2024 ว ธ ทำไม ให รองเท าด งเวลาเด นในออฟฟ ศ

นางสาวทวีภรณ์ สวุ รรณมาโจ ตำแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครชู ำนาญการพเิ ศษ

โรงเรียนสหราษฎรร์ ังสฤษด์ิ อำเภอศรีสงคราม จงั หวดั นครพนม สำนักงานเขตพืน้ ที่การศึกษามัธยมศกึ ษานครพนม

ใบความรทู) ่ี ๑ ศึกษาเรื่องราว บทละครพดู เรอ่ื ง เห็นแก?ลูก

เหน็ แก5ลกู เปน7 บทละครพดู พระราชนพิ นธZ ในพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลาM เจMาอยหู5 วั ทรงใชMพระนามแฝง ว5า “พระขรรคเZ พชร” เปน7 เรอ่ื งที่พระองคทZ รงคดิ โครงเรื่องเอง เปน7 ละครพูดภาษาไทยเรอ่ื งแรกทที่ รงพระราชนพิ นธZ

เนอ้ื เรอื่ ง เห็นแก5ลกู มีการผูกเร่ืองอยา5 งรัดกุม ชวนตดิ ตาม แทรกขอM คิดอย5ใู นบทสนทนา การดำเนินเรอ่ื งมจี ดุ ที่นา5 ประทบั ใจและ เขาM สต5ู อนจบอย5างแนบเนยี น และบทละครเห็นแก5ลกู ไดรM ับการแปล บทละครเปน7 ภาษาต5าง ๆ ไดแM ก5 เกาหลี จีน ญีป่ bุน นอรเZ วยZ ฝรง่ั เศส รัสเซยี สเปน อาหรับ มาเลยZ สงิ หล องั กฤษ อนิ โดนีเซีย และฮนิ ดี

พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา2 เจา2 อย6หู ัว ทรงพระราชนพิ นธบZ ทละครประเภทตา5 ง ๆ ไวจM ำนวนมาก ในจำนวนน้นั มบี ทละครพดู ท่ที รงพระราชนิพนธZเป7นภาษาไทย ๓๑ เรื่อง เช5น พระรว5 ง มทั นะพาธา หัวใจนักรบ โพงพาง และท่ที รงแปลจากภาษาตา5 งประเทศ ๒๖ เร่อื ง เชน5 เวนสิ วานสิ โรเมโอและ จูเลียต โดยแปลจากบทละครของวลิ เลยี ม เชกสเปยU รZ

เนือ้ เร่อื ง

บทละครพดู เรอ่ื งเหน็ แกล5 ูก เป7นเร่ืองของชาย สองคน คอื นายลำ้ (ทิพเดชะ) และพระยาภกั ดนี ฤนาถ ท้งั สองคนเคยเปน7 เพ่ือนรักกนั มากอ5 น ทัง้ สองคนหลงรกั หญิงคนเดียวกัน คอื แมน5 วลซง่ึ นายล้ำไดแM ตง5 งานกบั แม5 นวลและมบี ตุ รสาวคนหนงึ่ ช่อื แมล5 ออ แต5นายลำ้ ตอM งโทษจำคุก ๑o ปU ฐานประพฤติทุจรติ ต5อมาแม5นวล เสยี ชีวติ ขณะน้ันแม5ลอออายุไดMเพยี ง ๒ ปU พระยาภกั ดนี ฤนาถจงึ อุปการะแมล5 ออ

เมอื่ นายลำ้ ออกมาจากคกุ เขาหมดหนทางหากิน จงึ คิดจะมาพึ่งพาพระยาภักดีนฤนาถจึงพยายาม ไม5ใหMนายลำ้ เขาM ยุ5งเก่ียวกับแม5ลออ แตเ5 มือ่ นายล้ำไดMพดู คยุ กับแม5ลออและรวMู า5 เธอชนื่ ชมบดิ าท่แี ทจM รงิ ว5า เป7นบุรษุ ผแูM สนดี ความรMูสึกจึงเปลยี่ นไป ความเหน็ แกต5 ัวของนายลำ้ จงึ หมดไป นายล้ำไม5อาจแสดงตนเปน7 พ5อ ท่แี ทจM รงิ ของแมล5 ออไดM เพราะปรารถนาใหแM ม5ลออมีความสุขกับอนาคตวนั ขาM งหนาM

ลักษณะคำประพันธ/

ละครพดู คอื ละครทแี่ สดงโดยใชMบทสนทนาโตตM อบกนั ของตวั ละคร ผแูM ต5งจะเป7นผกMู ำหนดชอื่ เรอ่ื ง ตัวละคร และฉากวา5 ควรมลี กั ษณะอยา5 งไร รวมไปถงึ ลำดบั การแสดงของตวั ละครแต5ละตวั นอกจากบทละคร พูดจะแต5งขน้ึ เพ่ือใชใM นการแสดงแลMวยังใชอM 5านไดดM Mวย ซึ่งการอ5างบทละครพดู ใหMไดรM บั อรรถรสทางการประพันธZ และแงค5 ดิ เตือนใจ ผอMู า5 นตอM งใชMวจิ ารณญาณและจนิ ตนาการเพอ่ื เขMาใจอารมณคZ วามรูสM ึกนึกคดิ สาเหตุของ พฤตกิ รรมต5างๆ ของตัวละครผ5านฉากและบทสนทนาของตวั ละคร

เป7นบทละครพูดขนาดส้ันท่มี คี วามยาวเพียงองกเZ ดียวและมฉี ากเดียว แมMจะเปน7 เรอื่ งสน้ั ๆ แตน5 ับวา5 เป7นบทละครที่แสดงคุณธรรมประการสำคญั คอื ความรักอันยง่ิ ใหญ5ของบดิ ามารดาท่ีมีตอ5 บตุ รของตน ไม5วา5 จะตอM งลำบากเพียงใด จะยอมทนเพ่อื ใหMลูกไดMมคี วามสขุ กาย สบายใจ เป7นความรกั ทไ่ี ม5มสี ง่ิ ใดเสมอ เหมือน

ชมละคร บทละครพูดเรอ่ื ง “เห็นแกล6 กู ”

ตัวละครหลกั ในเรอื่ งมี ๓ ตัว ได2แก6 นายล้ำ พระยาภกั ดีนฤนาถ และแม6ลออ นายล้ำ ชายวยั ประมาณ ๔๐ ปU หนMาตาเห่ยี วยน5 ผมหงอก แลดูเปน7 คนดื่มเหลาM จัด มอี ปุ นสิ ยั เห็นแกต5 ัว รกั ความสบาย มักประพฤตติ นในทางทุจรติ ดงั จะเหน็ จากประวัตทิ เ่ี คยตMองโทษติดคุกมากอ5 น แมจM ะ วา5 จะมพี ฤติกรรมท่ีไม5ดี แตใ5 นใจกย็ งั รักลกู และพรMอมที่จะเสยี สละเพอื่ ลกู ไดเM สมอ

นายลำ้ . อย5าไดบM อกความจรงิ แก5แม5ลออเลย ใหเM ขาคงนับถอื รูปผมอันเก5านัน้ วา5 เปน7 พ5อเขาและใหนM บั ถือตวั ผมเปน7 เหมอื นอา.

พระยาภักดีนฤนาถ ชายอายุรน5ุ ราวคราวเดียวกบั นายลำ้ หรือสูงอายกุ วา5 นายล้ำเล็กนMอย การแตง5 กายภูมิฐาน เปน7 ผูMมีอำนาจราชศักด์ิ และคุณธรรม แมMแมล5 ออจะเป7นเพยี งลกู เล้ยี งแต5พระยาภกั ดีก็เลยี้ งดูแม5 ลอออยา5 งดี ประหน่งึ ลกู ในไสM

ฉากจบ (พระยาภักดเี ข/าไปจับมือนายลำ้ ตา< งคนต<างแลดตู ากนั อยู<ครู<หนึ่ง แล/วพระยาภกั ดี นึกอะไรขน้ึ มา

ออกเดินไปทีโ่ ตHะเขยี นหนงั สอื หยิบรูปแมล< ออท้ังกรอบด/วยสง< ใหน/ ายล้ำ นายล้ำรับรปู ไปดอู ยคู< รูห< นง่ึ ไหวพ/ ระยาภักดีอีกแล/วก็รีบเดินออกไปทางประตูขวา พระยาภักดยี ืนมองไปทางประตู คร<หู น่งึ แลว/ ก็เดิน ออกไปทห่ี นา/ ตา< งทางดา/ นหลงั ยืนพงิ กรอบหนา/ ต<าง ตามองออกไปนอกหน/าตา< ง น่งิ อยูจ< นปดL มา< น.)

