����༪ԭ˹��������ѭ�ҡ�÷ӧҹ�����ѹ 3. ���ʹѺʹع��С�è�ԧ㨵�͡ѹ (Support and trust) ��Ҫԡ㹷����������ͫ�觡ѹ��Сѹ ���㨤�������ѹ�������ҧ�ҹ�ͧ���ͧ�Ѻ�ͧ������ ��о���������Ѻ�����������������ʹ��¤�����ԧ� 4. �������������Ф����Ѵ��� (Co-operation and conflict) ��Ҫԡ㹷���ҹ�ط�ȵ�㹡�û�Ժѵԧҹ�������仴��´� ���ա�û���ҹ����ª�������ͧ�ͧ��������������ö ��ʹ������ᵡ��ҧ�ͧ���кؤ�������������ѹ���ҧ�٧�ش ������ѡɳз���Դ�͡�������Ҫԡ������ǹ�������ҧ������㹡�÷ӧҹ ����Ҩ�ա�âѴ����Դ������㹷�������㹷ҧ���ҧ��ä� 5. ��û�Ժѵԧҹ���Ѵਹ (Sound procedure) ��Ҫԡ㹷��������¢���稨�ԧ����ѡ��С�õѴ-�Թ㨨ҡ�����ŷ������ó����ش ����Ҩҡ��õԴ���������÷��Ѵਹ �ա�þٴ �����¹ ��С�÷ӧҹ���觷��١��ͧ㹡����ѭ�Ҩз�������ҹ�ջ���Է���Ҿ�� 6. ���м��ӷ��������� (Appropriate leadership) ���˹�ҷ���е�ͧ�պ��ҷ���ӷ��� ���ҵðҹ㹡�û�ԺѵԷء���ҧ ���١�Ҵ�繼��Ӥ����Ǣͧ����� �����м��ӨС�Ш��价��ǡ���� ���ʶҹ��ó��� ������� 7. ���ǹ��÷ӧҹ���ҧ�������� (Regular review) ����ҹ�е�ͧ������㹡�û����Թ �ĵԡ��� ������¹���֧��üԴ��Ҵ㹡�÷ӧҹ�ͧ�������觨з��ǹ���ҧ�����������ͨ�����䢢�ͺ����ͧ㹡�÷ӧҹ �Ҩ���ǹ�����ҧ��÷ӧҹ������ѧ�ҡ�ӧҹ�������� 8. ��þѲ�Һؤ�� (Individual development) ��Ҫԡ㹡���������Ѻ��þѲ�ҵ�������ӹҭ�ͧ���кؤ�� ��觨з�����÷ӧҹ�繷���ջ���Է���Ҿ�ҡ��� 9. ����ѹ�������ҧ��������� (Sound intergroup ralations) �͡�˹�ͨҡ��������ѹ���ѹ�������ҧ��������� �е�ͧ���������������������Ѻ ��ʹ����������Ҫ������������ͨ��� ���¤���������л��Ȩҡ����觢ѹ ��÷ӧҹ�繷���͡�ҡ�����к���÷ӧҹ����ջ���Է���Ҿ���� �ѧ���ҧ����ѹ��Ҿ���������ҧ�ؤ���ͧ��� ���ҧ�����繹��˹������ǡѹ �������ҹ������������ö������ͧ��������ԭ����˹�� ���� ������ҧ�ԧ :  มนุษยสัมพันธ์ มนุษย์เป็นสัตว์สังคมที่มีชีวิตอยู่ได้ด้วยการอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเนื่องจากต้องพึ่งพาอาศัยกัน ช่วยเหลือกันจึงจะมีชีวิตอยู่รอดแลอดภัย โดยเริ่มตั้งแต่ช่วงวัยแรกเกิดตลอดไปจนกว่าจะช่วยเหลือตนเองและพึ่งพาตนเองได้ การอยู่รวมกันของบุคคลตั้งแต่สองคนขึ้นไปต้องอาศัยการติดต่อสื่อสารกันเพื่อให้เกิดการเข้าใจในความรู้สึกนึกคิดระว่างกัน นั่นคือการมีความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลเพื่อให้สามารถปรับตัวให้อยู่ร่วมกันได้นั่นเอง ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ในสังคมเรียกว่า มนุษยสัมพันธ์ มนุษยสัมพันธ์จึงเป็นพฤติกรรมของมนุษย์ที่เกิดจากความต้องการสื่อสารเพื่อให้มีความเข้าใจในความรู้สึกนึกคิดของกันและกัน แสดงออกทั้งการใช้ภาษาและท่าทางจึงทำให้บรรลุเป้าหมายร่วมกันได้เป็นอย่างดี มนุษยสัมพันธ์สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้อย่างกว้างขวางในด้านการปฏิบัติ การกระทำของบุคคลทุกประเภท ทุกอาชีพ ทั้งในหน่วยงานเอกชนและหน่วยงานราชการ หรือสมาคม หรือองค์กรต่างๆ เริ่มจากครอบครัวที่มีลักษณะของความสัมพันธ์ระหว่างพ่อแม่ลูกยิ่งใกล้ชิดสนิทสนมกันมากเพียงไร ครอบครัวจะมีความมั่นคงปลอดภัยจากสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ทั้งหลายสูงขึ้นได้ เพราะความสัมพันธ์อันดีระหว่างคนในครอบครัวจะเป็นเกราะป้องกันอันตรายที่เกิดจากสิ่งแวดล้อมที่ไม่พึงประสงค์ทั้งหลายได้ นอกจากครอบครัวแล้วองค์กรที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปจากครอบครัวคือโรงเรียนที่เด็กๆในวัยเรียนจะต้องใช้เวลาส่วนใหญ่ในการเรียนรู้ตั้งแต่เวลาเช้าจนถึงเวลาเกือบเย็น จึงต้องมีความสัมพันธ์กับครู เพื่อนๆรวมทั้งรุ่นพี่ รุ่นน้องในโรงเรียนเป็นอย่างดีเพื่อให้เกิดพัฒนาการทางสังคมคือเข้ากับผู้อื่นได้ และได้รับการยอมรับจากบุคคลอื่นๆ ทำให้เกิดความภาคภูมิใจในตนเอง นำไปสู่ความมั่นใจ นอกจากมีพัฒนาการทางสังคมแล้วเกิดพัฒนาการด้านต่างๆไปพร้อมกัน ได้แก่ ด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ และจริยธรรม เมื่อจบการศึกษาในระดับพื้นฐานก็เข้าสู่วัยผู้ใหญ่ที่ต้องศึกษาวิชาชีพเพื่อการทำงานเลี้ยงชีพของตนให้อยู่รอดปลอดภัยด้วยตนเอง จนสามารถเป็นที่พึ่งของครอบครัว สังคม และประเทศชาติได้ต่อไป จึงเห็นได้ว่ามนุษยสัมพันธ์มีความสำคัญของบุคคลทุกคนตั้งแต่แรกเกิดจนตลอดชีวิต จึงจำเป็นที่ทุกคนควรจะศึกษาหาความรู้ในเรื่องมนุษยสัมพันธ์เพื่อนำไปปฏิบัติให้เป็นประโยชน์ต่อตนเอง การอยู่ร่วมกันในองค์กรต่างๆ ซึ่งเป็นแหล่งรวมตัวของบุคคลอย่างน้อยสองคนขึ้นไปที่มาอยู่รวมกลุ่มกันอย่างเป็นทางการเพื่อปฏิบัติงานตามบทบาทหน้าที่ให้ประสบผลสำเร็จตามจุดประสงค์ที่กำหนดไว้ บุคคลต่างก็มีการปฏิบัติตนตามบทบาทหน้าที่ของตน เช่น พ่อแม่มีบทบาทหน้าที่ในการอบรมเลี้ยงดูสั่งสอนลูกให้มีความรู้ความสามารถในการปฏิบัติตนให้เป็นไปตามกฎ ระเบียบ วัฒนธรรมประเพณีของครอบครัวและสังคม ครูอบรมสั่งสอนนักเรียนให้มีความรู้ มีความสามารถและมีทักษะในวิชาการและวิชาชีพ และประพฤติปฏิบัติตามกฎ ระเบียบ วัฒนธรรม ประเพณีของโรงเรียน หน่วยงานบริษัทห้างร้านมีผู้จัดการควบคุมดูแลลูกจ้างในการดำเนินธุรกิจให้มีความเจริญก้าวหน้าและบรรลุเป้าหมายของหน่วยงาน หรือผู้บังคับบัญชาและผู้ใต้บังคับบัญชาต่างก็ช่วยกันในการปฏิบัติราชการในวงราชการให้ประสบผลสำเร็จ เหล่านี้เป็นเพียงตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่าแต่ละคนต่างก็ทำงานร่วมกันตามโครงสร้างของหน่วยงานที่วางไว้อย่างเป็นระบบระเบียบและแบบแผนเพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมายของหน่วยงานนั้นๆ การมีปฏิสัมพันธ์หรือการที่มนุษย์ติดต่อเกี่ยวข้องกัน หรือความสัมพันธ์ที่มนุษย์มีต่อกันดังกล่าวเรียกว่ามนุษย์สัมพันธ์ในองค์กร