๑. เนื้อหาการทำสงคราม ในเรื่องลิลิตตะเลงพ่าย เป็นเหตุการณ์ปรากฏอยู่ที่ไหน ตอบ เป็นเหตุการณ์ปรากฏอยู่ในประวัติศาสตร์ไทย ๒. เหตุการณ์การทำสงครามที่มีอยู่ในประวัติศาสตร์ดังกล่าว มีบันทึกไว้ในที่ไหน ตอบ มีบันทึกไว้ในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ๓. ทำไมพระเจ้านันทบุเรง จึงมีรับสั่งให้พระมหาอุปราชาพระโอรสยกทัพมารุกรานไทย ตอบ เพราะทรงทราบว่าสมเด็จพระธรรมราชาเสด็จสวรรคต กรุงศรีอยุธยาอาจมีเหตุการณ์วุ่นวายแย่งชิงบัลลังก์กัน ถ้าได้เปรียบก็จะฉวยโอกาสเข้าตี ๔. พระมหาอุปราชาเดินทัพเข้าไทยทางไหน ตอบ ทางด่านเจดีย์สามองค์ปัจจุบันอยู่ในอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ๕. กองทัพพม่าที่นำโดยพระมหาอุปราชา เข้าตีเมืองใดก่อน ตอบ เมืองกาญจนบุรี ๖. ขณะนั้น พระมหากษัตริย์ใดเป็นกษัตริย์ครองกรุงศรีอยุธยา ตอบ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ๗. ขณะที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชครองกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระเอกาทศรถทรงดำรงตำแหน่งเป็นอะไร ตอบ เป็นอุปราช ๘. ในช่วงเวลาที่พระนเรศวรมหาราชครองกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระนเรศวรทรงเตรียมทัพไปรบกับประเทศอะไร ตอบ เขมร ๙. กองทัพไทยกับกองทัพพม่าได้ปะทะกันที่ไหน ตอบ ที่ตำบลตะพังตรุ จังหวัดกาญจนบุรี ๑๐. ทำไมช้างทรงของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และของสมเด็จพระเอกาทศรถ จึงวิ่งเตลิดเข้าไปกลางกองทัพพม่า ตอบ เพราะช้างทั้งสองกำลังตกมัน พอได้เสียงกลองศึกก็คึกคะนองแล้ววิ่งเข้าไปในกองทัพพม่า ๑๑. เมื่อตอนที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช และสมเด็จพระเอกาทศรถเข้าไปอยู่ในวงล้อมของพม่านั้น ได้มีใครติดตามไปด้วย ตอบ มีเพียงสมเด็จพระเอกาทศรถ ควาญช้างและกลางช้างตามเสด็จไปด้วยเท่านั้น ไม่มีแม่ทัพนายกองตามไปด้วยสักคน ๑๒. สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงสังเกตเห็นพระมหาอุปราชาประทับอยู่ที่ใด ตอบ ใต้ต้นข่อย ๑๓. สิ่งใดช่วยให้การสังเกตของสมเด็จพระนเรศวรเกี่ยวกับสถานที่ประทับของพระมหาอุปราชาได้แม่นยำขึ้น ตอบ ฉัตร ๕ ชั้น มีทหารห้อมล้อมมากและมีการตั้งเครื่องสูงครบครัน ๑๔. เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงทราบว่าพระมหาอุปราชาเสด็จประทับอยู่ใต้ต้นข่อย พระองค์ทำอย่างไร ตอบ เสด็จเข้าไปเชิญพระมหาอุปราชาให้ออกมาทำยุทธหัตถีด้วยกัน ๑๕. เหตุผลใดทำให้พระมหาอุปราชาของพม่ายอมทำยุทธหัตถีกับสมเด็จพระนเรศวร ตอบ หมดเลี่ยง