แมล6 ออ หญิงสาวอายุ ๑๗ ปU ไดรM ับการอบรมเล้ียงดูทีด่ ี จึงดูงดงามท้ังรูปกาย กริ ยิ ามารยาทและจิตใจ เป7นคนมองโลกในแงด5 ี ความดีงามน้ีนายล้ำจงึ พ5ายแพตM 5อความ รัก และความดีท่ีลกู มีใหM

แมล6 ออ : ถาM ยังงน้ั ดิฉันก็ยิ่งดีใจมากข้นึ ที่ไดพM บคณุ กค็ ุณพอ5 ดิฉนั ท่ีตายละ5 คะรMจู ักไหม ? (นายล้ำพยกั หนMา.) ถMายงั งัน้ คณุ กด็ ีกวา5 ดิฉนั ดิฉันไมร5 จMู ักเลย, เคยเหน็ แตร6 ูปทใ่ี นห2องคุณแมร6 ูปรา6 งสงู ๆ หน2าอกกวา2 ง ดิฉันช6างชอบหน2าเสยี จริง ๆ หน2าตาเปนS คนซ่อื ใจคอกวา2 งขวาง, ถ2าใครบอกดฉิ ันว6าเปSนคน ไม6ดี ดฉิ ันไมย6 อมเชอื่ เปSนอันขาดเทียว แตท6 า6 นก็เปนS คนดจี รงิ ๆ อย6างทด่ี ิฉันนึกเดาเอาในใจ คุณพ5อน่กี ็ไดM บอกดฉิ ันว5าง้นั จริงไหมคะคุณพ5อ ? (พระยาภักดพี ยกั หนMา.)

ฉากมิตรภาพ เพอ่ื นดแู ลเพ่อื น

นายล้ำ. ผมลาที พรง5ุ นีเ้ ชMาผมจะกลบั ไปพิษณโุ ลก.

พระยาภักด.ี เอาเงนิ ไปใชมM งั่ ซ.ิ (ไปไขกญุ แจ เปLดลิ้นชักโตะH หยิบธนบตั รออกมาปSนT หนึง่ .) เอMา ! นี่แน5ะ มีสักสามสี่รอM ยบาทไดMอย5ู เอาไปใชกM 5อนเถอะ ตอM งการอกี ถึงคอ5 ยบอก มาใหฉM นั ทราบ.

นายลำ้ . (เสียงเครือ.) เจMาคุณ ! ผม...ผม... (เชด็ นำ้ ตา.)

พระยาภกั ด.ี อqาย! ไม5รับไม5ไดM ไม5รับโกรธกนั เทียว. (ยดั เยียดธนบัตรให/นายล้ำ.)

นายล้ำ. (รับธนบัตร.) ผมจะไมล5 มื พระเดชพระคณุ ใตเM ทาM จนตายทเี ดยี ว ขอใหMเช่อื ผมเถอะ

àÊÃÁÔ ¤ÇÒÁÃÙé

เสมยี น ในสมัยรชั กาลที่ ๖ เป7นอาชพี ทีผ่ Mมู กี ารศกึ ษาตอM งการเขาM ทำงาน เพราะเป7นคา5 นยิ มท่ีคนสมยั นน้ั ถือว5าเปน7 งานมเี กยี รติ เปน7 งานสบายทำงานเกย่ี วกบั เอกสารหรือหนังสือในหนว5 ยงานราชการ แมMจะไดรM ับ เงนิ ไม5มากนกั ก็อดทนทำงานตอ5 เพราะเหน็ วา5 อาชพี เกษตรกรเปน7 อาชพี ทีต่ ำ่ ตอM ยสำหรบั ผMูไมม5 กี ารศกึ ษา ซ่งึ รัชกาลท่ี ๖ ทรงเลง็ เห็นว5าความคดิ เชน5 นี้จะทำใหMประเทศไทย ไมพ5 ัฒนาไปเท5าทคี่ วร

มาตราเงินไทย โบราณมีอตั รา ดงั นี4 ตำลงึ ชง่ั บาท 1 ไพ = 1 เฟ)ือง เฟอut ง สลงึ 2 เฟ)ือง = 1 สลงึ 4 สลงึ = 1 บาท 20 ตาํ ลงึ = 1 ชงั9

๖ ไพ

๗ บาท ÍèÒ¹ÇÒè à§¹Ô ö ªÑ§è ÷ µÓÅ§Ö ñ à¿×Íé §

๑ สลงึ

ไพ

กระแอม คำศพั ท( เกลา* ผม ทำเสยี งดงั ให-ผฟ-ู ง1 รูส- ึกตวั ว7ามีคนมา เกลอ มาจากคำว7า เกล-ากระผม คำใช-แทนตัวผพ-ู ูดทเ่ี ปDนเพศชาย ขยาย พดู กับผทู- ี่สูงกว7าดว- ยวัยและวฒุ หิ รอื ฐานะ ขอบพระเดชพระคุณ เพ่อื น เปดM เผย ขอรับผม ขอบคณุ ใช-พูดกับขา- ราชการชัน้ ผู-ใหญ7 ผูท- ่ีอาวุโสกว7าทั้งดา- นฐานะ ความร-ู ยศศกั ดิ์ ครีมโซดา มาจากคำวา7 ขอรบั กระผม ป1จจบุ นั ใช-คำวา7 ครับผม เปDนคำตอบรบั ฉาย ของเพศชาย เพศหญิงใชว- 7า เจ-าคะ7 ชัง่ น้ำหวานผสมโซดา ช=างพูด ถ7ายภาพ เดียรฉาน มาตราเงินสมัยโบราณ ๑ ชง่ั มีคา7 เทา7 กบั ๘๐ บาท ตกรก พดู เก7ง มคี ารมคมคาย ใต*เท*ากรุณา สัตวชZ ัน้ ตำ่ อ7านว7า ตก-กะ-รก หมายถึง ตกนรก โทรม หรอื คำวา7 ใตเ- ทา- เปนD สรรพนามบรุ ุษท่สี อง แทนผ-ทู เี่ ราพดู ดว- ยซึ่งสงู บางกอก ด-วยยศศกั ด์ิ บาญชี ยำ่ แย7 ปอมๆ ชอ่ื เดมิ กรุงเทพมหานคร ปFนG หนง่ึ บัญชี เปJนโทษ ซอมซอ7 อตั คัด ขดั สน ระหาย ปก] หนงึ่ ได-รับโทษ ติดคกุ กระหาย

บทละครพดู เรอื่ ง เห็นแกต่ ัว

พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยหู่ วั ฉากหอ้ งหนังสอื ในบ้านพระยาภกั ดนี ฤนาถ มีประตขู ้างซ้ายเขา้ ไปในห้องนอน ขา้ งขวาออกไปเฉลยี งทางข้นึ ลง หลงั มีหน้าต่าง เครื่องประดับประดาไมเ่ ป็นของมีราคาแตใ่ ช้ได้ดี ๆ

พอเปดv ม5านอMายคำพานายล้ำ(ทพิ เดชะ)เขาM มาทางประตขู วา นายล้ำนั้นเปน7 คนอายุราว ๔๐ แต5หนาM ตาแก5 ผมหงอกหนMาย5นมาก แลจมูกออกจะแดงๆ เห็นไดวM า5 เป7นคนกนิ เหลMาจัด แตง5 กายค5อนขาM งจะ ปอนๆแต5ยังเหน็ ไดMวา5 ไดเM คยเป7นผMูดมี าครั้งหนง่ึ แลวM

ตอนที่ ๑ การพบกนั ของนายลำ้ และพระยาภักดี

นายลำ้ . กแ็ ลวM เจMาคุณเมื่อไหร5จะกลับ ?