มนุษย์สัมพันธ์จึงเป็นทั้งศิลปะและศาสตร์ประยุกต์ซึ่งช่วยทำให้เกิดการกระทำสิ่งต่างๆให้สำเร็จลงด้วยดี บุคคลในองค์กรต่างก็มีภาระความรับผิดชอบต่อการพัฒนามนุษยสัมพันธ์ในองค์กรให้ประสบผลสำเร็จ แม้ว่าแต่ละคนมีบทบาทหน้าที่ในการงานที่แตกต่างกันแต่หน้าที่ที่ทุกคนต้องสร้างและใช้เหมือนกันคือ มนุษยสัมพันธ์ เพราะต้องใช้ในการติดต่อกันเกี่ยวข้องกัน อย่างไรก็ตามผู้บริหารหรือผู้บังคับบัญชาหน่วยงานมีความรับผิดชอบเป็นสองเท่าที่จะทำให้มนุษยสัมพันธ์ในหน่วยงานของตนประสบผลสำเร็จ ซึ่งหมายถึงเขาจะต้องพิจารณามนุษยสัมพันธ์ของเขาที่มีต่อผู้ร่วมงาน ต้องพัฒนาความสัมพันธ์ในตำแหน่งหน้าที่การงานของเขาให้ดีขึ้นด้วย เหตุว่าความรับผิดชอบของผู้บริหารมีขอบเขตกว้างขวางฉะนั้นจึงควรได้พิจารณาถึงพฤติกรรมของมนุษย์ในทัศนะของการบริหารหรือการจัดการ และรับรู้ได้ว่าหน่วยงานหรือองค์กรในฐานะของผู้บริหาร รวมทั้งสถานการณ์ในฐานะที่ผู้บริการควรจะมองหน่วยงานนั้น ด้วยเหตุนี้บุคคลจึงต้องมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับผู้อื่นตลอดเวลา หรือาจกล่าวอีกนัยหนึ่งคือมีมนุษยสัมพันธ์กันหรือมีสัมพันธภาพต่อกันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และถ้าบุคคลต่างๆในสังคมเป็นผู้มีลักษณะดี นิสัยดี คิดและทำแต่ในสิ่งที่เป็นประโยชน์ทั้งต่อตนเองและผู้อื่นก็ได้ชื่อว่าเป็นคนดี คนดีเหล่านี้เท่านั้นที่จะทำไห้สังคมมีความเจริญก้าวหน้า มีสถานภาพมั่นคง มีการตะหนักในการส่งเสริมสนับสนุนเกื้อกูลซึ่งกันและกันระหว่างบุคคลในสังคมให้มีคุณภาพชีวิต ทักษะชีวิตที่ดีจนสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสงบสุข ความเป็นมา ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์นั้นไม่สามารถระบุได้ว่าเริ่มเมื่อใด แต่มนุษย์เริ่มอยู่รวมกันเป็นกลุ่มสังคมก็ต้องมีการติดต่อสัมพันธ์กันเพื่อ ความมั่นคง ปลอดภัย และเพื่อความอยู่รอด ฯลฯ ดังได้กล่าวมาแล้วความสัมพันธ์ดังกล่าวเป็นความสัมพันธ์ที่ไม่เป็นทางการและเป็นไปโดย อัตโนมัติ เมื่อสังคมเริ่มเปลี่ยนแปลง ประชาชนพลเมืองเพิ่มขึ้น มีการแข่งขันด้านธุรกิจมากขึ้น มนุษยสัมพันธ์เริ่มมีความสำคัญยิ่งขึ้นโดยเฉพาะในองค์การต่าง ๆ เช่น องค์การอุตสาหกรรม องค์การธุรกิจ เป็นต้น ทั้งนี้เพราะการบริหารงานของนายจ้างนั้นต้องเกี่ยวข้องกับกับคนที่เป็น ลูกจ้างหรือผู้ใช้แรงงาน ความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับมนุษยสัมพันธ์เริ่มเด่นชัดกลางศตวรรษที่ 19 คือ เริ่มเปลี่ยนแนวคิดการบริหารมาให้ความสำคัญแก่ตัวบุคคล ทั้งนี้ก่อนการปฏิวัติอุตสาหกรรม นายจ้างในโรงงานอุตสาหกรรมไม่เห็นความสำคัญของลูกจ้าง ไม่สนใจความต้องการ และอารมณ์ความรู้สึกของคน และไม่รู้ว่าความต้องการของคนมีอิทธิพลต่อผลผลิตอย่างสูง ผู้บริหารคิดแต่เพียงว่าแรงงานเปรียบเสมือนสินค้าสำหรับซื้อขาย คนก็กลายเป็นเครื่องจักรที่ต้องการทำงานตลอดเวลาโดยเขาไม่รู้ว่า คนต้องการพักผ่อน ต้องการความเห็นอกเห็นใจ และอื่น ๆ คนงานในสมัยนั้นต้องทำงานวันละหลายชั่วโมงได้รับค่าจ้างในอัตราต่ำ อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่ดี คนงานมีสุขภาพทรุดโทรมยากจน เจ็บป่วยเสมอ ทั้งนี้เพราะนายจ้างขาดความเห็นอกเห็นใจ ผลกระทบที่เกิดขึ้นคือ สภาพการทำงานเลวร้ายลง ผลผลิตเสื่อมคุณภาพ โรงงานก็ประสบภาวะการขาดทุน ต่อมาจึงมีการปฏิวัติอุตสาหกรรม หลังการปฏิวัติอุตสาหกรรมใหม่ ๆ แม้จะมีการจัดระบบงานที่ดีขึ้นแต่สถานการณ์ต่าง ๆ ยังไม่ดีขึ้นเพราะคนงานยังขาดอิสรภาพในการทำงาน ไม่มีเวลาว่างสำหรับพักผ่อน และยังไม่มีความพอใจในการทำงาน ต่อมาประมาณปี ค.ศ. 1800 โรเบิร์ท โอเวน (Robert Owen) นักอุตสาหกรรมชาวเวลล์ เป็นบุคคลแรกที่คำนึกถึงความต้องการพื้นฐานของคนงาน เช่น เขาคิดว่า เด็กยังมีพัฒนาการไม่เหมือนคนผู้ใหญ่ โอเวน จึงไม่ยอมรับเด็กเข้าทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม เขาเชื่อว่า ความสะอาด และความเหมาะสมของงานมีความสัมพันธ์กับการทำงานเป็นอย่างยิ่ง เขาจึงได้จัดสถานที่ทำงานให้สะอาด และจัดสภาพการทำงานให้เหมาะสมขึ้นซึ่งนับว่าเป็นการเริ่มต้นการสร้างสัมพันธ ภาพกับคนงาน ต่อมาปี ค.ศ. 1835 แอนดรู ยูรี (Andreww Urie) เป็นอีกผู้หนึ่งที่ให้ความสำคัญแก่คนซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญในอุตสหกรรมการ ผลิต เช่น การจัดให้มีการหยุดพักดื่มน้ำชา ให้การรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วย การปรับปรุงห้องทำงานให้มีพัดลมระบายอากาศจ่ายค่าจ้างเมื่อคนงานเจ็บป่วย เป็นต้น ต้นปี ค.ศ.1900 เทย์เลอร์ (Taylor) วิศวกรชาวอเมริกาซึ่งเป็นผู้จัดการโรงงานถลุงเหล็กได้พัฒนาทฤษฎีและการ จัดการบริหารเชิงวิทยาศาสตร์ขึ้น เขาจึงได้ชื่อว่าเป็นบิดาแห่งการบริหารเชิงวิทยาศาสตร์ โดยที่เขาได้ริเริ่มวางพื้นฐานมนุษย์สัมพันธ์ด้านธุรกิจขึ้น เมื่อได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้ควบคุมงานเขาได้พยายามวางมาตรฐานเวลาที่ใช้ใน การทำงานแต่ละอย่างที่ต้องใช้เครื่องจักรกลทุกด้าน และพิจารณาศึกษาการทำงานของคนงานในแต่ละวันว่าทำงานวันละกี่ชั่วโมงจึงจะ เหมาะสมที่สุด ระยะการพักงานแต่ละวันควรมีกี่ระยะ และระยะหนึ่ง ๆ นานเท่าใด เขาได้ทำการทดลองวิธีการทำงานที่ถูกต้องกับคนกลุ่มหนึ่งและพบว่าการทำงานที่ ถูกวิธีจะทำให้ผลผลิตสูงขึ้น เขาเป็นบุคคลแรกที่เรียกร้องให้ผู้บริหารสนใจสภาพการทำงานของคนงานเพราะคน งานเป็นองค์ประกอบสำคัญในการผลิตจึงนับได้ว่าทำให้เกิดการสร้างมนุษย สัมพันธ์ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างอีกระดับหนึ่ง
