รัฐบาลสมัยใดที่รวมจังหวัดพระนคร และ จังหวัดธนบุรี

กรุงเทพมหานครเป็นจังหวัดที่มีรูปแบบการปกครองและการบริหารรูปแบบพิเศษที่แตกต่างไปจากจังหวัดอื่น โดยในปี 2565 เป็นปีที่ 50 ที่มีการประกาศกำหนดให้กรุงเทพฯ มีผู้ว่าราชการจังหวัดเพื่อบริหารงาน โดยในภาวะปกติจะจัดให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าฯ โดยตรง แต่ในบางช่วงเวลาผู้ว่าฯ มักจะถูกแต่งตั้งมาจากคณะรัฐบาล สลับสับเปลี่ยนกันไปตามยุคสมัย เช่นในปี 2559 มีคำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติให้หม่อมราชวงศ์สุขุมพันธุ์ บริพัตร ผู้ว่าฯ ในขณะนั้นพ้นจากตำแหน่ง และแต่งตั้งพลตำรวจเอก อัศวิน ขวัญเมือง ให้ดำรงตำแหน่งแทน ลักษณะการเปลี่ยนพ่อเมืองเช่นนี้ ยังปรากฏอีกหลายครั้งในประวัติศาสตร์กรุงเทพฯ

ภายหลังการสถาปนากรุงเทพฯ หรือรู้จักกันดีในชื่อ “เมืองบางกอก” ให้เป็นเมืองหลวงในปี 2325 กรุงเทพฯ ในยุคแรกๆ มีการปกครองในรูปแบบ “มณฑลกรุงเทพมหานคร” ซึ่งรวมเอาหัวเมืองใกล้เคียงผนวกเข้าด้วยกัน ได้แก่ นนทบุรี ปทุมธานี นครเขื่อนขันธ์ สมุทรปราการ ธัญญบุรี และมีนบุรี ภายใต้กำกับของกระทรวงนครบาลและเป็นไปตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ปี 2457 ต่อมาได้มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการปกครองของกรุงเทพฯ มาโดยตลอด

โดยจุดเปลี่ยนสำคัญเริ่มต้นในช่วงปลายปี 2514 ช่วงที่คณะปฏิวัติทำหน้าที่บริหารประเทศได้มีประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ 24 และ 25 ซึ่งมีสาระสำคัญคือสมควรปรับปรุงการปกครองของจังหวัดพระนครและจังหวัดธนบุรีโดยให้รวมเป็นจังหวัดเดียวกันเรียกว่า “จังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรี” และกำหนดให้มี "เทศบาลนครหลวง" ประกอบด้วย "สภาเทศบาลนครหลวง" และ "เทศมนตรี" แต่งตั้งโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย มีจำนวนสมาชิกสภาเทศบาลนครหลวงไม่เกิน 36 คน และมีเทศมนตรีอื่นอีกไม่เกิน 8 คน และมีผู้ว่าราชการนครหลวงกรุงเทพธนบุรีเป็นนายกเทศมนตรีนครหลวงโดยตำแหน่ง

หนึ่งปีให้หลังคือปลายปี 2515 ได้มีประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 335 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 ปรับปรุงการบริหารราชการของจังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรีเสียใหม่ โดยมีสาระสำคัญ ได้แก่ การเปลี่ยนชื่อเมืองหลวงเป็น “กรุงเทพมหานคร” กำหนดให้มีผู้ว่าราชการจังหวัด และสมาชิกสภาเขตจากการแต่งตั้งเพื่อให้เกิดการตรวจสอบถ่วงดุลซึ่งกันและกัน

ต่อมาภายหลังเกิดความรุนแรงทางการเมืองในเหตุการณ์ตุลาคม 2516 ทำให้ได้มีการเปลี่ยนแปลงฝ่ายบริหารและนิติบัญญัติ มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับปี 2517 และขณะเดียวกันสภานิติบัญญัติได้มีเสนอแก้ไขการปกครองกรุงเทพมหานครเพื่อให้เป็นการปกครองตนประชาชนอย่างแท้จริง โดยได้มีการยกเลิกประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 335 และประกาศใช้พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร ปี 2518 โดยมีสาระสำคัญคือ ให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าฯ และสมาชิกสภากรุงเทพฯ โดยตรงจากประชาชน มีวาระละ 4 ปี

การประกาศใช้พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร ปี 2518 จึงเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของกรุงเทพฯ อย่างน้อยที่สุดคือการกำหนดให้ “พ่อเมือง” ต้องมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน อย่างไรก็ตาม ในภายหลัง “กรุงเทพฯ โมเดล” มักถูกหยิบยกมาเป็นต้นแบบการปกครองเพื่อให้จังหวัดอื่นมีผู้ว่าฯ มาจากการเลือกเฉกเช่นเดียวกันกับเมืองหลวงแห่งนี้