อ2ายคำ. เห็นจะไม5ชMาแลMวครับ ทา5 นเคยกลับจากออฟฟศv ราวบ5าย ๕ โมงทุกวนั . นายลำ้ . อ2ายคำ. ถาM ยังงนั้ ฉนั คอยอย5ูท่นี ี่กไ็ ดM. . มหัพภาค นายล้ำ. ครบั . (ลงนงั่ กบั พืน้ ทร่ี มิ ประตูขวา.) ใช#ใสท% า# ยประโยคเม่อื จบประโยคแตป% จ7 จุบัน ภาษาไทยไม%ใช#เมอื่ จบประโยค

(ดูอา/ ยคำแล/วจงึ พูด.) แกไมต5 อM งนัง่ คอยอยูก5 ับฉันหรอก มีธรุ ะอะไรกไ็ ปทำเสยี เถอะ.

อา2 ยคำ. ครับ. (น่ังนิ่งไม<ลุกไป.)

นายล้ำ. ฮอื ! (มองดูอ/ายคำครห<ู นง่ึ แลว/ ไปยนื มองดอู ะไรเล<นที่หนา/ ต<างสักคร<ูหน่งึ อ2ายคำ. อา/ ยคำกย็ ังนัง่ นิง่ อย<เู ฉย ๆ จงึ หนั ไปพดู อีก.) แกจะคอยอะไรอกี ล5ะ ?

เปล5าครับ. ๆ ไม2ยมก (ใช2ซ้ำคำ)

นายล้ำ. ถMาจะตMองคอยอยเ5ู พราะฉนั ละก็ ฉันขอบอกวา5 ไม5จำเปน7 แกจะไปก็ไดM.

อา2 ยคำ. ครบั . (นัง่ นง่ิ ไม<ลุกไป.)

นายลำ้ . (ดอู า/ ยคำอกี คร<ูหน่งึ แลว/ ก็หัวเราะ.) ฮะๆ ฮะๆ อา2 ยคำ. แกเหน็ ท5าทางฉันมนั ไมไ5 ดกM ารกระมัง แตท5 ี่จรงิ ฉนั นะ5 เป7นผดMู เี หมือนกัน มตี ระกูลไม5ตำ่ ไม5เลวไปกว5าเจMาคณุ ภักดเี ลย. (ออกไมใ< คร<เชื่อ.) ครับ.

นายลำ้ . ฮือ! แกไม5เช่ือ! ท่จี รงิ แกก็ไมน5 า5 เชอื่ รูปรา5 งฉันมนั โทรมเตม็ ที เครอ่ื งแตง5 ตัวหรือ กป็ อนเตม็ ทียงั งี้ แต5ฉนั สาบานไดเM ทียววา5 ฉนั จะไม5แตะตอM งสง่ิ ของอะไรของเจMาคณุ ภักดีก5อนท่จี ะไดMรับอนุญาต เขMาใจไหม ?

อ2ายคำ. ครบั . (นายลำ้ มองดอู า/ ยคำ เห็นจะไมไ< ปแนแ< ล/วกถ็ อนใจใหญ< แล/วไปหยบิ หนังสือ เลม< หนงึ่ มานั่งอา< นท่เี ก/าอี้ เงยี บอยู<ครหู< นงึ่ .) พระยาภักดี. อ2ายคำ. (พระยาภักดีนฤนาถเขา/ มาทางประตขู วา พระยาภกั ดีอายุราวนายล้ำหรอื จะแกก< ว<านิดหนอ< ย พระยาภักดี. กริ ยิ าทา< ทางเปนX ขนุ นางผูใ/ หญ< ฝ[ายอ/ายคำ พอนายเข/ามาก็ยกมอื ไหว/ แลว/ ตั้งท<าจะพดู .) อา2 ยคำ. อะไรวะ ? บรรดาศกั ดิ์ขุนนางไทย แบง6 ออกเปนS ๙ ระดับ พระยาภกั ด.ี รับประทานโทษขอรบั ! (บย/ุ ปากไปทางนายลำ้ .) ได2แกน6 ายหรอื หมู6 พนั หมืน่ ขนุ หลวง อา2 ยคำ. ใครวะ ? พระหรอื จมนื่ พระยา สมเดจ็ เจ2าพระยา พระยาภักดี. อา2 ยคำ. อาM งวา5 เป7นเกลอเก5าของใตMเทMา ผมบอกว5าใตMเทMายงั ไม5กลบั จากออฟฟศv กไ็ ม5ยอมไปเดิน พระยาภกั ด.ี อา2 ยคำ. เรอ่ื ย ขนึ้ มาทนี่ ่ีว5าจะมาคอยพบใตMเทMา. ? ปรัศนี (ใช2ทา2 ยประโยคคำถาม ประโยค พระยาภักด.ี ภาษาไทยในปจ` จุบันจะไม6ใช2 ?) นายล้ำ. แลMวยงั ไงล5ะ ? พระยาภักด.ี นายลำ้ . เกลาM ผมกต็ ามขน้ึ มาดวM ย มานั่งคมุ อยนู5 ี.่ พระยาภักดี. นายล้ำ. เออ! ดีละวะ! เอ็งออกไปนง่ั คอยอยู5ขMางนอกกไ็ ด.M พระยาภักด.ี นายล้ำ. ขอรับผม.

คอยอย5ใู กลMๆ เผื่อขMาจะเรยี ก แลMวกถ็ าM คุณลออมา บอกขMาดMวยนะ.

ขอรับผม. (ออกไปทางประตูขวา.)

(แลดูนายลำ้ อย<คู ร<ูหน่งึ แล/วกระแอม.) ฮะแอม !

(เหลียวมาเห็น.) ออM ใตเM ทาM กรณุ า ผมไหวM(ยกมอื ไหวMแลวM ลุกขึ้นยืน.) ใตMเทMาเหน็ จะจำผมไมไ5 ด.M

(มองดู.) ฉันไมส5 แMู น5ใจ ดูเหมอื นจะจำไดMคลบั คลาM ยคลบั คลา.

ก็ยังง้นั ซิครับ ใตเM ทMามีบุญข้ึนแลMวจะมาจดมาจำคนเชน5 ผมยังไงได.M

ฮอื ! พิศ ๆ ไปกอ็ อกจะจำไดM นายลำ้ ใช5ไหม ?

ขอรบั นายลำ้ ทพิ เดชะ.

อMอ ๆ น่งั เสียกอ5 นซ,ิ (นง่ั ทง้ั สองคนด/วยกัน.) เป7นยงั ไง สบายดอี ย5ูดอกหรือ ?

ขอรบั ผมกไ็ ม5เจ็บไขมM ีอาการถงึ จะลมM จะตายอะไร.

พระยาภักดี. แกแปลกไปมาก ดูแกไ5 ป. นายล้ำ. พระยาภักด.ี ขอรับ ผมกร็ Mสู ึกตวั ว5าผมแก5ไปมาก. นายลำ้ . พระยาภกั ดี. ฉนั ยงั ไม5ไดMพบแกเลยตงั้ แต.5 .. นายล้ำ. จรงิ ขอรบั หลายปUมาแลวM สบิ หMาปUไดMแลวM . พระยาภกั ดี. นายล้ำ. แหม ! ยังง้ันเทียวหรอื ? พระยาภกั ด.ี นายลำ้ . แน5ละซคี รบั เมอ่ื ...เมื่อเกดิ ความขึ้นน5ะ ใต2เท2ากบั ผมยังหนมุ5 อยดู5 วM ยกนั นค่ี รับ พระยาภกั ดี. นายลำ้ . ผมเป7นทพิ เดชะ ใตMเทMายังเปน7 หลวงกำธรอย5ยู งั ไงละ5 . ใตเ# ท#า เปน? สรรพนามบุรุษที่ ๒ ทีผ่ ู#พูดกบั เจ#านายชน้ั สูง ป7จจุบันไมน% ิยมใช#คำนี้ จะใช# พระยาภักดี. ถูกละ5 ๆ. คำวา% “ทา% น” นายล้ำ. พระยาภกั ดี. แลวM กผ็ มยงั ตอM งไป...เออM ... ไปเปน7 โทษเสียสิบปUยังไงล5ะครบั . นายลำ้ . พระยาภักดี. อือ ! สบู บหุ ร่ไี หมละ5 ? นายล้ำ. พระยาภกั ด.ี ขอบพระเดชพระคุณ. (รบั บหุ รีไ่ ปจุดสบู .) นายล้ำ. แลMวแกไปทำอะไร เหน็ หายไป.