ความหมายของมนุษยสัมพันธ์ ความหมายของมนุษยสัมพันธ์ มีนักจิตวิทยาให้ความหมายไว้หลายท่านพอสรุปได้ดังนี้ อริสโตเติล ( Aristotle ) นักปราชญ์ชาวกรีก อธิบายว่า มนุษย์เป็นสัตว์สังคม มนุษย์ใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันเป็นหมู่เป็นเหล่ามนุษย์อยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มเป็น พวก มีปฏิสัมพันธ์ร่วมกัน การที่มนุษย์อยู่ร่วมกันทำให้พวกเขารู้สึกปลอดภัยซึ่งเป็นสัญชาตญาณของ มนุษย์ดังนั้นเราอาจกล่าวได้ว่าการที่ มนุษย์มีสัมพันธ์กันมนุษย์จึงเป็นสัตว์สังคมดังที่นักปราชญ์ได้กล่าวไว้ มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง ความสัมพันธ์ในทางสังคมระหว่างมนุษย์ซึ่งจะก่อให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ( 2525 : 402 )
มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง การแสวงหาเพื่อทำความเข้าใจโดยการใช้ลักษณะรูปแบบการติดต่อสัมพันธ์กัน ระหว่างบุคคลเป็นผลก่อให้เกิดความเชื่อมโยงเพื่อให้ได้ผลสำเร็จตามเป้าหมาย ขององค์การของแต่ละบุคคลที่ได้กำหนดไว้ อำนวย แสงสว่าง ( 2544: 99) มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง กระบวนการจูงใจของบุคคลอย่างมีประสิทธิผลและมีประสิทธิภาพโดยมีความพอใจใน ทางเศรษฐกิจและสังคมมนุษย์สัมพันธ์ จึงเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์เพื่อใช้ในการเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีกับ บุคคล การยอมรับนับถือ การให้ความร่วมมือ และการให้ความจงรักภักดีในการติดต่อสัมพันธ์กันระหว่างบุคคลต่อบุคคลตลอดจน องค์กรต่อองค์กร David, Keith.1977 มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง ศาสตร์และศิลป์ในการเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างบุคคลเพื่อต้องการ ให้ได้มาซึ่งความร่วมมือช่วยเหลือกัน ความรักใคร่นับถือ และความจงรักภักดี มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง การรู้จักใช้วิธีการที่จะครองใจคนโดยมีความประสงค์ให้บุคคลเหล่านั้นนับถือ จงรักภักดีและให้ความร่วมมือร่วมใจทำงานด้วยความเต็มใจ มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง กระบวนการจูงใจให้ผู้ปฏิบัติงานภายใต้สถานการณ์ที่เป็นอยู่ให้เกิดความพึงพอ ใจในงานและความสามารถทำงานให้ประสบผลสำเร็จตามเป้าหมายขององค์กรได้ มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง กระบวนการของศาสตร์ที่ใช้ศิลปะสร้างความพอใจ รักใคร่ ศรัทธา เคารพนับถือ โดยแสดงพฤติกรรมให้เหมาะสมทั้งทางกาย วาจาและใจ เพื่อโน้มนำให้มีความรู้สึกใกล้ชิดเป็นกันเอง จูงใจให้ร่วมมือร่วมใจในอันที่จะบรรลุสิ่งซึ่งพึงประสงค์อย่างราบรื่น และอยู่ในสังคมได้อย่างสันติสุข มนุษยสัมพันธ์ เป็นเทคนิคการกระตุ้นให้คนและกลุ่มคนมาเกี่ยวข้องกันทั้งในเรื่องงาน เรื่องส่วนตัวจนสามารถทำกิจกรรมใดๆ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายโดยความร่วมมือร่วมแรงร่วมใจ เพื่อที่จะทำกิจกรรมดังกล่าวได้อย่างเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยการทำงานเพื่อส่วนรวมนี้จะเป็นกระบวนการกลุ่มที่ทำงานร่วมกันด้วยความ เต็มใจ เต็มความสามารถ จากความหมายที่กล่าวมาข้างต้นสรุปความหมายของคำว่า “มนุษยสัมพันธ์” ได้ว่า เป็นกลวิธีการสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างเพื่อนมนุษย์ให้มาทำกิจกรรมร่วม กันแบบเต็มใจ และบุคคลที่มีมนุษยสัมพันธ์ก็จะเป็นบุคคลที่สามารถเข้ากับผู้อื่นได้ง่าย มีจิตสาธารณะที่เป็นที่รักใคร่ของผู้อื่นใครเห็นใครก็อยากอยู่ใกล้ มนุษยสัมพันธ์จึงเกี่ยวข้องกับความต้องการของบุคคล แรงจูงใจหรือสาเหตุภายในของบุคคลที่จะเข้ามาทำกิจกรรมใดๆ ให้บรรลุเป้าหมาย รวมทั้งการสามารถเอาชนะจิตใจผู้อื่นให้คล้อยตามจนสามารถทำงานนั้นๆ ได้สำเร็จ ความสำคัญของมนุษยสัมพันธ์มนุษยสัมพันธ์จัดเป็นทั้งศาสตร์ (Science) และศิลป์ (Art) เนื่องจากมีหลักการและทฤษฎีที่เป็นข้อความรู้ และการนำหลักการหรือทฤษฎีไปปฏิบัติให้ประสบ ความสำเร็จได้นั้นต้องอาศัยเทคนิควิธีการซึ่งถือเป็นศิลปะเฉพาะตัวของแต่ละ บุคคล นักศึกษาจะสังเกตเห็นได้อย่างหนึ่งว่าคนแต่ละคน มีความสามารถในการติดต่อกับผู้อื่นไม่เท่ากัน บางคนเป็นที่พอใจของคนหมู่มาก มีเพื่อนมากหน้าหลายตา และมีคนที่อยากพูดคุยติดต่อหรือทำงานร่วมกับเขามากมาย ในขณะที่บางคนไม่ค่อยมีใครอยากจะเข้าใกล้หรือทำงานร่วมด้วย นั่นเป็นเพราะเขาขาดศิลปะในการติดต่อกับบุคคลอื่น ซึ่งอาจเป็นเพราะไม่รู้หลักการว่าควรทำอย่างไร หรือเป็นเพราะนำหลักการไปใช้ไม่ ถูกวิธี ดังนั้น การที่คนเราจะมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับบุคคลอื่น จึงจำเป็นต้องเรียนรู้ทั้งภาคทฤษฎีและหมั่นฝึกฝนเพื่อให้เกิดความเชี่ยวชาญ จนสามารถนำหลักการที่เป็นข้อความรู้ทางทฤษฎีไปใช้ได้อย่างเป็นธรรมชาติ นับตั้งแต่เกิดมาเราต้องอยู่ร่วมและติดต่อสัมพันธ์กับบุคคลอื่นๆ ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นบุคคลในครอบครัวหรือบุคคลอื่นในสังคมและชุมชน เนื่องจากมนุษย์เป็น สัตว์สังคม ซึ่งหมายถึงเราไม่สามารถอยู่ได้โดยลำพังตนเอง แต่จำเป็นต้องติดต่อ พึ่งพาอาศัยบุคคลที่อยู่รอบข้างเพื่อความอยู่รอดของชีวิตหรือเพื่อความสุขใจ ของเราเอง ดังนั้น การมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับบุคคลโดยทั่วไป จึงทำให้การอยู่ร่วมกันเป็นไปด้วยความราบรื่น และก่อให้เกิดความสงบสุขในสังคม มนุษยสัมพันธ์จึงมีความสำคัญทั้งต่อตัวบุคคลและต่อสังคมโดยส่วนรวม ใน 4 ด้าน คือ 1. ด้านการดำเนินชีวิต การมีมนุษยสัมพันธ์กับบุคคลอื่น ทำให้เราไม่รู้สึกโดดเดี่ยว ว้าเหว่า แต่ทำให้เรารู้สึกอบอุ่น มั่นคง ปลอดภัย