วัฒนธรรม ด้าน ความ เชื่อ และ ค่า นิยม สากล

ค่านิยมตามฝรั่ง

ปัญหาอย่างหนึ่งที่ถือว่าสำคัญมากเท่าที่อาตมภาพมองเห็นขณะนี้ ก็คือว่าสังคมไทยมีความเกี่ยวข้องกับอารยวัฒนธรรมตะวันตกเป็นอย่างมาก อิทธิพลของสังคมตะวันตกขณะนี้เด่นมากในสังคมไทย มีอิทธิพลมาก สิ่งที่มีอิทธิพลมากต่อสังคมของเรานั้น เราควรจะให้ความสนใจและพยายามมองกันให้ชัด เรื่องอิทธิพลตะวันตกนี้ก็เป็นเรื่องที่เรารู้ๆ กันอยู่ แต่เราเคยศึกษาให้ชัดหรือไม่ เมื่อเรามองได้ชัดแล้วเราจึงจะสามารถวางเป้าหมายให้ชัดเจนได้ เรื่องการรับอิทธิพลตะวันตกนี้เรายอมรับได้เต็มปากว่า ปัจจุบันนี้คนไทยนิยมตามฝรั่ง ตามวัฒนธรรมตะวันตก ความนิยมฝรั่งหรือตามตะวันตกในแบบของไทยนี้ มีลักษณะเฉพาะของประเทศไทยเอง ซึ่งไม่เหมือนกับในสังคมอื่น เราอาจจะพูดถึงประเทศอื่นว่ามีความนิยมตะวันตกเหมือนกัน เช่นอย่างประเทศญี่ปุ่นก็รับอิทธิพลตะวันตกเข้ามา แต่ลักษณะการตามของไทยกับของญี่ปุ่นก็ไม่เหมือน ลักษณะการตามนี้แหละเป็นเรื่องที่จะต้องศึกษาให้ชัด เมื่อศึกษาให้ชัดแล้วเราก็จะมองเห็นทางที่จะแก้ปัญหาได้

แม้ว่าไม่มีเวลาพูดกันยืดยาว อาตมภาพก็จะขอยกตัวอย่างบางประการ เช่นปีใหม่นี้เอง มีหน่วยราชการสำคัญแห่งหนึ่งได้ส่งบัตรอวยพรปีใหม่มาที่อาตมภาพ ภาษาไทยที่อวยพรนั้นก็รับได้ อ้างอิงคุณพระรัตนตรัยอวยพรให้ ส่วนภาษาอังกฤษก็รับได้เหมือนกัน แต่มีความรู้สึกสะดุดแปลกๆ ท่านบอกว่า Merry Christmas and A Happy New Year เอาละก็ไม่ว่าอะไร เพราะเป็นเรื่องของการตั้งจิตปรารถนาดีต่อกัน ถ้าว่าถึงความเสียหายก็ไม่มี แต่ขอให้ลองเทียบดู เหมือนกับว่าอาตมภาพนี้จะเดินทางไปจังหวัดเชียงใหม่ และก็มีญาติโยมคนไทยบางท่านไปส่งที่สถานีรถไฟหัวลำโพง หรือว่าไปส่งที่สนามบินดอนเมือง แล้วกล่าวคำอำลาอวยพรแก่อาตมภาพเป็นแบบญี่ปุ่นว่า ซาโยนาระ หรือพูดแบบฮาวายว่า อะโลฮ่ะ แล้วอาตมภาพจะรู้สึกอย่างไร มันก็เป็นคำแสดงความปรารถนาดี ไม่เสียหาย แต่มันอาจทำให้เกิดความรู้สึกที่แปลกประหลาดอยู่บ้าง แม้แต่ในประเทศฝรั่งเองคำอวยพรปีใหม่ก็มีให้เลือกตั้งหลายแบบ เช่น A Happy Holiday Season, Season’s Greetings อะไรต่างๆ มีมากมาย แล้วแต่ฝรั่งเขาจะเลือกว่าจะใช้แบบไหน แต่นี่มา Merry Christmas กับพระที่ในเมืองไทย เอาละ นี่เป็นการแสดงความปรารถนาดีก็ไม่ว่าอะไรกัน เป็นแต่เพียงตั้งข้อสังเกต