ผมขึน้ ไปอยูพ5 ิษณโุ ลกครับ พอพนM โทษแลวM ผมก็เลยเปดv ไปใหMพMนบางกอก จะอยู5ดหู นMา พวกพMองยังไงได.M

ถูกแลMว, ถกู แลวM , ทำมาหากินยังไงท่ีพิษณโุ ลก ?

แต5แรก ผมพยายามหางานทำทางเสมียนบาญชี กไ็ ม5สำเรจ็ . (หัวเราะ.)

ฮอื ! ในชั้นตนM ๆ เห็นจะลำบากจรงิ แลวM ยังไงล5ะ ?

แลMวผมก็เขาM หุนM คMาขายกับเจqกสองสามคนดวM ยกัน.

แลวM เปน7 ยงั ไง ?

ก็ดีหรอกครับ พอไถ ๆ ไปไดM ไมส5 ูฝM ดt เคืองนักแตภ5 ายหลงั อาM ยผีโลภมนั ก็เขMาดลใจผมอกี .

เอะq ! อะไร เล5นอยา5 งเก5าอกี หรือ ?

เปล5าขอรบั อMายอย5างเก5าผมเขด็ , แต5ถงึ จะไมเ5 ข็ดมนั กท็ ำอย5างเกา5 อีกไมไ5 ดM เพราะผมไมไ5 ดM เปน7 ขMาราชการแลวM อย5างทีท่ ำคร้ังกอ5 น มนั กไ็ มม5 โี อกาสอยเ5ู องถกู ไหมละ5 ครับ ?

พระยาภกั ดี. ถูกแลวM เป7นเคราะหดZ ขี องแกทไี่ ม5มีโอกาส. นายลำ้ . ที่จรงิ ถงึ มีโอกาสผมก็ไม5เล5นอกี ผมก็แก5จนหวั หงอกแลวM ตอM งมีความคิดดีขน้ึ พระยาภกั ดี. กวา5 แตก5 อ5 นสกั หนอ5 ย, การท่ผี มทำอย5างครงั้ กอ5 นนะ5 ผลทีไ่ ดMมันไม5มนี ้ำหนกั เทา5 ผลที่เสยี เลย, เพราะฉะน้ัน ผมจึงไดMคดิ หาหนทางที่จะทำการใหไM ดMผลมาก ๆ และใหMมีทางลำบากนอM ย ๆ. นายล้ำ. พระยาภกั ดี. ฮอื ! แลวM กท็ ำยงั ไงล5ะ ฉันหวังใจวา5 การท่ีทำนน้ั ไม5เปน7 สงิ่ ทผ่ี ิดกฎหมาย, นายลำ้ . แตท5 จ่ี รงิ นก่ี ไ็ ม5ตMองกล5าวเพราะถMาผดิ กฎหมายแกคงไม5มาเล5าใหฉM นั ฟงx . พระยาภกั ดี. นายล้ำ. ออM ! เจMาคณุ น่ีก็ยังชา5 งพดู อยู5เหมือนหนมุ5 ๆ น5ะเอง การท่ีผมทำน5ะ เป7นการคาM ขายครับ. พระยาภกั ด.ี นายลำ้ . คาM อะไร ? พระยาภกั ดี. นายลำ้ . ฝvนy .

พระยาภกั ดี. ออื ! ไดMกำไรดีหรือ ? นายลำ้ . พระยาภกั ด.ี ฉบิ หายหมดตวั . นายลำ้ . พระยาภักดี. อMาว ! ทำไมยงั งัน้ ? นายล้ำ. เขาจับไดเM สยี น5ะซิ เคราะหZดที ีไ่ ม5ตดิ คุกเขMาไปดวM ย.

จรงิ เคราะหZดี. ทนายความ หรอื ผทู2 ่ีไดร2 ับใบอนญุ าตใหว2 6าต6างแก2ต6าง

รอดตวั ท่ีหมอความของผมดี แกวM 5าผมไมร5 ูไM ม5เหน็ ดMวย, จีนกมิ จีนเงก็ มากูMเงินผมไป วา5 จะไปทำทนุ ในการคMาขายล5องเรอื ขาM วหรอื อะไรอนั หนึ่ง, ผมกจ็ ำไม5ไดMถนดั เสียแลMว และจีนกมิ จีนเง็กเอาเงินนัน้ ไปลงทนุ ซ้ือฝvyน ผมไมร5 ไMู ม5เหน็ ดวM ย, ที่จรงิ ผมระวงั ตัว มาก คอยเล่ียงไม5ออกหนMาออกตาเลย เพราะยงั งน้ั ถึงไดMหาพยานมายันผมยากนกั .

ฮอื ! ก็จีนกิมจนี เงก็ เล5า ?

ติดตะรางอยทู5 พี่ ิษณุโลก.

ออM !

แหม ! วันน้รี Mอนจรงิ ทำใหMระหายนำ้ พิลึก.

(เรยี ก.) อMายคำ ! ไปหาโซดามาถMวยเถอะ.

โซดาเปลา5 หรอื ครบั ?

พระยาภักดี. จะเอาครีมโซดาก็ไดM หรอื นำ้ แดง. นำ้ เหลืองๆ ในทนี่ ้ี หมายถงึ สรุ าฝรัง่ นายล้ำ. คือ บร่นั ดหี รอื วิสกี้ท่ีมนี ำ้ สีเหลอื ง พระยาภกั ด.ี นำ้ เหลอื งๆ ไมม5 หี รือครับ มันค5อยชื่นอกช่นื ใจหน5อยหน่ึง ? นายลำ้ . พระยาภกั ดี. ไม5มี ถงึ จะมีฉันก็ไม5เหน็ ควรจะกินเวลารอM น ๆ ยงั ง.ี้ (อา/ ยคำยกโซดาเข/ามาทางขวา วางโซดาบนโตHะแล/วกลับออกไป นายลำ้ ยกโซดาข้นึ ดมื่ ทำหน/าเหยแลว/ วาง.) นายลำ้ . ทพี่ ษิ ณโุ ลกก็พอหาอะไรดื่มไดMพอใชเM ทียวครับ. พระยาภักดี. นายลำ้ . (แลดหู นา/ นายลำ้ .) ฉันเช่ือ, เช่ือทเี ดยี ว เออ ! นีแ่ นะ5 พระยาภักด.ี ฉันขอถามอะไรสักหนอ5 ยเถอะ แกมาหาฉันวันนีน้ 5ะมธี ุระอะไร อยา5 เกรงใจเลย นายลำ้ . เสียแรงเป7นเกลอกันมาแตเ5 กา5 แตแ5 ก.5 พระยาภักด.ี นายล้ำ. ผมมาก็ตง้ั ใจมาเยยี่ มเจาM คณุ น่ันแหละอย5างหนง่ึ อีกอยา5 งหนึ่งผมนกึ ว5าถMามโี อกาส พระยาภักดี. จะไดพM บแมล5 ออบาM ง. นายล้ำ. พระยาภกั ดี. (หนา/ ตึง.) อMอ ! นายลำ้ . พระยาภักดี. เขาว5าเปน7 สาวใหญ5แลวM ไม5ใช5หรือครับ ? นายล้ำ. พระยาภกั ด.ี ก็สาวอายุ ๑๗ แลMว. นายล้ำ. อMอ ! ถูกครับ แลMวเขาวา5 เหมือนแมเ5 ขาไม5ใชห5 รือครับ ?

ก็เหมอื น.

ผมจะพบสกั ทไี ดMไหมครับ ?

ฉันบอกไม5ไดMวา5 เมอ่ื ไหรจ5 ะมีโอกาสท่จี ะพบแมล5 ออ.

นัยวา5 นะ5 เจาM คณุ ไม5เตม็ ใจใหMผมพบยังงัน้ หรือ ?