ทำให้เราได้รับความรักและ การยอมรับในสังคม ซึ่งเป็นพื้นฐานในการดำรงชีวิตของมนุษย์ 2. ด้านการบริหารจัดการ ในสถานประกอบการหรือในองค์การทุกแห่ง ปัจจัยที่สำคัญที่สุดก็คือคน ซึ่งเป็นผู้ที่ทำให้กิจการประสบความสำเร็จหรือล้มเหลวได้ ผู้ที่เข้ามาติดต่อเกี่ยวข้องก็คือคนอีกเช่นเดียวกัน ดังนั้น ผู้บริหาร ผู้ปฏิบัติงาน และผู้ที่มาติดต่อจึงจำเป็นต้องใช้หลักมนุษยสัมพันธ์ในการบริหารและประสาน งานกัน เพื่อให้ บรรลุวัตถุประสงค์ของแต่ละฝ่าย 3. ด้านเศรษฐกิจ ในกิจการอุตสาหกรรมใดๆ ก็ตาม คนเป็นปัจจัยการผลิตที่สำคัญและหลักมนุษยสัมพันธ์จำเป็นในการสร้างแรงจูงใจ ให้พนักงาน เพื่อให้เกิดความกระตือรือร้นในการทำงาน และเกิดประสิทธิภาพสูงสุด เศรษฐกิจการค้าระหว่างประเทศ ก็จำเป็นต้องใช้หลักมนุษยสัมพันธ์ในการติดต่อประสานงานเช่นกัน 4. ด้านการเมือง มนุษยสัมพันธ์มีความสำคัญทั้งในการเมืองระดับท้องถิ่น ระดับประเทศ และระดับชาติ เป็นสิ่งที่ช่วยสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างประชาชนกับนักการเมืองหรือข้า ราชการ ระหว่างนักการทูตกับประเทศต่างๆ เป็นต้น มนุษยสัมพันธ์จึงจำเป็นในการดำเนินชีวิตประจำวันของครอบครัวและชุมชน มนุษยสัมพันธ์จำเป็นในเวทีการประชุมของสมาชิกองค์การสหประชาชาติ มนุษยสัมพันธ์ เป็นสิ่งสำคัญในภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม มนุษยสัมพันธ์ ช่วยทำให้มนุษย์มาอยู่ร่วมกันเป็นสังคมไม่ว่าสังคมขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ แต่ละคนที่มาอยู่ร่วมกันนั้นต่างก็มีความแตกต่างกัน ( Individual ) ความแตกต่างกันในเรื่องความรู้ ความสามารถประสบการณ์ เจตคติ รสนิยม ความคิดเห็น
เชาวน์ปัญญา เป็นต้น แต่ถ้าทุกคนสามารถร่วมใจกัน ระดมความแตกต่างเหล่านี้แล้วนำมาสร้างสรรค์ให้เกิดสิ่งที่ดีใหม่ ๆ ขึ้นในสังคมก็จะก่อให้เกิดเป็นประโยชน์อย่างยิ่งเพราะการคิดของคนหลายคนย่อม จะรอบคอบกว่าและมีโอกาสผิดพลาดมีน้อยกว่าการคิดคนเดียว ปัญหาจึงอยู่ที่ว่าทำอย่างไร บุคคลหลาย ๆ คนจึงจะสามารถทำกิจกรรมต่างๆ ด้วยความเต็มใจ ช่วยกันคิดช่วยกันทำอย่างเต็มความรู้ความสามารถของตนเอง และจะต้องก่อให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน มีความรักใคร่ สมัครสมานสามัคคีต่อกัน มีความเคารพยอมรับนับถือซึ่งกันและกัน
จริงใจต่อกัน มีเจตคติที่ดีต่อกัน มีเป้าหมายร่วมกัน ที่กล่าวมาทั้งหมดคือการสร้างมนุษยสัมพันธ์ให้เกิดขึ้นในกลุ่มคนนั้นนั่นเอง มนุษยสัมพันธ์จึงสำคัญมากตั้งแต่ หน่วยสังคมตั้งแต่เล็กที่สุดคือ ครอบครัวไปจนถึงหน่วยสังคมที่ใหญ่ที่สุด คือ สมาคมโลก ได้แก่ องค์การสหประชาชาติ ลงมาจนเป็นประเทศ ถ้าหากสามารถทำให้คนที่มาอยู่รวมกันนั้น มีความเข้าใจซึ่งกันและกันมีความไว้วางใจกัน มีความปรารถนาจะร่วมมือร่วมใจกัน แบ่งหน้าที่กันทำ กำหนดบทบาท หน้าที่และปฏิบัติหน้าที่ของตนได้อย่างสมบูรณ์
หน่วยงานหรือสังคมนั้นก็จะเป็นระเบียบ มีความสุข ความเจริญก้าวหน้า พัฒนาไปสู่ความเป็นสากลได้ ฉะนั้น ผู้นำของกลุ่มต้องมีบทบาทอย่างมากในการที่จะทำให้เกิดสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ได้ โดยอาศัยความรู้ทางมนุษยสัมพันธ์ นำมาสร้างขวัญ กำลังใจ ให้กับผู้ร่วมงาน ให้โอกาสผู้ร่วมงานร่วมแสดงความคิดเห็นและรับฟังเหตุผลซึ่งกันและกัน ร่วมทำกิจกรรม ให้เกียรติกัน มีความยุติธรรม ให้ความสำคัญแก่ผู้ร่วมงานอย่างจริงใจ มีสวัสดิการดี จะเป็นผลให้เกิดความศรัทธาและความพึงพอใจเกิดขึ้น และในที่สุดคนทำงานทุกคนก็จะทุ่มเทกำลังและพลังกาย
พลังความคิด ร่วมแรงร่วมใจอย่างเต็มที่ และผู้นำที่สามารถปฏิบัติจนจนก่อให้เกิดพฤติกรรมดังกล่าวได้ก็จะได้ชื่อว่า เป็นบุคคลที่มีมนุษยสัมพันธ์ดี มนุษย์ทุกคนสามารถฝึกการมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีได้ ถ้ามีความปรารถนา มีความตั้งใจจริง พร้อมที่จะฝึกฝน ศึกษาหาความรู้ ประสบการณ์ และนำไปปฏิบัติจริง ๆ เพื่อให้เกิดทักษะในการสร้างความสัมพันธ์อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะ “มนุษยสัมพันธ์” เป็นสิ่งที่เกิดจากการเรียนรู้ไม่ได้เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มนุษยสัมพันธ์จึงเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ในการเข้ากับคน การเอาชนะใจคนและการครองใจคนทุกระดับ เช่น ผู้บังคับบัญชากับผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา เพื่อนร่วมงานกับเพื่อนร่วมงานและ รวมทั้งคนในครอบครัวด้วย การพูดจาดี ยิ้มแย้มแจ่มใส มีความเป็นมิตรกับทุกคนเป็นหลักการแรกที่จะพัฒนาความสัมพันธ์ในขั้นต่อไปและ จำไว้เสมอว่าเราเป็นมนุษย์ต้องปฏิบัติกับคนอื่นเช่นเดียวกับตัวเรา และเราอาจสรุปได้ว่ามนุษยสัมพันธ์มีความสำคัญ ดังนี้คือ 1. มนุษยสัมพันธ์ทำให้เกิดสร้างความสามัคคีธรรมให้เกิดขึ้นในกลุ่มสังคม