ต้องจำใจออกรบ ๑๖. เมื่อเสร็จศึก เสด็จกลับอยุธยาแล้ว สมเด็จพระนเรศวรมหาราช มีรับสั่งให้ลงโทษแม่ทัพนายกองที่ตามเสด็จไม่ทัน แต่เหตุใดจึงได้ทรงอภัยโทษเสีย ตอบ เพราะสมเด็จพระวันรัตได้กราบทูลขอพระราชทานอภัยโทษแทนนายทหารเหล่านั้น ๑๗. เนื้อหาลิลิตตะเลงพ่าย เฉพาะส่วนที่มาจากจินตนาการของกวีได้แก่อะไร ตอบ ได้แก่ บทครวญแสดงความอาลัยรักของพระมหาอุปราชาที่ต่อพระสนม เพราะใจจริงแล้ว พระมหาอุปราชาไม่ต้องการรุกรานไทย แต่ขัดรับสั่งของพระบิดาไม่ได้ ๑๘. พระบิดาของพระมหาอุปราชา พระนามว่าอะไร ตอบ พระนามว่าพระเจ้านันทบุเรง หรือพระเจ้าหงสาวดีนันทบุเรง ๑๙. กวีมีกลวิธีอย่างไร จึงทำให้มีความโดดเด่นทั้งเนื้อหาและสำนวนโวหาร ตอบ ใช้ลีลาแบบการแต่งนิราศ ๒๐. เนื้อหาส่วนไหนที่เพิ่มความมีชีวิตชีวา และความน่าอ่านให้แก่เนื้อหาทางประวัติศาสตร์ การทำสงครามยุทธหัตถี ตอบ การที่กวีนำธรรมชาติที่พระมหาอุปราชาได้พบเห็นมาเชื่อมโยงกับอารมณ์ความรู้สึกของพระองค์ที่มีต่อสนมเพื่อถ่ายทอดความรักความอาลัยที่มีต่อนาง ๒๑. กวีได้นำธรรมชาติสิ่งใดมาเชื่อมโยงกับอารมณ์ ตอบ นำชื่อดอกไม้ ต้นไม้ มาเป็นสื่อในการพรรณนาความรักและความอาลัยของพระมหาอุปราชาที่มีต่อพระสนม ๒๒. จินตนาการของกวี ส่งผลอะไรต่อผู้อ่าน ตอบ ช่วยตรึงใจผู้อ่านไว้ได้ วันยุทธหัตถี ถือเป็นวันสำคัญทางประวัติศาสตร์ คือ สงครามยุทธหัตถี ในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชนั้น เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2135 เมื่อพระเจ้านันทบุเรง ได้ให้พระมหาอุปราชายกทัพใหญ่มาตีกรุงศรีอยุธยา หวังจะเอาชนะให้ได้โดยเด็ดขาด สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงทราบข่าว จึงยกทัพหลวงไปตั้งรับที่หนองสาหร่าย ซึ่งในการต่อสู้กันครั้งนั้น ระหว่างที่การรบกำลังติดพัน ช้างพระที่นั่งของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
และพระเอกาทศรถ ก็พากันไล่ล่าศัตรูอย่างเมามัน จนพาทั้งสองพระองค์ตกไปอยู่ในวงล้อมของข้าศึกโดยไม่รู้ตัว มีเพียงจตุลังคบาท (ผู้รักษาเท้าทั้งสี่ของช้างทรง)และทหารรักษาพระองค์เท่านั้นที่ติดตามไปทัน แม้จะอยู่ในสภาวะเสียเปรียบ แต่พระองค์ก็มีพระสติมั่น ไม่หวั่นไหว ทรงมีพระปฏิภาณว่องไวเกิดขึ้น โดยพระอุปนิสัยว่า พระองค์จะรอดได้มีเพียงทางเดียวคือ เชิญพระมหาอุปราชาเสด็จมาทำ ยุทธหัตถี ซึ่งพระองค์ก็สามารถกระทำยุทธหัตถีจนได้ชัยชนะอย่างสมพระเกียรติ และนับแต่นั้นมา ก็ไม่มีกองทัพใดกล้ายกมาตีกรุงศรีอยุธยาอีกเลย
มีแต่ฝ่ายไทยยกไปปราบปรามข้าศึก และทำสงครามขยายอาณาเขตให้กว้างขวางขึ้นกว่าแต่ก่อน |