ถาM จะใหฉM ันตอบตามใจจริงกต็ อM งตอบวา5 ถาM ไมพ5 บไดMดกี วา5 .

(ออกโกรธ.) ทำไม ?

จะใหฉM นั ตอM งอธิบายไปทำไม แกควรจะเขาM ใจไดMเองดเี ทยี ว.

เขาM ใจยงั ไง ?

จะใหMฉันพูดตามตรงอกี หรือ ?

เชิญ.

พระยาภักดี. ถMาอย5างงัน้ ก็เอาซิ ทีฉ่ ันไมเ5 ต็มใจใหแM กพบกบั แม5ลออกเ็ พราะแมล5 ออเปน7 ผทMู ีไ่ ดMรับ ความอบรมอันดี สมควรแก5ผมูM ีตระกูล, ควรหรือทีห่ ล5อนจะคบคMาสมาคมกับคน... นายลำ้ . เอMอ... พระยาภกั ดี. นายลำ้ . คนขีค้ กุ ขี้ตะรางอย5างผมยงั งัน้ หรือ ? พระยาภักดี. นายลำ้ . ฉนั เสยี ใจ ทแ่ี กมาบังคบั ใหMฉนั ตอM งพดู ใหรM ะคายหแู กเช5นนี้.

พระยาภกั ดี. ทำไมในโลกนมี้ ผี มคนเดียวหรือท่เี คยตดิ คุก, คนอนื่ ท่เี คยติดคุกแลวM มา นายล้ำ. เที่ยวลอยหนMาสมาคมอย5ูในหมูผ5 Mูลากมากดี มถี มไปไม5ใชห5 รือ ? พระยาภักดี. ทางท่จี ะตMองรบั พระราชอาญามีหลายทาง บางคนก็พลาดอยา5 งโนMน นายล้ำ. บางคนก็พลาดอยา5 งน้ี, ความผดิ ทค่ี นกระทำกม็ หี ลายช้นั . พระยาภักดี. นายล้ำ. ยงั งนั้ ซิ ถงึ การฉอM โกงก็มีหลายชนิดหลายชนั้ เหมอื นกัน ถMาไมย5 งั งั้นคณุ เองจะไดM พระยาภักด.ี มาลอยหน2าเป7นพระยาอยู5หรือ ?

ลอยหนา2 เปSนคำประสม ลอย+หน2า ทำหนา2 ตากลอกไป กลอกมา ทแ่ี กพดู เชน5 น้ี ถาM เปน7 คนอื่นเขาคงหาวา5 แกหม่ินประมาทเขา แตฉ5 นั นะ5 เปน7 คนทรี่ ูจM กั แกมาชMานานแลMว เพราะฉะนั้นพอจะใหอM ภัยไดM.

ขอบพระเดชพระคณุ ผมเขMาใจดแี ลวM ถาM ฉอM โกงเล็กนMอยจง่ึ จะมีโทษโกง ใหMเปน7 การใหญ5ไมเ5 ป7นไร.

แกยังเขMาใจผิดอยู5มาก การท่ีคนไดMรับพระราชอาญาคราวหนึ่งแลวM ไมใ5 ช5ว5าใครๆ เขาจะพากันคอยตดั รอนไมใ5 หMมีการผงกหัวไดMอีก ไมใ5 ชเ5 ชน5 นนั้ ถาM ใครสำแดงใหM ปรากฏว5า รMสู กึ เข็ดหลาบเกรงพระราชอาญา ละความประพฤติทช่ี ่ัว ประพฤตทิ าง ท่ดี ีแลMวกค็ งจะตMองมีผรMู สMู ึกสงสารสักคราวหน่ึง.

เจาM คณุ จะพดู อย5างไรกพ็ ูดไดM เจMาคุณไมเ5 คยติดคุกจะมารMยู งั ไงไดM วา5 อาM ยคนท่ีติดคกุ ออกมาแลMวน5ะ มันจะไดรM บั ความลำบากยังไง.

ฉันขอถามหนอ5 ยเถอะ ว5าต้งั แต5แกพนM โทษมาแลMวแกไดMพยายามทจี่ ะสำแดงใหM ปรากฏอย5างไรบMางว5าแกน5ะต้ังใจจะประพฤตแิ ตใ5 นทางทีด่ ที ่ีควร ?

ผมจะพยายามหรอื มิพยายามก็ไมม5 ใี ครปรารถนาอนิ งั .

อMอ เพราะฉะน้ัน แกก็เลยปลอ5 ยตวั ไปตามใจของแกยังงน้ั ซิ.

นายล้ำ. (หัวเราะ.) เจาM คุณตMองเขาM ใจว5าผมก็รักชีวติ ของผมเหมือนกนั ที่จะใหMผมอดตายนนั้ เหลือเกินนัก ผมหาไดทM างไหนผมก็เอาทางนั้น. พระยาภกั ด.ี นายล้ำ. ฮอื ! แกอยากจะพบแมล5 ออทำไม?

พระยาภักดี. ผมไม5ไดเM ห็นหล5อน ตง้ั แตห5 ล5อนอายุไดM ๒ ปUเศษเท5าน้ัน ผมกอ็ ยากจะดวู 5าเดี๋ยวนี้ หลอ5 นจะเป7นยงั ไง. นายลำ้ . ออM ? นน่ั แนร5 ูปแม5ลออฉายเมือ่ เร็วๆ นเ้ี อง ,(ลุกไปหยบิ รปู มาสง< ใหน/ ายล้ำ.) พระยาภกั ดี. ดรู ูปน่ีกเ็ ท5ากับดตู วั เหมือนกัน. นายล้ำ. พระยาภกั ด.ี (รับรปู ไปดแู ลว/ พูด.) ฮือ! เหมอื นแมจ5 ริงขอรับ ผมไดMทราบข5าววา5 จะแต5งงาน นายล้ำ. พระยาภักดี. กบั นายทองคำลกู เจาM คณุ รณชิตไมใ5 ชห5 รอื ครบั ? ขอรับ เปSนคำลงท2ายและคำตอบรับ นายลำ้ . พระยาภกั ดี. ยังงน้ั . ซึง่ ผูช2 ายทเ่ี ปนS ผน2ู 2อยใชพ2 ดู กับผใ2ู หญ6 นายลำ้ . จะแต5งเมอื่ ไรครับ ? กว6า ป`จจบุ ันไม6นยิ มใช2 “ขอรบั ”แต6 พระยาภกั ดี. ผช2ู ายทุกคนจะใช2คำวา6 “ครบั ” นายล้ำ. พระยาภกั ดี. ยงั ไม5แน5 เห็นจะในเรว็ ๆ น้ี. โดยทั่วไป

นายล้ำ. ถาM กำหนดวนั แน5เมอื่ ไหร5 ใตMเทMาโปรดบอกใหMผมทราบดวM ยนะครับ.

จำเป7นหรือ ?

ผมจะไดMมาช5วยงาน.

อะไรแกจะมาดMวยหรอื ตริตรองเสียใหMตลอดหนอ5 ยเถอะ.

ผมเห็นควรตวั ผมจะมารดนำ้ ดวM ยนะครับ.

น่ีแกเอาอะไรมานกึ !

เอะq ! เจMาคณุ นช่ี อบกลจรงิ ๆ กแ็ มล5 ออน5ะลกู ผมแทMๆ ไม5ใชห5 รือ ?

ออM ? นแี่ กพงึ่ รสูM กึ ตัวแหละหรือวา5 แมล5 ออเปน7 ลกู แก ทจี่ รงิ ฉนั เองกเ็ กอื บจะลืมเสียแลMววา5 แกน5ะเปน7 พ5อแม5ลออ.

จรงิ , ผมมีความผดิ ที่ทงิ้ แม5ลออไปเสยี นาน น่ีแม5ลออคงไม5รเMู ลยละซวิ า5 ผมเป7นพ5อ เห็นจะนกึ วา5 เจMาคณุ เปน7 พ5อกระมงั .