ในหมู่คณะ มนุษยสัมพันธ์ก่อให้เกิดความเข้าใจอันดี ยอมรับซึ่งกันและกันมีความสนิทสนมคุ้นเคยรักใคร่ มีความนับถือกันและความเต็มใจที่จะให้ความร่วมมือซึ่งกันและกันเพื่อนำไปสู่ การอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขและสามารถร่วมมือกันดำเนินงานของส่วนรวมให้ สำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ทำให้การคบหาสมาคมเป็นไปด้วยความราบรื่น เพื่อให้เกิดความพึงพอใจยินดีให้ความร่วมมือในการทำงาน เพื่อให้เกิดความสำเร็จในกิจการที่มีวัตถุประสงค์ร่วมกัน เพื่อให้มีความเข้าใจอันดีต่อมนุษย์ด้วยกัน และเพื่อให้เกิดความเชื่อถือรักใคร่ซึ่งกันและกัน ความสำคัญของมนุษยสัมพันธ์ ในเหตุผลอื่นๆ อาจสรุปได้ดังนี้ คือ 1. ความปลอดภัย มนุษย์ต้องการความปลอดภัย จึงต้องรวมกลุ่มกันสร้างสัมพันธภาพ เช่น บุคคลพยายามรู้จักกับเพื่อนบ้าน เพื่อนร่วมงาน ผู้มีอำนาจหรือมีอิทธิพลต่าง ๆ เพื่อความปลอดภัยของตนเอง 2. เศรษฐกิจ มนุษยสัมพันธ์เพิ่มผลผลิตได้ เพราะมนุษย์มีจิตใจปกติและเป็นสุข ย่อมสร้างงานอย่างมีประสิทธิผล นั่นคือการมีมนุษยสัมพันธ์จะช่วยเหลือในด้านเศรษฐกิจได้ 3. ความว้าเหว่ เพราะว่ามนุษย์เป็นสัตว์สังคม จะอยู่คนเดียวในโลกไม่ได้ จะรู้สึกเหงา จึงต้องสร้างและใช้มนุษยสัมพันธ์โดยการคบเพื่อน เพื่อให้คลายเหงา 4. สังคม มนุษยสัมพันธ์ช่วยให้มนุษย์รักกัน ชอบกัน ยอมรับและคบหาสมาคมกันอันจะนำมาซึ่งความสงบสุขในสังคม 5. การปฏิบัติงาน มนุษย์ไม่อาจปฏิบัติงานโดยลำพังได้ ต้องอาศัยหรือเกี่ยวข้องและสัมพันธ์กับผู้อื่นเสมอ ดังนั้น มนุษย์จึงต้องมีเพื่อนร่วมงาน 6. การเมือง มนุษยสัมพันธ์ช่วยประสานหรือแก้ปัญหาข้อขัดแย้งทางการเมืองได้ในลักษณะที่เรียกว่า “กาวใจ” 7. ความสำเร็จ มนุษย์ทั้งหลายต่างก็หวังจะทำงานให้สำเร็จตามเป้าหมายขององค์การ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้บริหารองค์การจะต้องคำนึงถึงมากกว่าใคร ๆ โดยจัดกิจกรรมต่าง ๆ ทำให้สมาชิกในองค์การรู้จักกัน และสามารถประสานงานให้สำเร็จลุล่วงลงได้ด้วยดี 8. ความรัก มนุษย์ต้องการแสดงออกซึ่งความรัก คือ รักบุคคลที่เกี่ยวข้อง และต้องการให้เขารักตอบด้วย จะแสดงออกในรูปของการรักเพื่อนเพศเดียวกันและต่างเพศ ทั้งความรักอันบริสุทธิ์และความรักด้วยเพศสัมพันธ์ หลักสำคัญของมนุษย์สัมพันธ์ หลักสำคัญของมนุษย์สัมพันธ์มี 7 ประการดังนี้ (Reece&Brandit,1997) 1. การสื่อสาร (Communication) มีความสำคัญต่อการรู้จักตนเองและผู้อื่น เมื่อเราทำอะไรร่วมกับคนอื่นก็จะต้องผ่านการสื่อสาร 2. การรู้เท่าทันตนเอง (Self-Awareness) เป็นการรู้อารมณ์ตนเอง ช่วยให้เรารู้จักและควบคุมอารมณ์ให้เป็นไปในทิศทางที่ต้องการได้ง่าย จึงต้องพยายามสำรวจภาวะที่เกิดขึ้นภายในตนเองเสมอ มีสติอยู่ตลอดเวลา 3. การยอมรับตนเอง (Self-Acceptance) เป็นพื้นฐานสำหรับความสำเร็จในการติดต่อกับผู้อื่น ผู้ที่ยอมรับตนเองมีแนวโน้มที่จะยอมรับการเปลี่ยนแปลง ยอมรับความแตกต่าง รับผิดชอบต่องาน และทำงานเป็นทีมได้ รวมถึงกำหนดความสำเร็จของเป้าหมายได้ด้วย 4. การจูงใจ (Motivation) เป็นแรงขับความต้องการ เมื่อรู้สึกว่าองค์การสนองความต้องการในการพัฒนาของตนเอง มีแนวโน้มที่จะทำงานอย่างดีที่สุด 5. ความไว้ใจ (Trust) เป็นความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคล จะเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อมีความไว้ใจต่อกัน เป็นกุญแจที่จะนำไปสู่ความสำเร็จในระยะยาว เมื่อเกิดความไว้ใจกันและกันเราจะได้รับรู้ข้อมูลต่างๆตลอดเวลา มีการพูดคุยแลกเปลี่ยน 6. การเปิดเผยตนเอง (Self-Disclosure) จะสร้างความไว้ใจกันมากขึ้น ยิ่งมีความไว้ใจกันมากเท่าไหร่ก็ยิ่งจะรู้สึกปลอดภัยในการเปิดเผยตนเองมากขึ้นเท่านั้น 7. การจัดการความขัดแย้ง (Conflict Management) ก่อให้เกิดการแก้ไขจะนำไปสู่การลดการกระทบกระทั่งกัน ไม่ไว้ใจกัน ไม่ให้ความร่วมมือกัน และทำลายสัมพันธภาพระหว่างกัน การสร้างมนุษยสัมพันธ์ การสร้างมนุษยสัมพันธ์นั้น เมื่อทำได้แล้วจะอำนวยประโยชน์ให้กับการดำรงชีวิต ครอบครัวและการทำงาน สำหรับในด้านการทำงานนั้นมีข้อที่ควรปฏิบัติคือ การสร้างมนุษยสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงาน เป็นการสร้างมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับบุคคลในองค์กร มีองค์ประกอบที่สำคัญคือ การสร้างความเชื่อมั่นให้กับเพื่อนร่วมงาน การเอาใจใส่เพื่อนร่วมงาน การปรับตัวเองให้เข้าได้กับเพื่อนร่วมงาน การควบคุมพฤติกรรมและเจตนารมณ์ผู้อื่น เมื่อต้องการสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับเพื่อนร่วมงานมีสิ่งที่ควรต้องปฏิบัติคือ การสร้างความประทับใจให้กับเพื่อนร่วมงาน การสร้างความเป็นมิตร มองหาส่วนดีและยอมรับความสามารถของเพื่อนร่วมงาน คำนึงถึงเสมอว่าเพื่อนร่วมงานทุกคนเป็นผู้มีคุณค่า การสั่งสอนหรือติดต่องานไม่ควรใช้วิธีพูดผ่านกับคนอื่น วิธีการสร้างเสน่ห์ในบุคลิกภาพ การเป็นคนมีเสน่ห์จะช่วยให้บุคคลที่อยู่รอบข้างอยากเข้ามาชิดใกล้ และปรารถนาจะร่วมงานด้วย การสร้างเสน่ห์สามารถทำได้โดย การใช้น้ำเสียงหรือคำพูด การแสดงออกทางร่างกาย การใช้ภาษากายเหมาะสม การพัฒนาบุคลิกภาพให้สง่างาม การแต่งกายให้เหมาะสมกับกาลเทศะและการมีความมั่นใจในตนเอง การสร้างความสัมพันธ์กับผู้ใต้บังคับบัญชา การปฏิบัติงานในองค์กรผู้บังคับบัญชาและผู้ใต้บังคับบัญชาจำเป็นต้องการการสื่อสารเพื่อร่วมดำเนินงานให้บรรลุภารกิจขององค์กร โดยผู้บังคับบัญชาจะทำหน้าที่อำนวยการให้นโยบายและข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้องและเหมาะสมแก่พนักงาน และในทางตรงกันข้ามก็ต้องรับฟังข่าวสารข้อมูล ข้อเสนอแนะและความคิดเห็นของพนักงาน เพื่อให้สามารถประสานงานในการทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ในการวินิจฉัยตัดสินใจก็เป็นหน้าที่ๆสำคัญประการหนึ่งของผู้บังคับบัญชา และเป็นศิลปะอันหนึ่งในการสร้างความสัมพันธ์กับผู้ใต้บังคับบัญชา ผู้บริหารควรต้องรับผิดชอบต่อการตัดสินใจและการวินิจฉัยสั่งการที่เกิดขึ้น ภาระหน้าที่ๆสำคัญอีกอย่างหนึ่งก็คือการสั่งการ โดยในการสั่งการนั้นสามารถทำได้ในหลายรูปแบบ เช่น การสั่งงานด้วยวาจาและการสั่งงานเป็นลายลักษณ์อักษร ซึ่งต้องเลือกใช้ให้เหมาะสม และยังสามารถสั่งโดยใช้การบังคับหรือออกคำสั่ง การสั่งงานแบบขอร้อง การสั่งงานแบบแนะนำ การสั่งงานแบบอาสาสมัคร ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับว่าตัวผู้บริหารจะเลือกใช้การสั่งงานแบบใด