ตอนนี้ที่กำลังเกร่อกันมาก ก็คือเรื่องวาเลนไทน์เดย์ หรือวันวาเลนไทน์ (Valentine Day)1 เป็นวันแห่งความรัก วันวาเลนไทน์นี้ในประเทศไทยนิยมกันแพร่หลายในระยะสัก ๔ หรือ ๕ ปี มานี้เอง รู้จักกันทั่วไปในโรงเรียนต่างๆ เป็นเรื่องเกร่อ แม้ในวารสารทางด้านครูก็เอามาแสดงออก ปรากฏว่าเด็กในสมัยปัจจุบันนี้จำนวนไม่น้อย รู้จักวันคริสต์มาส วันวาเลนไทน์ ว่าเมื่อไรและจะต้องทำอะไร แต่ไม่รู้จักเลยว่าวันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา คือวันอะไรและเมื่อไร อันนี้ก็เป็นเรื่องน่าสังเกตในแง่ของวัฒนธรรม มีท่านผู้หนึ่งบอกว่า การที่วันคริสต์มาส วันวาเลนไทน์แพร่หลายขึ้นมานี้ เหตุผลสำคัญอย่างหนึ่ง เป็นเรื่องของธุรกิจ คือพวกนักธุรกิจได้โอกาสในการที่จะโฆษณาสินค้า ก็โหมในเรื่องนี้ เพื่อหวังผลในด้านการค้าขาย นี้ก็เป็นเรื่องของวัฒนธรรมฝรั่งที่เข้ามาอย่างมากมายในรูปของการค้าขาย แต่เหตุผลในด้านอื่นก็มี ซึ่งทั้งหมดนั้นก็อาศัยฐานของค่านิยม คือ ความนิยมตะวันตก และอีกด้านหนึ่งก็เป็นเครื่องเตือนให้รู้ว่า ผู้รับผิดชอบในทางศาสนาและวัฒนธรรมของสังคมไทย ได้ปล่อยให้เรื่องศาสนาและวันสำคัญของชาติ กลายเป็นเรื่องห่างไกล ไม่เกี่ยวข้อง ไม่มีความหมายต่อชีวิตของคนทั่วไป คนจึงหมดความสนใจไปเอง

แต่ไม่ว่าจะด้วยเหตุอย่างไรก็ตาม ผลที่เกิดขึ้นก็จะมีอิทธิพลต่อสังคมไทยเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะในระยะยาว และเป็นเรื่องที่จะต้องเอาใจใส่ ปัจจุบันนี้รัฐบาลพยายามปลุกปล้ำให้เกิดความนิยมไทย คณะกรรมการเอกลักษณ์ก็ทำหน้าที่อย่างนี้ ในแง่หนึ่งก็เหมือนกับว่าน่าสงสารรัฐบาล พยายามปลุกปล้ำในเรื่องนี้ไม่ทันเขา พยายามปลุกใจ หรือลงทุนลงแรงที่จะสร้างความรู้ความเข้าใจ สร้างความนิยมด้วยประการต่างๆ แต่ในฝ่ายความนิยมวัฒนธรรมตะวันตกนั้น รัฐบาลไม่ต้องส่งเสริมก็ได้ เพราะผู้คนทั่วไปเริ่มตั้งแต่เด็กต่างช่วยกันเผยแพร่เอง และสื่อมวลชนก็ช่วยหนุน หรือว่าช่วยกระพือให้แพร่หลายทั่วถึงมากยิ่งขึ้น อันนี้จะเป็นเครื่องแสดงได้หรือเปล่าว่า ปัจจุบันนี้ ความภูมิใจในความเป็นชาติไทยและวัฒนธรรมไทยนี้แทบจะไม่มีเหลือ

เรื่องการตามในแง่ที่กล่าวมานี้ เป็นเรื่องของวัฒนธรรม ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะเป็นเรื่องของจิตใจ มันส่อแสดงถึงการที่ว่า เรามีศรัทธา มีความเชื่อ มีความนิยมนับถือ เราเห็นว่าวัฒนธรรมของตะวันตกหรือของฝรั่งนั้นดีกว่า เจริญกว่าของเรา เราจึงได้เดินตามเขา เรื่องในขั้นความคิดนี้เป็นเรื่องยิ่งใหญ่ เป็นเรื่องของค่านิยม ความนับถือ ศรัทธา เป็นขั้นจิตใจ ความคิดย่อมนำการกระทำ ความคิดย่อมนำหน้าการดำเนินชีวิตทั้งหมด เมื่อใจไปเสียแล้ว ต่อไปการดำเนินชีวิตก็จะตาม ไปด้วย ในทางพระพุทธศาสนาได้กล่าวถึงหลักไว้ว่า “จิตฺเตน นียติ โลโก” โลกนี้อันจิตย่อมนำไป หรือจะอ้างพุทธภาษิตในธรรมบทบทแรก ก็บอกว่า “มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา” ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นหัวหน้า เป็นตัวนำ หรือจะมองในแง่ทิฏฐิก็ได้ คือว่าเป็นความคิดความเห็น ถ้าเป็นมิจฉาทิฏฐิ ทิฏฐิตั้งไว้ผิดเสียแล้ว การกระทำ การดำเนินชีวิตก็จะพลอยผิดไปตาม ในแง่นี้จึงเป็นเรื่องสำคัญมากที่จะต้องใส่ใจ

