ตัวอย่าง data flow diagram แต่ละ level

ก่อนการสร้างบ้าน ผู้สร้างย่อมมีความต้องการทราบรายละเอียดถึงตัวอาคารที่จะจัดสร้าง เพื่อให้ตรงตามความต้องการของผู้อยู่อาศัย

• เช่นเดียวกันกับระบบ ก่อนจะมีการสร้างระบบ ผู้สร้างระบบก็ย่อมต้องการทราบความเป็นไปและเป็นมาของระบบ เพื่อการออกแบบระบบใหม่ที่ตรงตามความต้องการของผู้ใช้ให้มากที่สุด

*

ความสำคัญของการวิเคราะห์ (ต่อ)

• อุปกรณ์ที่มักนำเอามาพิจารณาและวิเคราะห์ระบบ (แบบแปลนระบบ)
  • Context Diagram
  • Data Flow Diagram
  • E-R Diagram
  • System Flow Chart / Flow Chart
  • etc.
• ความผิดพลาดของโปรแกรมเมอร์มากมายที่ออกแบบระบบโดยไม่ผ่านการวิเคราะห์ ก่อให้เกิดผลเสียมากมาย เช่น เวลา, ค่าใช้จ่าย

​

​

*

แผนภาพกระแสข้อมูล (Data Flow Diagram)

• DFD คือ แผนภาพกระแสข้อมูลที่มีการวิเคราะห์แบบในเชิงโครงสร้าง (Structure) ซึ่งเป็นแผนภาพที่บอกถึงรายละเอียดของระบบ โดยเฉพาะข้อมูล และผังการไหลของข้อมูล
• สิ่งที่ DFD บอกเรา
  • ข้อมูลมาจากไหน
  • ข้อมูลไปที่ใด
  • ข้อมูลเก็บที่ใด
  • เกิดเหตุการณ์ใดกับข้อมูลบ้าง

*

DFD (ต่อ)

• ขั้นตอนของการวิเคราะห์เพื่อสร้าง DFD

1. ศึกษารูปแบบการทำงานในลักษณะ Physical ระบบงานเดิม

2. ดำเนินการวิเคราะห์เพื่อให้ได้แบบจำลอง Logical ระบบงานเดิม

3. เพิ่มเติมการทำงานใหม่ภายในแบบจำลอง Logical ระบบงานเดิม

4. พัฒนาระบบงานใหม่ในรูปแบบของ Physical

​

​

*

วัตถุประสงค์ของ DFD

• เป็นแผนภาพสรุปรวมข้อมูลทั้งหมดที่ได้จากการวิเคราะห์
• เป็นข้อตกลงร่วมกันระหว่าง SA และ User
• เป็นแผนภาพที่ใช้ในการพัฒนาต่อในขั้นตอนออกแบบ
• เป็นแผนภาพที่ใช้ในการอ้างอิง หรือเพื่อใช้พัฒนาต่อ
• ทราบที่ไปที่มาของกระบวนการต่าง ๆ

*

​

ดังนั้น DFD จึงมีความสำคัญมากต่อการพัฒนาระบบ

ซึ่ง SA หรือ Programmer ไม่สามารถมองข้ามได้

​

สัญลักษณ์ที่ใช้ในแผนภาพกระแสข้อมูล

*

DFD Format (เปรียบเทียบ)

*

กฎเกณฑ์การเขียนแผนภาพกระแสข้อมูล

• สัญลักษณ์ของแผนภาพไม่สามารถเชื่อมต่อกันได้โดยตรง ซึ่งต้องมี Flow บอกทิศทางของกระแส (Flow ระบุข้อมูล)
• และการ Flow ทุกครั้งจะต้องผ่าน Process ก่อนทุกครั้ง (ไม่ผ่านไม่ได้)
  • Process = กิริยา
  • Flow = ข้อมูล
  • Boundaries, Entity = องค์กร, หน่วยงาน

*

ขั้นตอนการเขียน DFD

1. วิเคราะห์ให้ได้ว่าระบบประกอบไปด้วย Boundaries ใดบ้างที่เกี่ยวข้อง

2. ดำเนินการออกแบบระบบในระดับหลักการ หรือ Context Diagram

3. วิเคราะห์ข้อมูลในระบบว่าควรมีข้อมูลใดบ้าง

4. วิเคราะห์กระบวนการหรือ Process ในระบบว่า ควรมี Process หลักใด และประกอบไปด้วย Process ย่อยใดบ้าง (ควรสร้างแบบมีหลักการของระบบ)