หลักปฏิบัติในการเป็นผู้ช่วยที่ดี การปฏิบัติตัวเป็นผู้ช่วยที่ดีนั้นจะใช้หลัก 3 ประการ คือ มือดี ใจดี ความคิดดี ซึ่งมือดีก็คือมีความรู้ความสามารถ ประสบการณ์ บุคลิกภาพและลักษณะท่าทางดี ใจดีก็คือมีความมั่นคงทางจิตใจ มีความรับผิดชอบ เอาใจใส่ในงาน มีความขยันหมั่นเพียรและอดทน ส่วนคิดดีก็คือ มีความคิดริเริ่ม มีความเป็นผู้นำ มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี รู้จักกาลเทศะ รู้จักช่องทางในการติดต่อสื่อสารและเป็นผู้รู้จักประมาณตน ทฤษฎีแห่งมนุษย์สัมพันธ์ 1. ทฤษฎีวัวสองตัว ( TWO Cow Theory ) ตามธรรมชาติของคน ถ้าอยู่คนเดียวก็มักจะเรื่อยเฉื่อยไปเรื่อย ๆ ไม่มีอะไรเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกอยากแข่งขัน เปรียบเสมือนวัวที่ยืนกินหญ้าอยู่ในทุ่งที่อยู่ในลักษณะที่เรียกว่าเคี้ยวเอื้อง ไม่แสดงอาการรีบร้อน แต่ถ้ามีวัวตัวใดตัวหนึ่งเดินผ่านมาและทำท่าจะกินหญ้าในบริเวณนั้น วัวตัวที่ยืนอยู่ก่อนจะแสดงอาการรีบร้อนทันที จากที่กินช้าก็เป็นกินเร็วขึ้นเพื่อแข่งกับวัวตัวใหม่ 2. ทฤษฎีแรงจูงใจของ เอลตัน เมโย 1) เชื่อว่าในการบริหารองค์การนอกจากจะยึดมั่นในผลสำเร็จของงานเป็นที่ตั้งแล้ว ยังจำเป็นต้องคำนึงถึงองค์ประกอบต่าง ๆ ที่จะทำให้งานนั้นสำเร็จลุล่วงไปได้ นั่นคือตัวบุคคล 2)กรที่จะตั้งระเบียบแบบแผนขององค์การไว้ โดยไม่พิจารณาถึงตัวบุคคลซึ่งเป็นผู้ปฏิบัติเลยย่อมไม่ได้ผลเสมอไป เพราะผู้ปฏิบัติงานเป็นมนุษย์ ย่อมต้องมีความรู้สึกมีอารมณ์ และมีความนึกคิดเป็นส่วนตัว ดังนั้นในการบริหารงานจึงต้องนำทฤษฎีมนุษย์สัมพันธ์มาช่วย 3)แนวความเชื่อพื้นฐาน - คนเป็นสิ่งมีชีวิตจิตใจ ขวัญ กำลังใจและความพึงพอใจเป็นเรื่องสำคัญในการทำงาน - ขวัญเป็นเรื่องสำคัญในการทำงาน เงินไม่ใช่สิ่งล่อใจที่สำคัญเพียงอย่างเดียว รางวัลทางใจมีผลต่อการทำงานสูง -ปริมาณการทำงานของคนไม่ได้ขึ้นอยู่กับสภาพทางกายภาพเพียงอย่างเดียว ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมทางสังคมด้วย - รางวัลทางใจมีผลต่อการทำงานมากกว่าทางเศรษฐทรัพย์ โดยเฉพาะพนักงานชั้นสูง -การแบ่งแยกการทำงานตามลักษณะเฉพาะ มิได้มีผลให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดเสมอไป - อิทธิพลของกลุ่มมีความสำคัญยิ่งต่อการดำเนินงานของหน่วยงาน 3. ทฤษฎีจิตวิเคราะห์ของฟรอยต์ ( Sigmunnd Freud ) ฟรอยต์ เชื่อว่าธรรมชาติของมนุษย์ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ 1) จิต แบ่งเป็น 3 ส่วน คือ - จิตไร้สำนึก( Unconscious ) - จิตใต้สำนึก ( Subconscious ) -จิตใต้สำนึก ( Conscious ) 2) แรงขับพื้นฐาน มี 3 ชนิด คือ - แรงขับที่จะดำรงชีวิตอยู่ - แรงขับที่จะทำลาย - แรงขับทางเพศ ฟรอยต์ แบ่งโครงสร้างทางจิตของบุคลิกภาพออกเป็น 3 ระบบ คือ Id - เป็นความต้องการที่จะแสวงหาความสุขความสบายให้กับตนเองไม่ว่าด้วยวิธีการใด ๆ Ego - เป็นความต้องการใช้เหตุผลและศีลธรรมเข้ามาร่วมพิจารณาเกี่ยวกับการกระทำต่าง ๆ ของคนเรา Super ego - ได้แก่ มโนธรรม วัฒนธรรม ประเพณี รวมถึงความเสียสละต่าง ๆ ในการดำเนินชีวิตเพื่อให้ตนเองสงบสุข 4. ทฤษฎีของมาสโลว์ (Abraham Maslow ) มาสโลว์แบ่งลำดับความต้องการของมนุษย์ เป็น 5ขั้น 1.ความต้องการด้านร่างกาย ( อาหาร ที่อยู่ อาศัย ยารักษาโรค การพักผ่อน ) 85 % 2.ความต้องการความปลอดภัย ( ความปลอดภัยทางด้านร่างกาย - ความปลอดภัยทางด้านเศรษฐกิจหรือองค์กร ) 70 % 3.ความต้องการทางสังคม ( ความรัก ความเป็นเจ้าของ ความปรารถนาที่จะมีเพื่อนพ้อง มีสถานภาพทางสังคมสูงขึ้น ) 50 % 4.ความต้องการทางเกียรติยศ ชื่อเสียง การยกย่องนับถือ ( ความเด่นในสังคม ความสำเร็จ ความรู้ความสามารถ ) 40 % 5.ความต้องการที่จะได้รับความสำเร็จตามความนึกคิด ( เป็นขั้นสูงสุด ) 10 % 5. ทฤษฎีการจูงใจของ เฮอร์เบิร์ก (Frederick Herzberg ) เฟรเดอริก เฮอร์เบิร์ก ได้สร้างทฤษฎีขึ้นมาเพื่อลบล้างความเชื่อที่ว่า เงิน เป็นเพียงสิ่งเดียวที่กระตุ้นให้คนอยากทำงาน สิ่งที่เป็นปัจจัยกระตุ้นให้คนอยากทำงาน ได้แก่ 1.องค์ประกอบที่กระตุ้นให้เกิดความพอใจในการทำงาน 1)ความสำเร็จของงาน 2)การได้รับการยกย่อง 3)ลักษณะของงานท้าทายความสามารถ 4)ความรับผิดชอบ 5)ความเจริญเติบโตและความก้าวหน้า 2.องค์ประกอบที่ป้องกันความไม่พึงพอใจในการทำงาน 1)สภาพการทำงาน 2)นโยบายของสถานที่ทำงาน 3)ความมั่นคงของที่ทำงาน 4)สถานภาพของตำแหน่งงาน เงินเดือนและค่าตอบแทน 5)ความสัมพันธ์ระหว่างหัวหน้ากับลูกน้อง 6. ทฤษฎี X และ Y ของดักลาส แมคเกรเกอร์ ทฤษฎี X เชื่อว่า มนุษย์มีความเกียจคร้าน และต้องการหลีกเลี่ยงการทำงาน ไม่รับผิดชอบ ไม่มีความทะเยอทะยาน ชอบให้มีการสั่งการ ควบคุมดูแลอย่างใกล้ชิด ผู้บริหารที่มองผู้ใต้บังคับบัญชาของตนเป็นบุคคลที่อยู่ในกลุ่มนี้ จะบริหารงานแบบอัตตาธิปไตย หรือ เผด็จการ ตัดสินใจเองทุกอย่าง ควบคุมดูแลผู้ใต้บังคับบัญชาอย่างใกล้ชิด ทฤษฎี Y เป็นการมองมนุษย์ในแง่ดี มนุษย์เราไม่เพียงแต่มีความรับผิดชอบเท่านั้น แต่ยังแสวงหาการเรียนรู้เพื่อพัฒนาความคิด ทักษะการทำงาน ตลอดจนความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ในการทำงาน มนุษย์ต้องการสั่งการและควบคุมตนเอง เต็มใจที่จะปฏิบัติงานและแก้ไขปัญหาขององค์กรได้ ผู้บริหารคนใดที่เชื่อว่าผู้ใต้บังคับบัญชาของตนอยู่ในกลุ่มนี้ ก็จะมีแนวทางในการบริหารงานแบบประชาธิปไตย มีการมอบหมายอำนาจหน้าที่ และเปิดโอกาสให้ผู้ใต้บังคับบัญชาได้ทำงานอย่างอิสระ มีส่วนร่วมในการตัดสินใจ 7. ทฤษฎีหน้าต่าง 4บาน ของ โจฮารี ( Johari Window ) 1)ส่วนที่เราเองรู้ คนอื่นก็รู้ เรียกว่า บริเวณเปิดเผย ( พฤติกรรม เจตนาหรือบุคลิกลักษณะที่ทั้งตนเองและผู้อื่นเข้าใจร่วมกัน ) 2)ส่วนที่ตัวเราเองรู้ แต่คนอื่นไม่รู้ เรียกว่า บริเวณซ่อนเร้น ( พฤติกรรมที่ตนเองรู้ดีแต่เก็บซ่อนไว้ไม่เปิดเผยให้ผู้อื่นรู้ ) 3)ส่วนที่ตัวเราเองไม่รู้ แต่คนอื่นรู้ เรียกว่า บริเวณจุดบอด ( พฤติกรรมที่ตนเองแสดงออกโดยไม่รู้ตัว แต่ผู้อื่นสังเกตเห็นและรับรู้ได้ ) 4)ส่วนที่ตัวเราเองไม่รู้ คนอื่นก็ไม่รู้ เรียกว่า บริเวณอวิชชา ( พฤติกรรมหรือความรู้สึกที่กระทำไปโดยทั้งตนเองและผู้อื่นไม่รู้ 8. การรู้จักตนเองและเรียนรู้ผู้อื่นตามหลักจิตวิทยาของThomas Harris 1. คนที่ไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง ( I’m not OK you are OK ) 2.