ค่านิยมสากล

คุณค่าสากลของความเมตตา ความอบอุ่น ความจริงใจและความกรุณา เป็นสิ่งที่ทุกคนชื่นชม คุณค่าเหล่านี้ ก่อเกิดมิตรภาพและความสุขที่เที่ยงแท้ถาวร

การเข้าถึงความสุขทางใจด้วยหลักจริยธรรม

องค์ดาไลลามะที่ 14

จริยธรรมแบบฆราวาสที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานค่านิยมสากล เช่น ความอบอุ่นใจ เป็นกุญแจสู่ความสุข

เราจะดำเนินชีวิตอย่างมีจริยธรรมได้อย่างไร

องค์ดาไลลามะที่ 14

การช่วยเหลือผู้อื่น ถ้าเป็นไปได้ แต่อย่างน้อยก็ไม่ทำร้ายพวกเขา เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตอย่างมีจริยธรรม

การค้นหาความสงบภายในและความสุข

องค์ดาไลลามะที่ 14

ความสงบภายในมาจากทัศนคติที่เป็นจริง ความซื่อสัตย์ ความเห็นอกเห็นใจ และการเห็นแก่ประโยชน์ผู้อื่น

บรรลุสันติภาพด้วยความสงบภายใน

องค์ดาไลลามะที่ 14

สันติภาพของโลกเริ่มต้นด้วยการค้นหาความสงบภายในผ่านความสัมพันธ์อันอบอุ่นกับผู้อื่น

ความเมตตาคือบ่อเกิดของความสุข

องค์ดาไลลามะที่ 14

ความสุขและความพึงพอใจที่แท้จริงมาจากภายใน จากความเห็นอกเห็นใจและความรักของมนุษย์

การดำเนินชีวิตอย่างมีความหมาย

องค์ดาไลลามะที่ 14

การหล่อเลี้ยงค่านิยมพื้นฐานของมนุษย์ ด้วยความช่วยเหลือของการใช้สติปัญญา เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตที่มีความหมาย

ความซื่อสัตย์ ความเชื่อใจและมิตรภาพ

องค์ดาไลลามะที่ 14

มิตรภาพเกิดจากความห่วงใยอย่างจริงใจต่อความสุขของผู้อื่น

จริยธรรมที่ไปพ้นศาสนา

องค์ดาไลลามะที่ 14

ค่านิยมสากลของความเมตตาและความซื่อสัตย์นั้นอยู่เหนือความแตกต่างทางศาสนาใดๆ

จริยธรรมสากลคืออะไร?

โดย เกเช ดอร์จี ดัมดุล

จริยธรรมสากลเป็นค่านิยมที่ทุกคนบนโลกยอมรับได้ ซึ่งนำไปสู่ความสงบ ความสามัคคี และความสุข

ความซื่อสัตย์คือรากฐานของจริยธรรมสากล

โดย ดร. ที. เค. มิซรา

เพื่อที่จะเป็นมนุษย์ที่ดีเราจำเป็นต้องรับเอาคุณค่าทางจริยธรรม รากฐานของสิ่งนี้คือการซื่อสัตย์ต่อตนเองและผู้อื่น

Document

ปฏิบัติจริยธรรมสากล

โดย นาเรซ สหาย มถุร

จิตใจอันดีงามที่ตั้งอยู่บนจริยธรรมของความรักและความเห็นอกเห็นใจคือกุญแจสู่ชีวิตที่มีความสุข