พระยาภักดี. เขารวูM า5 ฉนั เป7นแตพ5 อ5 เลย้ี งเขา ฉันบอกเขาว5าพอ5 เขาตายเสียต้ังแต5เขายังเล็ก ๆ เขากเ็ ลยนบั ถือฉนั เป7นพอ5 . นายล้ำ. พระยาภกั ดี. กแ็ มเ5 ขาไม5บอกไมเ5 ล5าอะไรใหลM กู เขารูมM ัง่ เลยหรอื ? นายลำ้ . พระยาภักด.ี เขาไม5ไดบM อก.

นายลำ้ . ทำไม ? พระยาภักดี. แกไมค5 วรจะตอM งถามเลย แกรอMู ยด5ู ีแลวM ว5าตง้ั แต5แรกไดMแมน5 วลมาแลวM นายลำ้ . แกไมไ5 ดMทำใหMเขาเปน7 ทพี่ อใจเลยสักขณะจิตเดียว.

พระยาภักด.ี จรงิ ซ!ิ นี่เจาM คณุ คงนกึ ละซิว5า ถาM แม5นวลนะ5 ไดกM ะเจาM คุณเสยี จะดีกวา5 . นายล้ำ. พระยาภักด.ี กห็ รอื มนั ไม5จรงิ เชน5 นนั้ ละ5 แมน5 วลเลือกผวั ผดิ แททM ีเดยี ว เม่อื จะตายหล5อนกร็ ูMสกึ จงึ นายลำ้ . ไดMมอบแมล5 ออไวMใหเM ปน7 ลูกฉนั ขอใหฉM นั เลยี้ งดูใหเM สมอลูกในไสMฉันเอง ฉนั กไ็ ดตM ัง้ ใจ ทะนุถนอมแม5ลออเหมอื นลกู ในอกฉัน ฉนั ไดMกระทำหนาM ท่ีพ5อตลอดมา พระยาภักด.ี โดยความเตม็ ใจจริงๆ, แม5ลออเองคงจะเป7นพยานวา5 ฉันไม5ไดMกระทำใหเM สียวาจา นายลำ้ . ทฉ่ี นั ใหไM วแM กแ5 มน5 วลเลย.

พระยาภักดี. จรงิ ผมนะ5 ไดMประพฤตไิ มด5 ี บกพรอ5 งในหนาM ท่ีบดิ ามาก, แต5ตอ5 ไปผมจะต้งั ใจประพฤติ นายล้ำ. ใหMสมควร.

ดูเกินเวลาเสียแลMว แมล5 ออก็จะมีเหยาM มีเรอื นอยแ5ู ลวM .

ผมไมเ5 ห็นจะเกนิ เวลาไปเลย.

แกคิดจะทำอะไร ?

ผมคิดว5าเปน7 หนMาทจี่ ะตอM งมาอยู5ใกลชM ิดลกู สาวผม เพอ่ื จะไดMช5วยเหลอื เจอื จาน ในธุระตา5 ง ๆ ตามเวลาอันสมควร.

ฉนั บอกแลMวว5าเขาจะมเี หยาM มีเรอื นอยูแ5 ลวM .

ทราบแลMว, เมือ่ ยังอย5ใู นบาM นเจาM คุณผมก็วางใจไดM นีจ่ ะแยกไปมีเหยาM มีเรอื น ของตวั เองแลวM ผมจะตMองเขMามาอยูก5 ับเขาเพ่ือจะไดเM ปน7 กำลงั แก5เขาบาM ง.

เอะq ! แกนี่จะเปน7 บMาเสียแลMวกระมัง ?

ทำไม ?

พระยาภักด.ี แกจะคิดไปอยูก5 ับลกู สาวยังงนั้ ยงั ไงไดM. นายลำ้ . ทำไมครบั ก็ผทูM ี่จะมาเป7นลกู เขยผมน5ะ เขาก็มั่งมีพออย5ไู มใ5 ชห5 รอื พระยาภกั ดี. เขาจะเลยี้ งผมไวM อีกสกั คนไมไ5 ดMเทียวหรอื ? นายลำ้ . พระยาภกั ด.ี แกจะไปเปน7 เจMาบญุ นายคุณอะไรเขา เขาจะไดเM ลี้ยงแก ? นายล้ำ. พระยาภกั ดี. ผมเปน7 พ5อแม5ลออ ดูกม็ บี ญุ คุณพอแลวM . นายลำ้ . พระยาภักดี. เอะq ! นีแ่ กจะขยายข้นึ ว5า แกเป7นพ5อแมล5 ออยังงัน้ หรอื ? นายลำ้ . พระยาภักดี. ก็ยงั งั้นซขิ อรบั .

นายลำ้ . พทุ โธ!5 นีแ่ กนะ5 ไม5มีความเมตตาลูกแกบMางเลยเทยี วหรอื ถึงไดMคิดรMายแกเ5 ขาไดMยังง้นั ?

พระยาภกั ดี. คิดรMายยังไง ? นายล้ำ. พระยาภกั ด.ี นายทองคำเขาจะมาแต5งกับลกู สาวคนเช5นแกไดMอย5ูหรอื ?

นายล้ำ. ถาM เขารกั แมล5 ออจรงิ ละก็ ถงึ ผมจะเป7นคนเลวกวา5 ทผี่ มเป7นอยู5น่ี เขาคงไม5รงั เกยี จ. พระยาภกั ด.ี นายลำ้ . ถึงนายทองคำจะไมร5 งั เกียจ คนอ่นื ๆก็คงตMองรังเกียจ พระยาภักดี. ใครเขาจะมาคบคMาสมาคมไดMอกี ตอ5 ไปไปขMางไหนเขาก็จะแลดูพูดซุบซิบกนั ถMาใครเขาเลยี่ งไดเM ขาก็คงเลยี่ ง แกจะมาทำใหMแม5ลออเปน7 หมาหัวเน5าหรอื ?

เจMาคุณ! ผมจะตMองพูดตามตรง ผมน5ะมนั หมดทางหากนิ แลMว ไมแ5 ลเหน็ ทางอ่นื นอกจากทจ่ี ะอาศัยลูกสาวใหเM ขาเลย้ี ง.

อ|อ ! นี่น5ะ แกตMองการเงนิ ยงั งั้นหรอื ?

กแ็ น5ละ ไมม5 เี งนิ ก็อดตายเทา5 นัน้ เอง.

กจ็ ะพดู กนั เสยี ตรง ๆ เทา5 นนั้ ก็จะแลวM กนั เอาเถอะฉนั ใหแM กเดี๋ยวน้กี ็ไดM เท5าไหรถ5 งึ จะพอ เอาไปสิบชงั่ กอ5 นพอไหม ?

ไม5รบั ประทาน.

ยี่สบิ ช่งั !

ไม5รับประทาน.

หMาสบิ ช่งั !

นายล้ำ. พทุ โธ5! เจาM คณุ ! แตท5 ่ผี มฉิบหายไปในเรือ่ งคาM ฝvนy นั่นกเ็ กอื บรอM ยชั่งเขาM ไปแลMว. พระยาภักดี. นายลำ้ . เอา! รอM ยชงั่ กเ็ อา ! พระยาภกั ด.ี นายลำ้ . ผมไมอ5 ยากใหMเจMาคณุ ฉบิ หายหรอก.

พระยาภกั ดี. ช5างฉันเถอะ ขอแต5ใหMแกรับเงนิ รอM ยช่งั แลMวก็ไปเสยี ใหMพนM เถอะ. นายลำ้ . พระยาภกั ดี. ถMาหมดผมจะไปเอาทไ่ี หนอีกละ5 ? ผมไม5โง5นะเจาM คณุ นายล้ำ. ถMาใหMผมไปอยู5เสียกับลูกสาวผม เงินกจ็ ะไมเ5 สยี มาก. พระยาภักดี. เงินนะ5 ฉันไมเ5 สยี ดายหรอก ฉันเสียดายช่อื และเสียดายความสขุ ของแมล5 ออมากกว5า. นายลำ้ . พระยาภกั ด.ี คุณจะใหMผมขายลกู ผมยงั งั้นหรอื ? นายลำ้ . พระยาภักด.ี จะเรยี กวา5 กระไรก็ตามใจเถอะ แตท5 จี่ รงิ ฉนั ต้ังใจซื้อความสขุ ใหMแกแ5 มล5 ออเท5านน้ั . นายลำ้ . พระยาภักดี. ทีค่ ณุ จะมาพรากพอ5 กับลกู เสียเชน5 นน้ี ะ5 คณุ เหน็ สมควรแลวM หรอื ? นายล้ำ. พระยาภักดี. ฉนั เห็นสมควรแลMว ฉนั จงึ ไดปM ระสงคZท่จี ะทำ แมล5 ออนะ5 ดเี กินทจ่ี ะเป7นลกู คน นายลำ้ . เชน5 แกยงั ไง!จะตMองการเงนิ เท5าไร ว5ามา ! (ลุกขึ้นยนื จอM งนายลำ้ .) พระยาภกั ดี. ผมไม5ตอM งการเงนิ ของคุณ ผมจะพบกบั ลกู ผม.