เรียบเรียงโดย สราวุธ ทับทอง

ที่มา

- สารานุกรมการปกครองท้องถิ่นไทย หมวดที่ 3 พัฒนาการและรูปแบบการปกครองท้องถิ่นไทย ลำดับที่ 5 เรื่องกรุงเทพมหานคร (นนทบุรี: สถาบันพระปกเกล้า, 2547)

- ประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ 24 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/A/144/816.PDF

- ประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ 25 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/A/144/820.PDF

- ประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 335 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2515/A/190/187.PDF

- พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร ปี 2518 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2518/A/042/1.PDF

งหว, ดธนบ, ภาษาอ, เฝ, าด, แก, ไข, เป, นจ, งหว, ดในอด, ตท, อย, ทางฝ, งตะว, นตกของแม, ำเจ, าพระยา, ตรงข, ามก, บจ, งหว, ดพระนคร, งม, มาต, งแต, สม, ยกร, งธนบ, จนกระท, 2514, ได, การรวมก, บจ, งหว, ดพระนคร, เป, นครหลวงกร, งเทพธนบ, และเปล, ยนช, อเป, นกร, งเทพมหานครเม,. cnghwdthnburi phasaxun efadu aekikh cnghwdthnburi epncnghwdinxditthixyuthangfngtawntkkhxngaemnaecaphraya trngkhamkbcnghwdphrankhr sungmimatngaetsmykrungthnburi cnkrathng ph s 2514 idmikarrwmcnghwdthnburikbcnghwdphrankhr epn nkhrhlwngkrungethphthnburi 1 aelaepliynchuxepnkrungethphmhankhremuxpi ph s 2515 2 cnghwdthnburicnghwdph s 2310 2514trayukhprawtisastrkrungthnburithungsngkhrameyn kxtng28 thnwakhm ph s 2310 sthapna3 tulakhm ph s 2313 sinsudkrungthnburi6 emsayn ph s 2325 yayrachthani21 emsayn ph s 2325 rwmkbcnghwdphrankhr22 thnwakhm ph s 2514kxnhna thdipemuxngbangkxk nkhrhlwngkrungethphthnburipccubnepnswnhnungkhxng ithy inxdit krungthnburi hrux cnghwdthnburi epnrachthaniithy inrahwangpi ph s 2310 2325 odytngxyu n fngtawntkkhxngaemnaecaphrayathiemuxngthnburiedim hlngcakkrungsrixyuthyatxngesiykrungaekphma emux ph s 2310 aelw smedcphraecataksinmharach kidthrngsthapnarachthaniaehngihmkhun phrarachthannamwa krungthnburisrimhasmuthr emuxculskrach 1130 pichwd smvththisk trngkb ph s 2310 cwbcnthung ph s 2325 nbepnewlaaehngrachthaniephiyng 15 piethann enuxha 1 karbriharrachkar 2 karpkkhrxngswnthxngthin 3 trapracacnghwd 4 xangxingkarbriharrachkar aekikhcnghwdthnburi mixaephxcanwn 9 xaephx aephnthiaenbthayphrarachbyytikahndekhtcnghwdinxawithytxnin ph s 2502 salathrngithy 3 hlngtidknthixyukhangwdprayurwngsawaswrwihar sungpccubnepnthithakarsankethskic krungethphmhankhr aelasanknganssdikrungethphmhankhr edimepnsalawakarcnghwdthnburi xaephxrachkhvh thnburi xaephxhngsaram bangkxkihy xaephxbuppharam khlxngsan xaephxtlingchn xaephxbangkxknxy xaephxbangkhunethiyn xaephxphasiecriy xaephxhnxngaekhm xaephxrasdrburnakarpkkhrxngswnthxngthin aekikhwnthi 1 emsayn ph s 2480 idmikartrakdhmaycdtngethsbalnkhrthnburi ephuxduaelthxngthin aelayngmi xngkhkarbriharswncnghwdaelasukhaphibal 2 odymisalaklangwakar epnxakharthrngithyprayuktxyuhnawdprayurwngsawaswrwihar tidaemnaecaphraya fngthnburi pccubnepnxakharthithakarkhxngsankethskic krungethphmhankhr 3 4 trapracacnghwd aekikhcnghwdthnburi ichtrapracacnghwdepnrupphraprangkhwdxrunrachwraramrachwrmhawihar xxkaebbodykrmsilpakrxangxing aekikh prakaskhxngkhnaptiwti chbbthi 24 PDF rachkiccanuebksa 21 December 1971 subkhnemux 8 June 2015 2 0 2 1 http dek d com board view php id 1412470 prawtikhwamepliynaeplngkhxngcnghwd thnburi khunkrungthn ihkbkhn thnburi ody snti eswtwiml caksyamdara Travel yatxkwd obsth fngthn 8 obsthsangtakhrus amp saphanphuthth ekhathungcak https th wikipedia org w index php title cnghwdthnburi amp oldid 9471947, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,