คนที่มองโลกในแง่ร้าย ( I’m not OK you are not OK ) 3. คนที่มองตัวเองดีเลิศ ( I’m OK you are not OK ) 4. คนที่มองทุกคนล้วนแต่พึ่งพาอาศัยกันได้ ( I’m OK you are OK ) 9. ทฤษฎี 3 มิติ ของ เร็ดดิน โดยธรรมชาติของมนุษย์มีลักษณะผู้นำพื้นฐานอยู่ในตัว 4 แบบ คือ 1. แบบมุ่งเกณฑ์ (Separated)เป็นแบบอนุรักษ์นิยม ยึดตนเองเป็นที่ตั้ง เจ้าระเบียบ ไม่อยากทำงานร่วมกับผู้อื่น 2.แบบมุ่งงาน (Dedicated)ยึดถืองานเป็นหลัก ขยัน ใจกล้า มีความคิดริเริ่ม ชอบกำหนดงานให้ผู้อื่น ไม่เอาใครไม่มีเพื่อน 3.แบบมุ่งสัมพันธ์ (Related) เน้นมนุษย์สัมพันธ์เป็นหลักในการทำงาน เอาใจคนทุกระดับเป็นกันเองกับทุกคนเน้นคนมากกว่างาน 4. แบบมุ่งประสาน (Integrated)เป็นแบบให้ความสำคัญกับคนและงานไปพร้อมกัน มีศิลปะในการจูงใจ เป็นผู้นำแบบอุดมคติ มนุษยสัมพันธ์กับการพัฒนาบุคลิกภาพ ทฤษฎีการสร้างมนุษยสัมพันธ์ มีองค์ประกอบ 3 องค์ประกอบคือ เสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ์ ( 2520 : 227 ) 1. ให้มนุษย์มีความสุข ( Happy )
จากแนวความคิดดังกล่าวข้างต้นพอสรุปได้ว่า ทุกชีวิตที่เกิดขึ้นมาและกำลังดำเนินอยู่ แม้ว่าทุกคน จะมีความแตกต่างกันแต่ทุกคนเป็นมนุษย์เหมือนกันต่างก็ต้องการให้ตัวเอง มีความสุขปราศจากโรคภัยเบียดเบียน มีร่างกายที่สะอาดและงามตามที่ธรรมชาติกำหนด มนุษย์ทุกคนมีความต้องการสิ่งต่างๆที่จะอำนวยความสะดวกสบายให้แก่บุคคล ดังเช่น แนวความคิดของมาสโลว์ เมื่อความต้องการลำดับต้นๆได้รับการตอบสนองแล้ว มนุษย์ก็จะต้องการสิ่งอื่นๆอีกจนไปถึงขั้นสุดท้ายก็เพื่อจะรู้ว่าแท้จริงแล้วในความเป็นมนุษย์นี่เราต้องการ และปรารถนาอะไร ในการอยู่ร่วมกันกับคนอื่นๆ บุคคลยังต้องการการยอมรับและต้องการให้ เพื่อนมนุษย์ได้รับประโยชน์ร่วมกัน อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ดังนั้นมนุษย์ปฏิเสธการอยู่รวมกันเป็นกลุ่มไม่ได้และเพื่อ ให้เป็นที่รัก ของคนอื่นเราทุกคนก็ต้องพัฒนาตน แนวทางหนึ่งที่สามารถพัฒนาตนได้คือ การสร้างความมีมนุษยสัมพันธ์เพื่อการพัฒนาบุคลิกภาพ ซึ่งมีแนวทางในการปฏิบัติดังนี้ คือ 1. การจะสร้างความสัมพันธ์กับบุคคลอื่นให้ดีได้สิ่งสำคัญคือ เราต้องสำรวจตัวเราเองก่อน ว่าเรามีจุดดีจุดด้อยอย่างไร แล้วจึงพัฒนาตน ถ้าบุคคลมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับคนอื่น ก็จะเกิดการพัฒนาบุคลิกภาพของตนเองได้พัฒนาขึ้นและในเรื่องนี้จะช่วยให้ บุคคลสามารถ ทำงานและอยู่ร่วมกับคนอื่นอย่างมีความสุข การเริ่มทำงานทุกงานทั้งภาครัฐและเอกชน ความรู้เรื่องมนุษยสัมพันธ์สามารถจะช่วยให้ บุคคลสามารถทำงานได้อย่าง มั่นใจจาก พระบรมราโชวาทในเรื่องงาน "การทำงานยากลำบากกว่าการเรียนยิ่งนัก การเรียนนั้นเรียนตามหลักสูตรหรือเรียนวิชาต่างๆ ตามที่ทางมหาวิทยาลัยจัดหลักสูตรให้ แต่สำหรับการทำงานไม่มีหลักสูตรวางไว้ ผู้ทำงานต้องศึกษาระบบงานเอง และจะต้องใช้ ความคิดริเริ่ม และความคิดพิจารณา ด้วยตนเองในอันที่จะกระทำสิ่งใด อย่างไรเมื่อใด หากไม่รู้จักพิจารณาให้ถูกช่อง ถูกโอกาส ถึงมีวิชาความรู้อยู่กับตัวมากเพียงใด ก็ไม่เป็นผลแก่งานและแก่ตัวผู้ทำงานนัก ดังนั้นผู้ที่เริ่มจะทำงานใหม่ ควรศึกษางาน ที่จะต้องทำให้ถ่องแท้ มีมนุษยสัมพันธ์กับ บุคคลในองค์กรให้ได้ทั้งที่ต่ำกว่าเรา เสมอเราหรือเหนือกว่าเราให้ได้" พระบรมราโชวาท โดยสรุปนี้ให้กับบัณฑิตใหม่ที่กำลังจะก้าวไปสู่ตลาดแรงงานก้าวไปสู่อาชีพ เพื่อสร้างตัว สร้างฐานะ การศึกษาที่หลายท่านร่ำเรียนมาจะมาเป็นอาชีพที่สร้างรายได้และรายได้ที่ได้มาโดยหยาดเหงื่อของเรา มันจะสร้างความภูมิใจให้กับตัวเรา แต่มีหลายคนที่เมื่อเข้าสู่ระบบงานแล้วไม่สามารถทำงานตามที่ตนมีความรู้ความสามารถให้ประสบความสำเร็จตามที่ตั้งไว้ เทคนิควิธีการสร้างมนุษยสัมพันธ์ในการสร้างมิตร เทคนิควิธีการสร้างมนุษยสัมพันธ์ สามารถทำได้ง่ายๆ มีดังนี้ ศิลปะการเข้าถึงบุคคลเพื่อสร้างความคิดร่วม 1. เคารพในความเป็นมนุษย์ของทุกคน โดยไม่มีชั้นวรรณะปฏิบัติต่อกันในลักษณะของคนกับคนบุคคลอื่นคือมนุษย์ร่วมโลกและสังคมเดียวกันกับเรา มีเกียรติ มีค่าและมีสิทธิเท่าเทียมกับเรา เราจึงควรให้เกียรติเกรงใจและไม่ล้ำสิทธิของผู้อื่น ประโยชน์ของมนุษยสัมพันธ์ “มนุษยสัมพันธ์” เป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการทำงาน และการอยู่ร่วมกันเป็นสังคมเพราะช่วยให้มนุษย์เรียนรู้ที่จะยอมรับความคิดเห็นของผู้อื่นและปรับตัวปรับใจให้ร่วมสังคมและร่วมกิจกรรมกันอย่างสันติสุข มนุษยสัมพันธ์เป็นเสมือนมนต์ขลัง ช่วยลดความเกลียดชังแม้ศัตรูผู้มีผลประโยชน์ขัดกับเราก็จะกลับกลายไปในรูปเห็นอกเห็นใจเป็นมิตรภาพ เรื่องร้ายกลายเป็นดีได้ไม่ว่าจะติดต่อสัมพันธ์กันในทางการงานหรือส่วนตัวก็จะเกิดผลดีมีประโยชน์ต่องานอาชีพและการดำเนินชีวิต อุปสรรค ความยุ่งยาก