ฉนั ไม5ยอมใหแM กพบ จะเอาเงนิ เท5าไรจะให.M

ผมไม5เอาเงินของคุณ.

ถาM ยังงน้ั ก็ไปใหพM นM บาM นฉัน, ไป !

ผมไม5ไป, จะทำไมผม ?

นแ่ี น5, แกอย5ามาทำอวดดกี ับฉัน ไป !

ผมไม5ไป (นัง่ ไขว<ห/างกระดิกขาเฉย.)

อยา5 ทำใหเM กิดเคืองมากขนึ้ หน5อยเลย ประเดย๋ี วฉนั จะเหนยี่ วใจไว2ไม6อย6ู.

คณุ จะทำไมผม ? จะเหนี่ยวใจไว2ไม6อย6ู ฉนั ไมอ5 ยากทำอะไรแก แตถ5 Mาแกไม5ไปล5ะก.็ .. หมายถงึ รง้ั ไว2 ดึงไวไ2 มอ6 ย6ู

นายล้ำ. จะทำไมผม แหม ! ทำเกง5 จริงนะ เจMาคุณนะ5 แกแ5 ลวM นะครบั จะประพฤติเป7นเดก็ ไปได.M

พระยาภักดี. จริง, ฉันแก5จริง แต5ขอใหเM ขาM ใจว5าแกสฉูM นั ไม5ไดนM ะ ฉนั ไดMเปรยี บแกมากกำลังฉันยงั มี พอตวั กำลงั แกน5ะมันออ5 นเสยี แลMว ฤทธเิ์ หลาM มนั เขMาไปฆ5ากำลงั แกเสียหมดแลMว.

นายล้ำ. (หวั เราะเยาะ.) ฮะๆ ! ชา5 งพดู จริง ยังไมเ5 บาบางลงกวา5 เม่อื หนม5ุ ๆ เลย.

พระยาภักด.ี (โกรธ.) ยังไง จะเอาเงินหรือจะเอาแสMมMา?

นายลำ้ . ผมไมเ5 อาทง้ั สองอยา5 ง.

พระยาภักด.ี ถMาอยา5 งง้นั กไ็ ดM.

นายล้ำ. คณุ พดู ซ้ำซากผมเบอ่ื เต็มทีแลวM .

พระยาภกั ด.ี ก็ถMาเมอ่ื พดู กันดี ๆ ไมช5 อบ กต็ อM งพูดกันอยา5 งเดียรฉาน ! (ไปหยบิ แสม/ า/ ทแี่ ขวนไว/ทีผ่ นังลงมา.) เอาเถอะ ! เป7นไรกเ็ ป7นไป จะตอM งเล5นงานเสยี ใหMลายไปท้งั ตัวละ. (เง้ือแส/ม/าจะตนี ายลำ้ .)

นายล้ำ. (ตกใจลุกข้ึนยนื .) อะq ! อะq ! เจMาคณุ ! (ยกแขนขน้ึ ป]อง.) (อา/ ยคำเขา/ มาทางขวา พระยาภักดีหย<อนมอื ลง.)

อ2ายคำ. ใตMเทMาขอรบั คณุ ลออขึน้ กระไดมาน่ีแลMว. (ออกไปตามทางเดิม.) (พระยาภกั ดรี ีบเอาแสม/ /าไปแขวนไวต/ ามทีเ่ ดิม.)

ตอนท่ี ๒ การพบกันของนายล้ำและแม=ลออ

นายล้ำ. (หัวเราะ.) ฮะ ๆ ! เคราะหZดีจรงิ ตกรกซิ (แมล< ออเขา/ มาทางขวา แมล< อออายุ

แม6ลออ. ประมาณ ๑๗ ปa แต<งกายอยา< งไปเทย่ี วนอกบา/ น พึง่ กลับมา.) กลบั บา2 นวันจรงิ หมายถึง มาเรว็ กลบั บ2าน พระยาภักด.ี แหม ! คณุ พ5อ อะไรวนั นก้ี ลบั มาบMานวนั จริง ต้ังแตห6 ัววนั กลับบ2านในช6วงทย่ี งั ไม6คำ่ แม6ลออ. ฉนั หมายจะกลบั มาใหทM ันคุณพอ5 กลับทเี ดยี ว. คำวา6 “วนั ” หมายถึง ชว6 งเวลากลางวัน

(ยิ้ม.) พอ5 ไดเM ลกิ งานเร็วหน5อยก็รบี กลับมา. เรียกสน้ั ๆวา6 วนั

(มองดนู ายล้ำ แล/วหนั ไปพูดกับพระยาภกั ด.ี ) น่นั ใครคะ ?

พระยาภักด.ี คนเขามาหาพ5อ. เกลอ หมายถงึ เพอื่ นเก6า นายลำ้ . ฉันเปน7 เกลอเกา5 ของเจาM คุณ ทา5 นนบั ถอื ฉนั เหมอื นนอM งยังไงขอรับ ?

แมล6 ออ. (พระยาภกั ดพี ยกั หน/า.)

นายล้ำ. ออM ! (ลงนงั่ ไหว/.) ถMายังง้ันดฉิ ันก็ตMองนบั ถอื คุณเหมือนอาดฉิ ันเหมือนกัน แม6ลออ. ทำไมดิฉนั ยังไมร5 Mจู กั คุณอาเลย. นายล้ำ. ฉนั อย5ูหวั เมือง พง่ึ เขาM มา แตฉ5 นั เคยเหน็ หล5อนแลวM . แม6ลออ. นายล้ำ. เมื่อไหรค5 ะ ? ทำไมดฉิ นั จำไมไ5 ดM ดฉิ นั เปน7 คนที่จำคนแนน5 ัก. แม6ลออ. (ยมิ้ .) หล5อนเห็นจะจำฉันไม5ไดMเลย เม่ือฉนั ไดMเห็นหล5อนครั้งก5อนน้ีนะ5 นายล้ำ. อายหุ ลอ5 นไดMสองปUเท5าน้ัน.

แมล6 ออ. แหม ! ถาM ยงั งน้ั คุณคงรูจM กั คณุ แม5ดฉิ นั ละซคิ ะ.

นายล้ำ. (แลดูตาพระยาภักดีแลว/ จงึ พดู เสยี งออกเครือๆ.) ฉนั รูMจักคุณแม5หลอ5 นดี. แม6ลออ. นายลำ้ . ถาM ยงั งนั้ ดิฉันก็ยงิ่ ดใี จมากขน้ึ ท่ีไดพM บคณุ ก็คุณพอ5 ดิฉันท่ีตายละ5 คะรจMู ักไหม ? แม6ลออ. (นายลำ้ พยักหน/า.) ถาM ยังงั้นคณุ ก็ดกี ว5าดิฉัน ดิฉันไมร5 ูMจกั เลย,เคยเหน็ แตร5 ูปทใ่ี นหอM ง คณุ แมร5 ปู รา5 งสูง ๆ หนMาอกกวMาง ดฉิ ันช5างชอบหนMาเสยี จรงิ ๆ หนMาตาเปน7 คนซ่อื ใจคอกวMางขวาง, ถMาใครบอกดิฉันวา5 เปน7 คนไมด5 ี ดฉิ ันไมย5 อมเชอื่ เป7นอันขาดเทียว แตท5 า5 นก็เปน7 คนดีจรงิ ๆอยา5 งท่ดี ิฉันนกึ เดาเอาในใจ คณุ พอ5 นี่ก็ไดMบอกดิฉันว5างนั้ จริงไหมคะคุณพอ5 ? (พระยาภกั ดีพยกั หน/า.)