Document

การส่งเสริมสันติภาพด้วยจริยธรรมสากล

โดย เกเช ดอร์จี ดัมดุล

จริยธรรมสากลสามารถแก้ไขปัญหาทั้งหมดของโลกได้ทั้งในระดับโลกและระดับบุคคล

Document

หลักการของจริยศาสตร์ประยุกต์ในชีวิตประจำวัน

Naghma Siddiqi

แก่นของจริยธรรมคือสันติภาพและการปราศจากความรุนแรง เมื่อนำไปปฏิบัติใช้จะก่อให้เกิดประโยชน์กับทั้งตัวเราและสังคมโดยรวม

การเรียนรู้ SEE: โปรแกรมฝึกอบรมด้านค่านิยมสากล

เเมท ลินเดน

ภาพรวมโดยสังเขปของโปรแกรมของมหาวิทยาลัยเอมอรี่สำหรับการฝึกด้านค่านิยมสากล

Document

การเรียนรู้ SEE: โครงร่างประเด็นสำคัญ

เเมท ลินเดน

โครงร่างที่ชัดเจนของโครงสร้างและแนวคิดสำคัญของโปรแกรมการเรียนรู้ทางสังคม อารมณ์ และจริยธรรมของมหาวิทยาลัยเอมอรี่

Document

การเรียนรู้ SEE: ทำความเข้าใจเกี่ยวกับอารมณ์ของตนเอง

เเมท ลินเดน

วิธีการพัฒนาความเข้าใจอย่างละเอียดเกี่ยวกับจิตใจอารมณ์และความรู้สึกของเรา

Document

การเรียนรู้ SEE: การปลูกฝังทักษะทางสังคม

เเมท ลินเดน

วิธีการเชื่อมโยงกับเพื่อน ครอบครัว และ เพื่อนร่วมงาน เพื่อสร้างชีวิตที่มีความสามัคคี

Document

การเรียนรู้ SEE: ก้าวสู่การเป็นประชากรโลก

เเมท ลินเดน

วิธีการปฏิสัมพันธ์กับโลกเพื่อส่งผลต่อความเปลี่ยนแปลงระดับทั่วโลกในลักษณะที่เป็นประโยชน์

สมณสาสน์จากสมเด็จองค์ดาไลลามะถึง COP26

องค์ดาไลลามะที่ 14

สมณสาสน์จากสมเด็จองค์ดาไลลามะเนื่องในโอกาสการประชุมของสหประชาชาติว่าด้วยเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (COP26)

Document

องค์ดาไลลามะตรัสถึงโรคไวรัสโคโรน่าว่า การสวดมนต์เพียงอย่างเดียวยังไม่เพียงพอ

องค์ดาไลลามะที่ 14

โรคระบาดไวรัสโคโรน่าให้โอกาสพิเศษแก่เราในการทำงานร่วมกัน โดยอาศัยความเมตตากรุณา สติปัญญาและความกล้าหาญของทุกคน เพื่อเอาชนะการต่อสู้ในครั้งนี้ และสร้างชุมชนโลกขึ้นมาใหม่

Document

องค์ดาไลลามะกับวันครบรอบ 50 ปีวันคุ้มครองโลก

องค์ดาไลลามะที่ 14

โลกของเราใบนี้กำลังประสบวิกฤติปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศอย่างใหญ่หลวง แต่ทว่าโลกนี้เปรียบเสมือนแม่ของเรา และพวกเราทั้งหลายคือลูกๆที่ต้องอาศัยพึ่งพิงแม่ เราสามารถเอาชนะวิกฤตินี้ และรักษาโลกใบนี้ได้ด้วยความกรุณาปรานีและการร่วมเเรงร่วมใจกัน

Document

ชาวโลกต้องร่วมใจเป็นหนึ่งเดียวกันต้านภัยโควิด 19

องค์ดาไลลามะที่ 14

สมณสาส์นจากองค์ดาไลลามะในการเรียกร้องความสมัครสมานสามัคคีเป็นหนึ่งเดียวกัน

Document

โอวาทจากองค์ดาไลลามะเนื่องในวันวิสาขบูชา

องค์ดาไลลามะที่ 14

ดิถีวิสาขบูชาเวียนมาบรรจบ ในการรำลึกถึงวันคล้ายวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เราระลึกถึงหลักธรรมคำสอนที่เป็นสากลของพระพุทธเจ้าในเรื่องความกรุณา การไม่ใช้ความรุนเเรง และสรรพสิ่งสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันและกัน คำสอนเหล่านี้เกี่ยวข้องสัมพันธ์กับชีวิตผู้คนมากยิ่งขึ้นในช่วงเวลาที่ท้าทายในขณะนี้