จะเรียบร้อยราบรื่นการมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีนั้นจะช่วยให้เกิดประโยชน์ต่อตนเองและส่วนรวมในแง่ประโยชน์ต่อตนเองบุคคลที่มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนจะก่อให้เกิดความเข้าใจและความเห็นใจซึ่งกันและกันช่วยเหลือกันสามารถสมาคมกับบุคคลในระดับต่างๆได้ดี ประสบความสำเร็จในการศึกษาและการประกอบกิจกรรมหรือการอาชีพ ในแง่ส่วนรวม การมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีจะช่วยสร้างความสามัคคีกลมเกลียวขึ้นในหมู่คณะร่วมใจกันทำงาน ให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดีโดยปราศจากข้อขัดแย้งสามารถอาศัยอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขและในที่สุดจะช่วยพัฒนาให้สังคมและประเทศชาติเจริญก้าวหน้าทางสังคม จะทำให้คนงานมีกำลังใจทำงานมีความสัมพันธ์อย่างเหนียวแน่นกับองค์การที่ตนทำงานอยู่การมีความรู้สึกเป็นเจ้าของความเป็นกันเอง การทำงานด้วยความสมัครใจก็จะเกิดขึ้น ทำให้เกิดความสามัคคีเป็นปึกแผ่นขึ้นในองค์การและมุ่งทำงานโดยมีจุดประสงค์หรือความมุ่งหมายเดียวกันอย่างเหนียวแน่น สร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างผู้บริหารกับผู้ใช้แรงงานถ้าจะเน้นถึงประโยชน์ในแง่ของการบริหารงานมนุษยสัมพันธ์เป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุดปัจจัยหนึ่งที่จะทำให้หัวหน้างานประสบความสำเร็จและเจริญก้าวหน้าหัวหน้างานควรจะต้องใส่ใจกับศิลปะของการสร้างมนุษยสัมพันธ์ในหน่วยงานทำความเข้าใจกับธรรมชาติของคนโดยเฉพาะในเรื่องความต้องการของมนุษย์และการจูงใจ ซึ่งปัจจุบันก็มีแนวคิดใหม่ๆที่ท้าทายให้ผู้บริหารได้นำไปประยุกต์ใช้เพื่อให้เกิดประโยชน์กับหน่วยงาน หัวใจของมนุษยสัมพันธ์ในการบริหารงานด้วยในการสร้างมนุษยสัมพันธ์หัวหน้างานจะต้องใช้วิธีการหลายวิธีเพราะผู้ร่วมงานมีความแตกต่างกันมาก การประยุกต์หลักการและวิธีการต่างๆอย่างระมัดระวัง จะช่วยหัวหน้างานสามารถหาทางเลือกที่จะนำไปสู่ความสำเร็จได้มากขึ้นนอกจากนี้แล้วมนุษยสัมพันธ์ยังสามารถให้ประโยชน์ดังนี้คือ ทำให้เกิดความรู้จักคุ้นเคย ยอมรับนับถือกันในหมู่สมาชิกซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของพลังกลุ่ม และช่วยให้การคบหาสมาคม เป็นไปโดยราบรื่นทำให้เกิดความเข้าใจอันดี และอยู่ร่วมกันได้ด้วยความสามัคคีทำให้บรรยากาศในการทำงานราบรื่น สามารถร่วมงานกันได้อย่างมีประสิทธิภาพทำให้การติดต่อสื่อสารถึงกันง่าย และเป็นผลดีทำให้เกิดความรู้สึกเป็นพวกเดียวกันและให้ความร่วมมือในการทำงานและทำให้ปัญหาความขัดแย้งลดน้อยลงบริหารงานได้ง่ายขึ้นความสัมพันธ์ของมนุษย์ที่มีต่อกันได้ก่อให้เกิดประโยชน์ร่วมกันในสังคม มนุษยสัมพันธ์ในส่วนที่มนุษย์จะอยู่ร่วมกันในสังคมมีดังนี้ คือ การมีความสัมพันธ์กันโดยการรวมกลุ่มในการผลิตและการอำนวยบริการเป็นการรวมพลังของกลุ่มบุคคล เพื่อให้ชีวิตความเป็นอยู่ของมนุษย์ดีขึ้นซึ่งบุคคลคนเดียวทำได้ยากต้องอาศัยความร่วมแรงร่วมใจของบุคคลหลายคนจึงจะกระทำได้ ความสัมพันธ์ที่กระทำต่อเนื่องกันมาจนเป็นที่ยอมรับจะกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมและเกิดความรู้สึกที่เรียกว่า มีมนุษยสัมพันธ์การทำให้เกิดความสำเร็จ มนุษยสัมพันธ์เป็นส่วนสำคัญที่ให้มนุษย์อยู่ร่วมกันช่วยกันประกอบกิจการงานนำเอาความสามารถของแต่ละบุคคลในกลุ่มมาใช้ในการดำเนินการร่วมกันเพื่อความสำเร็จของงานโดยอาศัยมนุษยสัมพันธ์เป็นเครื่องยึดโยงให้มนุษย์มีความเข้าใจและร่วมมือกันทำงาน อันเป็นผลทำให้มีความสำเร็จของงานเกิดขึ้นการทำให้มีความมั่นคง ความสำคัญของมนุษยสัมพันธ์ คือการสร้างให้มีความมั่นคงในครอบครัว ในสังคมและในประเทศชาติซึ่งเป็นกลุ่มสังคมขนาดใหญ่ขึ้นๆตามลำดับ จนถึงสังคมโลก ความรู้จักอภัยและชนะใจผู้อื่น สร้างความแช่มชื่นในการทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพได้รับผลตอบแทน ทั้งทางด้าน เศรษฐกิจ และจิตใจคนในสังคมเป็นการสร้างความมั่งคั่งและมั่นคงให้แก่สังคมและการทำให้มีความสามัคคีความสัมพันธ์อันดีในกลุ่มของบุคคลก่อให้เกิดสามัคคีธรรมและความร่วมมือร่วมใจในการทำงานของหมู่คณะปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดความสามัคคี คือ ความเข้าใจระหว่างกันและกันของบุคคลในกลุ่ม อันได้แก่ มนุษยสัมพันธ์นั่นเอง ดังนั้นมนุษยสัมพันธ์จึงมีความสามัคคีในการสร้างให้มี ความสามัคคีในหมู่คณะ บรรณานุกรม ฐานิกา บุษมงคล. (2558). ความหมาย และความสำคัญของมนุษย์สัมพันธ์. (ออนไลน์).แหล่งที่มา : http://thethanika.blogspot.com/2010/09/blog-post_24.html. 10 มีนาคม 2558. พรรณทิวา วรรณพฤกษ์. (2558). ประโยชน์ของมนุษย์สัมพันธ์. (ออนไลน์). แหล่งที่มา: https://www.l3nr.org/posts/376807. 10มีนาคม 2558 พวงรัตน์ เกษรแพทย์. (2557). ศษ 461 : การบริหารและการจัดการการศึกษา. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ลักขนา สริวัฒน์. (2556). มนุษยสัมพันธ์. พิมพ์ครั้งที่1. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์โอ.เอส.พริ้นติ้งส์ เฮ้าส์. เสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ์. (2558). มนุษยสัมพันธ์กับการพัฒนาบุคลิกภาพ. (ออนไลน์). แหล่งที่มา: http://www.novabizz.com/NovaAce/Relationship/HR_Self_Develop.htm. 10มีนาคม 2558 สมชาติ ปรึกไธสง. (2558). ทฤษฎีแห่งมนุษย์สัมพันธ์. (ออนไลน์). แหล่งที่มา: http://krusomchart05.blogspot.com/2011/03/blog-post_21.html. 10มีนาคม 2558 นางสาววรพรรณ ไกรนุกูล รหัสนิสิต 54105010127 ผู้จัดทำ |
ลักษณะของกลุ่มทำงานที่มีความสัมพันธ์อันดีควรมีลักษณะอย่างไร
กระทู้ที่เกี่ยวข้อง
ลิขสิทธิ์ © 2024 ihoctot Inc.