ถMาใครบอกหลอ5 นว5า พอ5 หลอ5 นทีต่ ายน5ะเป7นคนไมด5 ีละก็หล5อนเป7นไม5ยอมเช่ือเลย เทียวหรอื ?

ดฉิ ันจะเช่ือยังไง ดใู นรูปกเ็ หน็ ว5าเป7นคนด.ี เออ ! น่คี ณุ พ5อบอกแลMวหรือยงั เรื่องดิฉัน จะแต5งงาน ?

บอกแลวM , ฉนั ยนิ ดีดMวย.

คณุ อาตอM งมารดน้ำดฉิ นั นะคะ.

ฉัน – เออM – ฉนั จะตอM งรีบกลับไปหวั เมือง.

โธ5 ! จะอย5ูรดน้ำดฉิ นั หน5อยไม5ไดเM ทียวหรือคะ ?

นายล้ำ. ฉันจะขอตรติ รองดูก5อน แตย5 ังไงๆ กด็ ถี งึ ฉันจะอย5ูรดนำ้ หล5อนไม5ไดM แม6ลออ. ฉนั กค็ งต้ังใจอวยพรใหหM ลอ5 นมีความสขุ . คณุ พอ5 คะ ชว5 ยพดู จาชวนคณุ อาใหอM ยู5รดน้ำดิฉันหน5อยนะคะ ดฉิ นั จะเขMาไปในเรอื น นายล้ำ. (ออกไปทางประซ/าย.) พระยาภกั ดี. นายล้ำ. (นง่ิ อยค<ู รห<ู นง่ึ แลว/ พดู เสียงออกเครอื ๆ.) เจMาคณุ ขอรับ ใตเM ทMาพูดถกู , เด็กคนนีด้ ีเกนิ ทีจ่ ะเป7นลกู ผม ผมมันเลวทรามเกินทจี่ ะเป7นพอ5 เขา ผมพงึ่ รMูสึก พระยาภักดี. ความจรงิ เด๋ยี วน้ีเอง. นายล้ำ. พระยาภักดี. (ตบบา< นายล้ำ.) พอ5 ลำ้ ! นายลำ้ . หลอ5 นไดMเขยี นรูปพ5อของหลอ5 นข้นึ ไวใM นใจเป7นคนดีไมม5 ที ่ีติ ผมไมต5 อM งการจะลบรปู พระยาภักด.ี นั้นเสียเลย.(ถอดแหวนวงหนึ่งจากนวิ้ .) น่แี นะ5 ครบั แหวนนเ้ี ป7นของแม5นวล ผมไดตM ดิ นายล้ำ. ไปดMวยสงิ่ เดียวเทา5 น้แี หละ เจMาคุณไดโM ปรดเมตตาผมสกั ที พอถึงวันแตง5 งานแมล5 ออ พระยาภกั ด.ี เจMาคณุ ไดโM ปรดใหMแหวนน้ีแกเ5 ขา บอกวา5 เป7นของรบั ไหวMของผม ส5งมาแทนตัว.

นายลำ้ . (รับแหวน.) ไดซM ิเพื่อนเอย| ฉันจะจัดการตามแกส่ังอยา5 วิตกเลย. พระยาภักด.ี นายลำ้ . แลวM ผมขออะไรอกี อยา5 ง.

อะไร ? วา5 มาเถอะ ฉันไมข5 ดั เลย.

อย5าไดบM อกความจรงิ แกแ5 มล5 ออเลย ใหเM ขาคงนบั ถอื รปู ผมอันเกา5 นั้นว5าเปน7 พ5อเขาและใหนM บั ถือตัวผมเป7นเหมอื นอา.

เอาเถอะ, ฉนั จะทำตามแกประสงค.Z

ผมลาที พรุ5งน้ีเชาM ผมจะกลบั ไปพษิ ณุโลก.

เอาเงินไปใชMมง่ั ซิ. (ไปไขกญุ แจ เปLดล้ินชักโตะH หยบิ ธนบัตรออกมาปTSนหนึง่ .) เอMา ! นีแ่ น5ะ มสี กั สามสีร่ MอยบาทไดอM ยู5 เอาไปใชMก5อนเถอะ ตMองการอีกถงึ คอ5 ยบอก มาใหฉM นั ทราบ.

(เสียงเครอื .) เจMาคณุ ! ผม...ผม... (เช็ดน้ำตา.)

อqาย! ไมร5 ับไม5ไดM ไมร5 บั โกรธกนั เทียว. (ยดั เยียดธนบตั รใหน/ ายล้ำ.)

(รับธนบัตร.) ผมจะไมล5 มื พระเดชพระคณุ ใตเM ทMาจนตายทีเดยี ว ขอใหเM ชื่อผมเถอะ.

พระยาภกั ดี. อย5าพูดใหมM ากนักเลย เงนิ ใส5กระเปา• เสยี เถอะ แลMวก็คดิ อา5 นหาทางทำมาหากิน ต5อไปนะ

นายล้ำ. ขอรับ ผมจะต้ังใจทำมาหากนิ ในทางอันชอบธรรมจรงิ ๆ ทีเดยี ว ถMาผมนะ5 คิดโยกโยไM ปอยา5 งใดอย5างหนงึ่ อกี ขออยา5 ใหMผมแคลMวอาญาจักรเลย.

พระยาภกั ดี. เออๆ ตัง้ ใจไวใM หดM เี ถอะ นึกถงึ แม5ลออบาM งนะ5 .

นายลำ้ . ผมจะลมื หล5อนไม5ไดเM ลย จะเหน็ หนาM หล5อนติดตาไปจนวนั ตายทีเดียว. ผมลาที ผมไมจ5 ำเป7นทจ่ี ะตอM งฝากแมล5 ออแก5เจาM คุณ เพราะเจMาคณุ ไดเM ปน7 พอ5 หลอ5 นดี ยิ่งไปกว5าผม รอM ยเท5าพนั ทวี (เช็ดน้ำตา.)

พระยาภกั ด.ี เอาเถอะ อยา5 วติ กเลย แม5ลออน5ะฉนั คงจะรกั ถนอมเหมือนอย5างเดิม.

นายล้ำ. ผมเชอื่ , เชื่อแนน5 อน ! (ยกมอื ขนึ้ ไหว./ ) ผมลาเจMาคุณท.ี

(พระยาภักดีเข/าไปจับมือนายล้ำ ต<างคนต<างแลดูตากันอยู<ครู<หนึ่ง แล/วพระยาภักดี นึกอะไรขึ้นมา ออกเดินไปที่โตHะเขียนหนังสือ หยิบรูปแม<ลออทั้งกรอบด/วยส<งให/นายล้ำ นายล้ำรับรูป ไปดูอยู<ครู<หนึ่ง ไหว/พระยาภักดีอีกแล/วก็รีบเดินออกไปทางประตูขวา พระยาภักดียืนมองไปทางประตู ครู<หนึ่งแล/วก็เดิน ออกไปทหี่ น/าต<างทางด/านหลังยืนพิงกรอบหน/าตา< ง ตามองออกไปนอกหนา/ ต<าง นงิ่ อยจู< นปLดมา< น.)

เสรมิ ความรู*

เสมยี น ในสมยั รชั กาลท่ี ๖ เป7นอาชีพทผี่ Mูมกี ารศกึ ษาตMองการเขาM ทำงาน เพราะเป7นค5านิยมที่คนสมยั น้ันถือวา5 เปน7 งานมีเกยี รติ เป7นงานสบายทำงานเก่ียวกบั เอกสารหรือหนังสือในหน5วยงานราชการ แมMจะไดMรบั เงนิ ไมม5 ากนักกอ็ ดทนทำงานตอ5 เพราะเห็นวา5 อาชีพเกษตรกรเปน7 อาชีพที่ต่ำตอM ยสำหรับผูMไม5มกี ารศกึ ษา ซึ่งรชั กาลที่ ๖ ทรงเลง็ เห็นว5าความคดิ เช5นน้ีจะทำใหปM ระเทศไทย ไมพ5 ฒั นาไปเทา5 ทีค่ วร