5. ดำเนินการเขียนแผนภาพกระแสข้อมูลในระดับต่าง ๆ

6. ทำการตรวจสอบ Balancing และปรับแก้ Redraw จนได้แผนภาพที่สมบูรณ์

7. อาจใช้ CASE Tools ช่อยในการเขียนแผนภาพ

​

*

Boundaries

• สามารถเป็นได้ทั้ง บุคคล, องค์กร, หน่วยงาน
• ซึ่งในการพิจารณาเพื่อระบุลงไปใน DFD จะพิจารณาถึงส่วนที่ระบบไม่สามารถควบคุมได้ แต่มีส่วนเกี่ยวข้องกับระบบ

​

*

Data Store

• คือแหล่งเก็บข้อมูล เช่น ข้อมูลนักศึกษา, ข้อมูลบุคลากร
• โดยภายในสัญลักษณ์สามารถที่จะมีเลขประจำข้อมูลระบุได้
  • ลูกศรจาก Data Store หมายถึง Input
  • ลูกศร Process ไปยัง Data Store หมายถึง Output
  • ลูกศรสองทาง หมายถึง Input/Output

*

Process

• คือ กระบวนการที่ต้องทำในระบบ
• โดยจะพิจารณาจะกิริยาหรือการกระทำภายในระบบเป็นหลัก
• ซึ่งภายใน 1 แผนภาพ ไม่ควรมี Process มากเกินไป(7-2)
• ในการเขียน Process จะต้องมีหมายเลขกำกับอยู่ด้วย เป็นลำดับชั้นไล่ไปเรื่อย ๆ เพื่อให้ทราบว่า Process ใด มาจาก Process ใด

*

Context Diagram (แผนภาพสิ่งแวดล้อม)

• คือการออกแบบในระดับบนสุดของ DFD
• เป็นแผนภาพที่แสดงภาพรวมสูงสุดของระบบ ซึ่งจะแสดงถึงสิ่งแวดล้อมของระบบและองค์ประกอบหลัก ๆ เท่านั้น
• โดยที่จะมีเพียง 1 Process ซึ่งเป็นชื่อของระบบ (0) และจะไม่มี Data Store ปรากฏอยู่ใน Context Diagram โดยเด็ดขาด

​

​

*

ตัวอย่าง Context Diagram

*

DFD Level 1

• จะนำ Context Diagram มาแตกรายละเอียดภายใน ซึ่งจะแสดงถึง Process หลัก ๆ, ผู้เกี่ยวข้อง, ข้อมูลภายใน ที่มีความละเอียดมากขึ้น (Top down Design)
• ในระดับนี้จะปรากฎทุก ๆ ชนิดของ Object DFD
• ต้องมีการกำกับหมายเลข Process ด้วยทุกครั้ง
• หลักการ
  • เขียนในกระดาษแผ่นเดียว
  • ลูกศรไม่ทับกัน โดยนำเอามาเฉพาะ Object ที่จำเป็น
  • ควรจัดการลำดับแผนภาพเป็นลำดับแบบ Process Hierarchy Chart (นำภาพออกมาทีละลำดับขั้น ลดความสับสน)

*

ตัวอย่างการแบ่งหมวดหมู่เพื่อ PHC

• List of Object in DFD

*

หลักการแบ่ง PHC

• แบ่งตามลักษณะของกิจกรรม
• โดยแบ่งตามความสำคัญเป็นลำดับชั้นในลักษณะของ Sub Set
• ข้อควรระวัง !!
  • ไม่ควรนำเอารายละเอียดที่ต่างความสำคัญมาไว้ในชั้นเดียวกัน (ความสัมพันธ์ต่างระดับ เพราะจะทำให้เกิดความสับสน ในการออกแบบหรือเขียน DFD ในระดับอื่น ๆ)

*

DFD Level 2

• เป็นแผนภาพ DFD ในระดับย่อยลงมา ที่แสดงรายละเอียด Data Flow และ Process ย่อยลงมาของ Level 1 เพื่อเพิ่มความละเอียดของกระบวนการมากยิ่งขึ้น แต่ตั้งแต่ Level ที่ 2 ลงไป จะมีแผนภาพนี้ขึ้นตามความจำเป็นเท่านั้น (ซึ่งขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของข้อมูล และกิจกรรมที่ต้องการแตกรายละเอียด)